Pomoc humanitarna i ochrona ludności

ZROZUMIEĆ POLITYKĘ UNII EUROPEJSKIEJ Pomoc ofiarom katastrof i konfliktów oraz ochrona osób zagrożonych Pomoc humanitarna i ochrona ludności Europejska pomoc humanitarna zapewnia wsparcie wszystkim tym, którzy cierpią z powodu klęsk żywiołowych i konfliktów na całym świecie

SPIS TREŚCI ZROZUMIEĆ POLITYKĘ UNII EUROPEJSKIEJ Ta publikacja jest częścią serii wydawniczej poświęconej działaniom, jakie podejmuje Unia w różnych obszarach, powodom ich podejmowania i osiąganym wynikom. Publikacje z tej serii można znaleźć na stronie: http://europa.eu/pol/index_en.htm http://europa.eu/!ud99qu Dlaczego potrzebujemy unijnej pomocy humanitarnej i polityki ochrony ludności Ratowanie życia i zapobieganie ludzkiemu cierpieniu 3 Kontekst Reagowanie na potrzeby 7 Czym zajmuje się UE Wypełnianie zobowiązań 10 Perspektywy Sprostanie potrzebom 15 Więcej informacji 16 Jak działa Unia Europejska Europa w 12 lekcjach Europa 2020 europejska strategia na rzecz wzrostu Założyciele Unii Europejskiej Agenda cyfrowa Badania i innowacje Bankowość i finanse Bezpieczeństwo żywności Budżet Cła Działania w dziedzinie klimatu Energia Gospodarka morska i rybołówstwo Granice i bezpieczeństwo Handel Konkurencyjność Konsumenci Kształcenie, szkolenie, młodzież i sport Kultura i sektor audiowizualny Migracja i azyl Opodatkowanie Polityka regionalna Pomoc humanitarna i ochrona ludności Przedsiębiorstwa Rolnictwo Rozszerzenie Rynek wewnętrzny Sprawiedliwość, prawa podstawowe i równość Sprawy zagraniczne i polityka bezpieczeństwa Środowisko Transport Unia gospodarcza i walutowa oraz euro Współpraca międzynarodowa i rozwój Zatrudnienie i sprawy społeczne Zdrowie publiczne Zwalczanie nadużyć finansowych Zrozumieć politykę Unii Europejskiej Pomoc humanitarna i ochrona ludności Komisja Europejska Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji Społecznej Dział Informacji dla Obywateli 1049 Bruksela BELGIA Tekst zaktualizowano w listopadzie 2014 r. Zdjęcie na okładce i na str. 2: istockphoto.com/melhi 16 str. 21 29,7 cm ISBN 978-92-79-42500-4 doi:10.2775/8243 Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2015 Unia Europejska, 2015 Zezwala się na powielanie niniejszej publikacji. Wykorzystywanie lub powielanie pojedynczych zdjęć wymaga bezpośredniej zgody posiadaczy praw autorskich.

P o m o c h u m a n i t a r n a i o c h r o n a l u d n o ś c i 3 Dlaczego potrzebujemy unijnej pomocy humanitarnej i polityki ochrony ludności Ratowanie życia i zapobieganie ludzkiemu cierpieniu Ekrany naszych telewizorów i pierwsze strony gazet codziennie wypełniają się obrazami konfliktów i katastrof, które stanowią tło dla naszego coraz bardziej złożonego i narażonego na różne niebezpieczeństwa świata. Ponieważ skala klęsk żywiołowych i konfliktów stale rośnie, zwiększa się zapotrzebowanie na pomoc humanitarną. UE udziela pomocy nadzwyczajnej ofiarom katastrof i konfliktów na całym świecie w reakcji na ich konkretne potrzeby. Robi to za pośrednictwem Komisji Europejskiej, a konkretnie Dyrekcji Generalnej ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności (ECHO). Zadaniem ECHO jest niesienie pomocy cierpiącym, poszanowanie godności ofiar i ratowanie ludzkiego życia. Działania te są jednym z najbardziej widocznych przejawów solidarności jako podstawowej wartości UE. W ostatnich latach wystąpiło wyjątkowo dużo sytuacji kryzysowych. W 2014 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych po raz pierwszy ogłosiła aż cztery sytuacje nadzwyczajne odpowiadające poziomowi 3 najwyższej kategorii w skali ONZ. UE jest aktywna na wszystkich tych czterech obszarach dotkniętych kryzysem: w Syrii, Sudanie Południowym, Republice Środkowoafrykańskiej i Iraku. Niesie jednak również wsparcie osobom, które go potrzebują, w Afganistanie, w regionie Sahelu i w całej Afryce, a także w Ameryce Środkowej i Południowej oraz Azji Południowo Wschodniej. UE prowadzi też operacje pomocowe na obszarach dotkniętych kryzysem od dłuższego czasu, którymi społeczność międzynarodowa powoli przestała się interesować. Niesienie pomocy najbardziej potrzebującym to moralny imperatyw całej społeczności międzynarodowej, a Komisja Europejska od wielu lat angażuje się w działania tego rodzaju. Pomoc, jakiej udziela ECHO, trafia bezpośrednio do potrzebujących, niezależnie od ich narodowości, wyznania, płci czy pochodzenia etnicznego. zapewnić lepsze przygotowanie na wypadek katastrofy, np. poprzez stworzenie systemów wczesnego ostrzegania, zagwarantować sprawne przejście do kolejnego etapu po zakończeniu operacji pomocowej poprzez powiązanie jej z późniejszymi strategiami pomocy rozwojowej, wzmocnić ogólną zdolność danej społeczności do reagowania na sytuacje kryzysowe, np. poprzez inwestycje w środki, które pomogą jej przygotować się na przyszłe wstrząsy. Wobec stale zmieniających się globalnych zagrożeń i związanych z nimi nowych wyzwań konieczne jest ciągłe dostosowywanie prowadzonych działań. Aby skuteczniej reagować na kryzysy, w 2010 r. UE połączyła obszary pomocy humanitarnej i ochrony ludności. Unijny mechanizm ochrony ludności pomaga krajom w nim uczestniczącym zapobiegać katastrofom, przygotować się na sytuacje nadzwyczajne i połączyć swoje zasoby, tak aby można je było następnie udostępnić tym krajom, które padły ofiarą katastrof, po to by mogły szybko rozpocząć skoordynowane działania. Podczas gdy pomoc humanitarna UE skierowana jest do krajów spoza UE, zasoby mechanizmu mogą zostać zmobilizowane na potrzeby sytuacji nadzwyczajnych zarówno poza UE, jak i na jej terytorium. Unijny mechanizm ochrony ludności należy do narzędzi zacieśniających współpracę na szczeblu europejskim. Wspiera on wysiłki krajów członkowskich podejmowane w celu ochrony ludności na szczeblu Działania Komisji Europejskiej wykraczają poza bezpośrednią reakcję na skutki katastrof oraz na potrzeby osób dotkniętych nimi. Inwestowanie w zapobieganie ryzyku i gotowość na wystąpienie klęsk żywiołowych jest zdecydowanie mniej kosztowne niż niesienie pomocy w obliczu klęski oraz wychodzenie z kryzysu i odbudowa. Wysiłki UE obejmują zatem pełny cykl działań związanych z katastrofą: zapobieganie, zapewnienie gotowości, reagowanie i odbudowę. Działania podejmowane w odpowiedzi na katastrofy są łączone z szerokim wachlarzem innych działań, aby: zmniejszyć ryzyko katastrof, np. poprzez strategie służące złagodzeniu skutków zmian klimatu, ACTED UE finansuje pomoc humanitarną w Indiach od 1996 r.

