(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 173566 (13) B1

RZECZPO SPO LITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 173566 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolite] Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 304098 (22) Data zgłoszenia: 30.06.1994 (51) IntCl6. E21F 13/06 (54) Przenośnik taśmowy z bębnowym napędem pomocniczym (43) Zgłoszenie ogłoszono: 08.01.1996 BUP 01/96 (73) Uprawniony z patentu: Katowicki Holding Węglowy Spółka Akcyjna Kopalnia Węgla Kamiennego STASZIC, Katowice, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.03.1998 WUP 03/98 (72)Twórcy wynalazku: Wiesław Bońka, Katowice, PL Tadeusz Błach, Katowice, PL Stanisław Jagosz, Mysłowice, PL Jerzy Byrski, Katowice, PL Stanisław Żądło, Katowice, PL Edward Koszela, Krosno, PL Roman Szyndlar, Katowice, PL Władysław Urbanek, Katowice, PL PL 173566 B1 (57) 1. Przenośnik taśmowy z bębnowym napędem pomocniczym, zwłaszcza przenośnik górniczy, zawierający bębnowy napęd główny dolnego powrotnego pasma taśmy bez końca, stację napinającą dolnego pasma taśmy, stacjonarną konstrukcję nośną, mający na jednym swym końcu zwrotnię taśmy, a na drugim bęben zrzutowy lub wysięgnik wysypowy wyposażony w bęben zrzutowy oraz mający co najmniej jeden pomocniczy napęd bębnowy górnego nośnego pasma taśmy, znamienny tym, że pomocniczy napęd (7) ma przesypowy wysięgnik (8) wyposażony w nawrotny bęben (9) górnego pasma taśmy (2), a podstawa (11) napędu pomocniczego ukształtowana jest przelotowo dla dolnego powrotnego pasma taśmy (2). Fig 1

Przenośnik taśmowy z bębnowym napędem pomocniczym Zastrzeżenia patentowe 1. Przenośnik taśmowy z bębnowym napędem pomocniczym, zwłaszcza przenośnik górniczy, zawierający bębnowy napęd główny dolnego powrotnego pasma taśmy bez końca, stację napinającą dolnego pasma taśmy, stacjonarną konstrukcję nośną, mający na jednym swym końcu zwrotnię taśmy, a na drugim bęben zrzutowy lub wysięgnik wysypowy wyposażony w bęben zrzutowy oraz mający co najmniej jeden pomocniczy napęd bębnowy górnego nośnego pasma taśmy, znamienny tym, że pomocniczy napęd (7) ma przesypowy wysięgnik (8) wyposażony w nawrotny bęben (9) górnego pasma taśmy (2), a podstawa (11) napędu pomocniczego ukształtowana jest przelotowo dla dolnego powrotnego pasma taśmy (2). 2. Przenośnik według zastrz. 1, znamienny tym, że pomocniczy napęd (7) wyposażony jest w odchylający bęben (32) dolnego powrotnego pasma taśmy (2). 3. Przenośnik według zastrz. 1, znamienny tym, że przesypowy wysięgnik (8) wyposażony jest w przesuwny zrzutowy bęben (10). 4. Przenośnik według zastrz. 3, znamienny tym, że przesypowy wysięgnik (8) wyposażony jest w regulator (13) położenia zrzutowego bębna (10). 5. Przenośnik według zastrz. 1, znamienny tym, że przesypowy wysięgnik (8) wyposażony jest w co najmniej jeden kierujący krążnik (14) umieszczony pomiędzy zrzutowym bębnem (10) a nawrotnym bębnem (9). 6. Przenośnik według zastrz. 1, znamienny tym, że przesypowy wysięgnik (8) wyposażony jest w co najmniej jedną podporę (18, 19), korzystnie o zmiennej długości roboczej. 7. Przenośnik według zastrz. 1, znamienny tym, że przesypowy wysięgnik (8) wyposażony jest w dwudrożną odkładnię (20). 8. Przenośnik według zastrz. 1, znamienny tym, że w przesypowym wysięgniku (8) nawrotny bęben (9) osadzony jest przesuwnie. 9. Przenośnik według zastrz. 8, znamienny tym, że przesypowy wysięgnik (8) wyposażony jest w regulator (12) położenia nawrotnego bębna (9). 10. Przenośnik według zastrz. 1, znamienny tym, że podstawa (1) napędu pomocniczego wyposażona jest w nadstawkę (21). 