Introduction Wstęp. Structure de la leçon Struktura lekcji

Introduction Wstęp Witamy Cię na kursie języka francuskiego ESKK dla średnio zaawansowanych. Kurs ten jest przeznaczony dla osób, które ukończyły kurs francuskiego ESKK dla początkujących, oraz dla tych wszystkich, którzy uczyli się już wcześniej tego języka (przez około dwa lata) i pragną kontynuować naukę na wyższym poziomie zaawansowania. Celem naszego kursu jest jednoczesne ćwiczenie umiejętności komunikacyjnych oraz poprawności językowej. Z nami będziesz skutecznie rozwijać wszystkie cztery sprawności językowe (czytanie, słuchanie, mówienie i pisanie) niezbędne do skutecznego porozumiewania się w języku francuskim. Dzięki zawartości zróżnicowanych materiałów oraz sposobów prezentacji zagadnień gramatycznych i leksykalnych, z pewnością zauważysz szybkie postępy w nauce. W materiałach kursu spotkasz się z żywym i autentycznym językiem francuskim w postaci zaadaptowanych tekstów z francuskiej prasy, dialogów z życia codziennego oraz współczesnego słownictwa wraz z konkretnymi przykładami jego zastosowania w praktyce. Efekty swojej pracy będziesz mógł na bieżąco sprawdzać dzięki regularnym pisemnym pracom domowym, które zostaną ocenione przez Twojego osobistego nauczyciela. Polecenia w niniejszym kursie podawane są w języku francuskim, abyś mógł ćwiczyć ich rozumienie. Jest to ważne, ponieważ z instrukcjami w języku obcym spotkasz się, jeśli będziesz zdawać jakikolwiek egzamin językowy o międzynarodowym charakterze. W razie trudności obok każdego polecenia znajdziesz również jego polską wersję. Structure de la leçon Struktura lekcji Efektywną naukę na naszym kursie gwarantuje stała struktura zeszytów lekcyjnych w każdym z nich znajdziesz dwie lekcje składające się z powtarzalnych sekcji. Na kursie ESKK sam decydujesz o tym, jak często się uczyć i ile czasu poświęcać na naukę. Materiał całego zeszytu zaplanowany jest na miesiąc pracy. Zamieszczony na marginesie symbol filiżanki wskazuje moment, w którym możesz odpocząć od nauki i powrócić do niej później, bez uszczerbku dla spójności procesu uczenia się. Aby zwiększyć skuteczność Twojej nauki, proponujemy, abyś materiałowi oddzielonemu symbolem filiżanki poświęcał 30 45 minut. Radzimy także, aby przerwa między kolejnymi sesjami nauki nie była dłuższa niż 2 dni. Jeśli będziesz systematyczny, efekty Twojej pracy będą znacznie lepsze i szybciej osiągniesz zamierzone cele. W samodzielnej nauce pomocny będzie dołączony do kursu czerwony filtr. Używaj go tam, gdzie spotkasz tekst zapisany czerwoną czcionką, np. podczas nauki słownictwa. Filtrem zasłaniasz wybrane fragmenty, a po udzieleniu odpowiedzi odkrywasz go i sprawdzasz jej poprawność. Każdemu zeszytowi towarzyszy płyta CD, na której nagrane są fragmenty lekcji oraz wybrane ćwiczenia do pracy domowej i słownik końcowy. Nagrania są w zeszycie oznaczone symbolem słuchawek 1. Towarzysząca im liczba odpowiada numeracji kolejnych nagrań. Lektor odczytuje taki symbol jako écoute un, deux, trois (słuchanie 1, 2, 3 ). Częste słuchanie nagrań i powtarzanie zawartych w nich słów, zwrotów i zdań pozwoli Ci na doskonalenie swojej wymowy i intonacji w języku francuskim. W niektórych ćwiczeniach nagrania umożliwią Ci również sprawdzenie poprawności udzielonych odpowiedzi. Struktura lekcji Cele edukacyjne Introduction Grammaire Zanim rozpoczniesz naukę, sprawdź, jakie umiejętności zdobędziesz po przerobieniu materiału lekcji. Później możesz do nich wrócić i zaznaczyć zagadnienia, które opanowałeś. Każdą lekcję rozpoczynasz rozgrzewką, która wprowadzi Cię w tematykę lekcji. Prezentuje elementy gramatyki języka francuskigo, na której bazują następne sekcje. Zawiera wyjaśnienia nowych struktur i zagadnień gramatycznych oraz ćwiczenia utrwalające ich znajomość. 2

Prononciation Communication Vocabulaire Compétences langagières La civilisation française Précis grammatical Devoir Corrigés des exercices Enregistrements Dictionnaire Sekcja, w której będziesz ćwiczyć wymowę, intonację. Sekcja poświęcona komunikacji: Wprowadza nowe słownictwo i ćwiczy jego użycie w odpowiednim kontekście. Ćwiczenia rozwijające słuchanie, czytanie, mówienie i pisanie, czyli wykorzystanie poznanych zagadnień w praktyce. Często umiejętności te będą rozwijane razem, np.: słuchanie i mówienie (w części: écouter et parler), czytanie i pisanie (w części: lire et écrire). W każdej drugiej lekcji zeszytu. Przedstawia kraje francuskiego obszaru językowego i różnorodne aspekty kulturowe niezbędne do świadomego posługiwania się językiem francuskim. Podsumowuje i przypomina nowe treści gramatyczne wprowadzone w danej lekcji. Praca domowa pozwalająca na sprawdzenie i utrwalenie wiadomości z obu lekcji, do wykonania po przerobieniu materiału zawartego w danym zeszycie. Klucz odpowiedzi do ćwiczeń. Zapis nagrań pozwalający na dokładne prześledzenie wypowiedzi i rozmów, które nie są zapisane w lekcji, a znajdują się na towarzyszącej zeszytowi płycie CD. Słownik zawierający nowe słówka znajdujące się w zeszycie wraz z ich tłumaczeniem na język polski. Na kartach kursu ESKK spotkasz się także z następującymi oznaczeniami ułatwiającymi przyswajanie wiedzy: szare tło wyróżnia nowe zagadnienia gramatyczne i leksykalne taka ramka prezentuje szczegóły warte zapamiętania Conseil to wskazówki dotyczące technik uczenia się Minilexique w ramce Minilexique znajdziesz nowe słówka i wyrażenia niezbędne do opanowania danego fragmentu lekcji Życzymy Ci przyjemnej nauki i satysfakcji z poznawania języka francuskiego na kursie ESKK! 3