4 Z R O Z U M I E Ć P O L I T Y K Ę krajowym, regionalnym i lokalnym, dostarczając skutecznych narzędzi zapobiegania klęskom żywiołowym i tym spowodowanym przez człowieka, przygotowywania się do nich i reagowania na nie. Dzięki tym dodatkowym i uproszczonym ramom niesienia pomocy UE jest w stanie zwiększyć swoje zdolności w zakresie reagowania na kryzysy i koordynacji działań oraz lepiej wykorzystywać dostępne zasoby. Zmieniajmy razem świat Unia Europejska wraz ze swoimi państwami członkowskimi jest największym na świecie dawcą pomocy humanitarnej. Co roku z budżetu UE finansowana jest pomoc humanitarna, która trafia do ponad 120 mln ludzi w ponad 90 krajach poza UE. Przeznaczana corocznie na pomoc humanitarną kwota ponad 1 mld euro, mimo że stanowi jedynie ułamek wydatków UE mniej niż 1 proc. rocznego budżetu pozwala w znacznej mierze sprostać potrzebom ludności w sytuacjach kryzysowych. Udzielana przez UE pomoc przynosi rzeczywiste rezultaty przykłady to pomoc dla Filipin mająca ustabilizować sytuację po przejściu tajfunu Haiyan w 2013 r., ochrona ludności cywilnej w następstwie powodzi, które w 2014 r. zniszczyły część Bośni i Hercegowiny oraz Serbii, koordynowanie transportu powietrznego do Gwinei, Sierra Leone i Liberii w związku z największym odnotowanym dotąd wybuchem epidemii wirusa Ebola w 2014 r., pomoc dla milionów osób stojących przed widmem głodu w regionie Sahelu czy też wsparcie dla milionów syryjskich uchodźców uciekających przed konfliktem w kraju rodzinnym. Zjednoczeni i solidarni Z ankiety przeprowadzonej w 2012 r. wynika, że 9 na 10 obywateli UE popiera finansowanie przez UE pomocy humanitarnej. Mimo kryzysu gospodarczego odsetek takich osób wzrósł, co wskazuje na to, że europejskie działania w tym obszarze mają silne poparcie społeczne. Przeważająca większość uważa również, że skoordynowane działania w zakresie ochrony ludności w obliczu katastrof są bardziej skuteczne niż indywidualne interwencje poszczególnych krajów. Odpowiedzialność za udzielanie pomocy humanitarnej spoczywa łącznie na Unii i jej krajach członkowskich, a sama pomoc dostarczana jest we współpracy z międzynarodowymi i lokalnymi organizacjami humanitarnymi. W obszarze ochrony ludności UE odpowiada za wspieranie, koordynację i uzupełnianie działań swoich państw członkowskich. Rola koordynatora umożliwiła UE podejmowanie bardziej ambitnych inicjatyw przy wykorzystaniu wspólnych europejskich zasobów i wiedzy specjalistycznej. Aby zarządzać długotrwałymi skutkami katastrof oraz zwiększyć potencjał w zakresie zapobiegania i gotowości, pomocy humanitarnej i reagowaniu kryzysowemu muszą towarzyszyć działania w innych obszarach, w tym w zakresie współpracy rozwojowej i ochrony środowiska. Oznacza to, że koordynacja na poziomie UE jest naprawdę konieczna. European Union Burundyjska rodzina zmuszona do opuszczenia swojego domu mogła do niego wrócić dzięki pomocy UE

P o m o c h u m a n i t a r n a i o c h r o n a l u d n o ś c i 5 Dlaczego musimy wzmocnić zdolność społeczności najbardziej zagrożonych katastrofami do reagowania na nie Każdego roku miliony ludzi cierpią wskutek suszy, powodzi, osunięć ziemi, cyklonów, trzęsień ziemi, tsunami, pożarów i innych katastrof. Szacuje się, że 97 proc. śmiertelnych ofiar klęsk żywiołowych przypada na kraje rozwijające się. To również w tych krajach klęski skutkują najczęściej utratą źródeł utrzymania. Dlatego pierwszorzędne znaczenie ma zwiększenie zdolności najbardziej zagrożonych katastrofami społeczności w krajach rozwijających się do przygotowania się na ewentualność katastrof i skuteczniejszego radzenia sobie z ich skutkami. Na czym polega pomoc UE? Zwiększanie zdolności do reagowania leży na pograniczu między pomocą humanitarną a wspieraniem rozwoju. Mając to na uwadze, w 2012 r. Komisja Europejska zaproponowała Parlamentowi Europejskiemu i Radzie nową politykę, zgodnie z którą unijna pomoc humanitarna i rozwojowa ma zwiększyć zdolność reagowania zagrożonych krajów oraz zapewnić większą ochronę ludności dzięki planom zarządzania katastrofami oraz systemom wczesnego ostrzegania. Zrealizowane przez Komisję inicjatywy w zakresie budowania zdolności reagowania na klęski spowodowane suszą w regionie Sahelu i Rogu Afryki przyniosły obiecujące rezultaty. Inicjatywy te (odpowiednio AGIR Sahel i SHARE) mają na celu rozwiązywanie problemów związanych z suszą, głodem i ubóstwem poprzez większą koordynację pomocy humanitarnej i rozwojowej. Na inicjatywę SHARE w Rogu Afryki przeznaczono od 2012 r. 350 mln euro, a jej kontynuacją będą projekty realizowane w ramach 11. Europejskiego Funduszu Rozwoju. Inicjatywa AGIR ma na celu udostępnienie w latach 2014 2020 1,5 mld euro na rzecz zbudowania zdolności reagowania w regionie Sahelu. Dzięki temu że Komisja koncentruje się na budowaniu zdolności zagrożonych klęskami krajów do reagowania, ocalonych zostanie więcej istnień ludzkich, środki będą wydatkowane bardziej efektywnie, a poziom biedy spadnie co zwiększy oddziaływanie pomocy i będzie sprzyjać trwałemu rozwojowi. W Vanuatu dzieci pomagają zbudować model stale im zagrażającego wulkanu Mount Gharat European Union

