Wesoła Łapka - Szkoła Przyjaciół Psów KURS PTP Pies, Twój Przyjaciel Skrypt dla uczestników v. 9.0 Jacek Gałuszka 2014
Wstęp Dziękujemy, że wybraliście Państwo naszą Szkołę i obdarzyliście nas zaufaniem powierzając naszym trenerom i instruktorom włączenie się w proces wychowania Waszego psa na miłego towarzysza życia. Nasi trenerzy z oddaniem, wiedzą i zaangażowaniem postarają się pomóc Wam w jak najlepszym przygotowaniu psa do życia w świecie ludzi, jednak to na Was jako jego opiekunach i przewodnikach spoczywa zadanie świadomej, mądrej i odpowiedzialnej oraz konsekwentnej pracy z psem. Pamiętajcie, że pies ze wszystkich sił stara się Was zrozumieć. Nigdy nie jest złośliwy, ani wyrachowany. Podczas kursu nauczycie się Państwo porozumiewać się z psem tak, aby z radością i chęcią odpowiadał na Wasze prośby i polecenia. Nauczycie się wzajemnego porozumienia i komunikacji. Celem kursu podstawowego Pies Twój Przyjaciel jest nauczenie podstawowych komend w zakresie posłuszeństwa oraz utrwalenie ich w warunkach umiarkowanych rozproszeń. Również ważnym celem kursu jest nauczenie psa opanowania emocji w codziennych sytuacjach. Dlatego wiele czasu poświęcimy na stosunkowo proste, podstawowe ćwiczenia, zwiększając wymagania odnośnie poziomu rozproszeń w jakich pies je wykonuje. Zawsze myślcie o swoim psie z miłością, tak jak rodzice o dzieciach. Wiele razy wasz zwierzak wystawi na próbę waszą cierpliwość i konsekwencję. Jeśli będziecie się zachowywać ze spokojem i z łagodną stanowczością - Wasz pies uzna Was za godnego zaufana przewodnika, którego szanuje i którego polecenia respektuje bez wahania. Na szacunek psa zasłużycie sobie spędzając z nim czas na wspólnej zabawie i nauce, którą właśnie rozpoczynacie. Życzymy Wam wiele radości podczas Kursu i pociechy z Waszego ukochanego psa. Jacek Gałuszka trener, behawiorysta założyciel szkoły Wesoła Łapka 2 Jacek Gałuszka 2014 - Kopiowanie, rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione.
Lekcja 1 Zasady pracy z psem Praca z klikerem Kliker jest narzędziem służącym do precyzyjnego zaznaczania zachowań. Jego cechy, to: 1.Szybkość i dokładność 2.Powtarzalność. Kliker zawsze brzmi tak samo. 3.Wyjątkowość. Dźwięk klikera nie jest kojarzony przez psa z niczym znanym wcześniej. 4.Jednoznaczność. KLIK zawsze oznacza NAGRODĘ. Podstawowa zasada używania klikera: Nie ma klikania bez nagradzania. Zawsze po kliknięciu dajemy psu nagrodę. Oznaczamy to niekiedy skrótem K/S (klik smakołyk). Po kliknięciu możemy podać kilka smakołyków, albo nagrodzić piłeczką, zabawą itp. Natomiast NIE MOŻEMY kliknąć i nie dać nagrody, bo to osłabi działanie klikera. Timing W szkoleniu klikerowym ważna jest precyzja w zaznaczaniu zachowania. Nazywa się ona timingiem. Kliker należy zawsze nacisnąć podobnie jak migawkę aparatu fotograficznego dokładnie w MOMENCIE wystąpienia zachowania, tak jakbyśmy chcieli je sfotografować. Sposoby uzyskiwania zachowań Wyróżniamy trzy zasadnicze sposoby uzyskiwania zachowań: Naprowadzanie np. smakołykiem trzymanym w ręce. Wyłapywanie gdy zaznaczamy kliknięciem zachowanie, które pies prezentuje samorzutnie (np. przeciąganie się). Kształtowanie gdy budujemy całość zachowania klikając poszczególne, najdrobniejsze jego elementy. Przypomina to robienie zdjęć poklatkowych, które składają się na cały film. Praca w sesjach Sesja jest to odcinek czasu, w którym pracujemy nad jednym zachowaniem. Jacek Gałuszka 2014 - Kopiowanie, rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione. 3
