PROJEKT INSTALACJI SOLARNEJ WSPOMAGAJĄCEJ PRODUKCJĘ CIEPŁEJ WODY UŻYTKOWEJ W BUDYNKU MIESZKALNYM

PROJEKT INSTALACJI SOLARNEJ WSPOMAGAJĄCEJ PRODUKCJĘ CIEPŁEJ WODY UŻYTKOWEJ W BUDYNKU MIESZKALNYM Inwestor: Gmina Mońki ul. Słowackiego 5A 19-100 Mońki Lokalizacja inwestycji: Paweł i Urszula Woźniewscy ul. Kołłątaja 16 dz. nr geod. 12/10,12/11,13/27,13/28 19-100 Mońki Projektant: mgr inż. Agnieszka K. Kozłowska PDL/0042/POOS/08 Współpraca: inż. Edyta Rafało Mońki, 07-02-2014

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA I. Stwierdzenie przygotowania zawodowego oraz przynależność do PIIB projektanta. II. Opis techniczny spis treści: 1. PODSTAWA OPRACOWANIA 2. ZAŁOŻENIA DLA INSTALACJI SOLARNEJ 3. ZAKRES OPRACOWANIA 4. OCENA STANU KONSTRUKCJI ISTNIEJĄCEGO BUDYNKU 5. OPIS ZASTOSOWANYCH ROZWIĄZAŃ 6. WYTYCZNE MONTAŻU INSTALACJI SOLARNEJ 7. GRUPA BEZPIECZEŃSTWA NA WODZIE ZIMNEJ 8. WYTYCZNE BRANŻOWE Wytyczne budowlane Wytyczne elektryczne 9. UWAGI KOŃCOWE III. Oświadczenie projektanta. IV. Zestawienie armatury i urządzeń. V. Protokół uzgodnień projektowych + mapa do celów opiniodawczych. VI. Część graficzna: Nr rys. Nazwa rysunku Skala S_1 Schemat technologiczny instalacji solarnej b.s. S_2 Rzut kolektorów na połaci dachowej/na elewacji budynku 1:100 S_3 Rzut pomieszczenia kotłowni 1:50

1. PODSTAWA OPRACOWANIA OPIS TECHNICZNY - zlecenie Inwestora i zawarta umowa; - uzgodnienia z Użytkownikiem instalacji; - częściowa inwentaryzacja budynku protokół z wizji lokalnej; 2. ZAŁOŻENIA DLA INSTALACJI SOLARNEJ - dane katalogowe producentów urządzeń; - wytyczne branżowe; - obowiązujące normy i normatywy. Średnie dobowe zużycie ciepłej wody: 240-300 Liczba użytkowników: 4 Ukierunkowanie płaszczyzny kolektora: S Nachylenie kolektorów: 30-45 (dopasować do nachylenia połaci dachowej) Typ kolektora przyjęty do obliczeń: Kolektor próżniowy Rodzaj konstrukcji budynku /Rok zakończenia budowy: murowany - 2009 3. ZAKRES OPRACOWANIA Przedmiotem niniejszego opracowania jest projekt techniczny rozwiązania instalacji kolektorów słonecznych wspomagających podgrzew c.w.u. w budynku mieszkalnym jednorodzinnym. Projektowana instalacja solarna pracować będzie wyłącznie na potrzeby ciepłej wody użytkowej istniejącego budynku. Obecnie źródłem ciepłej wody jest istniejący kocioł na paliwo stałe. W zakresie opracowania zawarto: - podłączenie medium grzewczego do dolnej wężownicy podgrzewacza biwalentnego (obieg glikolowy) - podłączenie dopływu wody zimnej z wymaganą armaturą bezpieczeństwa - podłączenie ciepłej wody wychodzącej z zbiornika z istniejącą instalacją oraz jeżeli inst. wyposażona jest w cyrkulację podłączenie jej do odpowiedniego króćca w zbiorniku. Opracowanie nie obejmuje: - podłączenia istniejącej instalacji kotłowej z instalacją solarną (poprzez górną wężownicę w podgrzewaczu cwu) - rozprowadzenie wewnętrznej instalacji ciepłej i zimnej wody użytkowej do odbiorników. 4. OCENA STANU KONSTRUKCJI ISTNIEJĄCEGO BUDYNKU Istniejący budynek to budynek parterowy z poddaszem użytkowym, niepodpiwniczony. dwuspadowy z 2 wykuszami. Konstrukcja ścian nośnych tradycyjna, murowana. Więźba dachowa drewniana. Pokrycie dachu - blacha. Dokonano oględzin makroskopowych konstrukcji nośnej budynku, a w szczególności krokwi dachowych do których zostanie zamontowana instalacja solarna. W oparciu o oględziny zewnętrzne nie stwierdzono żadnych uszkodzeń zewnętrznych. Ściany zewnętrzne są w stanie dobrym, nie zawilgocone, bez pęknięć wykluczających nierównomierne osiadanie budynku, nie posiadają ubytków. Konstrukcja dachu w dobrym stanie technicznym. Nie stwierdzono znaczących ugięć oraz deformacji co świadczy o tym iż więźba pracuje w zakresie sprężystym i nie są przekroczone stany