6 Z R O Z U M I E Ć P O L I T Y K Ę Wspólna reakcja w obliczu narastających zagrożeń Skala i częstotliwość zagrożeń humanitarnych występujących na całym świecie stale rosną. Zmiany klimatu, wzrost liczby ludności połączony z urbanizacją, działalnością przemysłową i degradacją środowiska wszystkie te czynniki razem wzięte stanowią główną przyczynę tego zjawiska. Od czasu swojej pierwszej interwencji w 1992 r. w rozdartej wojną byłej Jugosławii po obecny kryzys humanitarny w Syrii i sprawnie skoordynowane działania służące ochronie ludności po przejściu tajfunu Haiyan na Filipinach i w następstwie powodzi w Serbii oraz Bośni i Hercegowinie w 2014 r., UE skutecznie wykorzystywała swój potencjał w zakresie reagowania na nowe wyzwania humanitarne. Łagodzenie skutków katastrofy klimatycznej: przypadek Vanuatu Region Pacyfiku jest jednym z najbardziej narażonych na klęski żywiołowe na świecie, zarówno pod względem częstotliwości, jak i intensywności i zakresu zagrożeń. Charakteryzuje się wysokim ryzykiem wystąpienia cyklonów, trzęsień ziemi, tsunami, powodzi, osunięć ziemi, pożarów lasów i erupcji wulkanicznych, a także epidemii. Vanuatu, państwo położone na archipelagu wysp na Oceanie Spokojnym, jest jednym z najsłabiej rozwiniętych krajów świata. Zmiany klimatyczne spowodowały tam wzrost zagrożenia klęskami żywiołowymi. UE pomaga lokalnym społecznościom radzić sobie ze skutkami katastrof i zwiększyć ich gotowość na takie wydarzenia, np. poprzez oceny zagrożeń, planowanie awaryjne oraz budowę schronów na wypadek cyklonów. W latach 2007 2012 UE przekazała Vanuatu kwotę 4,3 mln euro, by wspomóc przygotowanie tego państwa na wypadek katastrofy, oraz 2,3 mln euro, by wesprzeć społeczności, które padły ofiarą klęsk żywiołowych w regionie zachodniego Pacyfiku. Obecnie w regionie Oceanu Spokojnego realizowany jest program o budżecie 3 mln euro, którego celem jest zapewnienie gotowości na wypadek klęsk żywiołowych. KATASTROFY I ICH OFIARY TENDENCJE 700 Ofiary (w mln)* 413 421 432 414 450 600 Liczba zgłoszonych katastrof 658 386 400 355 343 350 500 332 Liczba zgłoszonych ofiar (w mln)* 400 300 200 278 284 259 267 227 343 217 245 300 250 200 150 Liczba zgłoszonych katastrof 100 100 50 0 1990 r. 1991 r. 1992 r. 1993 r. 1994 r. 1995 r. 1996 r. 1997 r. 1998 r. 1999 r. 2000 r. 2001 r. 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 0 *Ofiary: liczba ofiar śmiertelnych i osób dotkniętych katastrofą ogółem Źródło: Ośrodek Badań nad Epidemiologią Klęsk Żywiołowych (CRED)

P o m o c h u m a n i t a r n a i o c h r o n a l u d n o ś c i 7 Kontekst Reagowanie na potrzeby UE udziela pomocy doraźnej w odpowiedzi na potrzeby ludności dotkniętej katastrofą i dociera do tych, którzy potrzebują pomocy najbardziej, bez względu na ich narodowość, wyznanie, płeć, pochodzenie etniczne czy przekonania polityczne. Pomoc UE jest starannie dostosowywana w zależności od konkretnej sytuacji kryzysowej, przy uwzględnieniu takich czynników, jak płeć i wiek ofiar. Przed podjęciem decyzji o finansowaniu UE dokonuje oceny potrzeb. UE skupia swoją uwagę na tych sytuacjach kryzysowych, o których międzynarodowe media i darczyńcy zdążyli już zapomnieć, mimo że nadal istnieją tam duże potrzeby. W przypadku takich zapomnianych kryzysów UE przeprowadza specjalne oceny sytuacji, aby rozpoznać bieżące potrzeby i udzielić stosownej pomocy. Pomoc we właściwym miejscu o właściwym czasie Interwencje podejmowane w imię pomocy humanitarnej i ochrony ludności przeprowadzane są często w wyjątkowo trudnych warunkach pomoc musi pilnie dotrzeć do ofiar i być dostosowana do ich szczególnych potrzeb, podczas gdy ograniczenia logistyczne i niebezpieczna sytuacja na miejscu utrudniają dostęp do obszarów dotkniętych katastrofą. Oprócz ekipy liczącej 347 pracowników w centrali, UE dysponuje też siecią 44 wyspecjalizowanych terenowych biur ds. pomocy humanitarnej w 39 krajach na całym świecie wraz ze 148 ekspertami w tej dziedzinie, których wspomaga na co dzień 320 członków personelu miejscowego. W sytuacjach kryzysowych osoby te wspierają od strony technicznej operacje finansowane przez UE, monitorują interwencje oraz pomagają w skali lokalnej, koordynując pomoc udzielaną przez darczyńców. Uczestniczą one również w opracowywaniu strategii interwencyjnych. UE wspiera finansowo około 200 partnerskich organizacji humanitarnych, w tym wyspecjalizowane agencje Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), organizacje pozarządowe, agencje krajów UE oraz organizacje takie jak Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża oraz Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Fundusze są przyznawane po przeanalizowaniu złożonych przez te podmioty projektów zawierających informacje na temat planowanych metod niesienia pomocy ludności dotkniętej katastrofą. UE zapewnia koordynację dostarczanych funduszy z tymi przekazywanymi bezpośrednio przez jej kraje członkowskie oraz organizacje humanitarne. UE uruchomiła inicjatywę Europejski Ochotniczy Korpus Pomocy Humanitarnej, która ma wspomóc i uzupełnić programy pomocy realizowane w krajach, gdzie pomoc jest najbardziej potrzebna (więcej informacji na temat tej inicjatywy znajduje się w rozdziale Perspektywy ). Wspólne podstawowe wartości Partnerzy współpracujący z UE przy udzielaniu pomocy humanitarnej muszą szanować podstawowe wartości: Humanitaryzm: należy starać się łagodzić cierpienia wszędzie tam gdzie to możliwe. Neutralność: pomoc musi być udzielana bez faworyzowania żadnej grupy ludności. Bezstronność: przy udzielaniu pomocy należy kierować się wyłącznie kryterium potrzeb, bez dyskryminacji. Niezależność: pomoc humanitarna udzielana jest jedynie po to, by złagodzić ludzkie cierpienia nie może ona służyć innym celom. Pomoc w terenie Aby zaspokoić podstawowe potrzeby ofiar danej katastrofy i pomóc im ochronić ich źródła utrzymania, pomoc humanitarna finansowana przez UE przybiera różne formy, stosownie do konkretnych okoliczności. Pomoc żywnościowa może obejmować dostarczanie przesiedleńcom racji żywnościowych, w tym specjalnych produktów żywnościowych dla bardzo niedożywionych dzieci w obszarach dotkniętych suszą oraz nasion i nawozów dla rolników. Pomoc w gotówce, systemy bonów i pomoc żywnościowa sprzyjają poprawie warunków życia i rozwiązywaniu problemów z niedożywieniem. Z kolei pomoc medyczna obejmuje szczepienia mające zapobiegać epidemiom, leczenie obrażeń oraz ustanowienie ośrodków podstawowej opieki zdrowotnej. Inne rodzaje pomocy to dostarczanie leków i wyposażenia szpitalnego, szkolenie personelu i dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej. W pierwszej kolejności pomoc udzielana jest najbardziej potrzebującym, czyli kobietom w ciąży i dzieciom.

8 Z R O Z U M I E Ć P O L I T Y K Ę W strefach dotkniętych katastrofą priorytetami są zapewnienie dostępu do czystej wody i odpowiednia kanalizacja higiena i urządzenia kanalizacyjne pozwalają zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób. Pomoc polega na kopaniu studni i budowaniu latryn oraz wodociągów, oczyszczaniu ścieków i edukacji w zakresie higieny. Zasadnicze znaczenie dla przetrwania ma zapewnienie ludności schronienia, które stanowi jedną z podstawowych form ochrony ludzi, których domy zostały zniszczone w wyniku klęski żywiołowej. Osoby takie otrzymują namioty i plastikowe folie lub inne rodzaje prowizorycznego schronienia. Operacje pomocowe obejmują także naprawę infrastruktury, rozminowywanie, wsparcie psychologiczno społeczne oraz edukację. PRZYDZIAŁ ŚRODKÓW BUDŻETOWYCH WEDŁUG SEKTORA DZIAŁALNOŚCI (DANE Z 2013 R.) Woda i kanalizacja 13% Ochrona 7% Koordynacja i wsparcie 5% Gotowość na wypadek katastrofy 1% Transport 1% Żywność i żywienie 40% Wiele operacji przygotowuje także mieszkańców do radzenia sobie w warunkach katastrofy oraz łagodzenia skutków ewentualnych przyszłych katastrof dla ich społeczności. Opieka zdrowotna i pomoc medyczna 14% Źródło: Komisja Europejska Schronienie 19% Lepsze przygotowanie na katastrofy na całym świecie program DIPECHO W przypadkach, w których można przewidzieć zagrożenia i zapobiec katastrofom, lepsze przygotowanie ludności i wdrożenie na miejscu odpowiednich mechanizmów reagowania może ograniczyć skutki katastrof. Temu właśnie służy unijny program DIPECHO. Projekty realizowane w ramach tego programu skoncentrowane są na szkoleniach, budowaniu potencjału, pogłębianiu świadomości, ustanawianiu i ulepszaniu lokalnych systemów wczesnego ostrzegania oraz planowaniu awaryjnym. Obejmują one zwykłe środki przygotowawcze, które często lokalni mieszkańcy mogą wdrożyć sami. Zresztą w większości przypadków aktywnie uczestniczą oni w działaniach DIPECHO. Projekty realizowane są przez europejskie agencje pomocowe oraz agencje ONZ we współpracy z lokalnymi organizacjami pozarządowymi i miejscowymi władzami. Zasięg DIPECHO obejmuje osiem regionów narażonych na katastrofy. Są to: Karaiby, Ameryka Środkowa, Ameryka Południowa, Azja Środkowa, Azja Południowa, Azja Południowo Wschodnia, Afryka Południowo Wschodnia oraz południowo zachodni obszar Oceanu Indyjskiego i region Pacyfiku. Rozwiązywanie sytuacji kryzysowych na całym świecie wspólnymi siłami Unijny mechanizm ochrony ludności obejmuje pełny cykl działań związanych z katastrofą od zapobiegania i przygotowania po reagowanie. Zaangażowane są w niego obecnie 32 kraje: 28 państw członkowskich UE oraz Islandia, Norwegia, Czarnogóra i była jugosłowiańska republika Macedonii. Dzięki połączeniu zasobów służących ochronie ludności, które udostępniły te kraje, mechanizm zapewnia lepszą ochronę ludzi, środowiska naturalnego i mienia. To kraj, w którym wystąpiła katastrofa, w pierwszej kolejności próbuje zaradzić jej bezpośrednim skutkom. Jednak jeśli skala klęski przekracza krajowe zdolności reagowania, każdy dotknięty klęską kraj w UE i poza UE może zwrócić się o pomoc za pośrednictwem mechanizmu ochrony ludności. Katastrofy mają postać powodzi, pożarów lasów, trzęsień ziemi, burz czy tsunami, jak również ataków terrorystycznych, awarii technicznych czy zagrożenia radiologicznego lub katastrofy ekologicznej, takiej jak zanieczyszczenie morza. Gdy kraj dotknięty katastrofą zwraca się o pomoc, centrum operacyjne unijnego mechanizmu ochrony ludności, czyli Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego (ERCC), informuje o konkretnych potrzebach tego kraju wszystkie państwa uczestniczące w mechanizmie. Państwa te oferują wsparcie rzeczowe, które umożliwia wysłanie ekspertów i wspomożenie działań podejmowanych na miejscu. Wsparcie to może mieć postać ekip poszukiwawczych i ratunkowych, szpitali polowych, artykułów pierwszej potrzeby, oczyszczalni wody lub modułów pompujących o dużej wydajności, jak również specjalistycznych urządzeń do odkażania w przypadku incydentów biologicznych lub chemicznych. ERCC koordynuje europejską pomoc, zestawiając wezwania o pomoc i oferty pomocy, ułatwiając, a często także współfinansując transport