! www.wesolalapka.pl JEDNO ZACHOWANIE W JEDNEJ SESJI! Sesję rozpoczynamy zawsze od uzyskania skupienia psa na nas a kończymy w momencie, gdy pies wykonał przynajmniej fragment pożądanego zachowania. Mówimy, że kończymy zawsze sukcesem psa. Na zakończenie sesji zawsze nagradzamy psa, chwalimy, bawimy się z nim. Sesja składa się z 3 powtórzeń danego zachowania. Potem jest czas na nagradzanie psa, budowanie więzi, wzmacniania zaufania itd. Wprowadzanie polecenia słownego Zawsze mówimy psu co ma zrobić zanim pomożemy mu uzyskać dane zachowanie. Komenda pada na początku każdego ćwiczenia. Na dalszych etapach nauki zamiast klikera częściej używamy sygnału zwalniającego. Sygnał zwalniający Sygnał zwalniający jest to krótkie hasło (np. OK, SUPER ) oznaczające dla psa koniec danego ćwiczenia. Sygnał kończący Sygnał kończący, np. DZIĘKUJĘ jest stosowany na zakończenie serii ćwiczeń z psem. Jest dla niego informacją, że zakończyliśmy pracę i pora na odpoczynek. Pozwala nam on na wyłączenie psa z trybu pracy. Po sygnale kończącym nie zajmujemy się psem, wracamy do swoich zajęć a pies ma czas dla siebie. Schemat pracy z psem metodą C&V 4. NAGRODA 3. Potwierdzenie 2.Pomoc 1. Polecenie Praca z psem metodą C&V przypomina robienie kanapki z szynką i majonezem. Najpierw kromka chleba, czyli w naszym przypadku: komenda słowna, np. SIAD. Następnie szynka - czyli musimy wypełnić kanapkę zawartością, a w naszym przypadku pomóc psu wykonać polecenie np. naprowadzając go smakołykiem na właściwą pozycję (czyli siedzącą). Na szynkę kładziemy drugą część kanapki - czyli znowu chleb. Oznacza 4 Jacek Gałuszka 2014 - Kopiowanie, rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione.
to, że pies słyszy po raz kolejny komendę, ale zawsze razem ze słowem dobry (czyli tutaj: "dobry SIAD ). Na koniec polewamy kanapkę majonezem - w naszym przypadku oznacza to klik/smakołyk. Gdy zrobimy trzy kanapki należy się nam specjalna nagroda składająca się z kilku przyjemnych zdarzeń: kontaktu socjalnego, zabawy, smakołyka, a potem zasłużyliśmy na chwilę przerwy, pies również. Kryteria zachowań Pierwszym kryterium, jakie wpływa na zachowanie są ROZPROSZENIA. Rozproszenia są to czynniki dekoncentrujące psa, konkurencyjne wobec naszego polecenia, wpływające na motywację psa. Jeśli ćwiczymy tylko w domu, a następnie próbujemy uzyskać podobne efekty poza domem, widzimy, że psu jest trudnej się skoncentrować, gdy pojawiły się rozproszenia. W takim przypadku należy zmniejszyć nasze oczekiwania i przećwiczyć całe zachowanie od początku w sytuacji rozpraszającej. Drugim kryterium jest CZAS, czyli długość trwania danego ćwiczenia. Może to być np. zostawanie w warowaniu lub siadzie. Trzecim kryterium jest DYSTANS, czyli odległość, w jakiej pies wykonuje polecenia. ZASADA TRÓJKĄTA: Zwiększając oczekiwania wobec psa w zakresie jednego kryterium, ZMNIEJSZAMY oczekiwania w zakresie dwóch pozostałych. Np. oczekując od psa warowania, gdy odchodzimy na odległość 20 m. nie oczekujemy równocześnie wytrzymania w warowaniu przez minutę i nie robimy tego na dworcu kolejowym. PRACUJEMY NAD JEDNYM KRYTERIUM obniżając oczekiwania względem pozostałych. Wyprowadzanie zachowania z trybu sesyjnego Gdy mamy utrwalone zachowanie, które pies potrafi dobrze wykonywać w czasie sesji, jak najszybciej przechodzimy do pracy POZA SESJAMI. W tym celu początkowo w mało rozpraszających warunkach wydajemy psu znane polecenie, a gdy je wykona nagradzamy go np. sięgając po smakołyk, który mamy przygotowany w pobliżu. UWAGA! Jeśli pies dwa razy pod rząd nie wykona polecenia oznacza to, że nie zrozumiał jeszcze wystarczająco jego znaczenia i musimy wrócić do wcześniejszego etapu nauki. Stosujemy zmienny schemat nagradzania. Czasami nagrodą za wykonanie polecenia jest smakołyk, czasami zabawa, pogłaskanie, rzut piłeczki, pochwała słowna, możliwość podbiegnięcia do innego psa i zabawy z nim itp. Pies nigdy nie wie, JAKĄ nagrodę dostanie. Czasami pies musi wykonać kilka razy np. SIAD lub WARUJ zanim dostanie nagrodę. Jacek Gałuszka 2014 - Kopiowanie, rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione. 5
