Zaburzenia seksualne u mężczyzn obraz problemu oczami kobiet i mężczyzn malowany

I n i c j a t o r r a p o r t u RAPORT O ZDROWIU POLAKÓW Zaburzenia seksualne u mężczyzn obraz problemu oczami kobiet i mężczyzn malowany WARSZAWA, LIPIEC 2012 P a t r o n m e r y t o r y c z n y P a r t n e r z y P a t r o n i m e d i a l n i Polskie Towarzystwo Seksuologiczne

O r a p o r c i e o z d r o w i u P o l a k ó w O raporcie o zdrowiu Polaków Obok stałej współpracy doradczej public relations, dla klientów działających biznesowo w obszarze szeroko pojętego rynku medycznego i farmaceutycznego, On Board PR Ecco International Communications Network przygotowuje między innymi cykliczne analizy otoczenia komunikacyjnego. Ideą takiego rodzaju projektów realizowanych przez dział Pharmaceutical, Biotechnology & Medical Market Consulting, pod hasłem: Raport o zdrowiu Polaków, jest przede wszystkim wskazanie ważnych, ze społecznego punktu widzenia, tematów dotyczących zdrowia człowieka. Pomysł na niniejszy raport jest wynikiem naszego doświadczenia w obszarze komunikacji, które pokazuje, że dogłębna analiza problemu jest możliwa dzięki zaangażowaniu wielu stron, które w komunikacji konkretnego problemu zdrowotnego biorą udział. Chciałam serdecznie podziękować wszystkim, którzy zaangażowali się w przygotowanie niniejszego opracowania. Za opiekę merytoryczną na każdym etapie tworzenia raportu i patronat Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego dziękuję Panu prof. Zbigniewowi Lew-Starowiczowi. Po raz pierwszy przy raporcie On Board współpracowali z nami dziennikarze: Pan Zbigniew Wojtasiński jest współpomysłodawcą problematyki poruszanej w badaniu opinii, na którym bazuje raport, a Pani Joanna Morga podzieliła się z nami kobiecym spojrzeniem na problem zaburzeń seksualnych u mężczyzn. Bardzo doceniam Państwa dyspozycyjność, zaangażowanie i za to bardzo dziękuję. Dziękując, nie mogę pominąć agencji badania rynku i opinii SW Research, która przeprowadziła badanie i służyła pomocą przy jego analizie. Za komentarze do raportu, które niezwykle wzbogaciły tę publikację, dziękuję psycholog, dr Aleksandrze Borkowskiej, Fundacji Wygrajmy Zdrowie i redakcjom: Men s Health oraz Puls Medycyny. Zapraszam do lektury, Anna Sarnacka Manager Pharmaceutical, Biotechnology and Medical Market Consulting On Board Public Relations ECCO International Communications Network 2

W s t ę p Wstęp O zaburzeniach seksualnych mówi się w mediach coraz częściej. Rozkładane są na czynniki pierwsze aspekty psychologiczne i medyczne, analizowane wzajemne oczekiwania i potrzeby seksualne partnerów, ich zachowania, sposób myślenia. Doczekaliśmy się nawet określenia praw seksualnych jako fundamentalnych 1) i uniwersalnych praw człowieka. Ciągle jednak istnieją stereotypy płci, opory przed rozmową z partnerem na temat sfery seksualnej i ewentualnych jej zaburzeń czy bariery przed podjęciem leczenia dolegliwości i chorób dotyczących tego aspektu zdrowotnego. Temat seksualności, a szczególnie zaburzeń seksualnych mężczyzn, w mediach rzadko jest przedstawiany w podejściu holistycznym, obejmującym jednocześnie medycynę, seksuologię, psychologię, a także kwestie społeczne. Dlatego postanowiliśmy przygotować raport, który skupiłby się na różnych aspektach seksualności mężczyzn, w tym na różnicach międzypłciowych w postrzeganiu męskości, wzajemnych oczekiwaniach, reakcjach i podejmowanych przez mężczyzn i kobiety działaniach w przypadku pojawienia się zaburzeń seksualnych u panów. Jednocześnie chcieliśmy dowiedzieć się, jaki wpływ na aspekt seksualny związku mają szczere zwierzenia kobiet w tym zakresie i jakie reakcje wywołuje u mężczyzn wiedza o bujnym życiu seksualnym ich partnerek. Temat jest niezwykle ciekawy, a wyniki badania pokazują, jak wiele jest jeszcze do zrobienia w zakresie edukacji seksualnej, przełamywania stereotypów na temat płci, komunikacji między partnerami, a także uświadamiania o sposobach diagnozowania i leczenia zaburzeń seksualnych. Uważam, że to ogromne pole do działania zarówno dla specjalistów w zakresie komunikacji, seksuologów, jak również instytucji publicznych i pozarządowych. Zapraszam do zapoznania się z raportem, Diana Sobolewska PR Consultant Project Leader Pharmaceutical, Biotechnology and Medical Market Consulting On Board Public Relations ECCO International Communications Network 1. Deklaracja Praw Seksualnych. WHO 2002. Dostępne online: www.federa.org.pl/dokumenty_pdf/deklaracjaprawseksonz.doc; data pobrania [2.07.2012] 3

