WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Warszawa, 24 grudnia 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-IX.431.1.10.2015.JK Pani Iwona Bajkowska Dyrektor Rodzinnego Domu Dziecka Nr 4 ul. Willowa 18 05-200 Wołomin WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b w związku z art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie: Agnieszka Woźniak - Markowska - inspektor wojewódzki i Joanna Królikowska inspektor wojewódzki, przeprowadzili w dniach 12 16 listopada 2015 r. kontrolę kompleksową w Rodzinnym Domu Dziecka Nr 4 w Duczkach przy ul. Willowej 18. Zakres kontroli obejmował przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz działań placówki na rzecz powrotu dziecka do rodziny biologicznej, utrzymywania z nią kontaktów, zaspokajania potrzeb dziecka i respektowania jego praw, przestrzegania przepisów określających zasady działania placówki opiekuńczo -wychowawczej, jak również zgodności zatrudnienia pracowników z kwalifikacjami określonymi w ww. ustawie. Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Panią Dyrektor bez zastrzeżeń w dniu 11 grudnia 2015 r. Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. 1

Rodzinny Dom Dziecka Nr 4 działa na podstawie Decyzji Wojewody Mazowieckiego Nr 2673/2014 z dnia 30 grudnia 2014 r. wydanej na czas nieokreślony. Jednostka jest wpisana do Rejestru placówek opiekuńczo-wychowawczych pod pozycją 126. Organem prowadzącym jest Powiat Wołomiński. Jednostka jest placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego przewidzianą dla 8 dzieci. Na dzień kontroli za zgodą wojewody w placówce umieszczonych było 10 wychowanków. Rodzinny Dom Dziecka Nr 4 działa w oparciu o statut i regulamin organizacyjny, opracowany we współpracy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Wołominie, przyjęty Uchwałą Nr V-203/2015 Zarządu Powiatu Wołomińskiego z dnia 11 sierpnia 2015 r., a następnie zmieniony Uchwałą Nr V-245/2015 Zarządu Powiatu Wołomińskiego z dnia 22 września 2015 r. W Regulaminie organizacyjnym placówki nie uwzględniono zapisów o rodzaju prowadzonej dokumentacji. Standardy świadczonych usług W dniu kontroli limit miejsc w placówce był przekroczony o 2 miejsca. Placówka posiada zezwolenie Wojewody Mazowieckiego na zwiększenie liczby wychowanków ponad określony limit. Na listę wychowanków placówki wpisanych było 10 dzieci w wieku od 1 roku życia do 16 lat. W czasie kontroli ustalono, że wychowankowie placówki mieli do dyspozycji pokoje, łazienki, miejsca do nauki, przygotowywania posiłków i wspólną przestrzeń mieszkalną zgodnie z wymogami określonymi w 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). Sypialnie wychowanków wyposażone kompleksowo w łóżka, biurka, szafy, przybory szkolne, zabawki, książki, rzeczy osobiste. W jednym pokoju dwuosobowym znajdowała się dwuosobowa kanapa, z której korzystają dwie dziewczynki. Drugie łóżko zostało złożone na wyraźne życzenie dziewczynek. Z uwagi na to, że jednym z zadań placówki jest zaspokojenie w szczególności potrzeb bytowych, należy zapewnić dla każdego dziecka oddzielne łóżko, nawet w sytuacji, gdy dzieci chcą razem spać. Placówka zapewniała dzieciom: dostęp do podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej (w tym wizyty pediatry w placówce), środki czystości i higieny osobistej, podręczniki i przybory szkolne, dostęp do zajęć dodatkowych i sportowo-rekreacyjnych oraz zajęć specjalistycznych, a także pomoc w nauce ze strony dyrektora placówki oraz wychowawców. Wychowankowie mieli zapewniony dostęp do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę. W placówce 2

