WAŁKI. OSIE. SPRZĘGŁA. ŁOŻYSKA



Podobne dokumenty
UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH

Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.

Pozostałe procesy przeróbki plastycznej. Dr inż. Paweł Rokicki Politechnika Rzeszowska Katedra Materiałoznawstwa, Bud. C, pok. 204 Tel: (17)

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 12/12

1. OBLICZENIA PODSTAWOWE 1.1 OBCIĄŻENIE DYNAMICZNE

EGZEMPLARZ ARCHIWALNY WZORU UŻYTKOWEGO. (19) PL (n) (i2,opis OCHRONNY

SERI A 93 S E RI A 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB

Projektowanie Systemów Elektromechanicznych. Przekładnie dr inż. G. Kostro

Samochody ciężarowe z wymiennym nadwoziem

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów

Standardowe tolerancje wymiarowe

PL B BUP 19/04. Sosna Edward,Bielsko-Biała,PL WUP 03/10 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)

LABORATORIUM TECHNOLOGII NAPRAW WERYFIKACJA TULEJI CYLINDROWYCH SILNIKA SPALINOWEGO

Badanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM)

WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji. Laboratorium Obróbki ubytkowej materiałów.

Badanie silnika asynchronicznego jednofazowego

Sterowanie maszyn i urządzeń

Temat: Rodzaje połączeń mechanicznych

Demontaż. Uwaga: Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku.

Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych. Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych

Przekładnie morskie. Napędy pomp DPO 087

SILNIKI ASYNCHRONICZNE INDUKCYJNE

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc

RZECZPOSPOLITA OPIS PATENTOWY

Czteropompowy zestaw do podnoszenia ciśnienia ZKA35/3-6/4

Do oferty (dla każdego zadania) należy dołączyć opis produktów jakie oferuje Wykonawca (wraz z podaniem okresu gwarancji)

Moduł 2/3 Projekt procesu technologicznego obróbki przedmiotu typu bryła obrotowa

DRGANIA MECHANICZNE. materiały uzupełniające do ćwiczeń. Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie

WCIĄGARKI HYDRAULICZNE STOJAKI I PRZY CZEP

PL B1. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL BUP 14/14

Sztankiety głośników nagłośnienia frontalnego PROJEKT WYKONAWCZY

Współczesne nowoczesne budownictwo pozwala na wyrażenie indywidualnego stylu domu..

Pojazd podstawowy AT. łączników w automatycznych. Wymaganie to nie dotyczy następuj. łączników. w: - od akumulatora do układu zimnego startu i wyłą

Wały napędowe półosie napędowe przeguby wałów i półosi

Podstawy Konstrukcji Maszyn

Załącznik Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia na CZĘŚĆ II

SYNTEX typ SK (synchroniczny) Instrukcja eksploatacji. SYNTEX typ SK

Wyznaczanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia przy pomocy równi pochyłej

ŠkodaOctavia Combi 4 4 & Superb 4 4

OÊ liniowa ze Êrubà kulowà. OÊ liniowa z paskiem z batym

PL B1. PRZEMYSŁOWY INSTYTUT MOTORYZACJI, Warszawa, PL BUP 11/09

2.Prawo zachowania masy

NACZYNIE WZBIORCZE INSTRUKCJA OBSŁUGI INSTRUKCJA INSTALOWANIA

INSTRUKCJA OBSŁUGI URZĄDZENIA: HC8201

Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji TOLERANCJE I POMIARY WALCOWYCH KÓŁ ZĘBATYCH

WZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY B62D 61/10 ( ) Wiesław Królik, Warka, PL. (22) Data zgłoszenia:

SPRAWDZIANY Z MATEMATYKI

Imadła do rur i wsporniki Szeroki wybór dopasowanych akcesoriów do rur. Wzmocniona konstrukcja pozwala na wieloletnią pracę.