I n f o r m a c j e o b a d a n i u o p i n i i Informacje o badaniu opinii Metodologia badania Badanie zostało zrealizowane między 7 a 15 czerwca 2012 roku metodą internetowych standaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych (CAWI) przez agencję SW Research na autorskim oprogramowaniu 3S System zintegrowanym z panelem internetowym StudentsWatch.pl. Próba badawcza miała charakter losowy i została dobrana z panelu StudentsWatch.pl. Badaniem objęto łącznie 1500 internautów w wieku 16-49 lat. Próba badawcza jest reprezentatywna dla populacji polskich internautów w wieku 16-49 pod względem łącznego rozkładu płci i kategorii wiekowych. Dopuszczalny błąd statystyczny w badaniu nie przekracza 2,6 punktu procentowego dla całej próby oraz 3,6 punktu procentowego osobno dla populacji kobiet i mężczyzn. Kwestionariusz wywiadu składał się z 13 pytań badawczych, z czego 8 pytań zadano zarówno kobietom, jak i mężczyznom. Sformułowanie zaburzenia seksualne u mężczyzn, wykorzystywane w badaniu, a później w całym raporcie, zostało opisane jako zaburzenia związane z fizjologią reakcji seksualnych, które utrudniają lub uniemożliwiają odbycie stosunku z partnerką (np. przedwczesny wytrysk, zaburzenia erekcji itp.). Dlaczego badanie przeprowadzono wśród internautów? Komentarz Piotra Zimolzaka, Wiceprezesa i głównego analityka agencji badawczej SW Research: Sfera seksualności jest tematem, o którym rozmawiamy albo z zaufanymi bliskimi albo ze specjalistami. W obu przypadkach mamy zapewnioną dyskrecję lub poczucie anonimowości. Z obcymi niechętnie dzielimy się naszą intymnością. Wyjątkiem jest oczywiście Internet, który stał się bardzo pomocnym medium w komunikacji i zdobywaniu wiedzy na temat problemów innych i rozwiązywania własnych, o których niekoniecznie chcielibyśmy głośno rozmawiać. Pomiar problematyki seksualności należy zatem dostosować do jego specyfiki nie każda metoda badawcza dostarczy w tym przypadku wiarygodnych wyników. Dlatego zdecydowano się na metodę badań on-line (CAWI), która z jednej strony zwiększa poczucie anonimowości u respondenta, a z drugiej eliminuje wiele efektów (efekt ankietera, efekt społecznych oczekiwań), które mogłyby zniekształcić wyniki. Warto również podkreślić inną zaletę tej metody, jaką jest szybkość realizacji w ciągu tygodnia zebrano 1500 wywiadów pochodzących od respondentów z różnych regionów i różnych klas wielkości miejscowości Polski. 4

M ę s k i c o t o o z n a c z a? Męski co to oznacza? W pierwszej kolejności chcieliśmy się dowiedzieć, jakie zdaniem mężczyzn są atrybuty męskości. Poniżej przedstawione pytanie zadaliśmy również kobietom, chcąc sprawdzić, czy rozumieją sposób myślenia panów i wiedzą, co jest dla nich ważne w definiowaniu męskości. Co Pana/Pani zdaniem sprawia, że mężczyźni czują się bardziej męscy? Sprawność seksualna Sprawność fizyczna, wysportowanie Zapewnienie rodzinie stabilności materialnej i bezpieczeństwa Wysoki status materialny (dobry samochód, mieszkanie) 39% 72% 71% 66% 63% 58% 66% 83% Spełnienie w sferze zawodowej Opiekuńczość wobec kobiety Odnoszenie się z szacunkiem do kobiet, bycie dżentelmenem 19% 24% 48% 53% 52% 47% Dominacja w związku Realizacja zainteresowań/hobby Posiadanie wielu partnerek seksualnych w swoim życiu Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent mógł wybrać więcej niż jedną odpowiedź. 25% 35% 20% 32% 18% Mężczyzna (n=758) 31% Kobieta (n=742) Mężczyźni prawie w równym stopniu za atrybut męskości uważają sprawność seksualną (72%) oraz sprawność fizyczną (71%). W dalszej kolejności wymieniają zapewnienie rodzinie stabilności materialnej i bezpieczeństwa (63%) oraz opiekuńczość wobec kobiety (52%). Wyniki pokazują, że panie zdają sobie sprawę z funkcji, jaką pełni sprawność seksualna i fizyczna oraz zapewnienie rodzinie stabilności materialnej i bezpieczeństwa w budowaniu ich poczucia męskości. Największe różnice w odpowiedziach widać w odniesieniu do opiekuńczości wobec kobiety i okazywaniu jej szacunku. Dlaczego 52% mężczyzn uważa, że bycie opiekuńczym jest męskie a tylko 24% kobiet uważa, że rzeczywiście te cechy świadczą według panów o męskości? Czy kobiety nie zauważają i tym samym nie doceniają opiekuńczych zachowań swoich partnerów? 5

M ę s k i c o t o o z n a c z a? Mężczyźni podejmują starania w celu okazania kobietom opiekuńczości, szacunku i zainteresowania. Panie jednak często inaczej wyobrażają sobie takie zachowania, a tym samym nie zauważają i nie doceniają okazywanych przez mężczyzn uczuć. Tutaj dużą rolę mogą odegrać również stereotypy płci. Część z nich jest wynoszona z domu. Jeżeli dla kobiety archetyp ojca to mężczyzna opiekuńczy wobec rodziny, szanujący mamę itp., to tak też będzie widziała swoich przyszłych partnerów. Natomiast, jeżeli tatuś przychodzi do domu i tylko przedstawia swoje wymagania, jej postrzeganie mężczyzny będzie zupełnie inne mężczyźni to egoiści. Dodatkowo tę opinię może wzmacniać mama, która mówi: zobacz córko, wszystko na mojej głowie. Drugie źródło wiedzy o mężczyznach to szkoły koedukacyjne. Dziewczęta w tym czasie wyprzedzają w dojrzewaniu chłopców, u których buzują hormony i wszystko kręci się wokół seksualności. Młode kobiety czują w tym czasie opór przed traktowaniem ich jako obiektu erotycznego. I tak w konsekwencji tworzą się pewne opinie, które później funkcjonują już w życiu dorosłym. Polskie Towarzystwo Seksuologiczne twierdzi prof. Zbigniew Lew-Starowicz, seksuolog i psychoterapeuta, prezes Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego. Podobnie tę kwestię wyjaśnia dr Aleksandra Borkowska, psycholog z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, która uważa, że być może kobiety i mężczyźni w nieco inny sposób definiują bycie opiekuńczym i szanowanym. Panowie mogą demonstrować swoją troskę o bliskich w sposób wykonawczy, zadaniowy, konkretny, a kobiety mogą oczekiwać od nich więcej rozmów i czułości być może stąd się biorą te rozbieżności widoczne w badaniach. Oczywiście trzeba uważać, aby nie dać się zwieść stereotypom. 6