nośności i użytkowalności. Ustalony stan techniczny drewnianej konstrukcji dachu nie tworzy zagrożenia dla bezpieczeństwa konstrukcji. Ze względu na sposób montażu oraz wartość obciążeń od instalacji solarnej będzie ona oddziaływać jedynie na drewniane elementy więźby dachowej. Oddziaływanie instalacji na pozostałe elementy konstrukcyjne budynku jest pomijalnie małe. Na podstawie dokonanych oględzin elementów konstrukcji budynku stwierdza się, że stan konstrukcji jest dobry, a dodatkowe obciążenia spowodowane montażem instalacji solarnej na stropodachu oraz dachu nie będą miały wpływu na bezpieczeństwo użytkowania obiektu. Zaznacza się, że montaż kolektorów słonecznych musi być zgodna z założeniami projektu. 5. OPIS ZASTOSOWANYCH ROZWIĄZAŃ Na podstawie danych otrzymanych od właściciela nieruchomości oraz zgodnie z przeprowadzonymi zaprojektowano zestaw instalacji solarnej złożony z: 1. Rurowy kolektor próżniowy 3m 2 2. Biwalentny pojemnościowy podgrzewacz wody 300 l 3. Kompaktowa Solarna grupa pompowa ze zintegrowanym sterownikiem solarnym 4. Solarne naczynie wzbiorcze 25 l 5. Pierścieniowa złączka zaciskowa z odpowietrznikiem 7. Naczynie zrzutowe na płyn solarny 8. Zestaw tulei zanurzeniowych Czujka temperatury cieczy w kolektorze Czujka temperatury wody w podgrzewaczu 9. Nośnik ciepła 25 l 10. Przewody podłączeniowe systemu solarnego (preizolowane, elastyczne rury wykonane z miedzi lub ze stali nierdzewnej) 11. Zestaw przyłączeniowy Dach

12. Kolanko wkręcane z tuleją 13. Zestaw mocujący do montażu kolektorów na dachu/zestaw mocujący do montażu kolektorów na fasadzie budynku blachodachówka 14. Termostatyczny automat mieszający 15. Zawór bezpieczeństwa na wodzie ziemnej nastawa 6bar 16. Zawór zwrotny 17. Regulator ciśnienia max ciśnienie wejściowe 2,5MPa, ciśnienie wylotowe 0,15-0,6MPa, nastawa 0,4MPA 18. Zawór antyskażeniowy EA na wodzie zimnej 19. Naczynie wzbiorcze ze stałą poduszka gazową i workiem butylowym 35l 20. Zawór termostatyczny zapobiegający przegrzaniu poprzez zrzut wody z podgrzewacza 21. Zawór zwrotny Elementem łączącym projektowaną instalację solarną z istniejącą instalacją ciepłej wody użytkowej jest biwalentny podgrzewacz o pojemności 300l. Pełni on funkcję podstawowego zbiornika ciepłej wody, zasilającego istniejącą instalację cwu. W przypadku, gdy instalacja solarna nie zapewni wymaganej temperatury ciepłej wody użytkowej, podgrzewanie odbywać się będzie poprzez górną wężownicę w zasobniku, zasilaną z istniejącego kotła c.o. Połączenie istniejącej instalacji kotłowej z instalacją solarną (poprzez górną wężownicę w podgrzewaczu cwu) nie wchodzi w zakres opracowania. Aby ograniczyć temperaturę wody użytkowej do 60 C przewidziano montaż zaworu mieszającego na wyjściu z podgrzewacza po stronie instalacji ciepłej wody użytkowej (lokalizacja mieszacza zgodnie ze schematem technologicznym). Energia cieplna uzyskana dzięki pracy kolektorów zostanie przekazana na nośnik ciepła znajdujący się w absorberze kolektora. Podgrzany do odpowiedniej temperatury nośnik ciepła, przekazuje ciepło do zbiornika ciepłej wody użytkowej. Sterowanie układu solarnego odbywa się przez regulator solarny połączony z czujnikiem temperatury wody w zasobniku oraz czujnikiem cieczy w kolektorze oraz z pompą solarną wchodząca w skład grupy pompowej. Regulator solarny po zarejestrowaniu odpowiedniej różnicy temperatur pomiędzy kolektorem a podgrzewaczem, uruchamia pompę obiegu solarnego. Pompa pracuje do momentu zrównania się temperatur lub uzyskania wymaganej temperatury c.w.u. w zasobniku. 