11. Przenośnik według zastrz. 10, znamienny tym, że nadstawka (21) wyposażona jest w co najmniej jeden podtrzymujący krążnik (25) górnego pasma taśmy. 12. Przenośnik według zastrz. 10, znamienny tym, że nadstawka (21) zawiera zsyp (26). 13. Przenośnik według zastrz. 1, znamienny tym, że podstawa (11) napędu pomocniczego zawiera co najmniej jeden kierujący krążnik (23) dolnego pasma taśmy. 14. Przenośnik według zastrz. 1, znamienny tym, że podstawa (11) zawiera zsuwnię (24), korzystnie dwustronną. * * * Przedmiotem wynalazku jest przenośnik taśmowy z bębnowym napędem pomocniczym, zwłaszcza przenośnik górniczy, zawierający bębnowy napęd główny dolnego powrotnego pasma taśmy bez końca, stację napinającą dolnego pasma taśmy, stacjonarną konstrukcję nośną, mającą na jednym końcu zwrotnię taśmy, a na drugim bęben zrzutowy lub wysięgnik wysypowy wyposażony w bęben zrzutowy oraz mający co najmniej jeden pomocniczy napęd bębnowy górnego nośnego pasma taśmy.

173 566 3 Górniczy przenośnik taśmowy, zwłaszcza o znacznej długości, przeznaczony do odstawy oddziałowej ze ścian o dużej koncentracji wydobycia oraz do odstawy zbiorczej z dwóch lub więcej oddziałów, wyposażony jest w bębnowy napęd pomocniczy górnego nośnego pasma taśmy, który jest niezależny od bębnowego napędu głównego usytuowanego w dolnym powrotnym paśmie taśmy. Z polskiego opisu patentowego nr 153 159 znany jest górniczy przenośnik taśmowy wielonapędowy, mający taśmę bez końca opasującą bębny usytuowane na jego końcach, przy czym jeden jest elementem zwrotni taśmy, a drugi stanowi bęben zrzutowy wy sypowego wysięgnika przenośnika. Przenośnik zawiera napęd główny dolnego pasma taśmy usytuowany w bezpośredniej bliskości bębna zrzutowego oraz napędy pomocnicze, z których pierwszy napędza dolne powrotne, a drugi górne nośne pasmo taśmy, przy czym pierwszy bęben napędu górnego pasma taśmy pełni funkcję jednokierunkowego przesypu na trasie przenośnika. Napęd główny oraz napędy pomocnicze rozmieszczone są względem siebie w odstępach wynoszących po około 200 metrów, a w razie potrzeby przenośnik zostaje wyposażony w kolejne napędy pomocnicze w taki sposób, aby, pierwszy z nich był usytuowany w dolnym, a drugi z górnym paśmie taśmy, aż do utworzenia trasy przenośnika o długości około tysiąca metrów. Napęd główny oraz każdy z napędów pomocniczych stanowią dwa, usytuowane obok siebie bębny pędne sprzężone ze sobą kinematycznie za pomocą przekładni zębatej napędzanej silnikiem elektrycznym, przy czym każdy z silników ma jednakową moc czynną, a osie bębnów poszczególnych napędów usytuowane są w jednej (poziomej) płaszczyźnie. Przenośnik wyposażony jest także w stację napinającą współpracującą z jednym lub ze wszystkimi napędami, a po obu stronach napędów znajdują się kierujące rolki do regulacji kąta opasania bębnów taśmą przenośnika. Znany przenośnik ma tę niedogodność, że w przypadku wykorzystania go do współpracy z wysokowydajnymi kompleksami ścianowymi, zachodzi konieczność stosowania takiej organizacji odstawy urobku, aby na całej trasie transportu od ściany do miejsca wysypu docelowego odbywała się bezkolizyjnie z ruchem innych, poprzecznie usytuowanych przenośników taśmowych, za pomocą których przemieszcza się materiały górnicze. Najbardziej newralgicznymi miejscami na trasie odstawy urobku oraz trasie przemieszczania materiałów są skrzyżowania wyrobisk korytarzowych stanowiących drogi transportowe, z uwagi na małą ilość miejsca dla krzyżujących się ze sobą tras tych przenośników. Wynika to