PODSTAWY TRESURY POSŁUSZEŃSTWA

Transkrypt

1 PODSTAWY TRESURY POSŁUSZEŃSTWA Psy w naturalny sposób zwracają uwagę na mowę ciała" i głos ich właścicieli. Obserwując nas, pies uczy się przewidywać nasze zamiary. Przez stałe powiązanie pewnych słów lub zdań ze specyficznym zachowaniem psa możecie się z nim porozumiewać. Komendy posłusznego wykonywania poleceń umożliwią nauczenie psa pożądanego zachowania w jakichkolwiek sytuacjach. Ćwiczenie z psem posłusznego wykonywania komend jest także dla niego dobrym zajęciem i dostarcza mu stymulacji mentalnej. Ponadto pies lubi konstruktywne oddziaływanie socjalne, za które jest nagradzany pochwałami. Umiejętności wykonywania poleceń należy ćwiczyć wszędzie w domu, w sąsiedztwie i gdziekolwiek zabierze się psa. Umożliwi to dodatkowe ćwiczenia z psem w sytuacjach rozpraszających uwagę oraz zapewni, że Wasze zwierzę będzie wykonywało Wasze polecenie gdziekolwiek się znajdziecie (na przykład nie tylko w jednym pokoju). Tresura posłuszeństwa umożliwi Wam wpoić psu właściwe zachowanie się i przy regularnych ćwiczeniach zapewni jego prawidłowe zachowanie przez całe życie. Wasz pies nauczy się, jak skutecznie może zwrócić na siebie Waszą uwagę poprzez właściwe zachowanie i jeszcze uzyskać za to pochwałę, bez potrzeby uciekania się do niepożądanego zachowania. Tresura posłuszeństwa nie jest karą ale pełnym radości oddziaływaniem zarówno właściciela jak i psa na siebie. Nie ma żadnej różnicy między szkoleniem małych i dużych psów. Różnorodne komendy posłuszeństwa należy ćwiczyć podczas specjalnych sesji treningowych i stosować je przy zwykłych czynnościach każdego dnia i przez cały okres życia psa. Kiedy zacząć trening? Najlepszym okresem rozpoczęcia treningu posłuszeństwa jest moment, kiedy nabędziecie swoje zwierzę. Gdy tylko Wasze szczenię zaczyna rozpoznawać swoje otoczenie, zaczyna również uczyć się, jakie rodzaje zachowania są akceptowane, a które nie są. Zachowanie wyuczone we wczesnym okresie, pożądane lub nie, jest podstawą dla cech behawioralnych psa w wieku dorosłym. Nie znaczy to wcale, że dorosłego psa nie można wytresować; właściwe nawyki należy jednakże wpajać od początku, bez względu na wiek psa. Im wcześniej rozpocznie się tresurę posłuszeństwa, tym lepiej. Gdy tylko szczenię jest zabezpieczone podstawowymi szczepionkami dla szczeniąt przeciw najczęściej występującym ich chorobom 97

2 Podstawowe komendy posłuszeństwa Komendy Stosowanie i reakcja zwierzęcia Polecane sygnały ręką Posługiwanie się smyczą Ręczne wspomaganie Siad" Pies siedzi na pośladkach; uległa pozycja psa siedzącego poniżej (na ziemi lub na podłodze) Ustaw rękę do góry zginając w nadgarstku, trzymaj rękę wyciągniętą Krótkie pociągnięcie za smycz, w celu zwrócenia uwagi psa Zdecydowanie i łagodnie naciśnij na tylną część grzbietu zwierzęcia, żeby ugiąć jego tylne kończyny Waruj" Pies leży na pośladkach i klatce piersiowej, podpierając się przednimi i tylnymi kończynami; najbardziej uległa pozycja psa, w pozycji poniżej nas Skieruj dłoń na dół lub wskaż jednym palcem na dół Krótkie szarpnięcie w dół; możesz także pociągnąć na dół, żeby utrzymać głowę psa na dole, aż przyjmie on pozycję warującą" U siedzącego psa zdecydowanie i łagodnie złap przednie