SCENARIUSZ LEKCJI: "POZNAJEMY LAS I JEGO MIESZKAŃCÓW" - zajęcia rozpisane na 2 godziny lekcyjne. I. CELE LEKCJI -uczeń potrafi określić warunki panujące w lesie; -zna piętra roślinności w lesie; -potrafi wymienić rośliny i zwierzęta występujące w każdym piętrze lasu; -umie tworzyć łańcuchy pokarmowe z organizmów leśnych; -wyjaśnia rolę lasów; -przewiduje skutki niszczenia i wycinania lasów. II. Lekcja odnosi do programu Wydawnictwa Nowa Era Nr. DKW-4014-165/ 99. Mieści się w dziale programu: "Poznajemy nasze otoczenie". III. UWAGI ORGANIZACYJNE. Pierwszą lekcję należy przeprowadzić w lesie, a drugą w klasie. Na obu lekcjach uczniowie pracują w 4-osobowych grupach. W klasie należy przygotować miejsce na wystawkę "Leśne skarby". Pomoce: Każda grupa powinna posiadać swój zestaw: -termometr; -patyk z przyczepionym na końcu paskiem folii szerokości 3cm. i długości około 30 cm.; -lignina( bibuła); -słoik (po dżemie); -lupy; -atlasy do oznaczania drzew i krzewów leśnych; -papierowe torebki na "leśne skarby"; -długi sznurek. Rozkład czasowy zajęć:
I. Lekcja 1. Rozpoczęcie lekcji-10min. 2. Zadanie 1- Warunki panujące w lesie- karta pracy nr. 1-20min. 3. Zadanie 2-Warstwy lasu i ich mieszkańcy- karta pracy nr.2-15min. ( w czasie wykonywania zadania 2 dzieci zbierają "leśne skarby".) II. Lekcja. 1. Przygotowanie grup do prezentacji-5min. 2. Prezentacja grup-15min. 3. Podsumowanie zajęć-15min.-sporządzenie wspólnej tabeli-karta pracy nr 3 4. Urządzenie wystawki leśne skarby -10 min. Czas przygotowania do lekcji: -czytanie scenariusza -10 min.; -gromadzenie pomocy- 15 min.; -skopiowanie kart pracy -zależnie od liczby dzieci. IV.PRZEBIEG LEKCJI 1. Faza wprowadzająca: -zapytaj dzieci czy lubią przebywać w lesie (wszystkie odpowiedzą "tak") A dlaczego? Z czym kojarzy ci się las! Jakie funkcje spełnia las?; -przedstaw dzieciom temat i omów dokładnie cele lekcji; -zapoznaj z przebiegiem zajęć ( zadanie 1 i 2 ) -podziel klasę na grupy, poproś "asystentów' o rozdanie pomocy i kart pracy 1 i 2. 2. Faza realizacyjna: a) zadanie 1- pomiarów dokonuje się przed lasem i w głębi lasu; -temperaturę powietrza dzieci mierzą przed lasem i w głębi lasu; -nasłonecznienie oceniają używając określeń: słonecznie, półcień, cień; -siłę wiatru oceniają za pomocą patyka z przyczepionym paskiem folii. Jeśli pasek bibuły porusza się i jest wzniesiony jak chorągiewka, to siła wiatru jest duża, jeśli opada w dół -siła wiatru jest niewielka; -wilgotność gleby bada się przyciskając mocno do ziemi przez około 5 min.słoik zawinięty ligniną i oceniając wielkość plamy. Jeżeli plama jest duża (jak dno słoika lub większa), to gleba jest mocno wilgotna. Jeśli plama jest mniejsza niż dno słoika -gleba jest średnio wilgotna. Jeżeli nie ma plamy na bibule -gleba jest sucha. Po dokonaniu pomiarów dzieci notują wyniki w tabeli. b) zadanie 2
-dzieci rozpoznają warstwy lasu; -rozpoznają niektóre rośliny i zwierzęta poszczególnych warstw; -uzupełniają tabelę zamieszczoną w karcie pracy nr. 2. Z tą częścią zajęć dzieci nie mają problemów. Warstwy lasu oraz rośliny i zwierzęta poszczególnych warstw poznały już na środowisku w kl.iii. Za pomocą atlasów mogą rozpoznać te rośliny, których jeszcze nie znały. c) po powrocie do klasy grupy prezentują swoje wyniki umieszczone w tabelach; d) zapisanie notatki w zeszycie -notatką jest wspólna tabela, pomocną może być karta pracy nr.3. Warstwa lasu Rośliny Zwierzęta 3. Faza podsumowująca. a) gra dydaktyczna -łańcuchy pokarmowe w lesie. Na ", polanie leśnej" zaczynamy budować kolejne ogniwa łańcucha. Pierwszym ogniwem jest drzewo, którego różne części stanowią pokarm dla wielu zwierząt. Osoba-drzewo staje na środku klasy i trzyma w ręku sznurek. Następnie pytamy, kto żywi się pokarmem produkowanym przez drzewo. Osoba, która pierwsza poda prawidłowy przykład, staje niedaleko drzewa i trzyma naprężony sznur łączący ją z drzewem Pytamy o kolejne ogniwa, każde ogniwo połączone jest sznurem z poprzednim. Należy uwzględnić reducentów ( substancje pokarmowe powracają do drzewa). Następnym etapem jest ścięcie drzewa- prowadzący jako przedstawiciel ludzkich interesów, ścina drzewo. Drzewo przewraca się, pociąga za sobą sznur- kolejne ogniwa pociągnięte sznurem również się przewracają.sieć zależności rozpada się. Zadajemy dzieciom pytania: -jaki wpływ na środowisko leśne ma wycinanie drzew?; -czy powinniśmy chronić lasy, dlaczego? b) ocena pracy grup; c) praca domowa: -wykonaj rysunek lasu, zaznaczając w nim poszczególne warstwy; -odpowiedz na pytanie jakie są najważniejsze funkcje lasu-pracę wykonaj w oparciu o kartę pracy nr.4; -urządzenie wystawki "leśne skarby.
KARTA PRACY NR. 1. Zadanie 1. Dokonaj pomiarów: temperatury powietrza, nasłonecznienia, siły wiatru oraz wilgotności gleby. Pomiarów dokonuj przed lasem i w głębi lasu. 1. Zmierz temperaturę powietrza przed lasem i w głębi lasu. Wyniki wpisz do tabeli. Pomiaru dokonujemy na wysokości 1,5m. 2.0ceń nasłonecznienie, używając określeń: słonecznie -półcień -cień. 3.Siłę wiatru oceń za pomocą patyka z przyczepionym na końcu paskiem folii. Patyk trzymaj uniesiony w górze. Jeśli pasek folii porusza się i jest wzniesiony jak chorągiewka, to siła wiatru jest duża I jeśli pasek opada w dół, siła wiatru jest niewielka. 4. Wilgotność gleby zbadaj przyciskając mocno do ziemi przez około 5 min. słoik zawinięty ligniną -oceń wielkość plamy.jeżeli plama jest taka jak dno słoika lub większa, to gleba jest mocno wilgotna.jeśli plama jest mniejsza niż dno słoika -gleba jest średnio wilgotna. Brak plamy świadczy o suchej glebie. Po wykonaniu ćwiczeń wypełnij tabelę. PRZED LASEM TEMPERATURA NASŁONECZNIENIE SIŁA WIATRU WILGOTNOŚĆ W GŁĘBI LASU KARTA PRACY NR.2. Wiesz że rośliny występują w lesie warstwowo. Czy znasz mieszkańców poszczególnych warstw? Popatrz na rośliny, może zauważysz też jakieś zwierzęta. Jeżeli rozpoznałeś już niektórych mieszkańców lasu uzupełnij tabelę.
WARSTWA LASU ROŚLINY ZWIERZĘTA KORONY DRZEW PODSZYT RUNO LEŚNE ŚCIÓŁKA LEŚNA 2.Pozbieraj do torebki II leśne skarby".pamiętaj niczego nie wolno zrywać!!! KARTA PRACY NR 3
Autorzy: Aleksandra Piórkowska Małgorzata Rostowska