stąd, że odległość pomiędzy górnym nośnym pasmem, a dolnym powrotnym pasmem taśmy przenośnika z napędem pomocniczym jest stosunkowo duża, a przebiegająca przez to skrzyżowanie trasa przenośnika poprzecznego dodatkowo wymaga odpowiedniej ilości miejsca. Ponadto na większości skrzyżowań wyrobisk transportowych konieczne jest istnienie przełazów dla personelu, co również wymaga odpowiednej ilości miejsca. W licznych przypadkach przenośnik, zwłaszcza o znacznej długości, przebiega przez kilka oddziałów wydobywczych kopalni, jeżeli w oddziale prowadzone są prace związane z technicznym przezbrojeniem - w związku z wyeksploatowaniem określonej ściany - to odstawa urobku przez ten oddział nie może być realizowana. W takiej sytuacji nie jest także możliwe prowadzenie normalnej eksploatacji ścian przezbrojonych znajdujących się w tym oddziale, gdyż stwarzałoby to dodatkowe utrudnienia w przezbrajaniu oraz stanowiłoby zagrożenie dla bezpieczeństwa pracy. W celu zmniejszenia tych niedogodności odstawę urobku prowadzi się drogami obejściowymi, często o znacznej długości, jednak wówczas konieczne jest przemieszczenie urobku z przenośnika z napędem pomocniczym na przenośnik usytuowany poprzecznie, za pomocą specjalistycznych przesypów. W celu umożliwienia zadowalającej współpracy przesypu i przedniego bębna napędu pomocniczego, konieczne jest umieszczenie w zasadzie całego napędu pomocniczego w obrębie skrzyżowania wyrobisk, co jak już wspomniano nie zawsze może być zrealizowane bez ujemnego wpływu na funkcjonalność skrzyżowania. Dlatego wówczas konieczne jest wykonanie odpowiedniego poszerzenia lub przebudowy skrzyżowania, co jest uciążliwe, pracochłonne, kosztowne oraz stanowi

4 173 566 zagrożenie dla bezpieczeństwa, przy czym ze względów technicznych, geologicznych oraz organizacyjnych może być zrealizowane tylko na niektórych skrzyżowaniach usytuowanych w sieci dróg transportowych kopalni. Zagadnieniem technicznym wymagającym rozwiązania jest zmodyfikowanie budowy napędu pomocniczego górnego nośnego pasma taśmy przenośnika tak, aby odległość pomiędzy tymi pasmami była znacznie mniejsza niż dotychczas oraz, aby nie zachodziła konieczność poszerzenia lub przebudowy skrzyżowania wyrobisk w celu umożliwienia dogodnej współpracy z przenośnikiem usytuowanym poprzecznym na tym skrzyżowaniu. Istota wynalazku polega na tym, że pomocniczy napęd górnego nośnego pasma taśmy ma przesypowy wysięgnik wyposażony w bęben nawrotny tego pasma, a podstawa napędu pomocniczego ukształtowana jest przelotowo dla powrotnego pasma taśmy, przy czym napęd pomocniczy wyposażony jest w bęben odchylający dolnego pasma taśmy przenośnika. Wysięgnik napędu pomocniczego wyposażony jest w przesuwny bęben zrzutowy, regulator położenia bębna zrzutowego, co najmniej jeden krążnik kierujący umieszczony pomiędzy bębnem zrzutowym a bębnem nawrotnym oraz w regulator położenia bębna nawrotnego, który osadzony jest przesuwnie. Ponadto wysięgnik wyposażony jest w co najmniej jedną podporę, korzystnie o zmiennej długości roboczej i w dwudrożną odkładnię. Natomiast podstawa napędu pomocniczego ma nadstawkę wyposażoną w co najmniej jeden krążnik podtrzymujący górnego pasma taśmy oraz zawiera zsyp, przy czym podstawa zawiera co najmniej jeden kierujący krążnik dolnego pasma taśmy oraz zsuwnię, korzystnie dwustronną. Przenośnik taśmowy według wynalazku, dzięki wyposażeniu napędu pomocniczego w wysięgnik przesypowy oraz w przelotową dla dolnego pasma taśmy podstawę, umożliwia w rejonie skrzyżowania transportowych wyrobisk korytarzowych prowadzenie