PROGRAM KURSU Pakiet 1 lekcje 1-2 Słownictwo: opis wakacji, rozrywki i przygody, spędzanie wolnego czasu, uczestnictwo w zdarzeniach kulturalnych, sportowych i targach, przymiotniki oceniające Gramatyka: czasy przeszłe passé composé i imparfait, czasowniki zmieniające sens w czasie passé composé (descendre, monter, sortir, passer), czasy przyszłe futur proche i futur simple, czasownik tenir w zwrotach Pakiet 2 lekcje 3-4 Słownictwo: turystyka, zakwaterowanie w hotelach, podróże, środki transportu, pisanie listów na tematy związane z turystyką Gramatyka: zaimki dzierżawcze i wskazujące przymiotne i rzeczowne, tryb rozkazujący, zdania warunkowe 1 typu, czasownik suffire, zaimki względne qui, que, dont, où, czasownik prendre w różnych znaczeniach i zwrotach Pakiet 3 lekcje 5-6 Słownictwo: zakupy, usługi, miary, bank, pieniądze Gramatyka: tryb subjonctif présent, zwrot être en train, passé récent, zaimki en oraz y, zaimek le même, czasownik laisser w zwrotach, zaimki dzierżawcze i wskazujące przymiotne i rzeczowne Pakiet 4 lekcje 7-8; ćwiczenia utrwalające cz. I Słownictwo: rodzina, mieszkanie, meble, wyposażenie mieszkania, awarie, samochód i jego części, autostrady Gramatyka: subjonctif, czasy przeszłe passé composé i imparfait, czasy przyszłe futur proche i futur simple, oui / si, aussi / non plus, pytania z użyciem zaimków i czasowników zwrotnych, zwrot être en train Pakiet 5 lekcje 9-10 Słownictwo: komputer i internet, instrukcje obsługi sprzętu AGD, zalecenia, środki ostrożności, sprzęt elektryczny Gramatyka: zdania okolicznikowe czasu, zdania bezokolicznikowe czasu z après i avant, infinitif passé, czasowniki: prendre, mettre, chercher w różnych znaczeniach i zwrotach, tryb przypuszczający conditionnel présent, mowa zależna, czas zaprzeszły plus-que- -parfait, następstwo czasów, zaimki chaque, chacun, chacune, aucun, aucune Pakiet 6 lekcje 11-12 Słownictwo: jedzenie, przygotowanie potraw, restauracje, specjalności, diety Gramatyka: czas przyszły futur antérieur oraz futur antérieur dans le passé, użycie rodzajników określonych, nieokreślonych, cząstkowych i de, czasownik faire z bezokolicznikiem, liczba mnoga rzeczowników złożonych (I część), infinitif passé i présent, zaimki względne złożone, przeczenia typu rien, jamais, personne (+de) Pakiet 7 lekcje 13-14 Słownictwo: zdrowie, choroby, medycyna, lecznictwo, lekarstwa Gramatyka: czasowniki przyimkowe, mise en relief, zaimek tout w różnych rolach, adjectif verbal, gérondif Pakiet 8 lekcje 15-16; ćwiczenia utrwalające cz. II Słownictwo: kosmetyka, rehabilitacja, zdrowy tryb życia, pierwsza pomoc, ocenianie Gramatyka: Zwroty bezokolicznikowe, adjectif verbal, gérondif, opozycja subjonctif i indicatif, zdania okolicznikowe miejsca Pakiet 9 lekcje 17-18 Słownictwo: opisy osób, wykształcenie, zawody, polityka, administracja państwowa Gramatyka: rodzajniki i ich opuszczanie, zdania warunkowe II typu, zaimki quelques-uns, certains, d autres, subjonctif + ne Pakiet 10 lekcje 19-20 Słownictwo: prasa, czytelnictwo, kino, TV, reklama, sondaże, konsumpcja, ilości, miary Gramatyka: strona bierna, czasowniki zwrotne, czasowniki miary, stopniowanie, zdania okolicznikowe przyczyny i celu Pakiet 11 lekcje 21-22 Słownictwo: przyroda, świat roślin, ogrodnictwo, świat zwierząt, hodowla Gramatyka: zdania warunkowe III typu, conditionnel passé, czasowniki przyimkowe, przysłówki, zdania dopełniające (propositions complétives) Pakiet 12 lekcje 23-24; ćwiczenia utrwalające cz. III Słownictwo: wykształcenie, praca, umowa, rozmowa kwalifikacyjna, rady, polecenia, sposób zachowania, psychologia Gramatyka: zdania bezokolicznikowe, pozostałe zaimki osobowe nieokreślone, zwroty z przeczeniem, subjonctif jako tryb rozkazujący, zdania warunkowe, czasowniki przyimkowe, zdania okolicznikowe Pakiet 13 lekcje 25-26 Słownictwo: klęski żywiołowe, wypadki, słownictwo związane z sądownictwem, przestępczość Gramatyka: czasowniki przyimkowe, zwroty przyimkowe, spójniki, strona bierna w różnych czasach, zwroty czasownikowe zastępujące biernik (voir, entendre itp.) Pakiet 14 lekcje 27-28 Słownictwo: architektura, religie, zwiedzanie, środki transportu miejskiego Gramatyka: przysłówki (c.d.), subjonctif passé, następstwo czasów z subjonctif Pakiet 15 lekcje 29-30 Słownictwo: historia, wojny, postacie historyczne, zwroty związane ze zdarzeniami historycznymi Gramatyka: passé simple, przysłówki związane z czasem, rodziny i grupy wyrazów Pakiet 16 lekcje 31-32; ćwiczenia utrwalające cz. IV Słownictwo: ekologia, zwroty z języka potocznego Gramatyka: subjonctif présent i passé, różnice między językiem pisanym i mówionym 4