GPD Gumowe wkłady uszczelniaja ce

WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. PRZEDSIĘBIORSTWO BRANŻOWE GAZOWNIA SERWIS SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Warszawa, PL

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

PODNOŚNIK KANAŁOWY WWKR 2

PL B1. SZWAJCA TADEUSZ STOSOWANIE MASZYN, Katowice, PL BUP 10/11. TADEUSZ SZWAJCA, Katowice, PL

ROZDRABNIACZE ODPADÓW

ELEKTROTRZYMACZE KARTA KATALOGOWA

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe

Badania (PN-EN A1:2010) i opinia techniczna drzwi zewnętrznych z kształtowników aluminiowych z przekładką termiczną systemu BLYWEERT TRITON

LABORATORIUM STEROWANIE SILNIKA KROKOWEGO

Układ automatycznego sprzęgła AKS

ANALOGOWE UKŁADY SCALONE

8. Zginanie ukośne. 8.1 Podstawowe wiadomości

Urządzenie do pomiaru ciśnienia.

PL B1. ALREH MEDICAL SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Warszawa, PL BUP 08/12. ZBIGNIEW ŁUKASIAK, Aleksandrów Łódzki, PL

Rodzaj środka technicznego. Stan techniczny obiektu. Opis działania, przeznaczenie środka technicznego. Podstawa metodologiczna wyceny.

LABORATORIUM PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN ĆWICZENIE NR.5 BADANIE SPRZĘGŁA NIEROZŁĄCZNEGO

WYBRANE MODERNIZACJE POMP GŁÓWNEGO OBIEGU PARA-WODA ELEKTROWNI

WZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY. (19) PL (n) Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, PL

OŚWIETLENIE PRZESZKLONEJ KLATKI SCHODOWEJ

Grupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini

DEKLARACJA WŁAŚCIWOŚCI UŻYTKOWYCH

EKSPERTYZA TECHNICZNA WRAZ Z OPISEM DO INWENTARYZACJI BUDOWLANEJ OKRĘGOWEJ STACJI KONTROLI POJAZDÓW

Zaawansowane rozwiązania do łagodnego rozruchu. Sprzęgła hydrodynamiczne o stałym napełnieniu typu TVVS

DOBÓR SERWOSILNIKA POSUWU

PROJEKT WYKONAWCZY BRANŻA OBIEKTY INŻYNIERSKIE

SYSTEM SMAROWANIA LUBETOOL

SILNIKI INDUKCYJNE GÓRNICZE 3SG4 315M-4 STRONA 1/5

INSTRUKCJA SERWISOWA. Wprowadzenie nowego filtra paliwa PN w silnikach ROTAX typ 912 is oraz 912 is Sport OPCJONALNY

(12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)189815

Złącza wysokoprądowe rodzaje i zastosowanie

HiTiN Sp. z o. o. Przekaźnik kontroli temperatury RTT 4/2 DTR Katowice, ul. Szopienicka 62 C tel/fax.: + 48 (32)

Programowanie obrabiarek CNC. Nr H8

tel/fax lub NIP Regon

INFORMACJA TECHNICZNA MOTOPOMPA O WYDAJNOŚCI: l /min

OGRANICZNIKI MOMENTU OBROTOWEGO I SPRZĘGŁA PRZECIĄŻENIOWE

INSTRUKCJA OBS UGI

Metrologia cieplna i przepływowa

CENTRALE WENTYLACYJNE NAWIEWNO WYWIEWNE Z ODZYSKIEM CIEPŁA ORAZ WILGOCI

PREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V

ZMYWARKI FRANKE DO ZABUDOWY

WZORU UŻYTKOWEGO. d2)opis OCHRONNY (19) PL (11)62749 EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. Zbigniew Kuska, Mysłowice, PL Michał Żydek, Piekary Śląskie, PL

LABORATORIUM Z PODSTAW KONSTRUKCJI I EKSPLOATACJI MASZYN

SILNIKI INDUKCYJNE TRÓJFAZOWE BUDOWY PRZECIWWYBUCHOWEJ TYPU SG7 650M-4, SG7B 650M-4, 2SG7 650M-4, 2SG7B 650M-4

7. REZONANS W OBWODACH ELEKTRYCZNYCH

1. Maszyny do produkcji przewodów hydraulicznych - UNIFLEX

PROJEKTOWANIE STANOWISKA WTŁACZANIA ŁOŻYSK

Montowanie styropapy za pomącą łączników mechanicznych

Kratownice Wieża Eiffel a

DTR.ZL APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA)