górnego oraz dolnego pasma taśmy w stosunkowo małej odległości od siebie oraz od spągu wyrobiska, a także umożliwia bezkolizyjnie prowadzenie pomiędzy tymi pasmami dolnego pasma taśmy drugiego przenośnika usytuowanego poprzecznie. Ponadto dzięki istnieniu wysięgnika, cały napęd pomocniczy oraz urządzenia towarzyszące (przekładnie, silniki) mogą być umieszczone w wyrobisku transportowym, w pewnym oddaleniu od skrzyżowania. To sprawia, że w zasadzie przez każde z typowych skrzyżowań wyrobisk korytarzowych może być prowadzony bezkolizyjnie transport urobku oraz materiałów górniczych, za pomocą przenośników taśmowych usytuowanych poprzecznie względem siebie, bez potrzeby poszerzania i/lub przebudowy skrzyżowania. Na każdym ze skrzyżowań, w pobliżu którego usytuowany jest napęd pomocniczy z wysięgnikiem, może być dokonany przesyp urobku na przenośnik poprzeczny, dzięki wyposażeniu wysięgnika w dwudrożną odkładnię, co eliminuje dotychczasową konieczność dysponowania specjalistycznym przesypem o rozbudowanej konstrukcji usytuowanej na odpowiednio do tego przystosowanym skrzyżowaniu. Możliwość dokonywania przesypu urobku pozwala na prowadzenie eksploatacji ścian już uzbrojonych w oddziale, w którym dokonuje się przezbrojenia innych ścian na trasie przenośnika, gdyż urobek może wówczas być przetransportowany drogą obejściową, za pomocą dowolnego przenośnika usytuowanego poprzecznie. Wyposażenie wysięgnika w przesuwnie osadzony bęben nawrotny oraz bęben zrzutowy umożliwia dokonywanie regulowanego naciągu górnego nośnego pasma taśmy, bez pośrednictwa specjalistycznej stacji napinającej - jak ma to miejsce w odniesieniu do dolnego, powrotnego pasma tej taśmy. Jest to szczególnie cenna zaleta przenośnika o znacznej długości oraz, gdy zachodzi potrzeba jego przedłużenia, a także że, gdy trasa - z uwagi na ukształtowanie spąga wyrobiska transportowego - ma zmienne nachylenie, ponieważ wyeliminowane zostają poślizgi górnego pasma, co ma decydujący wpływ na trwałość eksploatacyjną taśmy. Natomiast podpory wysięgnika umożliwiają wyeliminowanie czynności związanych z podwieszaniem go do stropu wyrobiska, co jest czynnością uciążliwą, pracochłonną oraz niebezpieczną oraz umożliwiają regulowanie w dogodny sposób - przez zmianę nachylenia wysięgnika - toru ruchu

173 566 5 przesypywanego urobku, co pozwala na znaczne zmniejszenie strat urobku podczas przemieszczania go na przenośnik usytuowany poprzecznie. Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie w widoku z boku przenośnik taśmowy z napędem pomocniczym, umieszczony w wyrobisku transportowym tworzącym skrzyżowanie z transportowym wyrobiskiem usytuowanym poprzecznie; fig. 2 - fragment przenośnika w widoku z boku, zaznaczony linią przerywaną na fig. 1; fig. 3 - ten sam fragment przenośnika w widoku z góry. Jak pokazano na rysunku, przenośnik zawiera dwubębnowy główny napęd 1 dolnego powrotnego pasma taśmy 2 bez końca, stację 3 do napinania dolnego pasma taśmy, stacjonarną konstrukcję nośną (na rysunku nie pokazaną), bębnową zwrotnię 4 taśmy usytuowaną na jednym końcu, usytuowany na drugim końcu wysypowy wysięgnik 5 mający nieprzesuwny zrzutowy bęben 6 oraz zawiera dwubębnowy pomocniczy napęd 7 górnego nośnego pasma taśmy. Pomocniczy napęd 7 wyposażony jest w przesypowy wysięgnik 8 zawierający nawrotny bęben 9, zrzutowy bęben 10 oraz w ukształtowaną przelotowo dla dolnego pasma taśmy podstawę 11. Nawrotny bęben 9 oraz zrzutowy bęben 10 osadzone są przesuwnie w kierunku przemieszczania się górnego pasma taśmy przenośnika, a przesypowy