M ę s k i c o t o o z n a c z a? A co tak naprawdę za męskość uznają kobiety? Co dla Pani oznacza męskość? Opiekuńczość wobec kobiety Odnoszenie się z szacunkiem do kobiet, bycie dżentelmenem Zapewnienie rodzinie stabilności materialnej i bezpieczeństwa Sprawność seksualna Sprawność fizyczna, wysportowanie Spełnienie w sferze zawodowej Realizacja zainteresowań/hobby Wysoki status materialny (dobry samochód, mieszkanie) Dominacja w związku Posiadanie wielu partnerek seksualnych w swoim życiu Coś innego 2% 4% 14% 10% 41% 35% 54% 53% 76% 73% 71% Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent mógł wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Dla kobiet opiekuńczość (76%), szacunek (73%), stabilność materialna i bezpieczeństwo (71%) stanowią filary męskości. Na sprawność seksualną, najczęściej wymienianą przez panów jako atrybut męskości, wskazało tylko 54% pań. Po raz kolejny się potwierdza, że sprawność seksualna jest przez mężczyzn najbardziej kojarzona z męskością, bardziej nawet niż zapewnienie rodzinie stabilności materialnej. Niemal równie ważna jest tylko sprawność fizyczna. Mniej liczy się nawet kariera zawodowa. Znacznie odbiega to od tego, czego oczekuje od mężczyzny kobieta, dla której znacznie ważniejsze jest poczucie bezpieczeństwa i opiekuńczość, jakie może on zapewnić. Wydaje mi się, że ta rozbieżność oczekiwań jest powodem wielu nieporozumień i rozczarowań. Najbardziej zaskakujące jest, że dopiero na dalszym miejscu jest potrzeba dominacji w związku. Mężczyźni coraz częściej pozostawiają inicjatywę kobietom, ale erekcja niezmiennie pozostaje nadal synonimem męskości. mówi Zbigniew Wojtasiński, dziennikarz i autor książki 101 mitów o seksie 7

M ę s k i c o t o o z n a c z a? Skoro męskość jest tak różnie rozumiana przez obie płcie, nadane są jej inne role, to czy w związku możliwe jest porozumienie? Zdaniem prof. Zbigniewa Lew-Starowicza związek powinien być oparty na wzajemnym porozumieniu. Partnerstwo to nie tylko potocznie rozumiany podział obowiązków, czyli np. mężczyzna zmywa, a kobieta gotuje w imię równouprawnienia, chociaż obydwoje nienawidzą tej czynności. Chodzi przede wszystkim o to, by partnerzy poznawali swoje wzajemne oczekiwania, upodobania i na tej podstawie ustalili podział obowiązków w związku. Tradycyjny podział ról to też partnerstwo, jeżeli obie strony się na to zgadzają. Problem nie tkwi więc w różnicy oczekiwań, ale w braku wiedzy o ich istnieniu i akceptacji. Joanna Morga, dziennikarka, dodaje, że czasy się zmieniły, a wraz z nimi role społeczne mężczyzn i oczekiwania partnerek. Jednocześnie zmianom uległ nawet sposób prezentowania (i postrzegania) przez media tego, co męskie i niemęskie. Być może nieco zmienił się też sposób wychowania synów przez matki. Coraz większy odsetek mężczyzn czuje potrzebę dzielenia się swoimi problemami z kimś bliskim i nie widzi w tym nic złego. Niestety, okazuje się, że panie ciągle za mało zdają sobie sprawę z tej transformacji. Z mojej perspektywy, raport ujawnia, jak duże bariery na drodze do zmian w relacjach między partnerami mogą tkwić w samych kobietach. W ich świadomości ciągle funkcjonują pewne stereotypy na temat płci męskiej (przekazane np. przez mamę), które mogą hamować ewolucję w relacjach z ukochanym mężczyzną. 8

M ę s k i c o t o o z n a c z a? Sprawność seksualna a poczucie własnej wartości mężczyzn Czy Pani/Pana zdaniem pojawienie się zaburzeń seksualnych u mężczyzn powoduje obniżenie ich poczucia własnej wartości? Kobieta (n=742) Mężczyzna (n=758) 53,6% 41,1% 2,9% 0,6% 1,8% 32,7% 57,0% 7,5% 1,1% 1,7% Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Nie mam zdania Na potrzeby wykresu wyniki zostały zaokrąglone do jednego miejsca po przecinku, dlatego nie sumują się do 100. Prawie 90% mężczyzn uważa, że pojawienie się zaburzeń seksualnych powoduje obniżenie ich poczucia własnej wartości. Podobnie tę sytuację oceniają kobiety (95%). Czy można pokusić się zatem o stwierdzenie, że sfera seksualna stanowi filar samooceny mężczyzny? Musimy przede wszystkim zacząć od tego, że męski mózg jest ewolucyjnie nastawiony na seks. Jeżeli mężczyzna na pierwszym miejscu w postrzeganiu siebie stawia swoją sprawność seksualną, na pewno właśnie to będzie stanowiło filar jego poczucia własnej wartości. Wszystko inne jest mniej ważne. Nawet zdrowie. Dlatego też część panów rezygnuje z leczenia różnych chorób, jeżeli lekarz im powie, że dana terapia może spowodować zaburzenia seksualne. To wszystko zależy od priorytetów, jakie ma mężczyzna tłumaczy prof. Zbigniew Lew-Starowicz. Ten wniosek potwierdza również mgr Mariola Kosowicz, psycholog kliniczny, psychoterapeuta, Kierownik Zakładu Psychoonkologii Centrum Onkologii Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie: Od zarania dziejów męskość kojarzono z siłą, walecznością i sprawnością seksualną. Świat się zmienia, ale schematy dotyczące męskości przetrwały. Stąd dla wielu mężczyzn sprawność seksualna stanowi podstawowe kryterium służące do oceny własnej wartości. Dlatego też w sytuacji zaburzenia sprawności seksualnej większość mężczyzn ma dużą trudność w przyznaniu się do tego, przez co ograniczają sobie możliwość szukania pomocy. Poczucie bycia niepełnosprawnym seksualnie potrafi odebrać radość w wielu aspektach życia i nierzadko prowadzi do oddalenia się współmałżonków. Dla wielu par intymność to temat tabu, a seks kojarzy się ze stosunkiem seksualnym, zupełnie pomijając aspekt pieszczot i innych form bliskości, dzięki którym każda ze stron może poczuć się spełniona. 9