5.1. Kolektory słoneczne Zaprojektowano 3m 2 rurowych kolektorów próżniowych typu "heat pipe". Kolektory zostaną zainstalowane w 1 baterii na odpowiednim zestawie montażowym w miejscu wskazanym w części graficznej opracowania (rys. nr S-3). Warunki i wytyczne montażu umieszczone w instrukcji montażu producenta stanowiącej oddzielny dokument dołączany bezpośrednio do urządzenia. Minimalne wymagania techniczne jakie powinny spełniać kolektory próżniowe (wg umowy): Kolektor słoneczny z wysokoselektywnym pokryciem absorbera np. BlueTec, Tinox lub równoważnych parametrach lub jednorodny absorber selektywny umieszczony na rurce szklanej wewnątrz rury. Kolektor powinien być przystosowany do montażu w odpowiednio dobranych uchwytach dachowych, ściennych lub na konstrukcji wolnostojącej. Kolektor powinien charakteryzować się budową i parametrami nie gorszymi niż: - min. sprawność optyczna ( w odniesieniu do powierzchni aparatury) η0 = 73 %, - pokrycie szklane: szkło solarne spełniające odpowiednie normy dotyczące kolektorów słonecznych, - obudowa metalowa odporna na korozję np. aluminiowa lub z innego wytrzymałego materiału np. włókna szklanego - roczny uzysk słoneczny 560 kwh/m2, powierzchni czynnej (efektywnej) kolektora, - dopuszczalne ciśnienie robocze 6 bar, - temperatura stagnacji min. 180 C, - współczynnik absorpcji cieplnej 95%, - współczynnik odbicia max. 5%, - izolacja z wełny mineralnej technicznej do wypełnień kasetowych gr.min. 40 o temperaturze stosowania do 250 C, Parametry techniczne kolektora próżniowego ujętego w obliczeniach - 3m 2 : Lp. Typ Jednostka 3m 2 1. Liczba rur 24 2. Powierzchnia brutto m 2 min. 4,62 3. Powierzchnia absorbera m 2 min. 3,03 4. Powierzchnia apertury m 2 min. 3,19 5. 6. Założone do projektu wymiary płyt: Szerokość: Wysokość: Głębokość: Sprawność optyczna (odniesiona do powierzchni absorbera) 2061 2241 150 % min. 80,0

7. 8. 9. Współczynniki strat odniesione do powierzchni absorbera (potwierdzona certyfikatem Solar Keymark oraz sprawozdaniem z badań) Skuteczna pojemność cieplna kolektora na m 2 powierzchni apertury Założona zawartość płynu w kolektorze słonecznym (czynnik grzewczy wodny roztwór glikolu propylenowego o zawartości wody od 55 do 58%) W/m 2 K a 1 max 1,103 W/m 2 K 2 a 2 max 0,007 kj/m 2 K 5,73 litry max. 1,55 10. Dopuszczalne ciśnienie robocze bar 6 11. Maksymalna temperatura stagnacji C min. 263 12. Materiał obudowy kolektora Kolektor rurowy/próżniowy typu Heatpipe -szkło boro-krzemowe antyrefleksyjne gr. ścianki min 2 - obudowa stop aluminium 13. Materiał absorbera i konstrukcja rur absorbera 14. Moc użyteczna kolektora odniesiona do całkowitej powierzchni kolektora brutto *) przy natężeniu promieniowania 1000W/m 2 oraz różnicy temperatury (T m -T a ) wg DIN-EN 12975-2 (T m -T a ) = 10 K (T m -T a ) = 30 K (T m -T a ) = 50 K *) iloczyn wysokości i szerokości kolektora dane winny być potwierdzone certyfikatem SolarKeymark oraz sprawozdaniem z badań - Cu/Tinox - listwa miedziana z powłoką Tinox umieszczona w rurze próżniowej - rura miedziana z solarnym nośnikiem ciepła przyspawana ultradźwiękowo do listwy absorbera umieszczona także w rurze próżniowej W W W min. 2390 W min. 2306 W min. 2203 W 15. Masa pojedynczego suchego kolektora próżniowego kg max. 79 16. Odporność na uderzenia gradu 17. Zwartość kolektora - Próba wykazała brak uszkodzeń. Próby przeprowadzono na stanowisku testowym do badań udarności zgodnie z wymaganiami minimalnymi wg EN 12975 - wartość stosunku czynnej powierzchni absorbera do całkowitej powierzchni kolektora *) pomnożona przez 100% > 65% - absorber miedziany o grubości min. 0,12 *) iloczyn wysokości i szerokości kolektora 18. Wymagany certyfikat Solar Keymark Powyższe parametry proponowanych kolektorów potwierdzone w postaci załącznika z badań do certyfikatu Solar Keymark oraz badań na zgodność z normą PN-EN 12975-1 i 12975-2.

