dr Magdalena Szpunar Fazy rozwoju komunikacji www.magdalenaszpunar.com 1
Fazy rozwoju komunikacji Era znaków i sygnałów: rozpoczęła się wraz z pojawieniem się protoludzi, prehumanodiów. W porozumiewaniu się rolę odgrywały jedynie instynktowne lub genetycznie nabyte reakcje na sygnały (dźwięki, zapachy, obrazy), gdzie element uczenia się był minimalny. W toku ewolucji, możliwe było nabywanie pewnych standaryzowanych tj. wyuczonych i podzielanych przez grupę sposobów komunikowania takich jak gesty, czy proste sygnały. www.magdalenaszpunar.com 2
Era mowy i języka Rozpoczyna ją pojawienie się człowieka z Cro-Magnon. Między 90. a 40. tysiącleciem p.n.e. istoty te zaczęły się posługiwać mową artykułowaną. Kromaniończycy jako pierwsi wykonywali przedmioty ozdobne, m.in. figurki kobiece znane dziś pod określeniem paleolitycznej Wenus, wypalali z gliny figurki terakotowe. Kromaniończyk był również autorem malarstwa jaskiniowego, grzebał zmarłych oraz pierwszy tworzył trwałe domostwa. www.magdalenaszpunar.com 3
Początki ery pisma Pismo: system umownych znaków, za pomocą których można utrwalić język mówiony. Początki ery pisma to środki mnemotechniczne (ułatwiające zapamiętanie) np. karby, pismo węzełkowe (kipu), pismo muszelkowe (wapum). www.magdalenaszpunar.com 4
Era pisma Kipu: było stosowane przez lud Caral - jedną z najstarszych znanych obecnie prekolumbijskich cywilizacji istniejących przed ok. 5 000 lat. Było więc jednym z najstarszych - obok pisma klinowego z Mezopotamii - systemów zapisywania informacji na świecie. Używały go ludy Indian prekolumbijskiej Ameryki Pd. http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:quipu.png www.magdalenaszpunar.com 5
Era pisma pismo obrazkowe Pismo obrazkowe ok. 25 tys. lat temu Początkowo pismo miało charakter obrazkowy, czyli piktograficzny. Piktogramy to obrazki oddające elementy rzeczywistości. Schematyczne rysunki symbolizowały przedmioty, zwierzęta, osoby. Pierwsze piktogramy pojawiły się w 2. połowie IV tys. p.n.e. Piktogramami są hieroglify (rodzaj pisma starożytnego Egiptu), znaki drogowe, ideogramy. www.magdalenaszpunar.com 6
Era pisma Pismo klinowe: było pismem piktograficznym (obrazkowym), zawierało początkowo 2000 syboli, potem 500. Jego nazwa pochodzi od kształtu znaków odciskanych na glinianych tabliczkach za pomocą trzciny. W rozwiniętej formie pismo to składało się z: ideogramów oznaczających całe wyrazy, derminatywów znaki występujęce przed lub po wyrazie, określające kategorie znaczeniowe, znaków o wartości fonetycznej oznaczającej 4 samogłoski i kilkaset sylab. http://pl.wikipedia.org/wiki/pismo_klinowe www.magdalenaszpunar.com 7
Era pisma Piktogramy ostrzegawcze Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/piktogramy_ostrzegawcze_na_opakowaniach_odczynnik%c3%b3w Ideogramy: umowne znaki graficzne lub pisemne wyrażające określoną treść bez użycia liter. Współcześnie ideogramami posługuje się język chiński. http://pl.wikipedia.org/wiki/pismo_chi%c5%84skie www.magdalenaszpunar.com 8
Era pisma pisma starożytnego Rzymu Hieroglify (z gr. święte znaki): były zapisywane w kolumach (góra-dół) lub w rzędach od prawej do lewej bądź odwrotnie. Pismo hieratyczne: służyło do zapisywania świętych ksiąg na papirusie. Nie miało charakteru obrazkowego, a znaki często były łączone. Pismo demotyczne (z gr. pismo ludowe): używane dla celów administracyjnych, handlowych, do pisania korespondencji, akt prawnych, a także celem sporządzania podręcznych notatek. http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:egypt_hieroglyphe2.jpg http://www.omniglot.com/writing/egyptian_hieratic.htm www.magdalenaszpunar.com 9 http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:demoticscriptsrosettastonereplica.jpg