R i p o s t a n a n i e m o c w s y p i a l n i Riposta na niemoc w sypialni Z badań przedstawionych przez prof. Zbigniewa Lew-Starowicza w 2007 roku wynika, że problemy z seksem dotyczą aż 37% mężczyzn w wieku 16-65 lat. Wśród nich co trzeci mężczyzna ma przedwczesne wytryski, co piąty osłabiony popęd seksualny. Dodatkowo według badań przeprowadzonych przez Polskie Towarzystwo Medycyny Seksualnej (PTMS) na inny 2) rodzaj problemów seksualnych zaburzenia erekcji cierpi aż 2,6 miliona Polaków. Jak mężczyźni radzą sobie w przypadku pojawienia się zaburzeń seksualnych? Jak maskują te dolegliwości? W jaki sposób Pana/Pani zdaniem mężczyzna z zaburzeniami seksualnymi najczęściej je maskuje? Ucieczka w pracę (np. pracuje dłużej, częściej wyjeżdża służbowo) Unika seksu tłumacząc się zmęczeniem Odczuwa brak zainteresowania seksem Obwinia partnerkę za niechęć do seksu z nią Jak mężczyzna maskuje swoje zaburzenia seksualne? Zaczyna odczuwać różne dolegliwości 8% 6% 5% 8% 17% 14% 36% 37% 36% 32% Kobieta (n=742) Mężczyzna (n=758) Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent mógł wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Według naszego badania 37% mężczyzn chcąc zamaskować problemy seksualne, ucieka w pracę. Podobnie tę sytuację oceniają kobiety (36%). Natomiast zmęczenie to wymówka dla 32% panów. Największe różnice widoczne są przy odpowiedziach odczuwa brak zainteresowania seksem (8% kobiet i 17% mężczyzn) i obwinia partnerkę za niechęć do seksu z nią (14% mężczyzn i 6% kobiet). Mężczyźni najczęściej uciekają się do rozwiązań umożliwiających im zachowanie twarzy. Najczęściej podejmowaną strategią jest ucieczka w pracę. Panowie mogą tłumaczyć się troską o standard rodziny i uzyskanie wyższego statusu społecznego. Przecież to także korzyść dla partnerki! Co ciekawe, mężczyźni mogą ciągnąć takie historie przez bardzo długi czas. Kobieta nie wie o ewentualnych zaburzeniach, a tym samym nie może udzielić partnerowi żadnego wsparcia tłumaczy prof. Zbigniew Lew-Starowicz. To pokazuje, jak wielka jest potrzeba budowania komunikacji do mężczyzn z uwzględnieniem nie tylko ich sposobu myślenia, ale też obaw, oczekiwań i sposobu definiowania męskości. Mimo, że mężczyźni ogólnie określani są jako twardzi, w kwestiach związanych z zaburzeniami seksualnymi potrzebują bardzo delikatnego i wyważonego podejścia. To bardzo trudne zadanie, które wymaga przemyślanej strategii oraz wzajemnej współpracy specjalistów od komunikacji, ekspertów z dziedziny medycyny, seksuologii oraz mediów i przedstawicieli środowisk pacjenckich mówi Diana Sobolewska, PR Consultant, On Board PR ECCO Network. 10 2. Polak w łóżku zadowolony. Dostępne online: http://facet.interia.pl/seks-i-zwiazki/partnerstwo /news-polak-w-lozku-zadowolony,nid,445723; data pobrania [19.06.2012]

R i p o s t a n a n i e m o c w s y p i a l n i Jak reaguje kobieta na zaburzenia seksualne partnera? Myśli, że nie wzbudza u niego pożądania Stara się przekonać mężczyznę do konsultacji z lekarzem Jak Pana/Pani zdaniem najczęściej reaguje kobieta, która zauważa zaburzenia seksualne u swojego partnera? 19% 22% 18% 30% Podejrzewa mężczyznę o relacje z inną partnerką Czuje się nieatrakcyjna Martwi się, że mężczyzna jest przepracowany lub chory Udaje, że wszystko jest w porządku Uważa, że problem jest przejściowy i sam się rozwiąże Bezpośrednio obwinia mężczyznę, że jest do niczego Sama konsultuje problem z lekarzem Kończy związek Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent mógł wybrać więcej niż jedną odpowiedź. 13% 20% 14% 13% 10% 10% 3% 8% 5% 4% 1% 5% 2% 2% 1% Kobieta (n=742) 1% Mężczyzna (n=758) Co trzecia Polka zapytana o to, jak reaguje kobieta, kiedy zauważa u swojego partnera zaburzenia seksualne odpowiada, że myśli, że nie wzbudza u niego pożądania. Natomiast tylko 19% mężczyzn zdaje sobie sprawę z tego, że kobiety mogą upatrywać przyczyn ich problemów w sobie. Natomiast więcej panów (20%) niż pań (13%) myśli, że partnerka w przypadku zauważenia u nich zaburzeń seksualnych podejrzewa ich o zdradę. Dr Aleksandra Borkowska tłumaczy, dlaczego kobiety mogą obwiniać siebie za problemy seksualne partnerów: Z jednej strony przyczyną może być brak szczerej i opartej na zaufaniu komunikacji między partnerami lub też brak umiejętności prowadzenia rozmowy na tematy związane ze zdrowiem seksualnym u partnerów; z drugiej zaś obniżona samoocena kobiety, która wiąże się z przeżywaniem braku pewności siebie, niepokoju, lęku i zazdrości. Nie bez znaczenia może być też silny przekaz medialny promujący wśród kobiet nierealne standardy fizycznego piękna. Trudno dziwić się, że panie w przypadku niedomagania swojego partnera myślą, że problem jest po ich stronie dodaje prof. Zbigniew Lew-Starowicz. Kobiety już od okresu dojrzewania doświadczają pożądania ze strony mężczyzn. Dzięki temu czują się atrakcyjne. Jednak kiedy mężczyzna unika zbliżenia lub widoczny jest brak reakcji fizycznej, jego partnerka myśli, że nie wzbudza pożądania i obwinia siebie za tę sytuację. Dlatego poczucie własnej wartości spada nie tylko u mężczyzny doświadczającego zaburzeń seksualnych, ale także u jego partnerki. 11