Transkrypt:

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 1 WAŁKI. OSIE. SPRZĘGŁA. ŁOŻYSKA WAŁKI I OSIE Podparte w łożyskach sztywne części mechanizmów, na których osadza zwykle osadza się inne części stałe lub ruchome nazywane są wałkami jeżeli przenoszą moment skręcający lub osiami gdy nie przenoszą momentu skręcającego. Najczęściej są stosowane wałki proste (rys. 1), rzadziej wałki korbowe (rys. 2) Charakterystycznymi elementami wałków są czopy, na których osadza się inne elementy mechanizmów: łożyska, koła, tarcze, dźwignie. Wpust Rowek wpustowy Czop sprzęgła lub koła Czop łożyskowy Czop łożyskowy Czop koła Rys. 1. Wał prosty Czopy łożyskowe Czop sprzęgła Rys. 2. Wał korbowy Opracował J. Felis str. 1

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 2 Oprócz wałków sztywnych stosuje się wałki podatne i giętne Osie są zawsze proste i zawsze sztywne Wałki najczęściej występują jako dwupodporowe (dwa czopy łożyskowe), ale mogą również posiadać jedno łożysko lub wiele łożysk (wały korbowe wielocylindrowych silników spalinowych). Czopy mają zwykle kształt cylindryczny ale stosowane są również inne kształty umożliwiające zamocowanie elementów mechanizmów oraz przeniesienie momentu skręcającego. a) b) Rys. 3. Typowe kształty czopów a) czopy poprzeczne b) czop wzdłużny Pasowania na czopach: stałe (nieprzesuwne) - H7/n6, ruchowe - H7/h6, H7/f7 Dla czopa łożyska tocznego w przypadku ruchomego wałka może być stosowana tolerancja typu j6 n6 Opracował J. Felis str. 2

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 3 SPRZĘGŁA Sprzęgła są to zespoły konstrukcyjne służące do przenoszenia momentu napędowego z wałka czynnego (napędowego) na wałek bierny (napędzany). Element sprzęgła osadzony na wale czynnym możemy nazywać członem czynnym sprzęgła, natomiast element osadzony na wale biernych członem biernym sprzęgła. Wałki łączone sprzęgłem najczęściej mają wspólną oś obrotu, jednak może również wystąpić przypadek przecinania się osi wałków pod kątem ostrym. Połączenie czynnego i biernego członu sprzęgła zwykle wymaga postoju wałów. Specjalne sprzęgła rozruchowe pozwalają na połączenie wałów i wyrównanie ich prędkości kątowej, nawet wówczas kiedy jeden z tych wałów jest ruchomy a drugi nieruchomy przed połączeniem. Sprzęgło Rys. 4. Schemat typowego układu napędowego, w którym występują sprzęgła Ze względu na zasadę działania sprzęgła możemy podzielić na: mechaniczne, hydrauliczne, elektromagnetyczne, magnetyczne. Największą zastosowanie mają sprzęgła mechaniczne W zależności od tego czy człony sprzęgła (czynny i bierny) są połączone na stałe czy też mogą być łączone i rozłączane, sprzęgła dzielimy na nierozłączne (stałe) oraz rozłączne (włączalne). Sprzęgła nierozłączne mogą być sztywne lub podatne. Sprzęgła sztywne spełniają jedynie funkcję łączenia wałów Sprzęgła podatne dzięki specjalnym elementom sprężystym mogą pełnić dodatkowe funkcje jak np. łagodzenie obciążeń dynamicznych, kompensację błędów osiowości i równoległości wałów. Opracował J. Felis str. 3

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 4 PRZYKŁADY KONSTRUKCJI SPRZĘGIEŁ MECHANICZNYCH SPRZĘGŁA SZTYWNE Rys. 5. Sprzęgło sztywne tulejowe, wariant 1 Rys. 6. Sprzęgło tulejowe sztywne, wariant 2 Opracował J. Felis str. 4