LEÇON 1 Souvenirs de vacances Wspomnienia z wakacji Zaznacz, kiedy nauczysz się: bezbłędnie tworzyć zdania twierdzące i przeczące w czasie passé composé, uzgadniać participe passé, tworzyć czas imparfait, rozróżniać przypadki użycia czasów przeszłych passé composé i imparfait, stosować czasowniki o różnych znaczeniach, takie jak descendre, sortir, rentrer, opowiadać o wakacyjnych rozrywkach i przygodach. Introduction 4 Exercice 1 Écoute le dialogue et retrouve les photos qui représentent les vacances de Robert et celles d Anna. Posłuchaj dialogu i znajdź zdjęcia, które przedstawiają wakacje Roberta i wakacje Anny. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 2 LES VACANCES DE ROBERT :... LES VACANCES D ANNA :... 5

4 Grammaire Exercice 2 Francuskie znaki interpunkcyjne składające się z dwóch elementów, np.?,!, :, ; poprzedzone są spacją, natomiast polskie znaki interpunkcyjne występują zaraz po poprzedzającym wyrazie. a. Écoute le dialogue encore une fois et ensuite essaie de le lire tout seul. Wysłuchaj dialogu jeszcze raz, a następnie spróbuj go przeczytać samodzielnie. R: Tu as bien profité de tes vacances, Anna? Moi, j ai eu des vacances formidables! A: Tu es allé où? Gdzie pojechałeś? R: Je suis allé au bord de la mer avec des copains. On a loué un bungalow et on s est vraiment bien amusés. On a joué au ballon à la plage, on s est baignés. On a trouvé un terrain de tennis près de notre bungalow et le soir on a fait du tennis. Presque chaque nuit on est allés en discothèque. Les jours où il faisait frais on se promenait au bord de la mer et quand il pleuvait on jouait aux cartes, aux dames ou aux échecs. Paul, le petit copain de ma soeur, joue très bien aux échecs et il m a appris à jouer. Fajnie (dosł. dobrze) spędziłaś wakacje, Anno? Ja miałem świetne wakacje! Pojechałem nad morze z kolegami. Wynajęliśmy domek i naprawdę dobrze się bawiliśmy. Graliśmy w piłkę na plaży, kąpaliśmy się. Znaleźliśmy kort tenisowy blisko naszego domku i wieczorami graliśmy w tenisa. Prawie każdego wieczoru chodziliśmy na dyskotekę. W dni, w które było chłodno, spacerowaliśmy brzegiem morza, a kiedy padało, graliśmy w karty, w warcaby albo w szachy. Paul, chłopak mojej siostry, gra bardzo dobrze w szachy i nauczył mnie grać. A: Je vois que tu t es bien reposé. Widzę, że dobrze wypocząłeś. R: Oui, c était super! Et toi, tu es allée où? Tak, było super! A ty, gdzie pojechałaś? A: Et ben moi, je suis restée ici. Je ne suis pas partie A ja zostałam tutaj. Nie wyjechałam na wakacje. en vacances. R: C est pas vrai! Tu n es pas partie? Pourquoi? Niemożliwe (dosł.: to nieprawda)! Nie wyjechałaś? Dlaczego? A: Ma tante s est cassé une jambe. C était une fracture très grave. Je lui ai proposé de l aider à tenir sa boutique et à s occuper de la maison. R: Alors tu as travaillé pendant les vacances? C est triste! Tu dois être crevée! A: C est sûr, je ne me suis pas trop reposée mais je ne me suis pas ennuyée non plus! J ai bien profité de mes week-ends et je me suis bien amusée, moi aussi. R: Raconte, qu est-ce que tu as bien pu faire d intéressant en ville, en été? A: Pas mal de choses, mon cher. Je suis allée au musée voir une exposition de peintres hollandais, j ai assisté à quelques spectacles de théâtre pendant le festival de théâtre de rue... J ai découvert aussi que tous les jeudis à la cathédrale on pouvait écouter un concert de musique d orgues. Alors Sarah et moi, on y est allées régulièrement. Et puis, quand il faisait très chaud, on est allées à la piscine et on a joué aux boules avec mes cousins presque tous les soirs. Moja ciocia złamała nogę. To było bardzo poważne złamanie. Zaproponowałam jej, że pomogę zajmować się jej sklepem i domem (dosł.: zajmować się jej sklepem i zajmować się domem). A więc pracowałaś podczas wakacji? To smutne. Musisz być padnięta. To pewne, nie wypoczęłam zbyt dobrze, ale mimo wszystko także się nie nudziłam! Dobrze wykorzystałam weekendy i też dobrze się bawiłam. Opowiedz, co mogłaś robić interesującego w mieście, w lecie? Wiele rzeczy, mój drogi. Poszłam do muzeum obejrzeć wystawę malarzy holenderskich, uczestniczyłam w kilku przedstawieniach teatralnych podczas festiwalu teatrów ulicznych Odkryłam także, że w każdy czwartek w katedrze można słuchać koncertu muzyki organowej. Więc Sarah i ja chodziłyśmy tam regularnie. A poza tym, kiedy było bardzo gorąco, chodziłyśmy na basen i prawie co wieczór grałyśmy w bule z kuzynami. 6