kończyny powyżej nadgarstków i pociągnij do przodu tak, żeby spowodować położenie klatki piersiowej na podłodze lub uciskaj na dół łopatki psa Chodź" Pies podchodzi z każdej odległości; może poprzedzać inną komendę, jak np. siad", zostań", równaj" lub waruj" Łagodnie klepnij biodra lub szeroko rozchyl ramiona, jak przy witaniu Łagodnie pociągnij psa do siebie Jeżeli pies waha się, czy wykonać komendę, łagodnie pociągnij smycz do siebie; zawołaj go miłym głosem; jeżeli jest to konieczne, przy pierwszych próbach podaj mu smakołyk Równaj" Pies zajmuje pozycję po Twojej lewej stronie z nosem na wysokości lewego kolana; stosowane jest to do utrzymywania psa przy lewej nodze w czasie spaceru; może poprzedzać inne komendy ( siad", zostań" itp.) Klepnij lewą ręką swoją lewą nogę na wysokości biodra Krótko pociągnij do góry smycz, żeby zwrócić uwagę psa Utrzymuj psa na krótkiej, bez żadnego zwisu, smyczy, po Twojej lewej stronie; trzymaj ją blisko obroży lub za obrożą Zostań" Utrzymuje psa w aktualnej pozycji; pies najlepiej ją rozumie, gdy stosuje się po innej komendzie ( siad/zostań", waruj/zostań") Trzymaj otwartą dłoń na wprost twarzy psa z palcami ustawionymi ku górze; wycofuj się powoli i trzymaj dłoń otwartą, żeby zwrócić uwagę psa Nie jest potrzebna Jeżeli pies zmieni pozycję zostań", zdecydowanie i łagodnie powtórz pierwszą komendę (np. siad") i następnie powtórz komendę zostań"; zaczynaj od bardzo krótkiego pozostawiania psa na krótkiej odległości i przez kilka tygodni; stopniowo zwiększaj okres pozostawania psa i odległość od niego Uwaga: Można podawać smaczne smakołyki, żeby zachęcić psa do współpracy; stosuj je coraz rzadziej w miarę, jak pies wykonuje coraz lepiej komendy. Prawidłowe wykonywanie komend nagradzaj słownie lub łagodnie poklep psa po głowie, albo można wykonać to równocześnie! 98

3 (omówcie to ze swoim lekarzem oraz dowiedzcie się, jakie choroby aktualnie istnieją w Waszej okolicy), udajcie się do przedszkola dla szczeniąt, gdzie zapewnią niezbędne szkolenie Wam i Waszemu szczenięciu. Ponadto, szczenię będzie mogło kontaktować się z innymi szczeniętami i w późniejszym okresie życia stanie się dobrym psim obywatelem. Podstawowe komendy posłuszeństwa Pięć podstawowych komend może zapewnić akceptowalne zachowanie się w nieskończonej różnorodności sytuacji. Podstawowymi pięcioma komendami są: siad, waruj, chodź, równaj, zostań. Wydawaj komendy w ten sam sposób za każdym razem, żeby uniknąć zamieszania. Szczególne znaczenie ma to wtedy, gdy po raz pierwszy uczy psa powiązania Twojej komendy z oczekiwanym działaniem. Mów zawsze chodź" a nie chodź tutaj" lub chodź tam". Używaj komendy osobno, nie włączaj raczej w środek zdania. Powiedz chodź", a nie lepiej pospiesz się i przyjdź tutaj, gdyż inaczej nie zabiorę cię na przejażdżkę samochodem". Poprzedź każdą komendą wymieniając imię psa w łagodny, ale zdecydowany sposób. Na przykład Heidi, chodź". Zwróci to uwagę psa i będzie trzymać go w gotowości i oczekiwaniu na następną Twoją komendę. Jeżeli słowo komendy nie jest poprzedzone przez imię psa, zwierzę może nie zrozumieć, że zwracacie się do niego. Wymawiaj komendy w pewnym niskim tonie. Nie musisz głośno krzyczeć, żeby być zrozumianym, ani żeby pies