przygotowywane były śniadania (drugie śniadanie dzieci zabierają ze sobą do szkoły), obiad oraz kolacja. W okresie kontrolnym wychowankowie uczestniczyli w zorganizowanym wypoczynku zimowym oraz letnim (wycieczki, turnusy rehabilitacyjne i terapeutyczne). Dzieci co miesiąc miały wypłacane kieszonkowe w wysokości 30 zł. Dwoje wychowanków w wieku 6 i 9 lat nie otrzymywało kieszonkowego, co jest niezgodne z 18 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). Dzieci potwierdziły w rozmowie powyższe ustalenia. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z nieprawidłowościami. Sposób organizacji i dokumentowania pracy wychowawczej w placówce Ustaleń dokonano na podstawie analizy dokumentacji wszystkich wychowanków placówki. W trakcie czynności kontrolnych stwierdzono, że w placówce prowadzona była następująca dokumentacja dotycząca wychowanków: diagnoza psychofizyczna dzieci z analizy dokumentacji wynika, że 8 wychowanków posiada diagnozę psychofizyczną dziecka zawierająca opis sytuacji rodzinnej dziecka, przed przyjęciem do placówki, opis początkowego okresu pobytu w placówce i problemy z tym związane, kontakty z rodziną biologiczną, relacje dziecka z dyrektorem oraz pozostałymi dziećmi z placówki, opis zachowania podczas badania, przebieg rozmowy, wskazania do dalszej pracy z dzieckiem. 25.08.2015 r. placówka przekazała pismo do Specjalistycznej Poradni Rodzinnej przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Wołominie z prośbą o przeprowadzenie diagnozy psychofizycznej dla dwóch wychowanków. W dokumentacji wychowanków znajdowały się opinie z poradni psychologiczno-pedagogicznych z lat wcześniejszych. plan pomocy dziecku opatrzony podpisem osoby sporządzającej oraz zatwierdzającej; zawierający datę diagnozy psychofizycznej, cel pracy z dzieckiem, działania długoterminowe oraz działania krótkoterminowe. Plany pomocy dziecku nie spełniają wszystkich wymagań określonych w ww. rozporządzeniu. W przypadku 4 wychowanków, przy wyznaczaniu celu pracy z dzieckiem nie uwzględniono zapisów, o których mowa w 15 ust. 3 ww. rozporządzenia. Modyfikacje dokonywane są zgodnie z 15 ust. 5 ww. rozporządzenia, jednak nie jest ona w wystarczający sposób udokumentowana. Nie wskazuje jakie działania zostały podjęte, w jakim stopniu zostały osiągnięte czy z jakiego powodu zmodyfikowane. W przypadku planu pomocy 1 dziecka wystąpił dwukrotnie błąd w imieniu. W kontrolowanej dokumentacji nie we wszystkich Planach Pomocy znajduje się data przeprowadzonej diagnozy, w 1 przypadku brakuje celu pracy, 3