5 b. Lis attentivement les mots nouveaux dans le Minilexique et en employant le filtre rouge vérifie si tu as tout retenu. Przeczytaj uważnie nowe słowa z Minilexique i z użyciem czerwonego filtra sprawdź, czy wszystko zapamiętałeś. Minilexique profiter de [p Ofite de] korzystać z, tu: spędzać wakacje formidable [fo midabl] świetny, -a, wspaniały, -a s amuser [samyse] bawić się, zabawić się ballon m [balo] piłka bungalow m [bœgalo] domek letni terrain de tennis m [të ë de tenis] kort tenisowy chaque nuit [ðak nøi] każdej nocy discothèque m [diskotëk] dyskoteka dames fpl [dam] warcaby échecs mpl [eðëk] szachy apprendre à + infinitif [ap àd a] nauczyć (się) + bezokolicznik crevé, -e [k Eve] padnięty, -a, zmęczony, -a tenir la boutique (le magasin) [teni la butik mieć butik (sklep), zajmować się (le magazë)] butikiem (sklepem) pas mal de [pa mal de] wiele exposition f [ëkspozisjo] wystawa découvert [dekuvë ] participe passé od découvrir odkrywać orgue m [O g] organy boules fpl [bul] metalowe kule do gry w bule W tej części kursu powtórzymy i poszerzymy znajomość kwestii gramatycznych, które zostały przedstawione w kursie dla początkujących. Jednym z takich zagadnień jest zastosowanie czasów przeszłych passé composé oraz imparfait. Zacznijmy od zasad tworzenia czasu passé composé. Jak pewnie pamiętasz z poprzedniego kursu, czas przeszły passé composé tworzymy, dodając do odmienianego czasownika posiłkowego avoir lub être imiesłów zwany participe passé, np.: Il a dansé. Il est parti. Zatańczył. Wyjechał. Participe passé czasowników 1. grupy tworzymy, dodając do tematu bezokolicznika końcówkę -é, natomiast w przypadku czasowników 2. grupy odejmujemy po prostu końcowe -r od bezokolicznika, czyli: parler finir parlé fini Pozostałe czasowniki tworzą participe passé nieregularnie lub też częściowo nieregularnie (dotyczy to czasowników 3. grupy, które podobnie się odmieniając, podobnie też tworzą participe passé). 7

6 Przypomnijmy sobie podstawowe czasowniki, które nie należą do 1. czy 2. grupy koniugacyjnej, oraz ich participe passé. ATTENDRE czekać attendu VENIR przyjść venu VENDRE sprzedać vendu DEVENIR stać się devenu RENDRE zwrócić rendu TENIR trzymać tenu ENTENDRE usłyszeć entendu OUVRIR otworzyć ouvert APPRENDRE nauczyć (się) appris OFFRIR ofiarować offert COMPRENDRE zrozumieć compris SORTIR wyjść, znieść sorti PRENDRE wziąć pris PARTIR wyjechać parti METTRE położyć mis SENTIR czuć senti VIVRE żyć vécu CRAINDRE obawiać się craint SUIVRE śledzić suivi PEINDRE malować peint CONNAÎTRE poznać connu PLAIRE podobać się plu APPARAÎTRE pojawić się apparu MOURIR umrzeć mort DISPARAÎTRE znikać disparu NAÎTRE urodzić się né COURIR biec couru SAVOIR wiedzieć su AVOIR mieć eu ÊTRE być été FAIRE robić fait ALLER iść allé POUVOIR móc pu DEVOIR musieć dû VOULOIR chcieć voulu VOIR widzieć vu DIRE powiedzieć dit LIRE czytać lu ÉCRIRE pisać écrit FALLOIR trzeba (il a) fallu PLEUVOIR padać (o deszczu) (il a) plu Exercice 3 En couvrant les mots du relevé du filtre rouge, vérifie tes connaissances de la formation du participe passé. Przykrywając czerwonym filtrem słówka z tabeli, sprawdź swoją znajomość tworzenia participe passé. Conseil Nawet, jeśli wydaje ci się, że znasz już problem gramatyczny, przedstawiony w danej lekcji, przeanalizuj go jeszcze raz i wykonaj wszystkie ćwiczenia. Może się okazać, że jednak coś już zapomniałeś i teraz będzie okazja do uzupełnienia i utrwalenia twojej wiedzy. Na pewno takie ćwiczenie będzie pożyteczne i sprawi, że bez kłopotu, automatycznie będziesz używać odpowiednich form. 8

Na pewno, tworząc czas passé composé, zastanawiasz się czasem, jakiego czasownika posiłkowego należy użyć. Powtórzmy teraz te zasady. Większość czasowników odmienia się z czasownikiem posiłkowym avoir i ponieważ jest ich tak dużo, najłatwiej nauczyć się zasady, zapamiętując te czasowniki, które odmieniają się z être. Jeśli je zapamiętasz, możesz być prawie pewien, że czasownik, który nie znajduje się na tej liście będzie odmieniał się z czasownikiem posiłkowym avoir. A więc z être odmieniamy: 7 1. Wszystkie czasowniki zwrotne, np.: Il s est promené aux Champs Elysées. Hier, je me suis couché très tard. 2. Czasowniki, które znajdują się na liście poniżej: On przeszedł się po Champs Elysées. Wczoraj położyłem się bardzo późno. aller venir partir arriver rester retourner tomber naître mourir iść, jechać przyjść (revenir przyjść ponownie, wrócić, devenir stać się, parvenir dotrzeć, osiągnąć) i inne pochodne wyjechać, odejść (repartir wyjechać, odejść ponownie) przybyć zostać wrócić spaść, upaść urodzić się umrzeć np.: Frédéric Chopin est mort en 1849 à Paris. Je suis arrivé le premier. Fryderyk Chopin zmarł w 1849 r. w Paryżu. Przyjechałem pierwszy. 3. Czasowniki, które odmieniają się czasami z avoir i czasami z être : descendre monter sortir entrer passer zejść, zjechać, znieść (redescendre zejść, znieść ponownie) wejść, wjechać na górę, wnieść na górę (remonter wejść, wjechać na górę, wnieść na górę ponownie, z powrotem) wychodzić, wynosić (ressortir wychodzić, wynosić ponownie) wejść, wnieść, wwieźć (rentrer wejść, wnieść, wwieźć ponownie, z powrotem) mijać, spędzać Czasowniki te odmieniają się z avoir, jeśli występują z dopełnieniem bliższym, ale z être, jeśli występują bez dopełnienia bliższego. np.: Tu es monté au grenier? Tu as monté ce vieux fauteuil au grenier? Wszedłeś na strych? Wniosłeś ten stary fotel na strych? Jak zauważyłeś, czasowniki te często zmieniają sens, zależnie od tego, czy występują z dopełnieniem bliższym, czy też bez niego. Wrócimy do tego tematu w części Communication. 9

Conseil Czasami, mówiąc o czasownikach, które odmieniają się z être możemy napotkać określenie czasowniki ruchu. Niestety nie jest to pełna ani dokładna definicja. Do tych czasowników możemy przecież zaliczyć rester oznaczający zostawać. Z drugiej strony czasowniki, bezsprzecznie oznaczające ruch, takie jak courir (biegać) czy marcher (iść, maszerować) odmieniają się z avoir. Dlatego, aby uniknąć niepotrzebnych błędów, lepiej nauczyć się tej niedługiej listy. Przećwiczmy zastosowanie czasowników odmieniających się i z avoir, i z être. 8 Exercice 4 Complète les phrases avec le verbe auxiliaire convenable. Uzupełnij zdania odpowiednim czasownikiem posiłkowym. 1. Je me suis préparé pour le bal de fin d année. 2. Ils descendu les chaises dans le garage. 3. Nous nous mis à jouer aux échecs. 4. Paul s rasé et il sorti de la salle de bains. 5. Nous passé 3 ans en Belgique. 6. Il né à Londres en 1978. 7. Il s bien amusé pendant tout son séjour en Allemagne. I jeszcze jedna zasada dotycząca tworzenia i używania czasu passé composé. Jak pamiętasz, jeśli odmieniamy czasownik z être, musimy uzgodnić participe passé z podmiotem, zarówno w rodzaju, jak i liczbie. Gdy podmiot jest rodzaju żeńskiego, dodajemy do participe passé końcówkę -e, natomiast gdy mamy do czynienia z liczbą mnogą, dodajemy -s. Oczywiście, jeśli podmiot jest rodzaju żeńskiego i w liczbie mnogiej, dodajemy -es, np.: 9 RODZAJ MĘSKI LICZBA POJEDYNCZA RODZAJ ŻEŃSKI LICZBA POJEDYNCZA RODZAJ MĘSKI LICZBA MNOGA RODZAJ ŻEŃSKI LICZBA MNOGA Il s est promené. Elle s est promenée. Ils se sont promenés. Elles se sont promenées. Zasada ta dotyczy wszystkich czasowników odmieniających się z être. Wyjątkiem od tej reguły są czasowniki takie, jak descendre czy passer, jeśli występują z avoir oraz czasowniki zwrotne używane z dopełnieniem bliższym, np.: Elle s est promenée. ale: Elle s est cassé le bras. 10

10 Exercice 5 Transforme les phrases du présent au passé composé. Przekształć zdania z czasu teraźniejszego na przeszły passé composé. 1. Sophie va en discothèque et elle s amuse très bien. Sophie est allée en discothèque et elle s est très bien amusée. 2. Nous descendons par l escalier. 3. Je dois tenir le magasin. 4. Les parents sortent au théâtre et les enfants restent seuls à la maison. 5. Philippe revient à 14 heures. 6. La police découvre des drogues dans sa voiture. 7. Pendant son congé il apprend à jouer de l orgue. 8. Notre père monte nos bagages dans notre chambre d hôtel. 11 Dla podsumowania dodajmy, że: 1. W zdaniach przeczących ne występuje przed czasowikiem posiłkowym, pas po nim, ale przed participe passé. 2. Wszystkie zaimki (zwrotne i osobowe) występują przed czasownikiem posiłkowym. 3. Jeśli dopełnienie bliższe poprzedza czasownik w czasie passé composé (np. w formie zaimka le, la, les lub w zdaniu złożonym), należy uzgodnić participe passé z tym dopełnieniem, dodając -e dla rodzaju żeńskiego, a -s dla liczby mnogiej. np.: Nathalie? Je l ai rencontrée. Nathalie? Spotkałem ją. Nathalie? Je ne l ai pas rencontrée. Nathalie? Nie spotkałem jej. C est Nathalie que j ai rencontrée chez Jean. To Nathalie, którą spotkałem u Jeana. Tes amis? Je ne les ai pas encore invités. Twoich przyjaciół? Jeszcze ich nie zaprosiłem. Nous ne nous sommes pas bien amusés. Nie bawiliśmy się dobrze. Exercice 6 Couvre les exemples ci-dessus du filtre rouge et traduis les phrases en français. Vérifie si tu as bien retenu les 3 règles. Si tu as fait une faute, refais l exercice. Przykryj powyższe przykłady czerwonym filtrem i przetłumacz zdania na język francuski. Sprawdź, czy dobrze zapamiętałeś wszystkie trzy reguły. Jeśli zrobiłeś jakiś błąd, zrób ćwiczenie od nowa. 11

Drugim czasem przeszłym, który na pewno już znasz, jest imparfait. Jest to czas przeszły niedokonany. Przypomnijmy, jak tworzy się imparfait do tematu 1. osoby liczby mnogiej w czasie teraźniejszym dodajemy końcówki: liczba pojedyncza -ais -ais -ait liczba mnoga -ions -iez -aient Jak widzisz, odmiana czasowników w imparfait nie jest skomplikowana i łatwo ją zapamiętać. Jedynym wyjątkiem odchodzącym od zasady tworzenia tego czasu jest czasownik être, którego temat nie pochodzi od 1. osoby l. mnogiej, a odmiana wygląda następująco: 12 j étais tu étais il était nous étions vous étiez ils étaient Zwroty niemające form osobowych, takie jak: il faut oraz il pleut tworzą imparfait odpowiednio: il faut => il fallait il pleut => il pleuvait Czasu imparfait używamy: w opisach stanów emocjonalnych lub fizycznych osoby lub rzeczy, np.: J étais fatiguée et j avais peur. Byłam zmęczona i bałam się. opowiadając o wyglądzie lub cechach osoby lub rzeczy, np.: Sabine avait 50 ans mais elle était toujours belle Sabine miała 50 lat, ale była ciągle piękna et élégante. i elegancka. jako tło dla czynności w czasie passé composé, np.: Le ciel était gris et il pleuvait, j ai décidé de rester Niebo było szare i padało, zdecydowałam się zostać à la maison. w domu. oraz mówiąc o czynnościach powtarzających się wielokrotnie, np.: Quand j étais petit, j allais souvent au cirque. Kiedy byłem mały, chodziłem często do cyrku. W odróżnieniu od passé composé, czas imparfait wyraża czynność niezakończoną, trwającą przez dłuższy okres. Użycie tego czasu w większości pokrywa się z użyciem polskiego czasu przeszłego niedokonanego, czyli, aby powiedzieć: kupiłem użyjemy czasu passé composé, natomiast kupowałem będzie w imparfait. 12

