KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2017) 290 final KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Konsekwencje dla budżetu Unii Europejskiej na 2018 r. i kolejnych budżetów, jeżeli nie zostanie przyjęty śródokresowy przegląd wieloletnich ram finansowych PL PL

2 KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Konsekwencje dla budżetu Unii Europejskiej na 2018 r. i kolejnych budżetów, jeżeli nie zostanie przyjęty śródokresowy przegląd wieloletnich ram finansowych Wniosek Komisji w sprawie budżetu na 2018 r. 1 z dnia 30 maja 2017 r. zostaje przedstawiony przy założeniu, że śródokresowy przegląd wieloletnich ram finansowych zostanie zatwierdzony. W niniejszym komunikacie przeanalizowano konsekwencje braku przyjęcia tego przeglądu. 1. Wyzwania dla budżetu Unii Europejskiej Unia Europejska (UE) dysponuje ograniczonym budżetem (około 1 % dochodu narodowego brutto w UE), lecz budżet ten jest zasadniczym instrumentem, który pozwala Unii na realizację powierzonych jej zadań z korzyścią dla obywateli. Jest to głównie budżet inwestycyjny, skupiający środki na obszarach, w których działania UE są uzasadnione, takich jak: poprawa sieci transportowych, komunikacyjnych i energetycznych w państwach UE, ochrona środowiska i rozwój obszarów wiejskich, zwiększenie konkurencyjności gospodarki, wspieranie transgranicznej współpracy naukowców oraz pomoc dla młodych osób pragnących studiować za granicą, promowanie spójności między regionami. Budżet UE przyczynia się także do utrzymania stabilności i przewidywalności. Jest on osadzony w okresie od pięciu do siedmiu lat dzięki wieloletnim ramom finansowym (WRF), w których ustalono maksymalne roczne kwoty, które UE może przeznaczyć na różne obszary polityki każdego roku. Obecnie jednak jako że sytuacja na świecie stała się bardziej złożona i nieprzewidywalna znaczące wyzwania mają wpływ na strukturę budżetu UE. Unia Europejska musi stawić czoła znaczącym wyzwaniom długookresowym. Walcząc ze skutkami największego kryzysu gospodarczego od czasów drugiej wojny światowej, musi trwale powrócić na ścieżkę wzrostu i zlikwidować problem wykluczenia i bezrobocia młodzieży. Kryzys migracyjny ujawnił, że UE powinna nie tylko udzielać pomocy humanitarnej i schronienia uchodźcom, lecz również chronić swoje granice i zlikwidować podstawowe przyczyny migracji. Ataki terrorystyczne, które wstrząsają naszym społeczeństwem, wskazują na potrzebę zacieśnienia współpracy w obszarze bezpieczeństwa i współpracy wywiadowczej. Budżet UE powinien nie tylko być w stanie pokryć wydatki związane ze wstępnymi planami określonymi w WRF, lecz również skutecznie dostosowywać się do nowych wyzwań i umożliwiać szybkie działania w terenie. Do tej pory budżet UE był wykorzystywany w największym możliwym stopniu, aby sprostać zmieniającym się warunkom: niewykorzystane marginesy i dostępne instrumenty elastyczności były intensywnie wykorzystywane, w szczególności aby: a) utworzyć Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) w ramach planu 1 Preliminarz Komisji Europejskiej na rok budżetowy 2018 (SEC(2017) 250, maj 2017 r.). 2