5.2. Podgrzewacz pojemnościowy wody Zaprojektowano biwalentny pionowy podgrzewacz pojemnościowy wykonany ze stali, z emaliowaną powłoką o pojemności 300l. Lokalizację zbiornika (ustaloną z Użytkownikiem budynku) przedstawiono w części graficznej opracowania. Parametry techniczne zasobnika ujętego w obliczeniach: Lp. Typ: Biwalentny pojemnościowy podgrzewacz c.w.u. - poj. 300 l 1. Wymiary: Wysokość zbiornika: Średnica zbiornika bez izolacji: Średnica zbiornika w izolacji: 2. Powierzchnia wężownicy m 2 wężownica grzewcza: Górna 1,1 1450 550 670 Dolna wężownica grzewcza: 1,4 3. Pojemność wężownicy l 7,0 8,6 4. Max. temperatura pracy zasobnika C 100 5. Max. temperatura pracy wężownicy C 110 6. Maksymalne dopuszczalne ciśnienie zbiornika bar 10 7. Maksymalne dopuszczalne ciśnienie wężownicy bar 16 8. Izolacja cieplna Twarda pianka PUR 9. Dodatkowa ochrona katodowa poprzez anodę magnezową 5.3. Grupa pompowa i sterownik Przepływ płynu solarnego od kolektorów słonecznych do zbiornika ciepłej wody użytkowej zapewnia kompaktowa grupa pompowa ze zintegrowanym sterownikiem solarnym. Grupa pompowa wyposażona jest w: 1. Pompę obiegową np. Grundfos Solar 15-65 lub Wilo Yonos PARA ST 15/7 2. Rotametr 3-22 l/min 3. Zawór bezpieczeństwa (6 bar) 4. Manometr 0-6 bar 5. 2 Termometry 0-160 C 6. Separator powietrza 7. 2 zawory kulowe zintegrowane z zaworami zwrotnymi 8. Kurek napełniająco-opróżniający 9. Króciec do przyłączenia naczynia wzbiorczego 10. Izolację cieplną Sterownik solarny np. SC 3.6 11. 1x czujnik kolektora 1x czujnik zbiornika solarnego Wszystkie elementy grupy pompowej mające styczność z płynem solarnym wykonane z mosiądzu. Zawory kulowe z pełnym przepływem, uszczelki wrzeciona wykonane z materiału AFM 34/EPDM (możliwość wymiany uszczelek bez spuszczania płynu w systemie), izolacja wykonana z materiału EPP, armatura grupy kompletnie zaizolowane; zintegrowany kanał powietrzny do chłodzenia pompy, termometry wykonane w całości z metalu, z możliwością łatwej wymiany bez spuszczania płynu z systemu, termometry wyposażone w tuleję zanurzeniową zamocowane bezpośrednio na zaworach kulowych. Funkcje sterownika: - wejścia 5xPT1000 - sensor przepływu - ilość energii (czujnik impulsowy, kalkulacja) - doładowanie - wyjścia alarmowe - cyrkulacja - kocioł na paliwo stałe - ochrona przed stagnacją - aktywne chłodzenie - szybkie ładowanie zasobnika, - termostat - zasilanie 2 x 230V

- urlop (chłodzenie zasobnika) 5.4. Zabezpieczenie instalacji solarnej Do zabezpieczenia instalacji solarnej w obiegu glikolowym zaprojektowano membranowe naczynie wzbiorcze o pojemności 25l oraz zawór bezpieczeństwa. Zawór bezpieczeństwa (ciśnienie otwarcia zaworu 6 bar) jest elementem wyposażenia grupy pompowej wchodzącej w skład zestawu solarnego. Na króćcu wylotowym zaworu bezpieczeństwa można zamontować przewód zrzutowy do zbiornika wyłapującego. Zbiornik zrzutowy należy ustawić przy zaworze bezpieczeństwa. Zabezpieczenie przed stagnacją W rurze solarnej (rurce cieplnej) znajduje się medium, które przenosi ciepło do instalacji. Przy założonych w regulatorze parametrach temperatury automatyka steruje pracą pompy obiegowej (obniża lub zwiększa prędkość obrotową pompy - dba o to aby nie przekroczyć temp. 130 140 C glikolu) co powoduje zwiększenie strat do otoczenia tak aby na wyjściu z kolektora glikol był w postaci cieczy a nie pary. W przypadku kolektorów słonecznych elementem układu pompowego powinna być elektroniczna pompa obiegowa. Zabezpieczenie przed przegrzaniem wody w podgrzewaczu pełni termostatyczny zawór zrzutowy montowany na króćcu ciepłej wody zasobnika c.w.u.. W momencie gdy nie ma możliwości odprowadzenia całej energii przez absorber kolektora zawór zrzutowy opróżni zasobnik c.w.u. do momentu obniżenia w nim temp. co spowoduje zwolnienie miejsca na nową energię z kolektorów słonecznych. Rurę zrzutową zaworu termostatycznego należy wyprowadzić nad najbliższy odpływ kanalizacyjny. Przed zaworem termostatycznym należy zamontować zawór zwrotny. 