Oto przykłady odmiany kilku czasowników w imparafait: avoir : nous avons => j avais, tu avais, il avait, nous avions, vous aviez, ils avaient préférer : nous préférons => je préférais, tu préférais, il préférait, nous préférions, vous préfériez, ils préféraient connaître : nous connaissons => je connaissais, tu connaissais, il connaissait, nous connaissions, vous connaissiez, ils connaissaient venir : nous venons => je venais, tu venais, il venait, nous venions, vous veniez, ils venaient savoir : nous savons => je savais, tu savais, il savait, nous savions, vous saviez, ils savaient prendre : nous prenons => je prenais, tu prenais, il prenait, nous prenions, vous preniez, ils prenaient Przećwiczmy tworzenie oraz użycie imparfait. 13 Exercice 7 Complète les phrases avec les formes convenables du verbe à l imparfait. Uzupełnij zdania odpowiednią formą czasownika w imparfait. 1. Ces films étaient (être) intéressants. 2. Quand je (travailler), j (écouter) souvent du Chopin. 3. Quand tu (avoir) 2 ans tu ne pas (savoir) encore parler. 4. Pierrette (être) grande et mince et elle (porter) toujours ses grosses lunettes à monture noire. 5. Nous (aller) au cinéma tous les week-ends et après le film nous (dîner) au restaurant d en face. 6. Vous (comprendre) toujours votre professeur quand il (parler) allemand? 7. Florent et Claude (venir) souvent au café de Philippe qu ils (connaître) bien et ils (prendre) toujours un kir. 13

Exercice 8 Traduis les phrases du polonais en français. Przetłumacz zdania z języka polskiego na francuski. 1 To był dzień bez słońca. C était une journée sans soleil. 2 Padało i dzieci się nudziły. 3 Powiedziałem: zagrajmy w karty! 4 Ale dzieci nie chciały grać w karty, wybrały szachy. 5 Nagle mama zawołała: Obiad! 6 Dzieci były już głodne, więc szybko nakryły do stołu. (nakryć do stołu = mettre le couvert) Prononciation Przećwiczymy teraz płynną wymowę zdań. Pamiętaj, że wielokrotne powtarzanie pomoże Ci osłuchać się z językiem francuskim i spowoduje, że Twoje wypowiedzi będziesz formułować automatycznie, bez zastanawiania się nad koniecznymi formami gramatycznymi, kolejnością wyrazów itd. 14 Exercice 9 Écoute attentivement le lecteur et répète les phrases. Fais attention à la prononciation des mêmes verbes à l imparfait et au passé composé, ainsi qu à la prononciation du pronom «je» qui t aidera à distinguer le temps utilisé. Posłuchaj uważnie lektora i powtarzaj za nim zdania. Zwróć uwagę na różnicę w wymowie tych samych czasowników w imparfait i w passé composé, a także na wymowę zaimka je, która pomoże Ci rozróżnić czas, który został użyty. J ai participé à ce concours de danse. [þe pa tisipe a se koku de dàs] Je participais à tous les tournois de jeu de boules. [þe pa tisipë a tu le tu nwa de þ de bul] Je n ai pas parlé à Marc, j ai parlé à sa femme. [þe ne pa pa le a ma k þe pa le a sa fam] Je parlais mais j ai remarqué que personne ne m écoutait. [þe pa lë më ne þe (E)ma ke ke pë son ne mekutë] 14

15 Exercice 10 a. Écoute attentivement les phrases et écris «E» si le verbe auxiliaire c est «être» ou «A» si dans la phrase se trouve le verbe «avoir». Posłuchaj uważnie zdań i napisz E, jeśli czasownik posiłkowy to être lub A, jeśli w zdaniu znajduje się czasownik avoir. 16 Nr zdania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. E b. Lesquelles parmi les phrases lues par le lecteur sont des phrases négatives? Które z czytanych przez lektora zdań są zdaniami przeczącymi? Nr zdania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Zdania przeczące X 17 Exercice 11 a. Écoute le lecteur qui lit les phrases avec des compléménts d objet direct (cod) féminins et masculins. Parfois on distingue la marque du féminin du «participe passé». Marque les cas où tu entends le féminin. Posłuchaj lektora, który czyta zdania z dopełnieniem bliższym rodzaju żeńskiego i męskiego. Czasami różnica w wymowie particie passé wskazuje nam, czy dopełnienie jest w rodzaju żeńskim. Zaznacz przypadki, w których słyszysz różnicę. Nr zdania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Różnica w wymowie X 18 b. Laquelle de ces phrases possède un COD au féminin? Które z tych zdań posiada dopełnienie bliższe w rodzaju żeńskim? Nr zdania 1. 2. 3. 4. 5. 6. Dopełnienie bliższe w rodzaju żeńskim X 19 Exercice 12 Marque le temps que tu as entendu. Zaznacz czas, jaki usłyszałeś. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Passé composé X Imparfait 15