R i p o s t a n a n i e m o c w s y p i a l n i Zaburzenia seksualne mężczyzny a przyszłość związku Kobieta (n=742) Czy Pana/Pani zdaniem nierozwiązane zaburzenia seksualne u mężczyzny mogą prowadzić do rozpadu związku? 2,5% 11,5% 52,2% 27,5% 6,4% Mężczyzna (n=758) 2,6% 18,2% 48,5% 22,5% 8,3% Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Nie mam zdania Na potrzeby wykresu wyniki zostały zaokrąglone do jednego miejsca po przecinku, dlatego nie sumują się do 100. Ponad 20% mężczyzn uważa, że utrzymujące się zaburzenia seksualne mogą prowadzić do rozpadu związku. Podobnie myśli 14% Polek. Dlaczego niektórzy z nas uważają, że takie problemy mogą doprowadzić do radykalnych rozwiązań? Młodzi mężczyźni, czyli ci którzy wzięli udział w badaniu, jeszcze nie do końca są świadomi problemów, jakie mogą wywołać zaburzenia seksualne. Dlatego myślę, że ci respondenci, których zdaniem problemy w sferze seksualnej mogą prowadzić do rozpadu związku, najprawdopodobniej mają zmysłową i wymagającą pod względem seksu partnerkę. Wtedy ich zdaniem niespełnienie oczekiwań drugiej osoby pod tym względem, może doprowadzić do nieszczęścia, jakim jest zakończenie związku tłumaczy prof. Zbigniew Lew-Starowicz. 12

T o k s y k o l o g i a s z c z e r e j p a r t n e r k i Toksykologia szczerej partnerki Szczerość w wielu kulturach traktowana jest jako cnota. Jednak w kwestiach seksu bycie szczerym nie zawsze się opłaca. Jak pokazuje badanie, kobiety powinny być ostrożne w ujawnianiu swojej przeszłości seksualnej, szczególnie, jeżeli była udana. Muszą zdawać sobie sprawę z wpływu takich zwierzeń na jakość relacji z partnerem. Czy Pana/Pani zdaniem zwierzenia partnerki o jej bogatym doświadczeniu seksualnym może negatywnie wpływać na samopoczucie mężczyzny? Kobieta (n=742) 80,7% 7,4% 11,9% 74% 13,9% 12% Mężczyzna (n=758) Tak Nie Nie wiem Na potrzeby wykresu wyniki zostały zaokrąglone do jednego miejsca po przecinku, dlatego nie sumują się do 100. 13

T o k s y k o l o g i a s z c z e r e j p a r t n e r k i Lęk przed rozczarowaniem partnerki Demonstrowanie swojej gotowości do seksu, np. poprzez przejawianie zainteresowania innymi kobietami Zerwanie związku Większa aktywność seksualna wobec innych partnerek Zachowania agresywne w codziennych sytuacjach Jakie Pana/Pani zdaniem mogą być reakcje mężczyzn na zwierzenia partnerki o jej bogatym doświadczeniu seksualnym? Fantazjowanie o partnerce jako kobiecie z filmu pornograficznego Unikanie seksu 25% 20% 19% 20% 19% 18% 18% 16% 17% 18% 15% 18% 55% 68% Załamanie się 12% 19% Zaspokajanie potrzeb poprzez masturbację Wprowadzenie do sztuki miłosnej elementów agresji Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent mógł wybrać więcej niż jedną odpowiedź. 10% 13% 10% 9% Kobieta (n=742) Mężczyzna (n=758) Zwierzenia o bogatej przeszłości seksualnej mogą negatywnie wpływać na samopoczucie mężczyzny, co potwierdza 74% Polaków, a kobiety również wydają się być świadome tego negatywnego oddziaływania (81%). Dlaczego mimo świadomości zagrożenia opowiadają partnerowi o swojej przeszłości seksualnej? Kobieta myśli, że jak kocha swojego partnera, to powinna mu wszystko powiedzieć. Wyznaje zasadę Oddaję Ci się cała, z całą swoją przeszłością tłumaczy prof. Zbigniew Lew-Starowicz. Jest to jeden z największych błędów kobiet. Uważam, że kobiety nie powinny ujawniać swojej przeszłości seksualnej w kategoriach, że była udana. Dopóki partner może objawić się jako dobry kochanek, który uszczęśliwia swoją partnerkę, wszystko jest w porządku. Jeżeli jednak kobieta mówi o swoim udanym, bogatym życiu seksualnym, to on może czuć się zagrożony i odczuwać lęk przed niemożnością zaspokojenia swojej partnerki. Taka sytuacja może nawet doprowadzić do pojawienia się zaburzeń erekcji i wytrysku. W konsekwencji nieudane kontakty seksualne prowadzą do rozpadu związku, załamań, unikania kobiet lub wręcz odczuwania wobec nich agresji. Zbigniew Wojtasiński dodaje: Po raz kolejny ujawnia się, jak ważna dla mężczyzny jest sprawność seksualna oraz możliwość imponowania kobiecie w łóżku. Powinny pamiętać o tym kobiety, które w dobrej wierze coraz częściej opowiadają mężczyznom o swych wcześniejszych doświadczeniach seksualnych. Potrzebna jest szczera rozmowa z partnerami, ale w sprawach łóżkowych warto zachować ostrożność i postępować z dużym wyczuciem. Przesadna szczerość może bowiem odnieść skutek odwrotny od zamierzonego. Tak jest szczególnie wtedy, gdy mężczyzna uświadomi sobie, że ma mniejsze doświadczenie seksualne. Może wtedy zareagować lękiem, że nie sprosta oczekiwaniom partnerki. Ta nowa sytuacja będzie dla niego mocno stresującym wyzwaniem. Mężczyzna czuje się znacznie bardziej komfortowo, gdy to on jest nauczycielem miłości. 14