Era pisma alfabet fenicki Najstarszy alfabet świata, powstał ok. 1050 r p.n.e. dla potrzeb rozwijającego się handlu. Nie zawiera samogłosek, a jedynie spółgłoski. www.magdalenaszpunar.com 10
Era pisma pismo greckie Pismo greckie zapisywano od prawej do lewej. Następnie rozpowszechnił się system zwany bustrofedonem (z gr.jak wół orze bruzdy) w którym pisano przemiennie od prawej do lewej i od lewej do prawej (ok. 550 p.n.e.). Początkowo grecy pisali wszystkie litery, wyrazy i zdania jednym ciągiem nie znali minuskuły, odstępów między wyrazami, znaków diakrytycznych ani interpunkcyjnych. Lektura tekstu pisanego jednym ciągiem była trudna, więc dla rozdzielenia niektórych wyrazów w inskrypcjach używano czasem pionowej kreski lub pionowego rzędu trzech kropek. www.magdalenaszpunar.com 11
Era pisma dalsza ewolucja Majuskuła - wielka litera alfabetu, tj. większego formatu i innego kształtu w stosunku do małej. Majuskuła była pismem, którego wszystkie litery były duże i posiadały jednakową wysokość. Używano jej w piśmie książkowym oraz do rycia w kamieniu. Była to pierwotna wersja pisma zarówno w starożytnej Grecji, jak i w Rzymie. Minuskuła - każda z małych liter alfabetu. Pismo tego typu składa się z małych liter o różnej wysokości. http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=plik:codex_alexandrinu 1,1-7.PNG&filetimestamp=20080416134011 http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/caroline_2.jpg/180px-caroline_2.jpg www.magdalenaszpunar.com 12
Era pisma - uncjała Uncjała: typ pisma kodeksowego występujący w okresie od IV do X wieku. Charakteryzuje się zanikaniem kantów i tendencją do zaokrąglania liter. Do powstania tego rodzaju pisma przyczyniło się zastosowanie pergaminu w miejsce dotychczasowych zwojów papirusu. Uncjała jest pismem majuskulnym dającym się wpisać między dwie linie. http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:onciale_latine.png www.magdalenaszpunar.com 13
Era pisma - kapitała Najstarsza forma majuskuły, od której wywodzą się wszystkie późniejsze rodzaje pisma łacińskiego. Jej nazwa jest późniejsza i pochodzi od łacińskiego słowa caput (głowa), bo takim liternictwem pisano nagłówki tekstów. Kapitała była pismem monumentalnym i majestatycznym, przeznaczonym do kucia napisów w kamieniu. Litery kapitały są symetryczne, mają jednakową wysokość, niemal wszystkie dają się wpisać w kwadrat. Trzonki liter są zakończone poprzecznymi kreskami, tzw. szeryfami. Szeryfy, pierwotnie ślady po dłucie kamieniarskim, w późniejszym liternictwie stanowią ozdobniki. www.magdalenaszpunar.com 14 http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0d/inscription_column_marcus_aurelius.jpg
Era pisma alfabet łaciński Alfabet łaciński (łacinka), tzw. alfabet rzymski alfabet, system znaków służących do zapisu większości języków europejskich oraz wielu innych. Jest najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie posługuje się nim ok. 35% ludzkości. Wywodzi się z systemu służącego do zapisu łaciny. Początkowo składał się z 21 liter: A B C D E F Z H I K L M N O P Q R S T V X www.magdalenaszpunar.com 15 http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:latin_alphabet_world_distribution.png