Zawsze pamiętaj, że... 1.Ty szkolisz psa, ale też pies szkoli Ciebie przez 24 godziny na dobę. 2.Pies nigdy nie robi niczego na złość Tobie. 3.Nie zaczynaj szkolenia, jeśli masz zły humor. 4.Zanim zaczniesz pracować z psem uśmiechnij się. 5.Nie zamęczaj psa! Lepszy jest największy niedosyt, niż najmniejszy przesyt. 6.Twój pies wykonuje wszystko najlepiej jak potrafi. Jeśli czegoś nie zrobił to TWOJA wina. 7.Bądź wdzięczny Twojemu psu, że w ogóle chce z Tobą pracować. Często mu dziękuj za to. Myśl o nim zawsze mój kochany psiaczek, zwłaszcza wtedy, gdy Cię denerwuje! 8.Nie ma szkolenia bez skupienia. Poświęć tyle czasu ile trzeba, żeby skupić psa na sobie. Wtedy nauka pójdzie szybciej. 9.Szkolenie to zabawa. Im lepiej się bawicie, tym lepiej się szkolicie. Zadanie domowe Od czasu do czasu podczas spaceru widząc, że pies zmierza w Twoją stronę wypowiedz jego imię, naciśnij kliker, powiedz ( dobry imię psa), i nagródź smakołykiem. ZAWSZE gdy klikamy - nagradzamy. Każdy klik = smakołyk, nawet jeśli człowiek popełnił błąd i kliknął przypadkowo - smakołyk psu się należy. UWAGA! Nie używaj nigdy klikera by przywabić psa do siebie. To nie będzie działać tak jak oczekujesz, a dodatkowo zepsujesz działanie klikera. 6 Jacek Gałuszka 2014 - Kopiowanie, rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione.
Lekcja 2 Skupienie psa na przewodniku, zasady pracy z luźną smyczą, polecenia SIAD, targetowanie dłoni. NIE MA SZKOLENIA BEZ SKUPIENIA! Skupienie psa na przewodniku Weź kliker do prawej ręki, trzymaj luźno smycz również w prawej ręce. Powiedz imię psa. Zachęć psa do spojrzenia na Ciebie. Gdy tylko pies spojrzy na Ciebie naciśnij kliker, powiedz dobry /imię psa/ i wydaj smakołyk z saszetki lewą ręką. Pies nie musi Ci patrzeć w oczy. Może patrzeć na Twoją rękę. Jeśli pies patrzy na Ciebie przez cały czas nie klikaj tylko staraj się utrzymać jak najdłużej zainteresowanie psa, chwal go za utrzymanie kontaktu z Tobą (dobry ), wydawaj smakołyki w nieregularnych odstępach czasu. Jeśli pies rozproszył się, ale po chwili znowu spojrzał na Ciebie powiedz dobry (imię psa), zaznacz naciśnięciem klikera to spojrzenie i wydaj smakołyk. Gdyby to było konieczne, pomóż psu zwrócić uwagę na Ciebie. Weź kliker do prawej ręki, trzymaj luźno smycz również w prawej ręce. Do lewej ręki weź smakołyk. Powiedź imię psa i naprowadź psa kierując rękę ze smakołykiem od nosa psa w kierunku Twojej klatki piersiowej. Gdy pies patrzy w Twoim kierunku kliknij, potwierdź dobry imię psa i wydaj psu smakołyk trzymany w ręce. Zwiększenie koncentracji uwagi na przewodniku Weź smakołyk do lewej ręki. Kliker trzymaj w prawej. Powiedz imię psa i gdy patrzy na Ciebie kilka razy podrzuć smakołyk łapiąc go w dłoń. Gdy pies patrzy na Ciebie potwierdzaj dobry (imię psa). Od czasu do czasu schowaj smakołyk w dłoni unosząc ją na mostek. Gdy pies utrzymuje skupienie naciśnij kliker i podaj smakołyk w nagrodę. Zakończ ćwiczenie pochwałą, zabawą z psem, daj jeszcze jeden smakołyk i powiedz dziękuję dając tym samym psu sygnał zakończenia ćwiczenia. Jacek Gałuszka 2014 - Kopiowanie, rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione. 7
Luźna smycz, zasady pracy Właściwe trzymanie smyczy W pierwszej fazie pracy z psem smycz trzymaj w prawej ręce. Chwyć smycz w prawą dłoń, złap smycz w połowie jej długości lewą ręką i przechwyć do prawej. W ten sposób powstanie pętla, która umożliwia kontrolowanie dystansu psa bez napinania smyczy. Utrzymanie luźnej smyczy Luźna smycz ma kształt litery U niezależnie od jej długości. Karabinek smyczy zwisa swobodnie w dół. Smycz należy trzymać w prawej dłoni tworząc pętlę dającą możliwość luzowania smyczy. Jeśli pies zaczyna napinać smycz mówimy spokojnie EE, wypuszczamy pętlę i robimy krok w tył, zachęcając psa do podążania za nami lub przynajmniej zwrócenia uwagi na nas. Gdy smycz staje się luźna chwalimy psa potwierdzając dobry pies. Sygnał EE będzie dla psa tzw. sygnałem braku nagrody. UWAGA! NIE SZARPIEMY PSA! Nagradzamy pochwałą oraz smakołykiem każde spojrzenie na nas, tak jak opisano powyżej. Staramy się utrzymać uwagę psa jak najdłużej. Na zakończenie ćwiczenia stosujemy piramidę nagród. Polecenie: SIAD Weź smakołyk do lewej ręki, kliker i smycz do prawej. Pies stoi przed Tobą. Skup uwagę psa na Tobie Powiedz SIAD Płynnym ruchem poprowadź smakołyk nad nosem psa w kierunku jego grzbietu. Kiedy pies siądzie albo mocno ugnie tylne łapki - powiedz dobry SIAD, kliknij i wydaj smakołyk Jeśli pies nadal siedzi po tym, jak usłyszał już kliknięcie i otrzymał smakołyk, zachęć go do wstania ruchem swojego ciała lub przejściem za psa. Powtórz ćwiczenie TYLKO 3 RAZY, na koniec pochwal psa, pobaw się z nim, podaj jeszcze jeden smakołyk, powiedz DZIĘKUJĘ, i przestań na chwilę zwracać uwagę na psa. Nauka siadania - dodanie sygnału optycznego Zachęć psa do spojrzenia na Ciebie i utrzymania uwagi. Powiedz SIAD i pokaż dłonią gest, tak jak wcześniej robiłeś to, naprowadzając psa na pozycję SIAD (bez smakołyka w dłoni) POCZEKAJ spokojnie w bezruchu W momencie gdy pies siada, powiedz dobry SIAD, kliknij i wydaj smakołyk 8 Jacek Gałuszka 2014 - Kopiowanie, rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione.
Jeśli pies nie siada - pomóż mu usiąść naprowadzając go smakołykiem lub udając że masz smakołyk w dłoni, a gdy usiądzie - kliknij, powiedz dobry SIAD i nagródź smakołykiem. zachęć psa do wstania ruchem swojego ciała lub przejściem za psa. powtórz ćwiczenie TYLKO 3 RAZY! na koniec pochwal psa, pobaw się z nim, podaj jeszcze jeden smakołyk, powiedz DZIĘKUJĘ i przestań na chwilę zajmować się psem. Target Nauka targetowania dłoni Pies stoi lub siedzi przed Tobą. Kliker w prawej ręce. Weź smakołyk do lewej ręki pomiędzy palec środkowy i wskazujący. Schowaj obydwie ręce za siebie. Powiedz polecenie: NOS,równocześnie pokaż rękę ze smakołykiem, wysuwając ją blisko nosa psa. (na wysokości nosa psa, nie wyżej, aby pies nie musiał zadzierać do góry głowy chcąc sięgnąć po smakołyk) Gdy pies dotknie nosem Twojej dłoni powiedz dobry NOS, naciśnij kliker i pozwól psu poczęstować się trzymanym przez Ciebie w dłoni smakołykiem. Ćwiczenie powtórz 3 razy, wystawiając dłoń raz z prawej, raz z lewej strony pyska psa. Zakończ ćwiczenie piramidą nagród, a następnie przestań zwracać uwagę na psa mówiąc DZIĘKUJĘ. Zadanie domowe: 1.Na spacer bierzemy kliker i smakołyki. Od czasu do czasu zachęcamy psa do spojrzenia w naszą stronę. 2.Gdy pies spojrzy na nas, chwalimy go mówiąc dobry... (imię psa), naciskamy kliker i wydajemy smakołyk.pies ma skupiać uwagę na przewodniku słysząc swoje imię. 3.Pies ma siadać przed przewodnikiem na komendę głosową i optyczną. 4.Pies ma dotykać nosem ręki przewodnika na komendę target albo NOS. 5.Przewodnik potrafi utrzymywać psa na luźnej smyczy. Na kolejne zajęcia proszę przynieść: 1.Kocyk dla psa 2.Zabawkę do przeciągania się z psem 3.Szczotkę lub/i ręcznik do wycierania psa, kaganiec/obrożę uzdową (halter), obcinacz do pazurów, krople do oczu itp. Jacek Gałuszka 2014 - Kopiowanie, rozpowszechnianie bez zgody autora zabronione. 9