zrozumiał, że Ty tu rządzisz. W rzeczywistości, podnosząc swój głos, możesz tylko przestraszyć psa i zwiększyć poziom jego pobudzenia, co utrudni nad nim kontrolę. Przejawiaj łagodną, ale kontrolującą sytuację postawę, wskazującą, bez złości, na Twoją władzę. Jest jednakże jeden wyjątek. Komenda chodź" powinna być wydawana ciepłym i miłym głosem. Pies nigdy nie powinien spodziewać się żadnych problemów, kiedy wzywasz go, żeby przyszedł do Ciebie. Gdy nauczy się, że między tą komendą a karaniem istnieje jakikolwiek związek, nie będzie na nią reagował i może nauczyć się unikać przychodzenia do Ciebie. Poinformuj wszystkich członków rodziny i często odwiedzające Cię inne osoby o Twoich zasadach. Smakołyki mogą zwiększyć motywację psa ale nie powinny być stale stosowane Jednakowe wydawanie komend przez wszystkich, pozwoli uniknąć pomyłek, kiedy będą przebywać z Twoim psem. Porównaj słowa komend i ich znaczenie podawanych przez innych ludzi. Praktyczne szkolenie posłuszeństwa Waszego psa oraz odwiedzających Was osób może być przyjemnością dla wszystkich. Sygnały ręką Stałe powtarzanie gestów, w połączeniu ze słownymi komendami, może być korzystnym dodatkiem do podstawowego szkolenia. Sygnały ręczne można stosować w specjalnych okolicznościach, kiedy komunikacja werbalna może być niepożądana, lub gdy jest to szczególnie wskazane zarówno dla zwierzęcia jak i właściciela. Ta forma szkolenia psów z ograniczonym słuchem lub wrodzoną głuchotą może zastąpić słowne komendy. komend bardziej posłuszeństwa, Twojego psa. Jeżeli przy każdym sygnale ręką wymawiasz odpowiednie słowo komendy, pies powiąże sygnały ręką z jego reakcją behawioralną. Możesz zdecydować się polegać tylko na ręcznych sygnałach bez jakichkolwiek wydawanych głosem. Będzie to już zaawansowany poziom szkolenia zarówno dla Ciebie jak i dla Dodatkowe komendy Gdy pies już dobrze wykonuje podstawowe komendy możesz nauczyć go dodatkowych, według własnego uznania. Ważne jest jednak, żeby nauczyć go na początku podstawowych komend. Naucz psa komendy skacz" (lub hop", jeżeli wolisz) i fuj" na przykład, tak żebyś mógł go powstrzymać, gdy skacze na meble lub do łóżka. Taki trening także ułatwia zapobieganie niewłaściwej dominacji Twojego psa. Kiedy pies oddaje mocz lub wydala kał na zewnątrz powiedz szybko" lub zrób to" i przy tym obficie wynagrodź go. Nauczy go to wypróżniać się na komendę, tak że nie będziesz niepotrzebnie marzł w czasie chłodnych, zimowych wieczorów, gdy pies właśnie będzie sobie szukał odpowiedniego miejsca. Podczas zabaw ucz psa puszczania przedmiotów, mówiąc do niego puść to" lub niedotykania przedmiotów mówiąc zostaw to". Może to zapobiec niepożądanemu pilnowaniu przedmiotów. 99

4 Upewnij się, że nowe komendy różnią się każda od innej i są stale takie same, tak żeby pies nie mylił się. Dobrze też jest wprowadzić komendę, która zwalnia psa z innego rodzaju czynności lub komendy. Zwalniające komendy informują psa, kiedy może zachowywać się swobodnie. Każdego psa należy nauczyć, żeby siedział spokojnie przed otrzymaniem jedzenia. Pies nie powinien dotknąć pokarmu, póki nie zwolnicie go z siad/zostań" na przykład komendą dobrze". W czasie spaceru na smyczy pies powinien równać" po Twojej lewej stronie. Jeżeli