Communication Vocabulaire 20 Exercice 13 a. En écoutant le lecteur lis les mots et répète-les. Słuchając lektora, przeczytaj słówka i powtórz je. manifestation culturelle f [manifëstasjo kylty ël] impreza kulturalna activité culturelle f [aktivite kylty ël] zajęcia kulturalne, działalność kulturalna compétitions sportives f [kopetisjo spo tiv] zawody sportowe fête (foraine) f [fët fo ën] festyn pique-nique m [piknik] festyn, piknik feux mpl d artifice [f da tifis] sztuczne ognie spectacle m son et lumière [spëktakl so e lymjë ] spektakl światło i dźwięk concours m [koku ] konkurs (odnosi się częściej do imprez kulturalnych) tournoi m [tu nwa] konkurs (odnosi się częściej do imprez sportowych) jeu m de [þ de] gra w jouer à [þwe a] grać w (grę) jouer de [þwe de] grać na (instrumencie) participer à [pa tisipe a] uczestniczyć w prendre part à [p àd pa a] wziąć udział w avoir lieu [avwa lj ] mieć miejsce, odbyć się sortie f [so ti] wyjście z domu (na imprezę, spotkanie) prendre des leçons de [p àd de leso de] brać lekcje czegoś s initier à [sinisje a] uczyć się croisière f [k wazjë ] przejażdżka statkiem prendre le soleil [p àd le solëj] opalać się rallye m [ ali] rajd (samochodowy) randonnée f [ àdone] rajd, wycieczka piesza (konna) pêche f [pëð] łowienie ryb pêche f à pied [pëð a pje] zbieranie skorupiaków parc m d attraction [pa k dat aksjo] park rozrywki stade m [stad] stadion jardinage m [ þa dinaþ] zajmowanie się ogrodem bricolage m [b ikolaþ] majsterkowanie mots m croisés [mo k waze] krzyżówki se dérouler [se de ule] mieć miejsce, odbyć się 16

21 b. Complète les phrases sous les photos, en utilisant les mots nouveaux. Uzupełnij zdania pod obrazkami, wykorzystując nowe słownictwo. 1. 2. Sylvie... prend part / participe à toutes les... culturelles qui ont lieu dans notre ville. Cette année je ne suis pas parti en vacances, j ai fait du...... et du... à la maison. 3. 4. Tu veux...... boules? Il y a un tournoi de...... boules dimanche prochain. Pendant nos vacances il a beaucoup plu et on...... la guitare ou bien on a fait des... du matin au soir. 5. 6. En Bretagne Philippe s est initié à la... à pied et ses parents ont... le soleil. Le 14 juillet on a pris... à un pique-nique et ensuite on a regardé les feux... 7. 8. Nous avons pris... au concours d ortographe et nous avons gagné une excursion dans le parc... près de Metz. Le grand pique-nique s est... au stade de la ville et le spectacle son et... a eu... dans le château. 17

Jak zauważyłeś, sens czasownika jouer zmienia się zależnie od tego, czy użyjemy go z przyimkiem à (grać w coś) czy też z de (grać na czymś). 22 Exercice 14 Complète les phrases en choisissant la préposition convenable (au, aux, de, du, de la). Uzupełnij zdania, wybierając odpowiedni przyimek (au, aux, de, du, de la). DE LA AU AU AUX AUX DE DU 1 Justin joue très bien de la guitare. 2 Monique ne savait pas jouer boules. 3 Luc a joué ballon avec nous et on a gagné le tournoi. 4 A-t-il joué cartes avec vous? 5 Nous avons joué piano tous les deux. 6 Il sait jouer différents instruments de musique mais il ne sait pas jouer football. W części gramatycznej lekcji wspomniano o zmianie sensu czasowników w zależności od tego, czy odmieniają się z avoir, czy z être oraz czy występują z dopełnieniem bliższym. Teraz zajmiemy się szerzej tymi czasownikami. 23 Exercice 15 Compare la signification des verbes ci-dessous en employant le filtre rouge et ensuite vérifie ta traduction. Porównaj znaczenie czasowników w poniższych zdaniach, posługując się czerwonym filtrem, a następnie sprawdź swoje tłumaczenie. AVOIR Pauline a descendu toutes ses valises au rez-de-chaussée. Pauline zniosła wszystkie swoje walizki na parter. Paul a descendu l escalier. Paul zszedł po schodach. Tu as déjà monté les draps propres dans la chambre des filles? Wniosłeś już na górę czystą pościel do pokoju dziewcząt? Tu as remonté les bouteilles de la cave? Przyniosłeś butelki z piwnicy? Monique a sorti les verres et les assiettes. Monique wyjęła szklanki i talerze. Ils ont entré ces marchandides de manière illégale. Wwieźli te towary nielegalnie (dosł. w nielegalny sposób). J ai rentré les chaises et la table dans le garage car il pleuvait. Wniosłem krzesła i stół do garażu, bo padało. J ai passé ma fin de semaine à jardiner. Spędziłem weekend na pracach w ogródku. ETRE Pauline est descendue par l escalier. Pauline zeszła po schodach. Tu es monté à l arbre? Wszedłeś na drzewo? Pourquoi tu es remonté? Dlaczego z powrotem wszedłeś na górę? Monique est sortie de la cuisine pour ranger le salon. Monique wyszła z kuchni, żeby uporządkować salon. Ils sont entrés dans le musée de manière illégale. Weszli do muzeum nielegalnie (dosł. w nielegalny sposób). Je suis rentré très tôt car il pleuvait. Wróciłem bardzo wcześnie, bo padało. Je suis passé chez Laurent pour l aider à jardiner. Wpadłem do Laurenta, żeby mu pomóc w pracach w ogródku. Je suis passé devant le cinéma et le café et j ai trouvé ce magasin. Przeszedłem koło kina i kawiarni (dosł. przed kinem i kawiarnią) i znalazłem ten sklep. 18