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 5 Rys. 7. Sprzęgło sztywne płetwowe Rys. 8. Sprzęgło Oldhama Opracował J. Felis str. 5

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 6 SPRZĘGŁO WYCHYLNE CARDANA Elementy składowe pojedynczego sprzęgła (przegubu) Cardana Przełożenie pojedynczego sprzęgła Cardana i 21 ω2 = ω 1 cosα = 2 1 cos ϕ sin 1 2 α gdzie: ϕ - kąt obrotu wału napędowego α - kąt nachylenia elementu przegubu α 2 1 2 3 α 1 Podwójne sprzęgło Cardana α 2 α 1 α 1 + α 2 Rys. 9. Schemat konstrukcyjny sprzęgła Cardana Opracował J. Felis str. 6

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 7 SPRZĘGŁA PODATNE Rys. 10. Sprzęgło tarczowe gumowe Rys. 11. Sprzęgło z rurki gumowej Rys. 12. Sprzęgło palcowe Opracował J. Felis str. 7

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 8 SPRZĘGŁO CIERNE Sprzęgło to przenosi moment napędowy zależny od siły docisku i współczynnika tarcia powierzchni. Jest to sprzęgło włączalne Przenoszony moment obrotowy: M = µf r - sprzęgło płaskie o w s µ Fw rs Mo = sinα - sprzęgło rowkowe Rys. 13. Sprzęgła cierne: a) płaskie, b) rowkowe SPRZĘGŁO ROBOTA IRb-6 Wkładka sprzęgła z tworzywa sztucznego Rys. 14. Zespół silnika prądu stałego ze sprzęgłem kształtowym robota przemysłowego IRb6 Opracował J. Felis str. 8

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 9 ŁOŻYSKA Rys. 15. Łożyska typu maszynowego Rys. 16. Łożysko stożkowe Rys. 17. Łożysko typu zegarowego Rys. 18. Łożysko kulowe Rys. 19. Łożysko kiełkowe Opracował J. Felis str. 9

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 10 ŁOŻYSKA TOCZNE Koszyk Rys. 20. Łożysko toczne kulkowe zwykłe jednorzędowe Opracował J. Felis str. 10

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 11 Rys. 21. Łożysko toczne wahliwe dwurzędowe Rys. 22. Różne warianty łożysk tocznych Opracował J. Felis str. 11

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 12 CECHY KONSTRUKCYJNE POPRZECZNYCH ŁOŻYSK TOCZNYCH Łożysko kulkowe zwykłe duże prędkości, mniejsze obciążenia, mała dokładność łożyskowania, Łożyska wałeczkowe duża sztywność łożyskowania, duża dokładność ruchu, duża nośność, odporność na obciążenia udarowe, Łożyska stożkowe większe siły wzdłużne i poprzeczne, małe prędkości, duża sztywność, duża dokładność, Łożyska igiełkowe duże siły odporność na uderzenia, małe wymiary, duży współczynnik tarcia. Materiały łożyskowe: stale ŁH 6, ŁH 9, ŁH15. OZNACZENIA SYMBOLICZNE I NUMERACJA ŁOŻYSK TOCZNYCH Rozróżnia się w zależności od głównych cech konstrukcyjnych: - rodzaje łożysk tocznych (poprzeczne, wzdłużne, kulkowe, wałeczkowe itp., - postacie łożysk (w zależności od pewnych cech konstrukcyjnych np. rodzaju uszczelnienia), - odmiany łożysk (w zależności od wymiarów B, D) Rodzaj i postać łożyska tworzą typ łożyska, zaś łożyska określonego typu i odmiany tworzą serie łożysk różnej wielkości. Numer łożyska jest to symbol cyfrowy lub literowo - cyfrowy określający właściwości konstrukcyjne i wymiary łożyska. Numer łożysk składa się z: - numeru serii cyfrowego, literowo - cyfrowego lub literowego, - oznaczenia średnicy wewnętrznej. Ciąg średnic d otworów dla wszystkich łożysk znormalizowanych 0,6 1 1,2 2 2,5 2 3 5 6 7 8 9 10 12 15 17 20 22 25 28 30 32 35 40 45 50 55 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200 220 240 260 280 300 320 340 360 280 400 420 440 460 480 mm* Oznaczenie średnicy w numerze łożyska (za numerem serii) Przykłady *** dla d<10 cyfra określająca średnicę** 629 dla d 10 jest 00 1200 12 01 NU201 15 02 QJ1002 17 03 N403 20 04 22204 dla d=22-480 liczba otrzymana z podzielenia d przez 5*** 6260 dla d>480 liczba określająca średnicę oddzielona pochyłą kreską 513/600 * norma PN-86/M-86-404 obejmuje średnice d do 2000 mm dla łożysk poprzecznych. i do 2500 mm dla łożysk wzdłużnych. ** w seriach 618 i 619 średnicę d = 1,5 i 2,5 oznacza się 618/15, 618/25, 619/15, 619/25. *** średnice d=22,28 i 32 oznacza się /22, /28, /32 np. 62/28 ****liczby podkreślone oznaczają średnicę łożyska d Opracował J. Felis str. 12

