PROGRAM PROFILAKTYKI Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 5 w Siedlcach na rok szkolny 2015/2016 1
PODSTAWA PRAWNA Podstawę prawną szkolnego programu profilaktyki stanowią: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78 poz. 483 ze zm.); Konwencja o Prawach Dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991 r. nr 120 poz. 526); Ustawa z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.); Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977); Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 124); Rozporządzenie MEN z dn. 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2012r.poz 124 oraz z 2015r. poz.28 i 875) Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 298); Rozporządzenie MEN z 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2013 r. poz. 532); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2015 r. poz. 1249); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. z 2015 r. poz. 1113); Ustawa z 4 sierpnia 2015r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi (Dz.U. z 2015 r. poz. 1286); Priorytety Ministra Edukacji Narodowej na rok szkolny 2015/2016; Statut Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 5 w Siedlcach.. 2
WPROWADZENIE Szkolny program profilaktyki ZSP Nr 5 w Siedlcach opiera się na rozumieniu profilaktyki jako procesu zmierzającego do: wspierania pełnego rozwoju uczniów w zakresie zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego, wspomagania uczniów w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, ograniczania i likwidowania czynników zaburzających rozwój i zdrowe życie. Budując program profilaktyki opieraliśmy się na: systemowym modelu profilaktyki zakładającym, iż niewłaściwe zachowania ucznia są wypadkową zależności zachodzących w środowisku szkolnym i domowym, a do osiągnięcia pożądanych efektów konieczna jest współpraca pomiędzy nauczycielami, dyrekcją szkoły, uczniami i rodzicami, modelu edukacji humanistycznej, którego celem jest rozwój osobowości ucznia, modelu edukacji społecznej, według którego niezbędne jest kształtowanie umiejętności przeciwstawiania się presji społecznej, modelu alternatywnych form, celem którego jest kształtowanie umiejętności aktywnego spędzania czasu wolnego w sposób konstruktywny, modelu promocji zdrowia obejmującym programy propagujące zdrowy styl życia bez nikotyny, alkoholu i narkotyków i innych środków psychoaktywnych. 3
KIERUNKI DZIAŁAŃ 1. Stwarzanie uczniom warunków do samorealizacji, stawania się zdrowym fizycznie, psychicznie i społecznie, 2. Przeciwdziałanie czynnikom szkodliwym dla zdrowia (stresom, różnego rodzaju zagrożeniom, przemocy, itp.), 3. Rozwijanie zainteresowań i systemu wartości uczniów, 4. Kształtowanie właściwych postaw społecznych wobec problemu uzależnień. Działalność profilaktyczna w szkole polega na realizowaniu działań z zakresu profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej. Działalność profilaktyczna obejmuje: 1) wspieranie uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych, 2) wspieranie wychowanków, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych; 3) wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków psychoaktywnych, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. Działania te obejmują w szczególności: 1) realizowanie wśród uczniów i rodziców programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb indywidualnych i grupowych; 2) przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako alternatywnej pozytywnej formy działalności zaspakajającej ważne potrzeby, w szczególności potrzebę podniesienia samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcji życiowej; 3) kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów, a także norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych; 4) doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez młodzież zachowań ryzykownych; 5) włączanie, w razie potrzeby, w indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny, o którym mowa w art. 71b ust. 1b ustawy o systemie oświaty, działań z zakresu przeciwdziałania 4