stwierdzono brak podpisów osoby sporządzającej i wychowawców w przypadku dokumentacji 4 wychowanków, brak daty sporządzenia w przypadku 1 wychowanka, brak podanego terminu modyfikacji dla 5 dzieci. karta pobytu dziecka - dokument zawierał obszary określone w 17 ust. 2 ww. rozporządzenia, wypełniany raz w miesiącu; ewidencja wychowanków - zawierała elementy określone w 17 ust. 5 ww. rozporządzenia. Ponadto w teczkach osobowych wychowanków znajdowała się następująca dokumentacja: postanowienia sądu, skierowania do placówki, odpisy skrócone aktów urodzenia, świadectwa, dyplomy, orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, dokumentacja zdrowotna, potwierdzenia zameldowania na pobyt stały. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z nieprawidłowościami. Praca na rzecz powrotu dziecka do rodziny lub regulacji jego sytuacji prawnej Wychowankowie mają możliwość utrzymywania kontaktu z osobami bliskimi i rówieśnikami, co zostało potwierdzone w rozmowie z dziećmi. Dyrektor placówki motywuje rodziców do kontaktów z dziećmi, jeżeli rzadko je odwiedzają, zawozi dzieci do domów rodzinnych. Istnieje możliwość spotkań na terenie placówki jednak rodziny rzadko z tej możliwości korzystają. Rodziny nie współpracują z placówką. Dyrektor placówki inicjuje kontakty. W okresie kontrolnym, żadna z rodzin nie miała przydzielonego asystenta rodziny. Placówka współpracowała z ośrodkiem pomocy społecznej, który brał udział w okresowej ocenie sytuacji dziecka oraz podczas urlopowania dzieci na weekend do domu rodzinnego monitorował sytuację domową. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie. Zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce W trakcie kontroli ustalono, że w okresie objętym kontrolą w placówce odbywają się posiedzenia zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka. Zachowane zostały okresy częstotliwości spotkań określone w art. 138 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.), tj. w miarę potrzeb, nie rzadziej niż co pół roku, a w przypadku dziecka w wieku poniżej 3 lat nie rzadziej niż co 3 miesiące. Dyrektor placówki pismem z dnia 4.11.2015 r. przekazała protokoły z posiedzeń zespołów z lat 2013-2015 do Sądu Rejonowego w Wołominie. Wnioski nie były przekazywane na bieżąco 4

co jest niezgodne z art. 138 ust ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.). Z ustaleń kontroli wynika, że jest realizowany art. 4 a ww. ustawy dotyczący obowiązku wysłuchania dziecka przy dokonywaniu okresowej oceny sytuacji dziecka, jeżeli jego wiek i stopień dojrzałości na to pozwalają, oraz stosownie do okoliczności uwzględnia jego zdanie. W dniu kontroli 5 dzieci posiadało uregulowaną sytuacji prawną umożliwiającą przysposobienie, z czego na podstawie dokonanego wysłuchania 4 dzieci nie chce zmian, chce pozostać w placówce, a 1 dziecko na podstawie diagnozy psychofizycznej nie zostało zakwalifikowane do adopcji. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z nieprawidłowościami. Zakres i jakość działań zmierzających do usamodzielnienia Z ustaleń kontroli wynika, że dyrektor placówki w codziennej pracy wychowawczej oraz w czasie opieki sprawowanej nad dziećmi uczy ich samodzielności w życiu codziennym. Starsi wychowankowie pomagają przy przygotowywaniu obiadów, kolacji w dni wolne od nauki szkolnej. Młodsi wychowankowie uczeni są czynności samoobsługowych, tj. ubieranie się, jedzenie, mycie. Dzieci, w miarę swoich możliwości, dbają o porządek w swoich pokojach oraz w pomieszczeniach wspólnych. Pomagają przy pracach porządkowych na podwórku np., grabienie liści. Starsi wychowankowie (już usamodzielnieni chłopcy) pomagali przy pracach remontowych. W dniu kontroli żaden z wychowanków, z powodu wieku, nie był w trakcie realizacji programu usamodzielnienia. Z ustaleń kontroli wynika, że utrzymywany jest kontakt z wychowankami, którzy usamodzielnili się i opuścili placówkę. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie. Kwalifikacje pracowników merytorycznych zatrudnionych w placówce W placówce na cały etat zatrudniony jest dyrektor placówki, który jest również wychowawcą. Dyrektor posiada wykształcenie średnie techniczne oraz ukończone szkolenia z zakresu rodzinnej opieki zastępczej i kwalifikacje na rodzinę zastępczą. Dyrektor placówki nie uzyskała jeszcze pozytywnej opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora oraz wychowawcy zgodnie z art. 97 ust. 4 pkt 3 oraz art. 98ust. 2 ww. ustawy. 5