Era druku i komunikowania masowego Druk - wielokrotne odbicie obrazu z formy drukowej na podłoże drukowe (np. na papier). Potocznie nazywana drukiem jest również każda kopia, czyli odbitka drukowa. Za druk uważa się także techniki powielania tekstu i grafiki zarówno metodami tradycyjnymi (maszyna drukarska) oraz nowoczesnymi metodami komputerowymi z użyciem komputerowych urządzeń peryferyjnych (drukarka, ploter). - VII w. p.n.e. Chiny pojedyczne ruchome czcionki, - III w. p.n.e. Starożytny Egipt papirus (wyrabiany w włókien cibory papirusowej), - II w. p.n.e. Bliski Wschód - wynalazek pergaminu, - 105 r Chiny papier czerpany - VII w. Chiny - pierwsze druki drzeworytnicze na papierze, - VIII w. Daleki Wschód - najstarszy drukowany tekst na świecie (buddyjski zwój z zaklęciami) www.magdalenaszpunar.com 16 http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:handtiegelpresse_von_1811.jpg
Era druku i komunikowania masowego IX w. - pierwsza wydrukowana w całości książka Sutra Diamentowa z 868 r., 1107 Chiny druk kolorowy (trójkolorowe banknoty), XV w. Korea - pierwsze czcionki metalowe, XV w. - ruchoma (wymienna) czcionka Gutenberga. Gutenberg stworzył aparat do odlewania czcionek z wymiennych matryc oraz prasy drukarskiej, 1892 - wynalazek papieru powlekanego (powłoka z kaolinu i kazeiny) - Adolf Scheufelen, lata 80. XX w. - przeniesienie metod przygotowania do druku z zecerstwa do DTP http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:buchdruck-15-jahrhundert_1.jpg www.magdalenaszpunar.com 17
Era telekomunikacji i informatyzacji telegraf 1833 r. C. Gauus i W. Weber, Getynga wynalazek telegrafu igiełkowego, 1837 r. Ch. Wheatston wynalazek telegrafu elektrycznego, 1837 r. S. Morse telegraf oparty na systemie kopek i kresek (alfabet Morse'a) www.magdalenaszpunar.com 18 http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:telegraf_maszynowy_mostek.jpg
Era telekomunikacji i informatyzacji telefon 1857 r. A. Meucci prototyp telefonu, 1876 r. A. Bell patent telefonu, 1877 r. T. Edison mikrofon węglowy, 1889r. A. Strowger automatyczna cetrala telefoniczna, 1896 r. - pierwszy telefon z traczą do wybierania numerów, 1963 r. - telefon z przyciskami, 1956 r. - pierwszy telefon bezprzewodowy, 1973 r. - pierwszy telefon komórkowy - Motorola. www.magdalenaszpunar.com 19
http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:unitra_artur_stereo.jpg Era telekomunikacji i informatyzacji fonografia 1877 T. Edison pierwsze urządzenie nagrywające i odtwarzające dźwięk: fonograf 1925 pierwsze gramofony elektryczne 1947 pierwsza płyta długogrająca Long-Play 1958 pierwszy utrwalony na płycie zapis dźwięku stereofonicznego (wydawnictwo Columbia) 1966 pierwszy gramofon marki Technics opatrzony symbolem 100P; w Polsce pierwsze gramofony "Bambino" http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:gramofon_bambino.jpg 1969 pierwszy gramofon z napędem umożliwiającym Szybki Start Technics SP-10 1972 premiera szkockiego gramofonu Linn Sondek LP12 opracowanego przez I. Tiefenbruna, uważanego za przełom w przemyśle hi-fi www.magdalenaszpunar.com 20
Era telekomunikacji i informatyzacji fotografia 1724 r. J. Schulze obserwuje światłoczułość azotanu srebra, 1727 r. J. Schulze pierwsze odwzorowanie obrazu na emulsji światłoczułej sporządzonej z chlorku srebra na podkładzie z białej kredy, 1826 r. J. Niepce - pierwsza fotografia na wypolerowanej płycie metalowej, 1839 r. L. Daguerre - wynalezienie fotografii, 1861 r. J. Maxwell - pierwsza fotografia barwna, 1907 r. A. i L. Lumiere - pierwsze płyty do fotografii barwnej, 1935 r. - wprowadzono do sprzedaży pierwszy trójwarstwowy film barwny Kodachrome. http://pl.wikipedia.org/w/index.php? title=plik:jan_szczepanik_- _one_of_firsts_colour_photo.jpg&filetimestamp =20080404073104 www.magdalenaszpunar.com 21
