Dominik przypomniał Agatce i rodzicom, że hebrajczyk znaczy podróżnik, przechodzień, ponieważ Izraelici długo wędrowali do ziemi Kanaan.

Transkrypt

1 2. SKRYBA (STAROŻYTNY PISARZ) (SPRAWNOŚĆ BIBLIJNA) Cel : początki języka Biblii. Opowiadanie Agatka i Dominik byli bardzo szczęśliwi, że w pierwszej wędrówce po Biblii dotarli do źródła czyli początku, kiedy nazwano Abrahama i jego plemię HEBRAJCZYKAMI. Dominik przypomniał Agatce i rodzicom, że hebrajczyk znaczy podróżnik, przechodzień, ponieważ Izraelici długo wędrowali do ziemi Kanaan. Interesujące są początki plemion izraelskich nazywanych Hebrajczykami. Ciekawe także było życie trzech wielkich Patriarchów czyli założyciel : Abrahama, Izaaka, Jakuba. Przodkowie Żydów nazwani byli także Ludem Bożym - przypomniała Agatka. Czy ktoś wie, jakim językiem posługiwali się Abraham, Izaak czy Jakub zapytał tata? Ciekawe pytanie, ale też i wielka tajemnica odpowiedziała Agatka! Mama poprosiła Dominika, aby otworzył pierwszą księgę Pisma Świętego. Agatka cicho podpowiedziała, że jest to Księga Rodzaju. Dominik otworzył rozdział 2,19 i głośno przeczytał : Ulepiwszy z gleby wszelkie zwierzęta lądowe i wszelkie ptaki powietrzne, Pan Bóg przyprowadził je do mężczyzny, aby przekonać się, jaką on da im nazwę. Każde jednak zwierzę, które określił mężczyzna, otrzymało nazwę istota żywa. Już na początku biblijnego opisu stworzenia wszechświata mamy określenie : Wtedy Bóg rzekł... Ciekawe, w jakim języku Bóg nakazuje stworzenie świata... zastanawia się mama. Ja myślę, że w języku boskim znanym tylko Bogu odpowiada Dominik. Jaki to może być język boski pyta trochę zdziwiona Agatka? Taki, który jest znany tylko Bogu i ma niezwykłą moc tworzenia uzupełnia tata. A czy Adam znał ten język, gdy nadawał imię poszczególnym zwierzętom -zapytał Dominik? Bóg dał Adamowi, pierwszemu człowiekowi, rozum i wolną wolę, i nakazał, aby nazwał poszczególne zwierzęta po imieniu Adam to uczynił. Przez to stał się ich panem i miał nad nimi władzę. A jakiego użył języka? To jest kolejna zagadka tajemnica, którą będziemy chcieli odkryć w naszej wędrówce po Biblii wyjaśnił tata.

2 * Czy rzeczywiście literki, które tworzą sy-la-by, sylaby tworzą wyrazy, a wyrazy zdania spadły z nieba zastanawiał się Dominik? Bóg dał ludziom rozum i kazał czynić sobie ziemię poddaną czyli zachęcił ludzi, żeby tworzyli system umownych znaków, za pomocą których można utrwalić język mówiony i tak powstało pismo wyjaśnił tata. I dodał : pismo wymyślili prawdopodobnie Sumerowie ok.3500 lat przed Chrystusem. Jestem ciekawa, jak wyglądała pierwsza literka alfabetu - zastanawiała się głośno Agatka! Alfabetu jeszcze nie było odpowiedział tata. Było to pismo klinowe. Ojciec rodziny chcąc przedstawić jakiś przedmiot lub jakiś element, rysował rylcem z trzciny na tabliczce z gliny dany obrazek lub kilka obrazków. Ewolucja znaku głowa : p.n.e., p.n.e., 3, p.n.e., 5 koniec 3 tysiąclecia p.n.e. Widzimy, że ok lat przed Chrystusem, obrazki zostały zastąpione kreskami w układzie pionowym i poziomym w ten sposób pismo obrazkowe zostało przekształcone w system zapisu kreskowego. Następnym etapem

3 ewolucji pisma było pismo sylabowe. Jego pierwsze przykłady znajdujemy w tekstach z Ur z ok r. przed Chrystusem zawierają one elementy fonetyczne i gramatyczne, a tym samym na ich podstawie można zidentyfikować już język w jakim są stworzone jest to język sumeryjski. Dlatego uważa się, że ten lud sumeryjski był pierwszym twórcą pisma. ** Myślę, że Adam, nadając nazwy poszczególnym zwierzętom, posłużył się znakami, które on tylko znał. Może to był obrazek głowy lwa wyryty rylcem w glinie. A może to były kreski odpowiednio ułożone wyryte w kamieniu czy metalu. W różnych okresach używano takiego materiału do pisania podsumował historię powstawania pisma tata. Dzisiaj bardzo trudno byłoby się obejść w szkole bez papieru, długopisu, ołówka czy znajomości np. alfabetu - powiedziała Agatka. Kilka tysięcy lat przed Chrystusem nie było zakładów papierniczych czy produkujących np. atrament a przecież zapisywano na tabliczkach glinianych. Wyczytałem dodał Dominik, że tabliczki były wykonane z miękkiej gliny, nieraz z kości słoniowej, kamienia lub metalu. Kształty tabliczek również bywały różne, ale najczęściej były one kwadratowe lub prostokątne. Rylec pochodził ze ściętej łodygi trzciny, mającej przekrój trójkątny, po dokonaniu zapisu pozostawał ślad w postaci klina i to o różnym wyglądzie w zależności od sposobu nachylenia i siły nacisku rylca przez pisarza. Często takie tabliczki były wypalane i dlatego mogły przetrwać długie wieki. Czy każdy umiał pisać zapytała Agatka? Nie! Już 2600 lat przed Chrystusem, w Egipcie, powstał zawód, który nazywał się SKRYBA. Była to osoba zajmująca się zawodowo odręcznym przepisywaniem ksiąg lub dokumentów. Zawód skryby występował w zróżnicowanych formach we wszystkich kulturach posługujących się pismem. Najczęściej byli to mężczyźni z zamożniejszych rodzin, którzy pracowali w administracji państwowej faraonów, w egipskich świątyniach i armii. Najczęściej ojciec Skryba (pisarz) wysyłał syna do specjalnej szkoły, aby przyuczył się zawodu pisarza. Zadaniem skryba-pisarza było czuwanie nad prawidłowym stawianiem budowli, dokumentowali działalność państwa, spisywali ważniejsze wydarzenia nisko urodzonych, spisywano również ważniejsze wydarzenia z zagranicy. Najczęstszym zadaniem skryba było przepisywanie ręcznie na papirusie księgi. Najczęściej czyniono to w skryptorium pomieszczeniu, gdzie znajdował się warsztat pisarski. Takie skryptoria znajdowały się w klasztorach, przy katedrach i dworach królewskich.

4 Wydajność pracy kopisty wynosiła 3-6 kart formatu in quarto dziennie. Na przepisanie Biblii trzeba było roku. Kopista mógł przepisać 40 dzieł w ciągu życia. Już wiemy, że skryba pisarz trzymał w ręce trzcinowe pióro, odpowiednio podostrzone, a skąd atrament zapytał Dominik? Atrament początkowo wyrabiano z soku kapuścianego, siarczanu miedzi i galasówek (owad o kolorze np. czerwonym) długo gotowanych z gumą arabską i piwem lub winem wyjaśnił tata. REALIZACJA SPRAWNOŚCI - SKRYBA. Zadania : 1. Narysuj papirus i napisz, czym zajmował się SKRYBA? Obraz przedstawia egipskiego skrybę ze zwojem papirusu (2600 lat przed Chrystusem) Europejski skryba przy pracy w skryptorium.

5 2. Napisz, kto najczęściej mógł zostać skrybą, i gdzie znajdowały się SKRYPTORIA? Pulpit skryby na zamku w Malborku. 3. Zrób z trzciny pióro, którym posługiwał się skryba, odpowiednio zaostrz, zrób atrament i napisz na papirusie swoje imię? Zestaw narzędzi do pisania, od góry: etui z trzema otworami na inkaust (atrament) i trzcinkami, etui na trzcinki i kilka zużytych trzcinek.

6 Trzcinowy pisak ze śladami inkaustu (atrament) z II w. po Chrystusie. Narzędzie to wprowadzili do Egiptu Grecy. Warsztat pracy egipskiego skryby składał się z: etui z trzcinowymi piórami (od lewej), tabliczki do wygładzania papirusu (u dołu), podwójnego kałamarzu na atrament czerwony i czarny; noża do papirusu zakończony kaczym dziobem(po prawej).

7 Tabliczka sumeryjska z Teb, ok r. przed Chrystusem. Obok rylce z trzciny do pisma klinowego. Istniały prawdopodobnie trzy rodzaje rylców: 1.trójkątny - do rysowania kątów 2.wyżłobione - do tworzenia gwoździ 3.zaokrąglone - do pisania liczb