Dyrektor placówki w latach 2014/2015 uczestniczyła w szkoleniu Jak radzić sobie z trudnymi dziećmi pozytywna dyscyplina. Ponadto w placówce zatrudniony jest także: wychowawca (1/2 etatu; 14:00 18:00) wykształcenie wyższe licencjackie, w trakcie dwuletnie uzupełniające studia magisterskie na kierunku pedagogika o specjalności wczesnoszkolnej edukacji zintegrowanej z pedagogiką przedszkolną i elementami pedagogiki specjalnej; opinia z dnia 30.09.2013 r. organizatora rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji wychowawcy; młodszy wychowawca (1 etat) posiada wykształcenie średnie ogólnokształcące; rozpoczęte studia wyższe na kierunku bezpieczeństwo narodowe; w dokumentacji pracowniczej brak opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji wychowawcy, pomoc wychowawcy (staż do marca 2016 r.). Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wołominie zatrudnia osobę pomagającą przy pracach domowych. Młodszy wychowawca, z uwagi na brak opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji wychowawcy, nie spełnia wymagań określonych w art. 98 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.). Dyrektor placówki, zatrudniona w 2008 r. tj. przed wejściem w życie ww. ustawy, zgodnie z art. 236 ust. 2 mimo braku pełnych kwalifikacji, może być nadal zatrudniona na stanowisku, nie dłużej jednak niż przez okres 6 lat od wejścia w życie ustawy. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z uchybieniami. Zakres realizacji praw dziecka Ustaleń dokonano na podstawie analizy dokumentów, rozmowy z dyrektorem placówki oraz wychowankami, a także badania ankietowego przeprowadzonego z pracownikami placówki. Zapisy dotyczące praw i obowiązków dzieci przebywających w placówce znajdują się w widocznym, ogólnodostępnym miejscu. Rozmowa przeprowadzona z dziećmi oraz analiza ankiety przeprowadzonej z dyrektorem nie wykazała nieprawidłowości w realizacji praw dziecka w placówce. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie. 6

Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332z późn. zm.), oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) i wobec stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Pani Dyrektor następujące zalecenia pokontrolne: 1. Wypłacać kwotę pieniężną do własnego dysponowania przez dzieci od 5 roku życia zgodnie z 18 ust. 1 pkt. 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). 2. W ramach zaspokojenia potrzeb bytowych, o którym mowa w art. 93 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.), należy zapewnić oddzielne miejsce do spania dla każdego dziecka. 3. Opracowywać plany pomocy dziecku zgodnie z 15 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720), wyznaczać cel pracy z dzieckiem określony w 15 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia oraz dokonywać zmian w planach pomocy dziecku, o których mowa w 15 ust. 5 ww. rozporządzenia w sposób umożliwiający stwierdzenie zakresu dokonywanych zmian oraz ich terminów. 4. Po dokonaniu okresowej oceny sytuacji dziecka formułować na piśmie wniosek dotyczący zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce i przesyłać go do sądu zgodnie z art. 138 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.). 5. Sporządzać diagnozę psychofizyczną dla każdego dziecka zgodnie z 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720), 6. Podjąć działania zmierzające do pozyskania pozytywnej opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji wychowawcy zgodnie z art. 98 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.). Uwagi i wnioski Ponadto należałoby: 7

1. Uzupełnić regulamin organizacyjny placówki o zapisy dotyczące dokumentacji prowadzonej zgodnie z 17 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). 2. Wpisywać daty oraz składać podpisy przy wpisach w prowadzonej dokumentacji. 3. Podjąć działania zmierzające do pozyskania pozytywnej opinii organizatora rodzinnej pieczy zastępczej dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora zgodnie z art. 97 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.). Zgodnie z art. 197d ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332) kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń oraz w przypadku nie zgłoszenia zastrzeżeń do zaleceń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni powiadomić o sposobie realizacji zaleceń Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Joanna Królikowska z up. WOJEWODY MAZOWECKIEGO Wiesława Kacperek Biegańska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Otrzymują: 1. adresat 2. a/a 8