Era telekomunikacji i informatyzacji film 1888 - powstaje pierwszy film - Roundhay Garden Scene (reż. August Le Prince) 1895-28 grudnia, pierwszy publiczny pokaz kinematograficzny (Auguste Marie Lumière i Luis Jean Lumière - Wyjście robotnic z fabryki "La Sjotat") 1906 - Humorous Phases of Funny Faces reż. J. Stuart Blackton - pierwszy krótkometrażowy film animowany 1906 - Historia gangu Kelly'ego - pierwszy film długometrażowy (70 minut) wyprodukowany w Australi 1917 - powstaje pierwszy pełnometrażowy film rysunkowy El Apostol (reż. don Federico Wlle), nie zachował się 1927 - Śpiewak z jazzbandu reż. Alan Crosland, pierwszy dźwiękowy film fabularny 1930 - Neapol, śpiewające miasto reż. Carmine Gallone, pierwszy europejski dźwiękowy film muzyczny www.magdalenaszpunar.com 22 http://pl.wikipedia.org/w/index.php? title=plik:kinematografia_projektor_small.jpg&filetimestamp=20050 228113454
Era telekomunikacji i informatyzacji radio 1896 G. Marconi - bezprzewodowy telegraf, dzięki któremu można odbierać i nadawać wiadomości radiowe na odległość ponad jednej mili. 1900 R. A. Fessenden - po raz pierwszy przekazuje drogą radiową głos. 1912 - w Stanach Zjednoczonych pojawiają się pierwsze stacje radiowe. 1913 - E. Armstrong patentuje odbiornik radiowy o sprzężeniu zwrotnym zwany heterodyną. 1925 - powstaje pierwszy eksperymentalny nadajnik fal ultrakrótkich (UKF). 1926 - inauguracja stałych programów Polskiego Radia, radiostacja zainstalowana na Fortach Mokotowskich w Warszawie należy do najsilniejszych w Europie. 1929 - pierwsze odbiorniki radiowe instalowane w samochodach. 1938 - słuchowisko o ataku Marsjan na Ziemię pt. Wojna światów w reżyserii Orsona Wellsa wywołuje panikę w kilku stanach USA 1952 Sony wprowadza przenośny tranzystorowy odbiornik radiowy. 1994 Pojawiają się pierwsze radiostacje internetowe. www.magdalenaszpunar.com 23 2002 W USA rozpoczynają nadawanie radiostacje satelitarne XM i Sirius
Era telekomunikacji i informatyzacji telewizja 1897 J. Szczepanik wynalazek telekstropu (aparatu do reprodukowania obrazów na odległość za pośrednictwem elektryczności) 1928 (styczeń) pierwsza transmisja telewizyjna 1928 (lipiec) - pierwsza transmisja w kolorze 1939 eksperymentalna transmisja w Polsce z udziałem M. Fogga www.magdalenaszpunar.com 24 http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:1950%27s_television.jpg
http://pl.wikipedia.org/wiki/plik:z3_deutsches_museum.jp G Era komputera i Internetu 1645 B. Pascal pierwsza maszyna licząca, umożliwiająca dodawanie i odejmowanie liczb. G. Leibniz system binarny. 1822 Ch. Babbage maszyna różnicowa, pierwsze urządzenie, które można nazwać komputerem. C. Shannon - teoretyczne podstawy budowy komputerów. A. Turing maszyna Turinga: abstrakcyjny model komputera służący do wykonywania algorytmów. 1941 K. Zuse Z3: w pełni automatyczny komputer 1943 Collosus komputer lampowy łamiący kod Enigmy 1943-1946 ENIAC www.magdalenaszpunar.com 25
Era komputera i Internetu 1969 USA (Los Angeles Uniwersytet Kalifornijski) - pierwsze węzły sieci ARPANET 1982 I. Postel system DNS, zapewniający zamianę adresów znanych użytkownikom Internetu na adresy zrozumiałe dla urządzeń tworzących sieć komputerową 1976-1982 V. Cerf, R. Kahn TCP/IP protokół komunikacji między dwoma komputerami 1990 - pierwsza strona internetowa 1991 T. Barners-Lee podstawy HTML-a 1991 standard WWW 1993 Mosaic pierwsza przeglądarka umożliwiająca oglądanie graficznych stron WWW 1994 - premiera przeglądarki Netscape Navigator 1995 - powstaje pierwszy polski portal: Wirtualna Polska 1998 powstanie Google www.magdalenaszpunar.com 26