5.5. Rurociągi, izolacja termiczna oraz prowadzenie przewodów Do wykonania przewodów hydraulicznych przeznaczonych do transportu cieczy solarnej należy zastosować fabrycznie preizolowane, elastyczne rury wykonane z miedzi lub ze stali nierdzewnej. Przewody hydrauliczne powinny być poprowadzone nieprzerwanie na całej długości, tj bez połączeń pośrednich wraz z izolacją od kolektora do pomieszczenia technicznego, gdzie zabudowane będą podgrzewacze ciepłej wody użytkowej, pompy czynnika solarnego oraz pozostała armatura. Fragmenty przewodów hydraulicznych prowadzonych ponad dachem należy dodatkowo zabezpieczyć płaszczem z blachy aluminiowej lub ocynkowanej. W przypadku gdy producent udzieli wymaganej gwarancji na zewnętrzny płaszcz ochronny izolacji rury preizolowanej można zrezygnować z dodatkowego płaszcza z blachy aluminiowej lub ocynkowanej. Izolacja cieplna preizolowanych przewodów hydraulicznych powinna być pokryta zewnętrznym płaszczem ochronnym odpornym na działanie czynników zewnętrznych jak promieniowanie UV, insekty, gryzonie oraz ptaki. Wymaga się aby opór cieplny materiału izolacyjnego był wyznaczony zgodnie z aktualną normą PN-EN 13941+A1 i spełniał wymagania normy PN-B02421:2000 zawarte w tablicy nr 2, odniesione do temperatury czynnika grzewczego 95 C. W przypadku przewodów giętkich, jakość fabrycznie preizolowanych przewodów hydraulicznych (rur) przeznaczonych do transportu cieczy solarnej wraz z izolacją cieplną, powinna być potwierdzona badaniami według aktualnej normy PN-EN ISO 10380. Dokumentem potwierdzającym wyniki badań powinien być certyfikat uprawnionej jednostki certyfikującej. Izolacja przewodów hydraulicznych (rur) instalacji solarnej powinna być, odporna na niską i wysoka temperaturę. W związku z tym, że rury wraz z izolacją do transportu roztworu wodnego glikolu propylenowego będą częściowo prowadzone na zewnątrz oraz przyłączane bezpośrednio do kolektorów, wymaga się następujących wartości temperatur granicznych: - w zakresie ujemnych wartości temperatury otoczenia i cieczy solarnej do t rmin - 50 C - w zakresie dodatnich wartości temperatury otoczenia i cieczy solarnej do t rmax temperatura stagnacji oferowanych kolektorów określonej zgodnie z PN-EN 12975-2 Preizolowane przewody hydrauliczne powinny zawierać fabrycznie zabudowany przewód elektryczny do polaczenia regulatora instalacji solarnej z czujnikiem temperatury cieczy solarnej w kolektorze. Przy czym przewód elektryczny winien być poprowadzony tak, aby nie dotykał wewnętrznej rury transportującej czynnik solarny oraz nie naruszał ciągłości materiału izolacyjnego. Przejścia rurociągów przez przegrody budowlane należy wykonać w tulejach ochronnych umożliwiających swobodne przemieszczenie przewodów, wypełnionych kitem plastycznym odpornym na wysoką temperaturę. Sposób przeprowadzenia przewodów przez konstrukcje budynku należy każdorazowo rozpatrywać indywidualnie. Należy pamiętać, że im większe narażenie przewodów na działanie zewnętrznych czynników atmosferycznych, tym niższa sprawność instalacji. Panele solarne należy podłączyć do istniejących już przewodów c.u wyprowadzonych na strych. Proponowane prowadzenie przewodów wg rys. nr S-3. należy uzgodnić z właścicielem budynku oraz z Inspektorem Nadzoru Inwestorskiego. przejścia rurociągów solarnych przez połać dachową Wykonawca powinien uszczelnić np. uszczelnieniem INTEGRA typ WGC dn25.