P o m o c h u m a n i t a r n a i o c h r o n a l u d n o ś c i 9 pomocy oraz, w razie potrzeby, wysyłając zespoły mające monitorować sytuację. ERCC pracuje 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu. Unijny mechanizm ochrony ludności poprawia także gotowość na wypadek klęsk żywiołowych w krajach uczestniczących dzięki programom szkoleniowym i ćwiczeniom oraz wymianie ekspertów między różnymi krajami. Inicjatywy te obejmują możliwość zdobycia dodatkowej wiedzy przez personel ochrony ludności w uczestniczących krajach. Pomagają one przyspieszać i sprawniej koordynować pomoc udzielaną w ramach ochrony ludności oraz ułatwiają przekazywanie wiedzy i tworzenie sieci współpracy. Przekazywane są także środki finansowe na projekty w zakresie zapobiegania i zwiększania gotowości. Mogą one polegać na zachęcaniu do prowadzenia badań w tematyce związanej z katastrofami, udoskonalaniu narzędzi wczesnego ostrzegania oraz wspieraniu kampanii uświadamiających skierowanych do ogółu społeczeństwa. Unijny mechanizm ochrony ludności koncentruje się na obszarach, w których wspólne europejskie działanie może przynieść największą wartość dodaną, oraz łączy ochronę cywilną z innymi obszarami polityki UE, by maksymalnie zwiększyć jej oddziaływanie. Symulacje jako metoda przygotowań W 2014 r. w Grecji odbyła się unijna operacja Prometheus ćwiczenia symulacyjne na dużą skalę. Jej celem było przetestowanie współpracy i zdolności reagowania państw członkowskich w ramach unijnego mechanizmu ochrony ludności. W operacji wzięły udział zespoły z Grecji, Chorwacji, Włoch i Cypru, jak również ERCC. Przy tej okazji przetestowano także proces decyzyjny i przeanalizowano rolę ERCC. Symulacja obejmowała podwójną katastrofę w terenie: rozległy pożar w pobliżu obszarów zamieszkałych dotarł do strefy przemysłowej, powodując wybuch. Równocześnie przeprowadzono akcje ratownicze i gaśnicze, a ludność z tych terenów ewakuowano. Wcześniejsze symulacje obejmowały m.in. pożar lasu wywołany przez iskry sypiące się z hamulców pociągu oraz zalanie wioski przez wodę z uszkodzonego zbiornika retencyjnego. Tego rodzaju ćwiczenia organizowane są co roku, przy wsparciu finansowym UE. European Union Unijna operacja w zakresie ochrony ludności Prometheus 2014 pozwoliła przetestować współpracę i zdolności reagowania państw członkowskich

10 Z R O Z U M I E Ć P O L I T Y K Ę Czym zajmuje się UE Wypełnianie zobowiązań Od 1992 r. UE pomogła milionom ofiar katastrof na całym świecie. Instytucje UE przekazują obecnie rocznie średnio ponad 1 mld euro na pomoc humanitarną dla najbardziej potrzebującej ludności na świecie. Jeśli doliczyć do tego środki przekazywane przez kraje UE indywidualnie, Unia jest najważniejszym dawcą pomocy humanitarnej na świecie. Co roku UE dostarcza pomoc humanitarną, która trafia do ponad 120 mln osób w 92 krajach poza UE. Od czasu utworzenia w 2001 r. unijny mechanizm ochrony ludności monitorował ponad 300 katastrof i otrzymał ponad 180 wniosków o pomoc. W latach 2010 2014 mechanizm został uruchomiony w ponad 80 sytuacjach kryzysowych w UE i poza nią. Osiągnięć tych nie można mierzyć wyłącznie przy użyciu suchych statystyk równie istotną rolę w unijnym podejściu do pomocy humanitarnej i ochrony ludności ma przygotowanie na wypadek katastrof, a także zapobieganie im, chociaż ten wpływ jest mniej widoczny. Istniejące ramy umożliwiają krajom UE skuteczne współdziałanie i propagowanie poszanowania międzynarodowego prawa humanitarnego. Ponad dwie dekady solidarności W 2012 r. Biuro Pomocy Humanitarnej Komisji Europejskiej (ECHO) obchodziło dwudziestolecie swojego istnienia. Od czasu utworzenia biuro przeszło istotną ewolucję. Decyzja o jego ustanowieniu została podjęta przez ówczesnych 12 państw członkowskich UE, gdy skala i zróżnicowanie kryzysów humanitarnych, które wystąpiły na świecie w 1991 r., uwidoczniły ograniczenia w zdolnościach reagowania Europy. Katastrofy na dużą skalę, takie jak konflikt w byłej Jugosławii, cyklon w Bangladeszu i głód w Somalii, wymagały lepszej koordynacji na szczeblu UE, która by umożliwiła szybszą i skuteczniejszą reakcję. W chwili rozpoczęcia działalności w Biurze Pomocy Humanitarnej Komisji Europejskiej zatrudnionych było około 40 pracowników. Dziś jest to duża, lecz sprawna organizacja, zatrudniająca 300 osób w centrali w Brukseli. Oprócz tego w 44 biurach terenowych zlokalizowanych w krajach najbardziej dotkniętych kryzysami w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej pracuje ponad 400 ekspertów ds. pomocy humanitarnej. Obok zasobów ludzkich i finansowych także ramy działania biura były stale dostosowywane, by umożliwić UE sprostanie coraz większym wyzwaniom. W 2007 r. instytucje UE i 27 państw członkowskich uzgodniły kluczowy dokument polityczny pt. Konsensus europejski w sprawie pomocy humanitarnej. Podkreślono European Union Afgańczycy otrzymują narzędzia w ramach finansowanych przez ECHO działań podjętych w odpowiedzi na suszę, która wywołała głód i ucieczkę ludności