używaniu środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych. CELE PROFILAKTYKI SZKOLNEJ zapobieganie wszelkim przejawom niewłaściwych zachowań i postaw oraz szeroko rozumianej patologii społecznej propagowanie zdrowego trybu życia, wzmacnianie ochrony zdrowia młodzieży poprzez ograniczenie dostępu na terenie szkoły do środków spożywczych zawierających znaczne ilości składników nie zalecanych dla ich rozwoju reagowanie na pojawiające się zagrożenia Cele szczegółowe pomoc w kształtowaniu i rozwijaniu umiejętności prospołecznych, kształtowanie umiejętności planowania i spędzania czasu wolnego w sposób konstruktywny, dostarczanie rzetelnych informacji na temat konsekwencji używania środków psychoaktywnych oraz skutków zachowań ryzykownych, reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych, pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą. ZADANIA PROGRAMU zapoznanie z normami zachowania obowiązującymi w szkole, znajomość zasad ruchu drogowego bezpieczeństwo w drodze do szkoły, promowanie zdrowego stylu życia, kształtowanie nawyków prozdrowotnych, rozpoznawanie zachowań ryzykownych (korzystanie ze środków psychoaktywnych lekarstw bez wskazań lekarskich, papierosów, alkoholu i narkotyków, dopalaczy), eliminowanie z życia szkolnego agresji i przemocy rówieśniczej, przestrzeganie przed niebezpieczeństwami związanymi z cyberprzestrzenią (nadużywanie komputera, Internetu, telefonów komórkowych i telewizji), wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów, podkreślanie pozytywnych doświadczeń życiowych, pomagających młodym ludziom ukształtować pozytywną tożsamość, uczenie sposobów wyrażania własnych emocji i radzenia sobie ze stresem. 5
ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH zapewnienie bezpieczeństwa uczniom, poszanowanie ich godności i podmiotowości, zapewnienie dyskrecji, dostosowanie działań do wieku, poziomu rozwoju, potrzeb i ujawniających się problemów, wybór najskuteczniejszych form i metod oddziaływań, rzetelność informacji. ODBIORCY I REALIZATORZY PROGRAMU Program profilaktyczny skierowany jest do uczniów ZSP Nr 5 w Siedlcach i realizowany będzie w trakcie działań wychowawczych i dydaktycznych zgodnie z wewnątrzszkolnymi dokumentami i Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Osobami odpowiedzialnymi za wdrażanie programu są nauczyciele, rodzice i pracownicy szkoły. CZYNNIKI RYZYKA Do rozpoznanych w szkole czynników należą: 1. brak motywacji do nauki, 2. trudności w nauce, 3. wysoka absencja, 4. używanie substancji psychoaktywnych, 5. problemy natury psychicznej: trudności emocjonalne, niska samoocena, zaburzenia nastroju, zaburzenia odżywiania, itp. 6. brak kultury osobistej, wulgaryzacja języka, 7. przemoc, 6
PRZECIWDZIAŁANIE PRZEJAWOM NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialni Sposób monitorowania Motywowanie uczniów do nauki -kształtowanie systemu wartości uczniów zgodnie z przyjętymi normami społecznymi oraz określenie celów życiowych, -nagradzanie uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umiejętności -stosowanie metod aktywizujących w pracy z uczniami, - prowadzenie zajęć z uczniami na temat skutecznych metod i technik uczenia się, planowania nauki, gospodarowania czasem wolnym - przygotowywanie uczniów do przedmiotowych konkursów zewnętrznych w ramach prowadzonych dodatkowych zajęć - wzbogacanie i doskonalenie warsztatu pracy nauczycieli - nauczyciele uczący, - wychowawcy klas - pedagog - psycholog - analiza ocen uczniów z -analiza dokumentów 7
Zmniejszanie poziomu absencji uczniów w szkole i zapobieganie trudnościom dydaktycznym i wychowawczym -zajęcia integracyjne w klasach I - przestrzeganie i egzekwowanie postanowień Statutu Szkoły -stała kontrola i analiza frekwencji uczniów na zajęciach lekcyjnych i praktycznych - przeprowadzanie lekcji wychowawczych dotyczących wpływu frekwencji na poziom wiedzy ucznia, - przeprowadzanie indywidualnych spotkań z rodzicami (obowiązkowo w przypadku negatywnych zachowań ucznia), - informowanie pracodawców (klasy zawodowe) w przypadku licznych nieobecności i nieodpowiedniego zachowania, - diagnozowanie przyczyn absencji przez wychowawcę, pedagoga, psychologa - indywidualne, interwencyjne rozmowy wychowawcy, pedagoga, psychologa z rodzicami ucznia - wprowadzenie kontraktów dla uczniów z niską frekwencją -nagradzanie uczniów z najwyższą frekwencją (ocena z zachowania, dyplomy) - prowadzenie zajęć wyrównawczych i konsultacji dla uczniów z trudnościami edukacyjnymi - monitorowanie występujących trudności dydaktycznych i wychowawczych, - docenianie uczniów, którzy starają się poprawić swoje zachowanie. -nauczyciele uczący -wychowawcy klas -pedagog -psycholog -zespół wychowawczy - analiza frekwencji uczniów - analiza ocen z - analiza uwag w dzienniku 8
Podnoszenie kultury osobistej uczniów (przeciwdziałanie wulgaryzacji języka), przeciwdziałanie agresji i przemocy, wzmacnianie postaw prospołecznych - prowadzenie zajęć na temat praw i obowiązków uczniów w świetle ustawy o nieletnich (współpraca ze specjalistą ds. nieletnich) - prowadzenie zajęć dotyczących zasad dobrego wychowania i właściwego zachowania się w różnych sytuacjach, a także na temat skutecznych sposobów porozumiewania się z innymi - - prowadzenie zajęć wychowawczych dotyczących umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych, -prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych z zakresu zapobiegania agresji - prelekcje z policjantem na temat zjawiska przemocy i odpowiedzialności prawnej nieletnich, - prowadzenie zajęć z młodzieżą o roli mediów w kształtowaniu negatywnych wzorców zachowań - podejmowanie tematyki związanej z kulturą języka na godz. wychowawczych i w innych sytuacjach życia szkolnego - indywidualna praca z uczniami przejawiającymi zachowania agresywne i ich rodzicami - organizowanie klasowych wyjść o charakterze kulturalno oświatowym, - diagnozowanie sytuacji występowania przemocy fizycznej i psychicznej w szkole, - zachęcanie młodzieży do udziału w przedsięwzięciach charytatywnych, w wolontariacie -współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę w przeciwdziałaniu agresji i przemocy - pełnienie dyżurów przez nauczycieli podczas lekcji i przerw międzylekcyjnych - wychowawcy klas, - nauczyciele uczący - pedagog - psycholog - obserwacja uczniów podczas przerw, na lekcjach, podczas wyjść i wyjazdów szkolnych, - analiza dokumentacji (zapisy w dzienniku) - ankiety 9
Zapobieganie używania przez młodzież środków psychoaktywnych (papierosy, alkohol, dopalacze, narkotyki, leki) - diagnoza problemu zażywania przez uczniów środków zmieniających świadomość - kontrola przestrzegania zakazu zażywania środków psychoaktywnych - organizowanie i prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych kształtujących umiejętności interpersonalne, postawę asertywną, system wartości, umiejętność podejmowania trafnych decyzji, planowania czasu wolnego i wyznaczania celów życiowych, - podejmowanie problematyki antynikotynowej, antyalkoholowej, antynarkotykowej i antydopalaczowej na lekcjach wychowawczych i w rozmowach indywidualnych - organizowanie dla uczniów zajęć profilaktycznych ze specjalistami uzależnień dotyczących przyczyn i konsekwencji używania środków psychoaktywnych (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze, leki) - podejmowanie na zebraniach z rodzicami problematyki dotyczącej sięgania przez młodzież po alkohol, narkotyki, dopalacze, leki - współpraca ze specjalistami z instytucji wspierających szkołę w przeciwdziałaniu uzależnieniom - niezwłoczna interwencja w przypadku stwierdzenia używania substancji psychoaktywnych przez ucznia (kontrakt z uczniem i rodzicem oraz skierowanie do specjalistycznych instytucji) - wychowawcy klas - pedagog - psycholog - nauczyciele uczący - obserwacja zachowań - ankiety - rozmowy indywidualne Zapobieganie - uświadamianie uczniom zagrożeń związanych uzależnieniom od z cyberprzestrzenią komputerów, - organizowanie warsztatów dotyczących telefonów zjawiska cyberprzemocy komórkowych i - podejmowanie tematyki uzależnienia od przeciwdziałanie mediów elektronicznych i gier komputerowych cyberprzemocy podczas lekcji wychowawczych i rozmów indywidualnych -wychowawcy -pedagog -psycholog -nauczyciele uczący - obserwacja zachowań - ankiety 1 0
POMOC MŁODZIEŻY W RADZENIU SOBIE Z ZACHOWANIAMI NIEAKCEPTOWANYMI SPOŁECZNIE Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialni Objęcie opieką psychologicznopedagogiczną uczniów przejawiających zachowania nieakceptowane społecznie - prowadzenie zajęć na temat autoprezentacji, komunikacji interpersonalnej, asertywności, umiejętności radzenia sobie z emocjami - indywidualna praca z uczniami przejawiającymi zachowania nieakcepowane społecznie i ich rodzicami - prowadzenie działań informacyjnych edukacja prawna młodzieży dotycząca konsekwencji zachowań ryzykownych - zachęcanie uczniów do angażowania się w życie klasy i szkoły - podejmowanie tematyki tolerancji podczas zajęć oraz indywidualnych rozmów z uczniami - rozbudzanie zainteresowań młodzieży i zachęcanie do brania udziału w konkursach, olimpiadach i zawodach - wychowawcy klas - pedagog - psycholog - nauczyciele uczący TROSKA O ZDROWIE I SPRAWNOŚĆ UCZNIÓW Zadania Sposób realizacji Odpowiedzialni Diagnoza sytuacji zdrowotnej i materialnej uczniów - zapoznanie się wychowawców klas ze stanem zdrowia i sytuacją materialną uczniów (analiza dokumentacji, rozmowy indywidualne z uczniami i rodzicami) -wnikliwa analiza opinii/orzeczeń wydanych przez Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne - stosowanie się nauczycieli do zaleceń zawartych w opiniach psychologiczno-pedagogicznych (dostosowanie wymagań do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia) - wychowawcy klas - pedagog - psycholog - nauczyciele uczący Promocja zdrowia - propagowanie zdrowego stylu życia w ramach realizacji podstawy programowej - organizacja pozalekcyjnych zajęć sportowych - promocja zdrowej żywności w sklepiku szkolnym - prowadzenie zajęć dotyczących umiejętności radzenia sobie ze stresem - prowadzenie zajęć na temat specyfiki okresu adolescencji (różnice zachowań w dojrzewaniu młodzieży) -pielęgniarka -wychowawcy klas -nauczyciele w-f, wdż, biologii - pedagog - psycholog 1 1
Przeciwdziałanie i rozwiązywanie problemów natury psychicznej,: (zaburzenia nastroju, nerwice, depresje, zaburzenia odżywiania) - prowadzenie psychoedukacji wśród uczniów, rodziców i nauczycieli na temat przyczyn i objawów zaburzeń jedzenia, nerwic, depresji, samobójstw, itp. - organizowanie zajęć warsztatowych dotyczących umiejętności radzenia sobie z emocjami, ze stresem i presją rówieśniczą - stwarzanie przyjaznych uczniowi warunków nauki w czasie lekcji, - pomoc uczniom w rozwijaniu umiejętności rozwiazywania konfliktów (uczeń-uczeń, uczeńrodzic, uczeń-nauczyciel) - prowadzenie zajęć dotyczących umiejętności dojrzałego dokonywania wyborów życiowych - wychowawcy klas - nauczyciele uczący - pedagog - psycholog 1 2
EWALUACJA PROGRAMU Do całościowej oceny szkolnego programu profilaktyki posłużą następujące wskaźniki skuteczności: 1) Wiedza, postawy i zachowanie uczniów; czy uczniowie potrafią radzić sobie z trudnościami? czy potrafią współpracować w grupie? czy poznali podstawowe informacje dotyczące środków odurzających? czy potrafią powstrzymać się przed używaniem substancji psychoaktywnych? czy zrozumieli istotę przemocy, presji rówieśniczej, i potrafią się jej przeciwstawić, istotę problemów psychicznych: zaburzeń nastroju, nerwicy, depresji, zaburzeń w odżywianiu? czy nabyli prawidłowe postawy wobec nauki szkolnej? czy nabyli postawę asertywną wobec używania środków psychoaktywnych? 2) Aktywność alternatywna uczniów; czy włączają się do różnorodnych działań i programów realizowanych na terenie szkoły? czy uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych i pozaszkolnych? czy podejmują działania o charakterze charytatywnym, wolontarystycznym? 3) Zmiany w funkcjonowaniu szkolnym; czy nastąpił wzrost osiągnięć szkolnych? czy poprawiła się frekwencja uczniów na zajęciach? czy nastąpiło zmniejszenie liczby aktów przemocy? czy zmniejszyła się liczba interwencji wychowawczych w związku z problemami dydaktycznymi i wychowawczymi? Program profilaktyczny jest programem otwartym, którego treści będą mogły ulegać zmianie. Zależeć to będzie od aktualnych potrzeb. Diagnoza tych potrzeb dokonywana będzie na podstawie obserwacji, ankiet, rozmów z uczniami, nauczycielami, rodzicami i innymi pracownikami szkoły. 10
PROCEDYRY POSTEPOWANIA W SYTYACJACH KRYZYSOWYCH UŻYWANIE ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH, NIERZĄD W przypadku uzyskania informacji, że uczeń używa alkoholu lub innych środków odurzających, uprawia nierząd bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel powinien podjąć następujące kroki: KROK 1. Przekazuje uzyskaną informację wychowawcy klasy, do której uczęszcza uczeń. KROK 2. Wychowawca przeprowadza rozmowę z uczniem. KROK 3. Wychowawca powiadamia rodziców o uzyskanej informacji i efekcie rozmowy z uczniem, jeśli uważa, że zachodzi taka potrzeba. KROK 4. Jeżeli po rozmowie z uczniem i rodzicem wychowawca uzna, że istnieje taka potrzeba informuje o sytuacji pedagoga lub psychologa szkolnego oraz dyrektora szkoły. KROK 5. Jeśli dyrektor szkoły uzna, że jest to wskazane wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia. Wspólnie z psychologiem lub pedagogiem szkolnym przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz uczniem, w ich obecności. W rozmowie może uczestniczyć dyrektor szkoły. W przypadku potwierdzenia informacji uczeń zostaje zobowiązany do zaniechania negatywnego zachowania, a rodzice do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. Psycholog lub pedagog szkolny może zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki i udział w programie terapeutycznym. Wychowawca informuje ucznia o możliwych konsekwencjach szkolnych, jeśli uczeń nie zaprzestanie takiego zachowania. KROK 6. Ewentualne konsekwencje wobec ucznia wynikające z jego dotychczasowego postępowania podejmuje dyrektor szkoły, po zapoznaniu się z przebiegiem spotkania z uczniem i jego rodzicami (jeśli nie brał udziału w spotkaniu). KROK 7. W sytuacji gdy rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a informacje o zachowaniu ucznia świadczącym o demoralizacji są wiarygodne, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję. KROK 8. Gdy szkoła wykorzysta wszystkie opisane wyżej środki oddziaływań wychowawczych, a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję. UCZEŃ POD WPŁYWEM ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH NA TERENIE SZKOŁY W przypadku gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły przebywa uczeń będący pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających, powinien podjąć następujące 10
kroki: KROK 1. Powiadomić o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy, do której uczęszcza uczeń. KROK 2. Wychowawca powiadamia rodziców ucznia. KROK 3. Jeśli nauczyciel (lub powiadomiony wychowawca) uzna, że wymaga tego stan zdrowia ucznia, powiadamia pielęgniarkę szkolną. KROK 4. Nauczyciel odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego (może polecić innemu uczniowi poproszenie o przyjście do danej sali pielęgniarki, pedagoga lub psychologa szkolnego). KROK 5. Pielęgniarka szkolna lub dyrektor szkoły wzywa lekarza w celu sprawdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej. KROK 6. W tym czasie wychowawca zawiadamia o sytuacji rodziców ucznia. KROK 7. Lekarz po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły (lub osobą zastępującą dyrektora pod jego nieobecność) podejmuje decyzję o przewiezieniu ucznia do placówki służby zdrowia, pozostawieniu go w szkole, przekazaniu rodzicom lub przekazaniu do dyspozycji funkcjonariuszy policji. KROK 8. Konsekwencje zgodne z obowiązującą hierarchią kar wobec ucznia podejmuje dyrektor szkoły. KROK 9. Natychmiastowe powiadomienie policji jest konieczne w sytuacji, gdy: rodzice ucznia nie chcą go odebrać lub sami są w stanie nietrzeźwym, uczeń zachowuje się agresywnie i stanowi zagrożenie bezpieczeństwa, zachowuje się w sposób gorszący i nie reaguje na upomnienia. KROK 10. Jeśli taka sytuacja dotycząca danego ucznia wystąpiła po raz kolejny dyrektor szkoły powiadamia policję (bez względu na wcześniej wymienione w procedurze czynności). KROK 11. W przypadku gdy uczeń po raz pierwszy znalazł się w takiej sytuacji, można spisać z uczniem i rodzicem kontrakt określający obowiązki rodzica i ucznia, zobowiązać ucznia do udziału w zajęciach profilaktycznych z pedagogiem, powiadomić rodzica, gdzie można szukać pomocy, oferować materiały edukacyjne. ZNALEZIENIE NARKOTYKU NA TERENIE SZKOŁY W przypadku gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk, powinien podjąć następujące kroki: KROK 1. Nauczyciel zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz zniszczeniem. KROK 2. Powiadamia o zdarzeniu dyrektora szkoły. KROK 3. Dyrektor powiadamia policję. 10
KROK 4. Do czasu przyjazdu policji dyrektor z nauczycielem próbują (o ile to jest możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja należy KROK 5. Po przyjeździe policji dyrektor przekazuje zabezpieczoną substancję oraz informację dotyczącą szczegółów zdarzenia. PODEJRZENIE POSIADANIA NARKOTYKU W przypadku gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć następujące kroki: KROK 1. Nauczyciel prosi o podejrzaną substancję, jeśli potrafi rozpoznać narkotyk. KROK 2. Nauczyciel prosi wychowawcę ucznia oraz psychologa lub pedagoga szkolnego (za pośrednictwem innego nauczyciela lub ucznia). KROK 3. Pedagog/psycholog prosi o możliwość obejrzenia podejrzanej substancji. KROK 4. Jeżeli uczeń na to zezwala pedagog/psycholog potwierdza podejrzenia lub je odrzuca (jeśli ma takie uprawnienia i żadnych wątpliwości w ocenie substancji). Jeśli nie ma pewności zawiadamia dyrektora szkoły. KROK 5. Jeśli uczeń nie udostępnia substancji do obejrzenia (żaden pracownik szkoły, nawet dyrektor, nie ma prawa do przeszukania rzeczy ucznia) nauczyciel powiadamia dyrektora. KROK 6. W obydwu opisanych sytuacjach powiadomiony o sprawie dyrektor szkoły wzywa policję. KROK 7. Wychowawca klasy informuje o sytuacji rodziców/prawnych opiekunów. KROK 8. Ewentualne konsekwencje wobec ucznia podejmuje dyrektor szkoły. KRADZIEŻ W przypadku podejrzenia o kradzież nauczyciel zobowiązany jest podjąć następujące kroki: KROK 1. Nauczyciel prosi wychowawcę ucznia oraz psychologa lub pedagoga szkolnego (za pośrednictwem innego nauczyciela lub ucznia). KROK 2. Nauczyciel w obecności wychowawcy lub psychologa/pedagoga szkolnego żąda, aby uczeń pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni we własnej odzieży, ewentualnie innych budzących podejrzenie co do ich związku z poszukiwanym przedmiotem (żaden pracownik szkoły, nawet dyrektor, nie ma prawa do przeszukania rzeczy ucznia). KROK 3. Jeżeli uczeń odda wychowawcy poszukiwane przedmioty, wracają one do właściciela, a sprawca kradzieży ponosi karę zgodną z obowiązującą hierarchią kar. KROK 4. Jeżeli uczeń zwróci ukradzione przedmioty, ale okażą się one zniszczone lub z innego powodu nie mogą wrócić do właściciela, sprawca kradzieży musi je odkupić. KROK 5. Jeśli uczeń odmawia pokazania zawartości plecaka czy kieszeni, nauczyciel powiadamia dyrektora szkoły, który może wezwać policję. KROK 6. Wychowawca powiadamia o sytuacji rodziców/prawnych opiekunów ucznia. 10
CZYN KARALNY LUB PRZESTĘPSTWO W przypadku dokonania czynu karalnego lub przestępstwa przez ucznia nauczyciel zobowiązany jest podjąć następujące kroki: KROK 1. Powiadamia dyrektora szkoły o zdarzeniu. KROK 2. Ustala okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia, z pomocą pedagoga lub psychologa szkolnego. KROK 3. Zabezpiecza ewentualne dowody przestępstwa lub przedmioty pochodzące z przestępstwa i przekazuje je policji. KROK 4. Jeśli sprawca jest znany i jest na terenie szkoły nauczyciel przekazuje go dyrektorowi szkoły. KROK 5. Wychowawca powiadamia o zdarzeniu rodziców/prawnych opiekunów ucznia sprawcy. KROK 6. Dyrektor szkoły powiadamia policję, jeśli przestępstwo jest poważne (wiąże się z rozbojem, uszkodzeniem ciała). Uwaga: W każdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia, który nie ukończył 17 lat, należy zawiadomić policję lub sąd rodzinny, a w przypadku popełnienia przestępstwa przez ucznia, który ukończył 17. rok życia, prokuratora lub policję (art. 4 ustawy z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich; tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 382 i art. 304 ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego; Dz.U. z 1997 r. nr 89, poz. 555 ze zm.). 10