5.6. Odpowietrzenie instalacji solarnej W najwyższym punkcie instalacji należy zamontować odpowietrznik automatyczny do układów solarnych wyposażony w zawór odcinający i pierścieniową złączkę zaciskową. Po napełnieniu i odpowietrzeniu instalacji solarnej odpowietrznik automatyczny należy zamknąć. Na przewodzie zasilającym obiegu solarnego przed wejściem do podgrzewacza cwu należy zamontować separator powietrza do instalacji solarnej o średnicy Ø22. Separator również w trakcie normalnej pracy powinien mieć możliwość działania - odpowietrznik automatyczny, którym jest zakończony powinien być otwarty; 5.7. Armatura Jako armaturę odcinającą na rurociągach glikolowych należy zamontować zawory kulowe przystosowane do pracy z czynnikiem glikolowym i odporne na temp. 150 C. Armatura kontrolno-pomiarowa wchodzi w skład zestawu pompowego. Zestaw armatury do napełniania instalacji z pompką ręczną wchodzi w skład zestawu pompowego. Napełnianie instalacji płynem solarnym, przy użyciu specjalistycznego urządzenia napełniającego dokonuje firma instalatorska. Zalecane ciśnienie instalacji 3 bar. Napełnienie instalacji może się odbyć jedynie w momencie gdy kolektory nie są nagrzane i nie są poddane działaniu promieni słonecznych. Próba napełnienia kolektora przy pełnym nasłonecznieniu może spowodować zniszczenie urządzenia. 6. WYTYCZNE MONTAŻU INSTALACJI SOLARNEJ Kolektor słoneczny należy połączyć z uprzednio zamontowanym w dachu zestawem montażowym (element pakietu solarnego odpowiedni dla danego typu kolektora oraz pokrycia dachowego). Montaż zestawu przeprowadzić zgodnie z instrukcją montażu dołączoną do zestawu montażowego; Kolektory słoneczne należy ustawić na dachu zgodnie z jego nachyleniem lub na elewacji budynku lub na wcześniej przygotowanej przez Właściciela Nieruchomości, konstrukcji wolnostojącej, w kierunku południowym lub z ewentualnym odchyleniem od tego kierunku o max. 45 ; Po zamontowaniu kolektora, w miejscu wskazanym w cz. graficznej opr., należy zabezpieczyć szkoło solarne (rury kolektora) materiałem uniemożliwiającym przedostanie się promieni słonecznych do płyt absorbera (rurki "heat pipe"). Niezastosowanie się do tego punktu grozi poparzeniem; Zestaw podłączeniowy należy umieścić na króćcach kolektora zgodnie z instrukcją obsługi, następnie należy połączyć go z izolowanymi termicznie przewodami zasilania i powrotu z zasobnika, Czujnik temperatury należy umieścić w tulei zanurzeniowej kolektora Dokonać montażu pozostałych elementów instalacji solarnej, tj. zasobnika, grupy pompowej ze sterownikiem i grupą bezpieczeństwa, naczyń wzbiorczych, armatury bezpieczeństwa na wodzie zimnej, zaworu termostatycznego. Napełnić instalację płynem solarnym (pkt. 5.7) Dokonać ustawienia przepływu na regulatorze znajdującym się w grupie pompowej. W tym celu należy ustawić najniższy bieg na pompie i dokonać próby ustawienia przepływu na wartość 40l/hm 2. Jeśli wartośść została ustawiona należy zmienić tryb pracy pompy na auto, w innym przypadku próbę należy powtórzyć na wyższym biegu pompy. Należy tak zamontować regulator i grupę pompową aby przy ewentualnym odbezpieczeniu zaworu bezpieczeństwa nie doszło do zalania regulatora 7. GRUPA BEZPIECZEŃSTWA NA WODZIE ZIMNEJ W celu zabezpieczenia instalacji wyposażonej w pojemnościowy podgrzewacz ciepłej wody, na wejściu wody do podgrzewacza zaprojektowano montaż grupy bezpieczeństwa, w której skład wchodzą: - zawór bezpieczeństwa na wodzie ziemnej, nastawa 6 bar, - zawór zwrotny, - regulator ciśnienia max. ciśnienie wejściowe 2,5MPa, ciśnienie wylotowe 0,15-0,6MPa, nastawa 0,4MPa. - zawór antyskażeniowy EA, - naczynie wzbiorcze ze stałą poduszką gazową do systemów wody użytkowej, pojemność 50l. Uwaga: Przewody instalacji ciepłej wody użytkowej, wychodzące z podgrzewacza, należy podłączyć do istniejącej w budynku instalacji c.w.u. Właściciel nieruchomości zobowiązany jest doprowadzić do miejsca lokalizacji zbiornika przewody instalacji wody ziemnej, ciepłej i ewentualnej cyrkulacji oraz zakończy je zaworami odcinającymi. 