chcesz, żeby pies cokolwiek szukał wzdłuż drogi powiedz dobrze", żeby zwolnić go z komendy równaj". Nagrody i inne zachęty Przy pierwszych oznakach posłusznego wykonania komendy natychmiast i obficie psa wynagrodź. Nie czekaj, aż zwierzę w pełni wykona komendę. Nagradzaj psa jak tylko zacznie wykonywać Twoją komendę, nawet jeżeli jeszcze nie w pełni ją wykona. Umożliwi to mu powiązanie komendy z wykonywaną czynnością. Jeżeli spóźnisz się, lub co gorsze, nie zaoferujesz nagrody, pies może nie zrozumieć czego od niego oczekujesz. Może być to nagroda ustna, jak na przykład miękko wypowiedziane dobry pies". Ton Twojego głosu powinien być kojący. Jeżeli podniesionym głosem wynagrodzisz psa za dobre wykonanie komendy siedź/zostań", pies może zareagować na Twoje podniecenie, zerwać się ze swojego miejsca i skoczyć na Ciebie. Możesz także wynagradzać psa stosując przyjazne gesty, takie jak pieszczota lub poklepanie po głowie. Smakołyki mogą zwiększyć motywację do współdziałania, ale nie powinny być stale stosowane, szczególnie u szczeniąt. Jeżeli szkolisz niewłaściwie zachowującego się lub niedawno nabytego dorosłego psa, jego współpraca może być lepiej umotywowana, gdy uzupełnisz pochwałę małą ilością smakołyków. Nagroda w formie smakołyków, inaczej niż inne formy pochwały, nie musi być dawana przy każdej komendzie lecz można stosować ją co jakiś czas. W zależności od Twojej reakcji, pies uczy się jakie zachowanie jest akceptowalne a jakie niewłaściwe. Gdy na przykład młody pies słyszy hałas na podwórzu, jego pierwszą reakcją może być skok na parapet i szczekanie. Takie zachowanie może być akceptowalne przez wielu właścicieli psów. Jeżeli zareagujesz na to mówiąc dobry pies" i poklepiesz go po głowie, istnieją szanse, że Twój pies zacznie szczekać następnym razem, gdy tylko usłyszy odgłosy na zewnątrz domu. Innych właścicieli może jednakże zdenerwować nadmierne szczekanie oraz potencjalne uszkodzenie parapetów. Jeżeli nie odezwiecie się, szczekanie prawdopodobnie będzie dalej trwało. Jeżeli zareagujecie mówiąc surowo zły pies", pies na moment może przerwać szczekanie. Po przerwie prawdopodobnie znowu zacznie szczekać. Jeżeli zareagujesz na niepożądane szczekanie mówiąc nie" i następnie zaraz potem podasz właściwą komendę, taką jak siad", pies nauczy się nie tylko tego, co nie akceptujesz, ale też jakie zachowanie jest do przyjęcia. Wybór obroży i smyczy Dla wielu psów skuteczne są zarówno nylonowe jak i skórzane obroże. Dla małych ras, słabo umięśnionych psów lub tych, których choroby uległyby nasileniu przez noszenie obroży, powinno stosować się szelki. Metalowe, zaciskające się łańcuchy nie są konieczne, chyba że inne obroże nie umożliwiają opanowania właściwego zachowania się. Dla dużych psów z muskularnymi szyjami i dla tych, które nie poddają się tresurze, skuteczne mogą być kolczaste, zaciskające łańcuchy. Zarówno łańcuchy typu pierścień lub kolczatka powinny być używane zdecydowanie, lecz bez nadmiernej siły, żeby uniknąć uszkodzenia szyi. Lżejszą opcją wobec łańcuchów zaciskających są rzemienie do utrzymywania głowy. Dostępne w kilku modelach nylonowe rzemienie obejmują zarówno szyję jak i pysk psa. Zmusza to psa do pochylenia głowy w kierunku klatki