wysięgnik 8 wyposażony jest w śrubowy regulator 12 położenia bębna nawrotnego oraz w śrubowy regulator 13 położenia bębna zrzutowego. Pomiędzy zrzutowym bębnem 10 a nawrotnym bębnem 9 w wysięgniku 8 znajdują się kierujące krążniki 14 górnego pasma, a nad nimi usytuowane są nośne krążniki 15 do formowania w wysięgniku przesypowym niecki transportowej tego pasma taśmy, przy czym końcówka wysięgnika wyposażona jest w sprężynowy mechanizm 16 do oczyszczania pobocznicy bębna zrzutowego oraz w sprężynowy mechanizm 17 do oczyszczania roboczej powierzchni górnego pasma taśmy. Przesypowy wysięgnik 8 wyposażony jest także w usytuowane po obu jego stronach podpory 18, 19 o zmiennej długości roboczej oraz w dwudrożną odkładnię 20 urobku. Podstawa 11 napędu pomocniczego wyposażona jest w rozłącznie do niej zamocowaną nadstawkę 21, ramę 22 oraz w kierujący krążnik 23 dolnego powrotnego pasma taśmy, przy czym wewnątrz podstawy znajduje się dwustronna zsuwnia 24. W nadstawce 21 znajdują się krążniki 25 do podtrzymywania górnego pasma taśmy wychodzącego z napędu pomocniczego oraz zsyp 26. Na nadstawce 21, mającej większą wysokość niż rama 22, znajduje się przedni korpus 27, w którym osadzony jest pędny przedni bęben 28, natomiast na ramie znajduje się tylny korpus 29, w którym osadzony jest pędny tylny bęben 30. Na wyjściu podstawy 11 napędu pomocniczego znajduje się zamocowana rozłącznie do niej. oraz do tylnego korpusu 29 obudowa 31, w której osadzony jest obrotowo odchylający bęben 32 dolnego pasma taśmy. Obrotowy wał 33 przedniego pędnego bębna 28 współpracuje z przednią zębatą przekładnią 34, a obrotowy wał 35 tylnego pędnego bębna 30 współpracuje z tylną zębatą przekładnią 36, przy czym każda z przekładni połączona jest kinematycznie z indywidualnym elektrycznym silnikiem 37, za pośrednictwem elastycznego indywidualnego sprzęgła 38. Przenośnik taśmowy przedstawiony w przykładzie wykonania funkcjonuje następująco: przenośnik umieszcza się w korytarzowym, transportowym wyrobisku W tworzącym skrzyżowanie S z poprzecznie usytuowanym, transportowym wyrobiskiem Wl, w którym znajduje się drugi taśmowy przenośnik P o dowolnej postaci. Dwubębnowy główny napęd 1 wprawiając w ruch dolne pasmo taśmy 2 powoduje jego przemieszczanie do zwrotni 4 taśmy, poprzez napinającą stację 3, pętlicowy zasobnik taśmy oraz przelotową podstawę 11 pomocniczego napędu 7. Po minięciu zwrotni 4 dolne pasmo taśmy staje się jej pasmem górnym i przemieszcza się przez przesypowy wysięgnik 8 oraz pędne bębny 28, 30 pomocniczego napędu 7 tego pasma, a następnie przemieszcza się przez umieszczony na końcu przenośnika wysypowy wysięgnik 5 zawierający nieprzesuwny zrzutowy bęben 6, po minięciu którego górne pasmo staje się znów pasmem dolnym taśmy 2 i przemieszcza się przez główny napęd 1 przenośnika. Pomocniczy

6 173 566 napęd 7 jest w wyrobisku W tak umieszczony, aby dwudrożna odkładnia 20 przesypowego wysięgnika 8 była usytuowana nad górnym, nieckowo uformowanym pasmem drugiego przenośnika P, którego dolne pasmo taśmy usytuowane jest pomiędzy pasmami taśmy 2 przenośnika z napędem pomocniczym. Takie usytuowanie wysięgnika 8 oraz odkładm 20 sprawia, że urobek po przesypaniu jest dalej transportowany na wprost, albo w całości lub w części - po przesterowaniu odkładni - jest przesypany na drugi przenośnik P. Zanieczyszczenia powstałe z urobku są usuwane poza pędne bębny 28, 30 napędu pomocniczego, za pośrednictwem zsypu 26 oraz zsuwni 24. Fig. 2

173 566 F i g 3 Fig. 3

173 566 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł