(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) IntCl7: E21D 11/36 (54) Spągnica zamkniętej obudowy skrzyżowań wyrobisk korytarzowych (73) Uprawniony z patentu: Główny Instytut Górnictwa, Katowice, PL (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 19/97 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 06/00 (72) Twórcy wynalazku: Edward Kowalski, Kalety, PL Stanisław Łaboński, Katowice, PL Jan Perek, Katowice, PL Bohdan Sawka, Katowice, PL Krzysztof Skrzyński, Katowice, PL Stanisław Stałęga, Katowice, PL Karol Kozieł, Gliwice, PL Bolesław Kozek, Lublin, PL PL B1 (57) 1. Spągnica zamkniętej obudowy skrzyżowań wyrobisk korytarzowych, wyposażonej w nośny portal i nośne wsporniki, znamienna tym, że ma centralną płytę oporową (7) z środkowym elementem upodatniąjącym (9) i co najmniej dwoma obwodowymi obejmami (8) mieszczącymi jedne końce połączonych strzemionami (13) łukowych elementów spągnico wych (12), których drugie końce są osadzone w obejmach (10) z upodatniającą wkładką (14) i oporową płytą (11) połączoną z nośnym portalem (1) lub nośnym wspornikiem (2).

2 Spągnica zamkniętej obudowy skrzyżowań wyrobisk korytarzowych Zastrzeżenia patentowe 1. Spągnica zamkniętej obudowy skrzyżowań wyrobisk korytarzowych, wyposażonej w nośny portal i nośne wsporniki, znamienna tym, że ma centralną płytę oporow ą (7) z środkowym elementem upodatniającym (9) i co najmniej dwoma obwodowymi obejmami (8) mieszczącymi jedne końce połączonych strzemionami (13) łukowych elementów spągnico wych (12), których drugie końce s ą osadzone w obejmach (10) z upodatniającą wkładką (14) i oporową płytą (11) połączoną z nośnym portalem (1) lub nośnym wspornikiem (2). 2. Spągnica według zastrz. 1, znamienna tym, że obwodowe obejmy (8) są połączone trwale z dolną płaszczyzną centralnej płyty oporowej (7) wokół środkowego elementu upodat niającego (9). 3. Spągnica według zastrz. 1 albo 2, znamienna tym, że obwodowe obejmy (8) mają kształt otwartego prostokąta. 4. Spągnica według zastrz. 1, znamienna tym, że oporowe płyty (11) obejm (10) z upodat niającymi wkładkami (14) są połączone rozłącznie z wewnętrzną płaszczyzną upodatniającego segmentu (5) nośnego portalu (1) lub nośnego wspornika (2). 5. Spągnica według zastrz. 1 albo 4, znamienna tym, że obejmy (10) z upodatniającymi wkładkami (14) m ąją kształt graniastosłupa o przekroju trapezowym, dostosowanym do obrysu łukowych elementów spągnicowych (12). 6. Spągnica według zastrz. 4, znamienna tym, że oporowe płyty (11) są stabilizowane na upodatniających segmentach (5) poprzecznymi płaskownikami (15). * * * Przedmiotem wynalazku jest spągnica zamkniętej obudowy skrzyżowań wyrobisk korytarzowych, zwłaszcza wyrobisk o dużym przekroju poprzecznym w trudnych warunkach górni czo-geologicznych. Znana jest, na przykład z polskiego opisu patentowego nr , obudowa odgałęzień i rozwidleń wyrobisk korytarzowych, składająca się z nośnego portalu i co najmniej jednego nośnego wspornika, wykonanych z dźwigarów skrzynkowych. Dźwigary są wyposażone w czołowe płyty z otworami dla ich łączenia śrubami oraz w boczne łączniki do mocowania łuków i odrzwi z kształtowników górniczych, uzupełniających zasadniczą konstrukcję nośną obudowy. Konstrukcja nośna początkowo pracuje jako sztywna, natomiast przy nadmiernie wzrastającym obciążeniu górotworu obudowę zabezpieczają segmenty upodatniające, stanowiące wyposażenie portalu i wsporników nośnych. Tak skonstruowana obudowa zapewnia stałą wysokość odgałęzień i rozwidleń wyrobisk korytarzowych, korzystną zwłaszcza w wyrobiskach o dużym przekroju poprzecznym, ze względu na możliwość istotnego zmniejszenia wielkości niezbędnego do ich wykonania wyłomu oraz dużą odporność na obciążenia giętno skrętne, wynikające ze zróżnicowanego obciążenia wywieranego przez łuki i odrzwia w odgałęzieniu lub rozwidleniu na nośny portal lub nośne wsporniki. W trudnych warunkach górniczo-geologicznych konieczne jest jednak zwiększenie nośności tej obudowy oraz przeciwdziałanie przedostawania się skał spągowych do wyrobiska. Problem ten rozwiązuje spągnica zamkniętej obudowy skrzyżowań wyrobisk korytarzowych, wyposażonej w nośny portal i nośne wsporniki, według wynalazku, mająca centralną płytę oporową z środkowym elementem upodatniającym i co najmniej dwoma obwodowymi obejmami mieszczącymi jedne końce połączonych strzemionami łukowych elementów spągnicowych, których drugie końce są osadzone w obejmach z upodatniającą wkładką i oporową płytą

3 połączoną z nośnym portalem lub nośnym wspornikiem. Obwodowe obejmy korzystnie są połą czone trwale z dolną płaszczyzną centralnej płyty oporowej wokół środkowego elementu upoda tniającego oraz m ają kształt otwartego prostokąta. Oporowe płyty obejm z upodatniającymi wkładkami, korzystnie są połączone rozłącznie z wewnętrzną płaszczyzną upodatniającego segmentu nośnego portalu lub nośnego wspornika. Obejmy te mają korzystnie kształt grania stosłupa o przekroju trapezowym, dostosowanym do obrysu łukowych elementów spągnico wych. Oporowe płyty są stabilizowane n a upodatniających segmentach poprzecznymi płaskownikami. Zamknięcie obudowy skrzyżowań wyrobisk korytarzowych spągnicą według wynalazku, charakteryzującą się dużą wytrzymałością oraz wielopunktową podatnością, zapewnia z jednej strony zwiększenie nośności tej obudowy oraz zabezpieczenie wyrobiska od strony spągu, a z drugiej strony ochronę układu spągnicy przed nadmiernym obciążeniem i ewentualną deformacją. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładowym wykonaniu na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schemat obudowy skrzyżowania wyrobisk w widoku z góry, fig. 2 - tę obudowę w układzie zamkniętym w widoku z boku według przekroju A-A zaznaczonego na fig. 1, fig. 3 - spągnicę zamkniętej obudowy, a fig. 4 - centralną płytę oporową spągnicy w widoku od dołu według strzałki B zaznaczonej na fig. 3. Zamknięta obudowa skrzyżowania wyrobisk korytarzowych ma nośny portal 1 i nośne wsporniki 2, łączone czołowo do portalu 1 za pomocą śrub oraz ma łuki 3 i odrzwia 4 z kształtowników górniczych uzupełniających konstrukcję nośną. Nośny portal 1 i nośne wsporniki 2 są wyposażone w dolne upodatniające segmenty 5. Tak ukształtowana obudowa jest zamknięta od spągu spągnicą 6 mającą centralną płytę oporową 7, na przykład ośmiokątną, z czterema obwodowymi obejmami 8 w kształcie otwartego prostokąta, rozstawionymi co 90. Taka centralna płyta oporowa 7 jest przeznaczona do zabezpieczania wyrobisk korytarzowych przecinających się pod kątem prostym. Dla zabezpieczania odgałęzień i rozwidleń wyrobisk korytarzowych, centralna płyta oporowa 7 może mieć dwie obwodowe obejmy 8 ustawione w jednej osi na jej przeciwległych krańcach. Obwodowe obejmy 8 są połączone trwale z dolną płaszczyzną centralnej płyty oporowej 7 wokół środkowego elementu upodatniającego 9, który może stanowić drewniany krążek o odpowiedniej średnicy i wysokości. Spągnicą 6 ma ponadto obejmy 10 z oporową płytą 11, połączoną rozłącznie z wewnętrzną płaszczyzną upodatniającego segmentu 5 nośnego portalu 1 lub nośnego wspornika 2. Obwodowe obejmy 8 mieszczą jedne końce łukowych elementów spągnicowych 12, składających się z dwóch części połączonych ze sobą dwoma strzemionami 13. Natomiast w obejmach 10 są osadzone drugie końce łukowych elementów spągnicowych 12. Obejmy 10 mają upodatniające wkładki 14 oraz kształt graniastosłupa o przekroju trapezowym, dostosowanym do obrysu łukowych elementów spągnicowych 12. Oporowe płyty 11 obejm 10 są stabilizowane n a upodatniających segmentach 5 za pomocą poprzecznych płaskowników 15. Spągnicą 6 ma trzy punkty podatności: na złączu łukowych elementów spągnicowych 12, na środkowym elemencie upodatniającym 9 centralnej płyty oporowej 7 oraz na upodatniającej wkładce 14 w obejmie 10.

4

5 Widok B" fig. 4 fig. 3

6 fig. 1 fi g. 2 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz. Cena 2,00 zł.