piersiowej, jeżeli lekko pociągamy za smycz. Ten nowy typ smyczy do tresury mógłby być używany przez właścicieli, którzy skarżą się, że ich psy ciągną smycz, skaczą na ludzi i szczekają na inne psy podczas spacerów. Często jest to skuteczna alternatywa wobec bardziej radykalnych obroży i metod tresury. W czasie szkolenia najlepsza jest krótka smycz do tresury. Dłuższa smycz około cm może być również stosowana, jeżeli potrafimy utrzymać ją bez nadmiernego zwisania. Smycze wciągalne są nieporęczne i trudno je mocno trzymać oraz nie zapewniają dobrego panowania nad zwierzęciem w czasie tresury. W okresie szkolenia nie powinno używać się wciągalnych smyczy i szelek, można je natomiast stosować gdy pies jest już w pełni przeszkolony. 100

5 Codzienne ćwiczenia W początkowej fazie szkolenia posłuszeństwa należy ćwiczyć posłuszne wykonywanie komend w czasie jednej lub dwóch sesji treningowej trwającej minut. Podczas tych zajęć, ćwicz wykonywanie pięciu podstawowych komend w każdym pomieszczeniu swojego domu. Tą metodą pies nauczy się posłuszeństwa bez względu na to, gdzie znajdujecie się, w kuchni czy w pracowni. Używaj smyczy przy pierwszych ćwiczeniach wewnątrz budynku, tak żeby pies był bardziej uległy i rozumiał, że Ty masz władzę. Gdy pies wykazuje już wyraźne posłuszeństwo, można zaprzestać stosowania smyczy w domu. W uzupełnieniu szkolenia w domu należy ćwiczyć posłuszne wykonywanie komend podczas spacerów na zewnątrz. Nauczy to psa posłuszeństwa wszędzie, niezależnie od okoliczności. Powinno się prowadzić psa na smyczy zawsze, kiedy jest na zewnątrz, bez względu na to, jakie są przepisy na Twoim terenie, aż do czasu, gdy będzie posłusznie wykonywał wszystkie polecenia w każdej sytuacji. Stosowanie smyczy nie powinno psu ograniczać radości życia. Smycz należy traktować jako linę życia między Tobą a Twoim psem. Należy używać smyczy, jeżeli istnieje jakakolwiek wątpliwość, czy zwierzę wykona Twoje polecenie w każdych okolicznościach, bez względu na to, co może wydarzyć się w pobliżu, lub jeżeli pies mógłby odnieść obrażenia biegając swobodnie. W uzupełnieniu codziennych sesji treningowych należy stale utrwalać umiejętności posłusznego wykonywania komend przez włączenie ich do programu dnia w czasie wspólnego przebywania. Od momentu nabycia psa należy nauczyć go, że musi zasłużyć na nagrodę. Nie karm, nie spaceruj, nie szczotkuj lub nie baw się z psem, jeżeli przedtem nie wykonał komend posłuszeństwa. Na przykład, jeżeli pies podąża za Tobą do kuchni, powiedz mu równaj", gdy idzie obok Ciebie. Powiedz mu siad/zostań", gdy przygotowujesz przekąskę. Wróć na miejsce i zwolnij psa z pozycji siad/zostań" w kuchni wołając do niego chodź", żeby dołączył do Ciebie w innym pokoju. Zmuś go do wykonania komendy siad/zostań", zanim podasz mu miskę z jedzeniem. Zmuś go do wykonania komendy siad/zostań", kiedy zdejmujesz mu smycz. Umiejętności posłusznego wykonywania komend należy ćwiczyć przez całe życie psa, tak Nie oddawaj swojego zwierzęcia na szkolenie żeby ich nie zapomniał. Przy braku jasnych i stałych wskazówek behawioralnych u psa może nastąpić regres w szkoleniu, powodujący niemożliwe do zaakceptowania zachowanie w każdym wieku. Traktuj każdy epizod nieodpowiedniego zachowania