8. WYTYCZNE BRANŻOWE Wytyczne budowlane Przygotowanie przebić przez ściany i stropy dla przejść rurociągów; uszczelnienie przebić na granicy stref pożarowych wykonać w klasie odporności ogniowej tych przegród; Wykonanie ewentualnych bruzd czy obudowanie przewodów solarnych; Wylanie fundamentu pod zasobnik c.w.u. w pomieszczeniach, w których brak stabilnego;

Przygotowanie konstrukcji wolnostojącej oraz fundamentu w przypadku montażu kolektorów słonecznych na gruncie. Wytyczne elektryczne Do pomieszczenia, w którym znajduje się zestaw pompowy należy doprowadzi zasilanie elektryczne 230V; Zaleca się wykonanie dodatkowego zabezpieczenia instalacji solarnej zabezpieczeniem nadmiarowoprądowym minimum 6A oraz wykonanie uziemienia tejże instalacji (zweryfikować z dostawcą urządzeń). W instalacjach do tego przystosowanych można zastosować również zabezpieczenie róznicowo-prądowe min. 30mA. (Zabezpieczenie instalacji solarnej poza zakresem opracowania); Kolektor zamontowany jest na budynku na wysokości poniżej 20 m, zabezpieczenie odgromowe instalacji nie jest konieczne. W przypadku gdy budynek posiada instalację odgromową, należy połączyć ją z instalacją solarną. Uwaga: Zgodnie z 3 ust. 4. i 5. umowy zawartej pomiędzy Gminą Mońki a Właścicielem nieruchomości wyżej wymienione wytyczne budowlane oraz elektryczne Właściciel wykona we własnym zakresie i na własny koszt. Wykonawca instalacji solarnej dokona montażu elementów sterowania, włączenia do przygotowanej przez Właściciela nieruchomości instalacji elektrycznej oraz montażu i włączenia istniejącej instalacji zimnej i ciepłej wody użytkowej i uruchomienia zestawu solarnego w budynku Właściciela. Dodatkowo Wykonawca zobowiązany jest do montażu przed zasobnikiem c.w.u. opomiarowania instalacji solarnej (ciepłomierz) oraz naczynia o pojemności min. 30l ustawionego pod termostatycznym zaworem zrzutowym montowanym na króćcu ciepłej wody zasobnika c.w.u.. 9. UWAGI KOŃCOWE Po zamontowaniu rurociągów należy przeprowadzić próby ciśnieniowe zgodnie z obowiązującymi warunkami wykonania i odbioru robót oraz wytycznymi producenta. Jeżeli instalacja kolektorów słonecznych ma być nieużywana przez okres dłuższy niż okres tygodnia, kolektory słoneczne zaleca się przykryć. Do prawidłowego działania instalacji niezbędny jest okresowy przegląd urządzeń, a w szczególności czyszczenie filtrów, kontrola ciśnienia instalacji solarnej i uzupełnianie ubytków, oraz sprawdzanie urządzeń zabezpieczających i poddawanie ich okresowym przeglądom i konserwacji. Wszystkie nieprawidłowości w pracy urządzeń i instalacji powinny być niezwłocznie usunięte przez uprawnione służby eksploatacyjne. Wszystkie prace budowlano-montażowe prowadzić zgodnie z "Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlano - montażowych cz. II" - "Instalacje sanitarne i przemysłowe" oraz z obowiązującymi przepisami BHP i ppoż. jak i zgodnie z wytycznymi producenta. Kolektory słoneczne muszą posiadać certyfikat SOLAR KEYMARK, natomiast pozostałe zainstalowane urządzenia, instalacje zasilające i sterownicze muszą posiadać oznaczenia literą B lub CE ewentualnie posiadać deklarację zgodności lub certyfikaty zgodności z dokumentem odniesienia (kryteria techniczne w odniesieniu do wyrobów podlegających certyfikacji na Znak Bezpieczeństwa, PN lub Aprobata Techniczna). Zastosowane materiały i urządzenia muszą posiadać co najmniej takie same parametry i cechy jakościowo-użytkowe jak zaprojektowane w niniejszym opracowaniu. Wszelkie zmiany parametrów urządzeń zawartych w projekcie muszą być uzgodnione z autorem projektu Całość