P ó j d z i e f a c e t d o d o k t o r a? Pójdzie facet do doktora? Większość mężczyzn w przypadku zauważenia u siebie problemów seksualnych szukałoby informacji w internecie (54%). Fora, portale o zdrowiu to źródło informacji i wymiany opinii zapewniające anonimowość. Nie trzeba pokazywać twarzy i ujawniać emocji. Można zapytać o cokolwiek się chce bez strachu przed rozpoznaniem. Dlatego jest to idealna płaszczyzna do działań edukacyjnych tak do mężczyzn, jak i do kobiet w temacie zaburzeń seksualnych, które będą nakierowane na udzielanie rzetelnych informacji, eksperckich porad, gdzie i z jakim problemem się zgłosić, jakie są sposoby leczenia itp. mówi Diana Sobolewska, PR Consultant, On Board PR ECCO Network. Działania podejmowane po zaobserwowaniu problemów seksualnych Co by Pan zrobił, gdyby zauważył u siebie problemy w sferze seksualnej? Szukałbym informacji w Internecie (forum, portale dot. zdrowia) Zgłosiłbym się do specjalisty Powiedziałbym swojej partnerce o tym problemie Wspomniałbym o tym lekarzowi podczas wizyty odbywanej z innego powodu Porozmawiałbym o tym z kimś bliskim, z przyjacielem Czekałbym, aż problem rozwiąże się sam Nikomu bym nic nie powiedział Kupiłbym preparaty w sex shopie lub Internecie 8% 8% 22% 16% 15% 47% 43% 54% Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent mógł wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Do specjalisty zgłosiłoby się z problemem seksualnym tylko 46% mężczyzn. Co piąty Polak wspomniałby o tym podczas wizyty lekarskiej odbywanej z innego powodu niż konkretny problem seksualny. Osoby deklarujące zgłoszenie się do specjalisty w pierwszej kolejności udałyby się do urologa lub seksuologa. Dopiero na kolejnych miejscach znalazł się psychiatra, psycholog i lekarz rodzinny. Zaskakująco wysoki może wydawać się odsetek mężczyzn (43%), którzy zdecydowaliby się na rozmowę z partnerką o swoich problemach w sferze seksualnej. Dr Andrzej Depko, Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Seksualnej podczas jednej z konferencji przytoczył przeprowadzone przez Towarzystwo badania (2007), z których wynika, że 3) o problemach seksualnych w związku rozmawia zaledwie co trzecia para. Czy w takim razie ponad 40% to wynik napawający optymizmem, czy raczej tylko deklaracje? To deklaracja. Partnerzy nie rozmawiają ze sobą na temat zaburzeń seksualnych. Do tej pory pacjenci, którzy do mnie przychodzą, z partnerkami nie rozmawiają. Jeżeli jednak już dojdzie do rozmowy, to jest ona bardzo trudna. Biorąc pod uwagę model partnerski, w którym problem jednego z partnerów traktuje się jako wspólny, rozmowy powinny być standardem. Niestety z mojego doświadczenia wynika, że jest to raczej chciejstwo, mężczyźni uważają, że tak powinno być, ale sami nie podejmują działań w tym kierunku tłumaczy prof. Zbigniew Lew-Starowicz. 3. Polak w łóżku zadowolony. Dostępne online: http://facet.interia.pl/seks-i-zwiazki/partnerstwo /news-polak-w-lozku-zadowolony,nid,445723; data pobrania [19.06.2012] 15

P ó j d z i e f a c e t d o d o k t o r a? A czy zaburzenia seksualne to problem, który podejmują lekarze w rozmowie z pacjentem? Według zaleceń WHO obowiązkiem lekarza jest dbanie o dobrostan somatyczny i psychiczny pacjentów, w tym o ich udane 4) życie seksualne. W Deklaracji Praw Seksualnych (WHO, 2002) czytamy, że Prawa seksualne należą do uniwersalnych praw człowieka, bazujących na niezbywalnej wolności, godności i równości wszystkich istot ludzkich. Ponieważ zdrowie jest fundamentalnym prawem człowieka, tak samo podstawowym prawem musi być jego zdrowie seksualne. Czy kiedykolwiek lekarz zapytał o Pana sferę seksualną, ewentualne zaburzenia, problemy itp.? 82% 7% 11% Procenty nie sumują się do 100, ponieważ respondent mógł wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Tak Nie Nie pamiętam Z badania wynika, że aż 82% mężczyzn nigdy nie usłyszało pytania o ewentualne problemy seksualne, mimo że mogą one stanowić symptom choroby pozornie niezwiązanej z zaburzeniami erekcji czy przedwczesnym wytryskiem. Z drugiej strony jest to temat wstydliwy, którego poruszenie bywa często niezręczne. Czasami w życiu codziennym stosujemy podejście jeżeli coś jest nie tak, to zainteresowany o tym powie., ale sytuacja działa w obie strony i druga osoba może pomyśleć jeżeli to byłoby ważne, to zostałbym o to zapytany. I tak zataczamy koło. Czy dzieje się tak również w przypadku relacji lekarz-pacjent? 16 4. M. Rabijewski, Zaburzenia erekcji etiologia i leczenie. Przegląd Urologiczny 2006/7/4 (38).

P ó j d z i e f a c e t d o d o k t o r a? Zdrowie seksualne jest integralną częścią zdrowia każdego człowieka i tak powinno być postrzegane. Relacja pomiędzy sferami seksualną, fizyczną i psychiczną jest w pełni wzajemna i dlatego każdy lekarz, bez względu na specjalizację, powinien troszczyć się o każdy z tych aspektów zdrowia pacjenta. Niestety, w Polsce bardzo niewielu lekarzy podejmuje temat zdrowia seksualnego podczas zbierania wywiadu. Jeszcze rzadziej zdarza się, aby taką rozmowę rozpoczynał pacjent. Lekarzom brakuje podstawowych umiejętności i treningu w pokonywaniu oporu pacjenta przed rozmową na tematy intymne, co wynika zarówno z uwarunkowań kulturowych, jak i niewystarczającej edukacji lekarzy np. podczas studiów medycznych. Zwłaszcza, że rozmowa taka aby przyniosła pożądany efekt nie może być pobieżna czy ogólnikowa. Pytania, które lekarz powinien zadać pacjentowi, muszą być wnikliwe i szczegółowe, gdyż jeśli występuje jakiś problem, trzeba go dobrze zdiagnozować i opisać. Tymczasem, jak wykazują badania, lekarz i pacjent często inaczej rozumieją pewne terminy związane z pożyciem seksualnym, np. inaczej definiują pojęcie stosunek seksualny czy zaburzenie erekcji. Każdy z tych terminów trzeba więc najpierw wyjaśnić pacjentowi, a na to najczęściej brakuje czasu podczas rutynowej wizyty pacjenta w gabinecie lekarskim. Puls Medycyny stara się przybliżać swoim czytelnikom problem znaczenia zdrowia seksualnego i wspierać ich w tych trudnych rozmowach z pacjentami tłumaczy Marta Koton-Czarnecka, redaktor naczelna Pulsu Medycyny. Tę opinię potwierdza również prof. Zbigniew Lew-Starowicz: Lekarze nie mają czasu. Podczas szkoleń często okazuje się, że zdają sobie sprawę, że ich pacjenci mogą mieć tego typu problemy. Jednak sprawy seksu wymagają odpowiedniego podejścia, zadawania pytań. Nawet do wypisania recepty potrzebne jest zgłębienie tematu, sprawdzenie wszystkich przeciwskazań itp. A to zajmuje kolejne 10 minut. Warto jednak szkolić lekarzy, żeby wiedzieli jak przeprowadzić taką rozmowę, jeżeli ten temat pojawi się podczas wizyty. Z mego doświadczenia wynika, że warto w kampaniach informacyjnych, edukacyjnych, które najczęściej kieruje się do pacjentów, pamiętać też o lekarzach. Wystarczą proste działania, aby wesprzeć lekarzy. Sprawdzają się wskazówki opracowane przez ekspertów, np. o tym, jak rozpocząć rozmowę z pacjentem na trudny, wstydliwy temat czy materiał edukacyjny o problemie, który lekarz będzie mógł przekazać swoim pacjentom. Obserwuję coraz większe zainteresowanie lekarzy warsztatami edukacyjnymi, które dotyczą skutecznej komunikacji interpersonalnej. Zadaniem lekarza jest wspierać, ale on też po prostu tego wsparcia potrzebuje mówi Anna Sarnacka, Manager, On Board PR ECCO Network. 3. Polak w łóżku zadowolony. Dostępne online: http://facet.interia.pl/seks-i-zwiazki/partnerstwo /news-polak-w-lozku-zadowolony,nid,445723; data pobrania [19.06.2012] 17

M i l c z e n i e k o b i e t n i e j e s t n a w a g ę z ł o t a? Milczenie kobiet nie jest na wagę złota? 5) Prof. Zbigniew Lew-Starowicz w książce Lew-Starowicz o mężczyźnie podkreśla, że w przypadku pojawienia się u mężczyzny problemów ze sprawnością seksualną, bardzo dużą rolę odgrywa postawa partnerki. Kobiety często nie zdają sobie sprawy, że ich zachowanie może pomóc w powrocie do normy lub też przyczynić się do pogorszenia sytuacji i wydłużenia czasu trwania zaburzeń. Jak podkreśla prof. Lew-Starowicz, kobiety najczęściej decydują się milczeć. Z przeprowadzonego na potrzeby raportu badania wynika, że największa liczba panów w przypadku pojawienia się u nich zaburzeń seksualnych oczekuje od partnerki zachowań, które wiążą się z seksualną aktywnością i inicjatywą kobiety podejmowanie większych starań, by wywołać u mężczyzny pożądanie seksualne (75% łącznych odpowiedzi zdecydowanie i raczej tak), bezpośredniego pobudzania seksualnego, np. pobudzania członka (74% łącznych odpowiedzi zdecydowanie i raczej tak) oraz przejmowanie inicjatywy w życiu seksualnym (71% łącznych odpowiedzi zdecydowanie i raczej tak). Warto też podkreślić, że panie doskonale zdają sobie sprawę z tych właśnie oczekiwań partnerów. Jeżeli mężczyzna zauważa problem z erekcją, ale partnerka go pobudzi i jest w porządku, to dla niego to jest dowód, że jest zdrowy. Jeżeli pomoc partnerki nic nie daje, to mężczyzna jest zdołowany. Jednocześnie kobieta jest gotowa podejmować kolejne próby w celu wywołania u mężczyzny reakcji fizycznej. W momencie, gdy mężczyzna np. nie osiąga oczekiwanej erekcji, jego partnerka obwinia za to siebie. I tak koło zatacza krąg tłumaczy prof. Zbigniew Lew-Starowicz. Z badania wynika również, że 72% pań (łącznie odpowiedzi zdecydowanie i raczej tak) uważa, że zostawienie w spokoju i nie poruszanie tematu to dokładnie to, czego wymaga od nich partner. Okazuje się, że ten pogląd podziela tylko 36% panów. Znowu mijamy się w oczekiwaniach? 18 5. Z. Lew-Starowicz. Lew w sypialni. Wydawnictwo Z/W 2012