się psa jako okazję do nauki posłuszeństwa. Tak samo, jak można świadomie lub nieświadomie nauczyć dzikiego oraz niezdyscyplinowanego zachowania, tak samo też można nauczyć właściwego, łagodnego, dającego się kontrolować zachowania. Nie łajaj swego psa, kiedy źle się zachowuje. Zamiast tego pokaż mu pożądane przez Ciebie działanie, wydając mu komendę taką jak waruj/zostań". Jeżeli szczenię gryzie Twój ulubiony fotel, powiedz fe" i natychmiast umieść w jego zębach zabawkę do gryzienia z surowej skóry. Jeżeli pies Twój wita gości skacząc na nich, ustaw go w pozycji siad" lub waruj/zostań", gdy wchodzą do domu. Tresura powinna być taka sama w różnych, podobnych sytuacjach. Jeżeli np. chcesz, żeby pies łagodnie witał gości, ucz go, żeby witał cię w ten sam sposób. Podwójne standardy zachowania będą tylko mylić psa i stwarzać problemy behawioralne. Konsekwencja jest niezbędna, żeby mieć dobrze wytresowane i akceptowane socjalnie zwierzę domowe. Zawodowi treserzy Treningi posłuszeństwa, prowadzone przez zawodowych treserów, mogą być pozytywnym doświadczeniem dla Ciebie i Twojego psa. Kompetentny treser psów może właściwie zademonstrować umiejętności, które Ty, jako właściciel zwierzęcia, powinieneś stosować do przekazywania swoich poleceń psu. Zadaniem tresera psów jest nauczenie właściciela, jak powinien szkolić swoje zwierzę. Ćwiczenie w grupach wywiera także korzystne działanie, ponieważ pies może uczyć się podstawowych umiejętności w bardzo rozpraszających go sytuacjach. Jeżeli może wykazywać posłuszeństwo, kiedy otoczony jest przez inne psy i innych ludzi w nieznanym mu miejscu, szkolenie łatwiej przenieść do względnie spokojniejszych miejsc (przy kontynuowaniu ćwiczeń w domu). Przewaga lekcji grupowych nad indywidualnymi polega także na tym, że umożliwiają Twojemu zwierzęciu socjalizację z innymi psami i ludźmi. Nie należy odsyłać zwierzęcia na szkolenie. Zadaniem tresera uczącego psa posłuszeństwa jest przeszkolenie jego Pana, aby sam mógł tresować 101

6 swoje zwierzę. Właściciel jest tym, który codziennie musi działać z psem; dlatego też należy go wytresować, żeby był wobec swojego Pana posłuszny. Skontaktuj się z ze swoim lekarzem weterynarii, gdzie na Twoim terenie można znaleźć tresera psów lub szkolenie grupowe psów. Porozmawiaj z innymi ludźmi, którzy przedtem uczęszczali na takie szkolenie grupowe. Żadne jednak rekomendacje, nawet najbardziej gorące, nie zastąpią osobistej wizyty w takiej szkółce. Zaobserwuj zajęcia grupowe i porozmawiaj z treserem po ich zakończeniu. Polegaj na swych pierwszych wrażeniach, jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości. Ilość zwierząt w grupach powinna być niewielka, a treser powinien mieć możliwość zwracania uwagi na każdego członka takiej grupy. Nie powinno stosować się siły w celu zademonstrowania komendy lub poskromienia psa. Zwymyślanie psa w celu zwrócenia jego uwagi lub współpracy jest metodą nie do zaakceptowania. Umiejętności posłusznego wykonywania komend określają charakter oraz standardy wzajemnych układów między psem, Tobą Twoją rodziną i przyjaciółmi. Uczenie właściwego zachowania i nagradzanie psa pochwałami nie tylko przynosi natychmiastową korzyść Tobie, ale także poprawia jakość życia psa. 102