3 inwestycyjnego dla Europy; b) zareagować na kryzys migracyjny, uchodźczy i w zakresie bezpieczeństwa, oraz c) wspomóc finansowanie nowych inicjatyw takich jak: Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, Europejski Korpus Solidarności, jak również opracowywany wniosek w celu uruchomienia programu rozwoju europejskiego przemysłu obronnego. Możliwości budżetu UE, jeśli chodzi o reagowanie na nieprzewidziane wydarzenia w okresie , są obecnie poważnie ograniczone. 2. Szerokie porozumienie polityczne w sprawie przeglądu śródokresowego We wrześniu 2016 r. Komisja zaproponowała przeprowadzenie śródokresowego przeglądu obecnych wieloletnich ram finansowych na lata Głównym celem przeglądu było zwiększenie dostępnych środków i elastycznych rozwiązań, aby nadal zapewniać odpowiednią reakcję budżetową w dwóch głównych obszarach będących priorytetami politycznymi wzrost i zatrudnienie oraz reakcja na migrację oraz zwiększyć elastyczność i zdolność reagowania budżetu. Po intensywnych negocjacjach między trzema instytucjami w dniu 7 marca 2017 r. osiągnięto jednomyślne porozumienie w Radzie, a w dniu 5 kwietnia Parlament Europejski udzielił zgody na przyjęcie kompromisowego pakietu przeglądu śródokresowego, w tym przeglądu rozporządzenia w sprawie WRF, jak również szeregu porozumień politycznych dotyczących w szczególności wzmocnienia konkretnych programów. Zgodnie z właściwymi procedurami na spotkaniu w dniu 25 kwietnia Rada do Spraw Ogólnych miała ostatecznie zatwierdzić śródokresowy przegląd wieloletnich ram finansowych. Ze względu jednak na złożony w ostatniej chwili wniosek Zjednoczonego Królestwa punkt ten został usunięty z porządku obrad. Przywołane argumenty są związane z purdah (oficjalnym okresem przedwyborczym, w którym rząd nie może przyjmować żadnych znaczących decyzji). Przewiduje się, że formalne przyjęcie przez Radę nastąpi krótko po wyborach w Zjednoczonym Królestwie w dniu 8 czerwca, kiedy to rząd tego państwa nie będzie już ograniczony zasadami obowiązującymi w okresie przedwyborczym. Jako że panuje szerokie porozumienie polityczne w Parlamencie Europejskim i Radzie, w projekcie budżetu na 2018 r. założono już, że formalne przyjęcie będzie miało miejsce, oraz uwzględniono elementy pakietu przeglądu śródokresowego dotyczące 2018 r. 3. Co zapewnia przegląd śródokresowy? Przegląd śródokresowy zapewni UE swobodę działania w celu reagowania na nowe zmiany do 2020 r. Mimo że nie prowadzi on do podwyższenia całkowitych pułapów budżetowych, umożliwia zwiększenie wydatków i zapewnia dodatkowe instrumenty elastyczności w odniesieniu do pewnych obszarów uzgodnionych między Parlamentem Europejskim a Radą. 3

4 W ramach uzgodnionego pułapu WRF przegląd śródokresowy zakłada możliwe zwiększenie wydatków w wysokości około 6 mld EUR w okresie , w szczególności w takich obszarach jak: - bezrobocie młodzieży (kwota 1,2 mld EUR na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych zostanie uzupełniona środkami z Europejskiego Funduszu Społecznego); - bezpieczeństwo i wewnątrzunijny wymiar migracji (2,5 mld EUR na programy takie jak Europejska Straż Graniczna i Przybrzeżna, Europol, unijna agencja ds. azylu, nowy system wjazdu/wyjazdu oraz wsparcie w sytuacjach nadzwyczajnych dla uchodźców); - zlikwidowanie podstawowych przyczyn migracji (1,4 mld EUR głównie na nowe ramy partnerstwa z państwami afrykańskimi oraz Europejski Fundusz na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (EFZR) w ramach planu inwestycji zewnętrznych); - Erasmus+ (100 mln EUR, które zostaną również częściowo przeznaczone na nowy Europejski Korpus Solidarności); - wzmacnianie skutecznych programów wspierających wzrost (775 mln EUR na inicjatywę Horyzont 2020, instrument Łącząc Europę, COSME, EFIS-2 oraz Wifi4EU). Ponadto dzięki porozumieniu zapewniono by znaczne dodatkowe instrumenty elastyczności w celu finansowania nowych sytuacji wyjątkowych (co najmniej 1,3 mld EUR dostępne natychmiast od 2017 r.). Ma to zasadnicze znaczenie, ponieważ jeżeli elastyczność nie zostanie zwiększona, możliwości reagowania Unii Europejskiej na wszelkie możliwe nieprzewidziane wydarzenia w nadchodzących trzech latach byłyby wyjątkowo ograniczone. Przegląd śródokresowy zapewnia dodatkowe instrumenty elastyczności, aby przesunąć niewykorzystane marginesy w środkach na płatności na lata , co zapewni dodatkowy poziom zabezpieczenia. To z kolei zagwarantuje, że pułapy płatności w tych latach będą wystarczające do terminowej zapłaty wszelkich faktur związanych z realizacją funduszy strukturalnych, i zapobiegnie powstaniu zaległych zobowiązań, co miało miejsce w okresie i wzbudziło poważny niepokój Parlamentu Europejskiego. 4. Co się stanie, jeżeli przegląd śródokresowy nie zostanie przyjęty? Niektóre elementy przeglądu śródokresowego zostały uzgodnione przez współprawodawcę i są już uwzględnione w budżecie na 2017 r. (głównie kwota 750 mln EUR na partnerstwo ramowe z państwami afrykańskimi) lub wkrótce zostaną w nim uwzględnione za pośrednictwem uprzednio uzgodnionych politycznie budżetów korygujących na 2017 r. (pierwsza transza w wysokości 500 mln EUR na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych oraz 275 mln EUR na Europejski Fundusz na rzecz Zrównoważonego Rozwoju). Wszystkie pozostałe wymienione powyżej pozycje dodatkowych wydatków związane z okresem byłyby jednak zagrożone, jako że nie można już zakładać, że zostały one uprzednio politycznie uzgodnione. 4