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 13 Rys. 23. Przykład serii łożysk kulkowych Opracował J. Felis str. 13

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 14 Rys. 24. Warianty konstrukcyjne łożysk tocznych i elementy wyposażenia Opracował J. Felis str. 14

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 15 PODSTAWOWE WYMIARY WYBRANYCH ŁOŻYSK TOCZNYCH Rys. 25. Łożysko kulkowe zwykłe Rys. 26. Łożysko kulkowe wahliwe Rys. 27. Łożysko kulkowe wzdłużne jednokierunkowe Opracował J. Felis str. 15

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 16 ŁOŻYSKOWANIE WAŁKA Rys. 28. Łożyskowanie wałka z kołem zębatym Opracował J. Felis str. 16

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 17 Rys. 29. Łożyskowanie wałka krótkiego za pomocą łożysk tocznych możliwość ruchu Rys. 30. Łożyskowanie wałka długiego za pomocą łożysk tocznych różnica podcięcie dodatkowy promieni element krzywizn Rys. 31. Osadzanie łożysk tocznych na czopach Opracował J. Felis str. 17

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 18 Rys. 32. Położenie pierścienia uszczelniającego w celu zabezpieczenia przed wyciekaniem oleju na zewnątrz PASOWANIA ŁOŻYSK TOCZNYCH Zasadniczym zadaniem przy wyborze pasowań łożysk tocznych jest zabezpieczenie ich pierścieni przed ślizganiem się w miejscu zabudowy. Pierścień obciążony siłą i obracający się nie może być obsadzony z luzem gdyż grozi to wystąpieniem poślizgu. W przypadku ruchomego wałka musi być wciśnięty pierścień wewnętrzny, natomiast w przypadku ruchomej oprawy łożyska pierścień zewnętrzny. Szczegółowe wytyczne doboru pasowań są podawane w katalogach łożysk tocznych. Dla najczęściej stosowanych łożysk kulkowych w przypadku ruchomego wałka odchyłki wałka powinny odpowiadać tolerancjom typu j6 n6 W przypadku ruchomej oprawy, powinny być stosowane tolerancje dla otworu oprawy typu H7 K7. W przypadku ruchomego wałka oraz oprawy zarówno pierścień zewnętrzny jak i wewnętrzny powinny być osadzone bez luzu. Opracował J. Felis str. 18

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 19 PRZYKŁADY ZASTOSOWANIA ŁOŻYSK TOCZNYCH I ŚLIZGOWYCH Rys. 33. Łożyskowanie ramienia chwytaka Rys. 34. Łożyskowanie członów ruchomych przekładni Opracował J. Felis str. 19

Zapis i Podstawy Konstrukcji. Wałki. Osie. Sprzęgła. Łożyska 20 Rys. 35. Łożyskowanie członów ruchomych sprężarki Literatura 1. Dobrzański T.: Rysunek Techniczny Maszynowy. WNT, Warszawa, 1998. 2. Rydzanicz I.: Zapis Konstrukcji. Zadania. WNT, Warszawa, 1995, 3. Praca zbiorowa: Mały Poradnik Mechanika. Tom II. WNT, Warszawa, 1994. Opracował J. Felis str. 20