Lire et écrire Przećwiczmy nowe słownictwo w ćwiczeniach. 24 Exercice 16 Retrouve et regroupe les 3 parties de chaque phrase. Odnajdź i połącz 3 fragmenty w jedno zdanie. PAUL EST NOUS AVONS LES INVITÉS SONT QUI A BÉATRICE S EST MISE À PLEURER ET ELLE EST VOUS AVEZ JULIE ET SOPHIE SONT AS-TU DÉJÀ SANDRINE A-T-ELLE DESCENDU DESCENDU ENTRÉ ENTRÉS JOUÉ JOUÉ PASSÉ PASSÉES REMONTÉE AUX BOULES AVEC VOUS? BEAUCOUP DE TEMPS EN AFRIQUE? CES MARCHANDISES? DANS SA CHAMBRE DANS LE SALON DE VIEUX LIVRES DU GRENIER? DERRIÈRE LA MAISON DU PIANO PENDANT UN CONCERT DU CINQUIÈME ÉTAGE 1. Paul... est descendu du cinquième étage. 2. Nous avons... 3. Les invités sont... 4. Qui a... 5. Béatrice s est mise à pleurer et elle est... 6. Vous avez... 7. Julie et Sophie sont... 8. As-tu déjà... 9. Sandrine a... 25 Exercice 17 a. Lis attentivement le texte ci-dessous : Przeczytaj uważnie poniższy tekst: Je suis monitrice et je travaille souvent pendant les vacances. Cet été, je suis allée au bord du lac avec un groupe d enfants défavorisés. C étaient des enfants de 10 à 16 ans. Ils provenaient de familles pauvres et souvent pathologiques. J ai voulu faire mon maximum pour rendre leurs vacances intéressantes et inoubliables. Il a fait un temps superbe donc on a profité des baignades dans le lac. J ai organisé aussi des leçons de natation pour les enfants qui ne savaient pas nager pendant que les autres 19

jouaient au ballon dans l eau. J ai préparé des concours de plage et des compétitions sportives. Le soir on jouait aux échecs, aux dames ou au scrabble. On a essayé toutes les disciplines de sport possibles : volley-ball, basket-ball, équitation, tennis de table et yoga, on a cueilli des myrtilles, des fraises des bois, des framboises et des mûres sauvages. Comme on en a trouvé beaucoup, notre cuisinier, ma collègue et moi, nous avons appris aux enfants à faire des confitures. Les enfants étaient tout contents de pouvoir manger des confitures faites par eux-mêmes. Un jour où il pleuvait ils m ont demandé de leur apprendre à faire des gâteaux. Je pense que j ai fait tout ce que j ai pu pour rendre leur séjour agréable. Après la rentrée, j ai reçu quelques lettres et cartes postales de ces enfants. Selon leurs lettres ils ont été très heureux pendant ces vacances et moi, ça m a fait énormément plaisir. 26 b. Si tu n as pas compris certains mots, trouve-les dans le «Minilexique». Jeśli nie zrozumiałeś kilku słów, znajdź je w Minisłowniczku. Minilexique moniteur, monitrice [monit{ ][monit is] wychowca, wychowawczyni défavorisé, -e [defavo ize] pokrzywdzony, -a (społecznie) aisé, -e [eze] dostatni, -a provenir de [p Ovni de] pochodzić z (odmienia się jak venir) pauvre [pov ] biedny, -a faire son maximum [fë so maksimom] zrobić jak najwięcej rendre q.ch. + adjectif [ àd ] uczynić kogoś + przymiotnik inoubliable [inubliabl] niezapomniany, -a superbe [sypë b] wspaniały, -a baignade f [bëñad] kąpiel w morzu lub jeziorze toutes les disciplines possibles [tut le disiplin posibl] wszyskie możliwe dyscypliny tennis de table [tenis de tabl] tenis stołowy cueillir [k{ji ] zbierać myrtille f [mi tij] czarna jagoda fraise des bois f [f ëz de bwa] poziomka framboise f [f àbwaz] malina mûre sauvage f [my sovaþ] jeżyna tout content [tu kotà] (cały) bardzo zadowolony eux-mêmes [ mëm] oni sami de la part [de la pa ] od selon [s(e)lo] według énorme [eno m] ogromny, -a ça m a fait plaisir [sa ma fë plëzi ] sprawiło mi to przyjemność c. Réponds si les phrases sont vraies ou fausses. Odpowiedz, czy zdania są fałszywe, czy prawdziwe. VRAI FAUX 1. L auteur du texte est un jeune homme. x 2. La colonie se trouvait au bord d un lac. 20

3. Pendant les vacances il n a pas plu. 4. On servait aux enfants des confitures d orange ou de fraise. 5. Les enfants ont participé aux travaux de cuisine. 6. Les enfants ont fait du cheval. 7. Ils ont regardé des films. 8. C était un séjour pour les enfants de familles aisées. 9. C est un homme qui préparait les repas pour les enfants. 10. Les enfants ont écrit des lettres à leurs parents. Exercice 18 Trouve les fautes dans les phrases et écris la forme correcte à côté de chaque phrase. Znajdź błędy w zdaniach i przepisz je poprawnie. Si vous faites de son mieux tout le monde est content. Si vous faites de votre mieux, tout le monde est content. Les myrtilles sont rouges comme les framboises. è Les murs sauvages sont noires. Je ceillais des fraises des bois. Il a rendus mes vacances inoubliables. Je ne reçois pas de lettres de part de mon chef. J ai recu votre carte postale de Paris. Ce séjour leur ont fait plaisir. è è è è è è 27 Exercice 19 Complète les phrases avec des mots du texte de l exercice 17 et en écoutant le lecteur vérifie ton exercice. Pour te faciliter le travail tu as, sous l exercice, une liste de mots parmi lesquels tu peux choisir. Uzupełnij zdania słówkami z tekstu z ćwiczenia 17 i słuchając lektora, sprawdź swoje ćwiczenie. Aby Ci ułatwić pracę, dodano pod ćwiczeniem listę słów, spomiędzy których możesz wybierać. 1. J ai adoré ce film sur l Afrique! Il était... superbe! 2. Pendant ce safari j ai vu des zèbres, des antilopes, des éléphants et... une famille de lions! 3. Je voulais... son séjour inoubliable. 4. Est-ce que tu as fait ton... pour ta mère? 5. J ai acheté tous les légumes... pour tes salades. 6. Une personne dont la situation financière est... a du mal à imaginer les problèmes des familles défavorisées. 21

Zamów ju dziœ! 801 101 909 (koszt po³¹czenia 1 impuls wg taryfy operatora) 61 879 32 67 edukacja na odleg³oœæ @ www.eskk.pl