P o m o c h u m a n i t a r n a i o c h r o n a l u d n o ś c i 11 w nim, że pomoc humanitarna UE nie jest narzędziem uprawiania polityki, oraz potwierdzono naczelne zasady pomocy humanitarnej: humanitaryzm, neutralność, bezstronność i niezależność. Jasno określono w nim rolę różnych podmiotów zajmujących się pomocą humanitarną w strefach ogarniętych kryzysem, by wzmocnić potencjał pomocowy UE. Traktat lizboński, który wszedł w życie 1 grudnia 2009 r., wprowadził podstawę prawną dla pomocy humanitarnej UE, jak również dla strategii w zakresie ochrony ludności. Określono w nim rolę UE w działaniach na rzecz poprawy ochrony przed katastrofami i zapobiegania im. Traktat stanowi także, że UE powinna stosować międzynarodowe prawo humanitarne, w tym zasady bezstronności i niedyskryminacji. Obecnie analizowane są plany dalszego usprawnienia metod reagowania przez UE na katastrofy. Szybkie i skuteczne reagowanie UE udzieliła pomocy ofiarom wielu katastrof na całym świecie. Przykłady najważniejszych interwencji przedstawiono poniżej. Wojna w byłej Jugosławii doprowadziła do tego, że w 1992 r. setki tysięcy osób zostało wysiedlonych, głodowało oraz padło ofiarą traumatycznych przeżyć. UE dostarczyła na miejsce pomoc, w tym 300 tys. ton żywności, koców, materacy i środków higienicznych. Ofiary, które musiały uciekać ze swoich domów po ludobójstwie w Ruandzie w 1994 r., otrzymały pomoc UE, w tym środki medyczne, np. pomoc ofiarom odwodnienia i szczepionki dla dzieci. Osoby, które zdecydowały się wrócić do zniszczonych wiosek, otrzymały niezbędne wyposażenie. Od czasu upadku reżimu Talibów w 2001 r. EU przekazała afgańskiej ludności pomoc o wartości ponad 584 mln euro służącą zaspokojeniu jej najpilniejszych potrzeb. W 2004 r. tsunami na Ocenie Indyjskim zabiło ponad 230 tys. osób. Początkowo UE skoncentrowała się na pomocy doraźnej ofiarom. Długofalowe projekty obejmowały budowanie obozowisk dla ludzi pozbawionych dachu nad głową, finansowanie pracowników udzielających pomocy medycznej czy zakup łodzi rybackich, aby odtworzyć źródła utrzymania. Kiedy w 2011 r. Japonię dotknęły z niszczącą siłą trzęsienie ziemi i tsunami, UE dostarczyła 400 ton pomocy rzeczowej oraz wysłała zespół specjalistów od ochrony ludności, w tym z zakresu logistyki i radiologii. Europejska pomoc finansowa trafiała do rodzin w najbardziej zniszczonych prowincjach. W 2012 r. UE pomogła milionom ofiar głodu w regionie Sahelu. Pomoc humanitarną dostarczono też setkom tysięcy syryjskich uchodźców, którzy zbiegli z kraju po wybuchu konfliktu. Od wybuchu wojny domowej w Sudanie Południowym w 2013 r. swoje domy opuściło ponad 1,7 mln ludzi, w tym 450 tys. osób, które schronienia szukały w sąsiednich krajach. UE udało się udzielić wsparcia 2,4 mln osób, w tym w formie pomocy żywnościowej, opieki zdrowotnej, wody i urządzeń sanitarnych, schronienia oraz zapewnienia bezpieczeństwa. Po katastrofalnej powodzi na Bałkanach w 2014 r. uruchomiono unijny mechanizm ochrony ludności, w ramach którego 23 państwa członkowskie oddały do dyspozycji ekipy ratownicze, helikoptery ratunkowe i przeprowadzające ewakuację, łodzie motorowe, generatory, worki z piaskiem, namioty, koce i paczki z pomocą humanitarną. Ratować ludzkie życie dzięki zapobieganiu katastrofom Działania UE prowadzone były zarówno na terytorium UE, jak i poza nim, a zakres osiągnięć był bardzo szeroki: od skutecznej koordynacji na szczeblu europejskim po udane szkolenie lokalnych ekspertów w innych częściach świata. UE powołała do życia wiele różnych inicjatyw z zakresu wczesnego ostrzegania, w tym internetową platformę do celów ostrzegania Meteoalarm oraz Globalny system koordynacji i ostrzegania o katastrofach nieprzerwanie działający system gromadzenia danych i ostrzegania. UE inwestuje również w systemy wykrywające konkretne zagrożenia takie jak trzęsienia ziemi, powodzie, pożary lasów i tsunami i ostrzegające przed nimi. Dzięki unijnym inwestycjom w technologie pozwalające zapobiegać katastrofom oraz łagodzić ich skutki, jak również ścisłej współpracy z innymi partnerami udało się stworzyć europejski system informacji o pożarach lasów oraz europejski system ostrzegania przed zagrożeniami powodziowymi. W 2010 r. szeroko zakrojone operacje pomocowe miały miejsce w Sudanie i Pakistanie. W Sudanie UE pomogła dostarczyć pomoc humanitarną sześciu milionom osób, które padły ofiarą konfliktu i sezonowej powodzi. W Pakistanie, przez który także przeszła powódź, 12,5 mln osób otrzymało schronienie, żywność, wodę pitną, opiekę medyczną i urządzenia sanitarne.

12 Z R O Z U M I E Ć P O L I T Y K Ę PRZYKŁAD I Syria: wielowymiarowa katastrofa humanitarna i kryzys bezpieczeństwa W następstwie brutalnego stłumienia protestów w Syrii w marcu 2011 r. konflikt obrał kierunek prawdziwej wojny domowej o poważnych konsekwencjach humanitarnych dla Syrii i krajów z nią sąsiadujących. Dziesiątki tysięcy ludzi straciło życie w walkach, a połowa ludności została zmuszona do opuszczenia swoich domów i ucieczki w trosce o swoje życie. Ponad trzy miliony osób poszukało schronienia w sąsiednich krajach, podczas gdy pozostała ludność znalazła się w ogniu walk. Sytuacja humanitarna stale się pogarsza jest to obecnie najpoważniejsza katastrofa humanitarna i kryzys bezpieczeństwa na świecie. Całe pokolenie dzieci dorasta w zetknięciu z wojną, przemocą i śmiercią, pozbawione podstawowych wolności, ochrony i możliwości kształcenia. Mimo że ze względów bezpieczeństwa dostęp do oblężonych obszarów jest ograniczony, od początku kryzysu UE udostępniła niemal 3 mld euro, co czyni ją największym na świecie dawcą pomocy dla dotkniętej konfliktem ludności syryjskiej. Pomoc ta jest odpowiedzią na najpilniejsze potrzeby najbardziej potrzebującej ludności w Syrii i w krajach ościennych, a zwłaszcza zapotrzebowanie na usługi opieki medycznej i zaopatrzenia w wodę. Wsparcie zostało udzielone około 10,8 mln osób dotkniętych kryzysem i potrzebujących pomocy humanitarnej, które otrzymały doraźną pomoc medyczną, żywność, ochronę, wodę, urządzenia sanitarne i artykuły higieniczne, schronienie oraz wsparcie logistyczne. UE nadal przewodzi działaniom podejmowanym przez międzynarodową społeczność w odpowiedzi na kryzys w Syrii. Rolę lidera zapewniają jej stała pomoc humanitarna na miejscu, ściślejsza koordynacja międzynarodowych wysiłków oraz intensywne propagowanie akcji humanitarnej. PRZYKŁAD II Sahel: przypomnieć światu o zapomnianym kryzysie W latach 2011 2013 co ósma osoba na świecie cierpiała z powodu chronicznego głodu liczba ta stale rośnie. Wynika to ze wzrostu liczby ludności i wzrostu częstotliwości i intensywności klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka, przez co najbardziej zagrożonym społecznościom coraz trudniej jest się wyżywić. Region Sahelu rozciągający się od zachodu do wschodnich terenów Afryki Subsaharyjskiej należy do najbiedniejszych na świecie. Kolejne kryzysy żywnościowe, susze i zacofanie grożą dziesiątkom milionów osób widmem głodu. Wsparcie UE rośnie proporcjonalnie do skali tego kryzysu humanitarnego. Od początku 2012 r. UE zwiększyła swoją pomoc humanitarną dla tego obszaru do ponad 507 mln euro. Podejmowane interwencje prowadzone są w kolejnych etapach i łączą zwiększanie przygotowania na kryzysy za pośrednictwem inicjatywy AGIR z reagowaniem kryzysowym w okresach, gdy trudno o żywność, oraz późniejszymi działaniami mającymi pomóc ludności w pokonaniu trudności. Pomoc humanitarna udzielana w odpowiedzi na ten kryzys pozwoliła uratować wiele osób oraz ograniczyła jego wpływ na losy miejscowych rodzin. UE odegrała kluczową rolę w kierowaniu uwagi międzynarodowej społeczności na ten region. UE nie tylko udziela pomocy doraźnej. Dokłada też starań, aby brak bezpieczeństwa żywnościowego został uznany za problem strukturalny, podkreślając w ten sposób jego wagę w walce z ubóstwem. W regionie Sahelu i Rogu Afryki nawracająca susza naraziła na widmo głodu miliony osób. Brak bezpieczeństwa żywnościowego dotyka jednak także grupy ludności w trudnej sytuacji w innych krajach, takich jak Pakistan czy Jemen. Ponad jedna trzecia rocznego budżetu UE przeznaczonego na pomoc humanitarną jest wykorzystywana na dostawy żywności w sytuacjach kryzysowych, co czyni z UE jednego z największych światowych dawców żywnościowej pomocy humanitarnej. Od 2010 r. biuro ECHO udzieliło wsparcia ponad 100 milionom ludzi zmagających się z poważnym brakiem bezpieczeństwa żywnościowego.