5 Dotyczy to w największej mierze pozostałej kwoty 700 mln EUR przeznaczonej na Inicjatywę na rzecz zatrudnienia ludzi młodych co stanowiłoby negatywny sygnał Europy dla młodych ludzi potrzebujących wsparcia oraz innych środków przeznaczonych na wsparcie kształcenia, badań naukowych, inwestycji i wzrostu. Negatywne skutki byłyby również widoczne w przypadku inicjatywy Horyzont 2020, która wspiera współpracę w zakresie badań naukowych i innowacyjne MŚP, oraz instrumentu Łącząc Europę Transport, wspierającego sieci transeuropejskie. Wifi4EU propozycja mająca na celu zapewnienie bezpłatnego Wifi społecznościom w Unii oraz nowe wnioski dotyczące np. Europejskiego Korpusu Solidarności i planu działania w sektorze obrony będą narażone na lukę w finansowaniu. Pod znakiem zapytania znalazłyby się również środki potrzebne do działań w obszarze migracji i kontroli granicy zewnętrznej, w zakresie, w jakim niektóre wnioski Komisji nie zostały jeszcze przyjęte przez Parlament Europejski i Radę, w szczególności rozporządzenie dublińskie lub wniosek dotyczący zdolności w zakresie pomocy makrofinansowej. Ponadto brakowałoby dodatkowych instrumentów elastyczności, co poważnie zmniejszyłoby możliwości budżetu UE, jeżeli chodzi o znaczące wsparcie finansowe w przypadku nieprzewidzianych wydarzeń, w szczególności w obszarze migracji, np. jeżeli Rada Europejska podejmowałaby decyzję o przedłużeniu obowiązywania Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji. W przypadku projektu budżetu na 2018 r., jeżeli przegląd śródokresowy nie zostanie zatwierdzony, jedynym dostępnym instrumentem elastyczności w celu sfinansowania wydatków na migracje, bezpieczeństwo lub możliwe przedłużenie obowiązywania Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji byłoby ograniczenie dostępnych marginesów w innych obszarach polityki, takich jak rolnictwo. Inny przykład bezpośrednich konsekwencji braku przyjęcia przeglądu śródokresowego jest związany ze wsparciem solidarnościowym w przypadku klęsk żywiołowych, o które zwróciły się Włochy w celu usunięcia zniszczeń spowodowanych trzęsieniami ziemi w 2016 r. Bez elastyczności zapewnionej w przeglądzie śródokresowym UE dysponowałaby bardzo ograniczonymi środkami finansowymi, aby podjąć działania w tym przypadku lub w przypadku innych znaczących klęsk żywiołowych, kryzysu międzynarodowego lub pozostałych nieprzewidzianych wydarzeń. Wszystkie te konsekwencje byłyby postrzegane jako brak jedności europejskiej i zdolności reagowania na wszelkie nagłe sytuacje kryzysowe. 5. Patrząc w przyszłość Jak przedstawiono w białej księdze w sprawie przyszłości UE, w ostatnich sześciu dekadach Europa uczyniła wiele dobrego dla swoich obywateli. Europejski projekt cieszy się obecnie silnym poparciem i panuje szerokie przekonanie, że Unia może uczynić jeszcze więcej dla wspólnego dobra; z drugiej jednak strony powiększa się rozbieżność między oczekiwaniami 5

6 stawianymi Unii a jej zdolnością do osiągania wyników, w szczególności ze względu na fakt, że środki finansowe, jakimi dysponuje, są ograniczone. Szybkie przyjęcie przeglądu śródokresowego jest istotnym krokiem we właściwym kierunku. Pozwoli ono na poprawę bezpieczeństwa, zarządzanie przepływami migracyjnymi, zlikwidowanie luki inwestycyjnej będącej skutkiem kryzysu finansowego i gospodarczego oraz promowanie zatrudnienia, w szczególności zatrudnienia młodzieży. Natomiast brak przyjęcia przeglądu śródokresowego wiązałby się z koniecznością dokonania natychmiastowej korekty budżetu na 2018 r. i ograniczyłby zdolność budżetu UE do reagowania na nowe sytuacje wyjątkowe. 6