M i l c z e n i e k o b i e t n i e j e s t n a w a g ę z ł o t a? Uważam, że wyniki badania są bardzo zaskakujące. Ogółem, blisko 72% kobiet ocenia, że ich partner oczekiwałby nie poruszania tematu jego zaburzeń seksualnych, tymczasem podobną odpowiedź podało tylko ok. 46% panów. To pokazuje, jak silny wpływ na nasze postrzeganie płci mają utrwalone w społeczeństwie przez wieki stereotypy kulturowe. Potwierdzeniem tego są odpowiedzi na pytanie o to, czy partner chciałby porozmawiać na temat swoich zaburzeń. Zaprzeczyło temu ponad 80% pań, podczas gdy wśród panów odsetek podobnych odpowiedzi wyniósł 54% mówi Joanna Morga. Można pokusić się o uogólnienie: tylko połowa mężczyzn pasuje do stereotypowego wizerunku, jaki na temat płci brzydkiej mają kobiety. Trywializując, jest to typowy twardziel, który nie lubi okazywać słabości i absolutnie nie wyobraża sobie rozmowy na ich temat z kobietą, i pewnie w ogóle z nikim. Warto także zwrócić uwagę, że ponad połowa panów (54% łącznych odpowiedzi zdecydowanie i raczej tak) w przypadku pojawienia się zaburzeń seksualnych oczekiwałoby od kobiety rozpoczęcia rozmowy na ten temat, a 39% (łącznych odpowiedzi zdecydowanie i raczej tak) umówienia na wizytę u lekarza. Jakie zachowania kobiet byłyby najbardziej właściwe? To, co naprawdę może pomóc mężczyźnie w przypadku problemów seksualnych, to np. opanowanie emocji i neutralizowanie niepokoju partnera. Mężczyzna powinien być zapewniony o tym, że obecna sytuacja nie wpływa na postrzeganie go jako kochanka i, że sfera seksualna nie jest najważniejsza w związku. Zadaniem kobiety jest okazywanie czułości i częste rozpoczynanie rozmowy. Przede wszystkim nie powinna ona bagatelizować problemu tłumaczy prof. Zbigniew Lew-Starowicz. 19

S k u t e c z n a k o m u n i k a c j a d o m ę ż c z y z n Skuteczna komunikacja do mężczyzn Mimo że o temacie zaburzeń seksualnych rozmawia się coraz częściej, trudno oprzeć się wrażeniu, że w mediach próbuje się przedstawiać problem w lekki sposób, bez niewygodnych określeń, czasem wręcz żartobliwie. Oczywiście bardzo ważną rolę w edukacji społeczeństwa odrywają eksperci z dziedziny seksuologii, psychologii autorzy książek o tematyce seksualnej oraz fundacje. Ciągle jednak istnieje ogromna potrzeba prowadzenia kampanii edukacyjnych m.in. o tematyce zaburzeń seksualnych. Dla specjalistów od komunikacji poruszenie tego tematu jest prawdziwym wyzwaniem, które moim zdaniem warto podjąć mówi Diana Sobolewska. W jaki sposób komunikować problem zaburzeń seksualnych, uświadamiać, budować kampanie edukacyjne skierowane do mężczyzn? Krótka rozmowa Diany Sobolewskiej z Piotrem Pflegelem, redaktorem działu zdrowie magazynu Men s Health oraz Szymonem Chrostowskim, prezesem Fundacji Wygrajmy Zdrowie im. prof. Grzegorza Madeja. Diana Sobolewska: Czy Polakom nadal brakuje wiedzy na tematy związane ze sferą seksualną? Szymon Chrostowski Szymon Chrostowski: W ciągu ostatnich 10 lat sporo się zmieniło, jeśli chodzi o świadomość mężczyzn w kwestiach zdrowotnych i seksualnych. Kiedy sam byłem pacjentem, poziom wiedzy i świadomości na temat profilaktyki był bardzo niski, także wśród samych pacjentów. Ja również padłem ofiarą tej niewiedzy. Brakowało wówczas rzetelnej, powszechnej informacji, pozwalającej na wczesne rozpoznanie objawów chorobowych oraz sposobów ich zapobiegania, a także swobody rozmawiania na te tematy. Jednak dzięki zaangażowaniu lekarzy oraz wsparciu najbliższych pokonałem chorobę i jestem zdrowy. Za co jestem im wdzięczny do dziś. Diana Sobolewska: W jaki sposób mówić o zaburzeniach seksualnych, żeby ta komunikacja rzeczywiście dotarła do mężczyzn? Piotr Pflegel: Przede wszystkim trzeba przekazywać fakty. Bo nieznajomość faktów prowadzi albo do lekceważenia problemów (gdy facet nie zdaje sobie sprawy, że problem istnieje) lub do doszukiwania się ich tam, gdzie ich nie ma. Staramy się robić wszystko, by nie nazywać zaburzeń seksualnych trudnym problemem. Wydaje nam się, że najlepszym sposobem jest uświadomienie czytelnikom skali zjawiska. Im bardziej obrazowo pokaże się czytelnikowi, że problem dotyczy wielu mężczyzn, a nie tylko jego, tym łatwiej będzie mu zebrać Piotr Pflegel 20