P o m o c h u m a n i t a r n a i o c h r o n a l u d n o ś c i 13 PRZYKŁAD III Powodzie na Bałkanach: od skomplikowanej operacji do współpracy na szczeblu europejskim W maju 2014 r. przez Serbię oraz Bośnię i Hercegowinę przetoczyły się niszczycielskie powodzie, najgorsze od ponad wieku. Setki tysięcy osób straciło środki utrzymania i zostało ewakuowanych ze swoich domów. Sytuacja była problematyczna pod wieloma względami. W miastach zabrakło energii elektrycznej i wody bieżącej, za mało było też wody butelkowanej, żywności, leków i koców. W wielu dotkniętych obszarach została zniszczona kluczowa infrastruktura, w tym mosty i drogi oraz placówki medyczne i oświatowe. Szacuje się, że powodzie, lawiny błotne i osunięcia ziemi dotknęły ponad trzy miliony osób zarówno w Bośni i Hercegowinie, jak i w Serbii. W odpowiedzi uruchomiony został unijny mechanizm ochrony ludności, w ramach którego oferty złożyły 23 państwa członkowskie. Pomoc rzeczowa obejmowała helikoptery ratunkowe i przeprowadzające ewakuację, łodzie motorowe, generatory, worki z piaskiem, namioty, koce i paczki z pomocą humanitarną. Równolegle do obu krajów wysłano ponad 800 członków ekip ratunkowych. Ponadto do Serbii oraz Bośni i Hercegowiny zostały wysłane dwa unijne zespoły specjalistów w zakresie ochrony ludności UE, aby pomóc w koordynacji działań na miejscu i wesprzeć akcję ratunkową. W samej Bośni i Hercegowinie uratowano ponad 1 700 osób. Komisja Europejska dofinansowała również transport pomocy materialnej i personelu. Dodatkowo sporządzono ponad 80 map satelitarnych, które ułatwiły rozeznanie się w sytuacji zarówno krajom dotkniętym klęską, jak i tym udzielającym pomocy. Oprócz pomocy rzeczowej przekazanej przez państwa członkowskie UE za pośrednictwem unijnego mechanizmu ochrony ludności, UE przeznaczyła również kwotę 3 mln euro w formie pomocy humanitarnej dla najbardziej dotkniętych skutkami klęski grup ludności w tych dwóch krajach. Środki te pozwoliły dostarczyć pomoc humanitarną dla pół miliona osób. Jednak oba kraje mają jeszcze ogromne potrzeby muszą poradzić sobie ze skutkami powodzi i odbudować zniszczone regiony. European Union W ramach unijnego mechanizmu ochrony ludności słoweński śmigłowiec dostarcza pomoc ofiarom powodzi w Bośni i Hercegowinie

14 Z R O Z U M I E Ć P O L I T Y K Ę PRZYKŁAD IV Ebola w Afryce Zachodniej reakcja UE na najgroźniejszy dotąd zarejestrowany wybuch epidemii Afryka Zachodnia walczy obecnie z najpoważniejszą w historii epidemią wirusa Ebola. Jest to pierwszy raz, kiedy wirus Ebola rozprzestrzenił się w tym regionie, od jego odkrycia w roku 1976. Od momentu gdy w marcu 2014 r. w Gwinei wykryto pierwszy przypadek zachorowania, wirus błyskawicznie rozprzestrzenił się w Liberii i w Sierra Leone, a chorzy i ofiary śmiertelne liczeni są już w tysiącach. Ponieważ nie ma żadnego lekarstwa ani szczepionki na tę chorobę, wskaźnik śmiertelności osiąga 60 90 proc., co czyni ją jedną z najgroźniejszych chorób. UE jako jedna z pierwszych zareagowała na wybuch epidemii i związane z tym potrzeby miejscowej ludności. Komisja Europejska i państwa członkowskie wydały w związku z epidemią ponad 1 mld euro, co pomogło wzmocnić krajowe systemy opieki zdrowotnej, udzielić najpilniejszej pomocy humanitarnej i rozwojowej, wspomóc badania medyczne i funkcjonowanie mobilnych laboratoriów, jak również dostarczyć potrzebny sprzęt i personel. Kraje dotknięte epidemią i organizacje humanitarne starają się kontrolować rozprzestrzenianie się choroby, jednak muszą stawiać czoła wielu trudnościom, takim jak ograniczone możliwości w zakresie transportu, przypadki zachorowań i zgonów wśród pracowników służby zdrowia, brak sprzętu medycznego, a także postępujący brak bezpieczeństwa żywnościowego i ograniczony dostęp do bezpiecznej wody pitnej i infrastruktury sanitarnej. W odpowiedzi Komisja Europejska wysłała ekspertów w dziedzinie pomocy humanitarnej i specjalistyczny sprzęt, w tym także zapewniła transport lotniczy do celów przewożenia towarów i ewakuacji personelu. Wysiłki podejmowane przez UE są stale nasilane, aby zatrzymać nieustające rozprzestrzenianie się wirusa. Na wniosek Światowej Organizacji Zdrowia uruchomiono również unijny mechanizm ochrony ludności, aby umożliwić kompleksową i skoordynowaną akcję w regionie dzięki udostępnieniu pomocy rzeczowej i wiedzy specjalistycznej. European Union Konieczne są intensywne wysiłki, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się największej w historii epidemii wirusa Ebola w Afryce Zachodniej i zapobiec nowym ofiarom śmiertelnym