instalacji wykonać zgodnie z częścią rysunkową i opisową projektu. Wszystkie zastosowane materiały i urządzenia muszą posiadać świadectwa dopuszczające do pracy w instalacji solarnej. Wykonawca jest całkowicie odpowiedzialny za sprawdzenie zakresu prac, ilości materiałów i urządzeń zgodnie z dokumentacją na etapie przetargu. W razie wystąpienia niezgodności opisu technicznego z dokumentacją rysunkową Wykonawca powinien zwrócić się pisemnie do biura projektów celem wyjaśnienia rozbieżności. Zasada powyższa obowiązuje przy wyjaśnianiu wszelkich wątpliwości związanych z niniejszą dokumentacją. Roboty nie ujęte w dokumentacji, a wynikające z technologii budowy, zastosowania materiałów lub montażu urządzeń winny być uwzględnione w kosztorysie ofertowym Wykonawcy. Brak ich wyszczególnienia w dokumentacji nie może stanowić podstawy do roszczeń finansowych Wykonawcy w stosunku do Inwestora lub Biura Projektów Z uwagi na to, że montaż instalacji obejmuje obiekty będące w eksploatacji, każde wejście na obiekt w celu rozpoczęcia robót winno być wcześniej uzgodnione z właścicielem i użytkownikiem obiektu. Projektant: mgr inż. Agnieszka Kozłowska PDL/0042/POOS/08

OŚWIADCZENIE Na podstawie art.20 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (jednolity tekst Dz. U. Z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z późniejszymi zmianami) OŚWIADCZAM, że projekt instalacji kolektorów słonecznych na potrzeby ciepłej wody użytkowej w budynku mieszkalnym zlokalizowanym w miejscowości Mońki, gm. Mońki, ul. Kołłątaja 16, dz. nr geod. 12/10,12/11,13/27,13/28 został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. Projektant: mgr inż. Agnieszka Kozłowska PDL/0042/POOS/08

ZESTAWIENIE MATERIAŁOWE - PAKIET II 1. 2. 3. 4. Lp. Elementy pakietu solarnego Ilość 1. Rurowy kolektor próżniowy 3m 2 1 szt. 2. Biwalentny pojemnościowy podgrzewacz wody 400l 1 szt. 3. Kompaktowa Grupa pompowa obiegu solarnego (pompa obiegowa, rotametr, zawór bezpieczeństwa (6 bar), manometr, 2 termometry, 2 zawory kulowe z zaworami zwrotnymi, separator powietrza, króciec do przyłączania - 1 szt. naczynia wzbiorczego, armatura do napełniania, króciec napełniająco-opróżniający, sterownik solarny oraz izolacja cieplna) 4. Solarne naczynie wzbiorcze 35l 1 szt. 5. Naczynie zrzutowe na płyn solarny - 1 szt. 6. Pierścieniowa złączka zaciskowa z odpowietrznikiem - 1 szt. 8. Zestaw przyłączeniowy - 1 szt. 9. Kolanko wkręcane z tuleją - 1 szt. 10. Rury łączące - 1 kpl. 11. Zestaw tulei zanurzeniowych Czujka temperatury cieczy w kolektorze - 1 kpl. Czujka temperatury wody w podgrzewaczu 12. Nośnik ciepła (glikol propylenowy) 50l 1 szt. 13. Przewody podłączeniowe systemu solarnego (preizolowane, elastyczne rury wykonane z miedzi lub ze stali nierdzewnej z - 25,00m fabrycznie zabudowanym przewodem elektrycznym) 14. Zestaw mocujący do montażu kolektorów na dachu (zależny od pokrycia dachu) lub zestaw mocujący do montażu - 1 kpl. kolektorów na fasadzie budynku 15. Termostatyczny automat mieszający - 1 szt. 16. Zawór bezpieczeństwa na wodzie ziemnej nastawa 6bar - 1 szt. 17. Zawór zwrotny - 2 szt. 18. Regulator ciśnienia max ciśnienie wejściowe 2,5MPa, ciśnienie wylotowe 0,15-0,6MPa, nastawa 0,4MPA - 1 szt. 19. Zawór antyskażeniowy EA na wodzie zimnej - 1 szt. 20. Naczynie wzbiorcze ze stałą poduszka gazową i workiem butylowym 50l 1 szt. 21. Zawór termostatyczny zapobiegający przegrzaniu poprzez zrzut wody z podgrzewacza - 1 szt. 22. Robocizna (montaż elementów sterowania, włączenie do przygotowanej przez Właściciela nieruchomości instalacji elektrycznej oraz montaż, włączenie istniejącej instalacji zimnej i ciepłej wody użytkowej i uruchomienia zestawu solarnego w budynku Właściciela, jak również zakup i montaż opomiarowania instalacji solarnej oraz naczynia o pojemności 30l- wg pkt. 8) -