P o m o c h u m a n i t a r n a i o c h r o n a l u d n o ś c i 15 Perspektywy Sprostanie potrzebom UE zawsze szybko reagowała na potrzeby humanitarne na całym świecie, nie tylko pełniąc rolę głównego darczyńcy, ale także tworząc normy w zakresie poszanowania międzynarodowego prawa humanitarnego i zasad humanitarnych. Zasadnicze znaczenie ma zadbanie o to, by mechanizmy wprowadzone na wypadek sytuacji kryzysowych nadążały za wyzwaniami, jakie stawia przed nami coraz bardziej zagrożony kryzysami współczesny świat, i za wzrastającym zapotrzebowaniem na pomoc. W związku z tym UE nieustannie stara się dostosowywać i ulepszać swoje metody reagowania na katastrofy, tak aby były one jeszcze skuteczniejsze. UE uważa, że operacje prowadzone w obliczu katastrof są dużo bardziej efektywne, jeśli odpowiednie zaplecze jest dostępne na miejscu. Dlatego dokłada starań, aby zwiększyć zdolność reagowania społeczności lokalnych i przygotować je na przyszłe wstrząsy. UE będzie aktywnym uczestnikiem dyskusji prowadzonych w związku ze światowym szczytem humanitarnym, które dotyczą poprawy skuteczności międzynarodowego systemu pomocy humanitarnej. Zwiększa się też rola i zakres koordynacji ochrony ludności, a to dzięki nowej podstawie prawnej, szeregowi innowacyjnych instrumentów takich jak dobrowolne połączenie europejskich zasobów, w pełni skutecznemu europejskiemu centrum operacyjnemu (Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego), jak również szerzej prowadzonym działaniom promującym klauzulę solidarności, strategicznym kontaktom z międzynarodowymi partnerami i współpracy między poszczególnymi służbami Komisji. Europejski Ochotniczy Korpus Pomocy Humanitarnej UE ustanowiła Europejski Ochotniczy Korpus Pomocy Humanitarnej, aby dać obywatelom możliwość udziału w operacjach humanitarnych. Zgodnie z tym, co zostało przewidziane w traktacie lizbońskim, we wrześniu 2012 r. Komisja Europejska przedłożyła plany stworzenia dla ok. 18 tys. osób możliwości uczestniczenia na zasadzie wolontariatu w operacjach humanitarnych prowadzonych na całym świecie w latach 2014 2020. European Union Rumunka Diana Tonea, która wyjechała na Haiti jako członek Korpusu Pomocy Humanitarnej, opisuje to doświadczenie jako trudne, ale dające dużą satysfakcję Do udziału w programie zgłosić się będą mogli zarówno młodzi ludzie, którzy planują zawodowo zajmować się pomocą w sytuacjach kryzysowych, jak też eksperci w zakresie pomocy humanitarnej, którzy mają już doświadczenie w tej dziedzinie. UE zagwarantuje, że uczestnicy będą wysyłani tam, gdzie ich umiejętności są najbardziej potrzebne, oraz że przyczynią się oni do rozbudowy miejscowego potencjału i zwiększenia grona miejscowych wolontariuszy. Jednym z priorytetów jest zapewnienie wolontariuszom bezpieczeństwa. W ramach pierwszej serii projektów pilotażowych ponad 250 Europejczyków zostało wysłanych do ponad 40 krajów, w tym Haiti, Indonezji, Mozambiku i Tadżykistanu. Aby przygotować się do pracy w terenie, przed wyjazdem biorą oni udział w szkoleniu, w którym elementy teoretyczne łączone są z zajęciami praktycznymi. Po zakończeniu pilotażowej fazy programu, w 2015 r. do potrzebujących krajów zostaną wysłani pierwsi wolontariusze Europejskiego Ochotniczego Korpusu Pomocy Humanitarnej. Program ten zwiększy zdolność Unii do udzielania pomocy humanitarnej dostosowanej do potrzeb i pozwoli wyszkolić przyszłych liderów inicjatyw humanitarnych, a równocześnie da młodym Europejczykom szansę na wykazanie się solidarnością z potrzebującymi.

16 Z R O Z U M I E Ć P O L I T Y K Ę Unijna inicjatywa Dzieci pokoju dziedzictwo Pokojowej Nagrody Nobla 10 grudnia 2012 r. Unia Europejska otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla. Nagroda ta zainspirowała UE do powołania inicjatywy Dzieci pokoju, której celem jest finansowanie projektów humanitarnych, które służą zapewnieniu edukacji dzieciom żyjącym w obszarach dotkniętych konfliktami. Od 2012 r. UE stale zwiększa środki finansowe przeznaczone na tę inicjatywę, pomagając w ten sposób najmłodszym ofiarom konfliktów. Dzięki projektom finansowanym przez Unię Europejską i realizowanym przez partnerskie organizacje humanitarne unijna inicjatywa Dzieci pokoju stworzyła szansę zdobycia wykształcenia ponad 108 tys. dziewcząt i chłopców w 12 krajach na całym świecie. Do tej pory w inicjatywie udział wzięły dzieci z Pakistanu, Demokratycznej Republiki Konga, Etiopii, syryjscy uchodźcy w Iraku, dzieci z Sudanu Południowego, Czadu, Republiki Środkowoafrykańskiej, Somalii, Afganistanu, Birmy, Kolumbii i Ekwadoru. NA-01-14-999-PL-C Dzieci w regionach dotkniętych konfliktami znajdują się w wyjątkowo trudnej sytuacji. Dziewięćdziesiąt proc. ofiar konfliktów na świecie stanowią cywile, z czego połowa to dzieci. W wyniku konfliktów siedem mln dzieci zostało uchodźcami, a 13 mln zostało przesiedlonych w obrębie swojego kraju. Ponad 28 mln dzieci zostało pozbawionych możliwości uczenia się w szkole. Jednym z priorytetów działań służących wspieraniu i ochronie dzieci z obszarów dotkniętych konfliktem jest inwestowanie w zapewnienie im dostępu do szkół, bezpiecznego środowiska szkolnego i psychologiczno społecznego wsparcia w przezwyciężaniu traumatycznych doświadczeń z czasu wojny. Dzięki edukacji dzieci będące ofiarami konfliktów mają szansę na normalne dzieciństwo Inicjatywa Dzieci pokoju (http://ec.europa.eu/echo/en/ what/humanitarian aid/children of peace) Więcej informacji XX Unijna pomoc humanitarna i ochrona ludności: http://ec.europa.eu/echo/ XX Europejski Ochotniczy Korpus Pomocy Humanitarnej: http://ec.europa.eu/echo/en/what/humanitarian aid/eu aid volunteers XX Inicjatywa Dzieci pokoju : http://ec.europa.eu/echo/en/what/humanitarian aid/children of peace) XX Na pytania na temat Unii Europejskiej odpowie serwis Europe Direct: 00 800 6 7 8 9 10 11 http://europedirect.europa.eu ISBN 978-92-79-42500-4 doi:10.2775/8243