PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE
1. Przedmiotem oceny są: wiadomości i umiejętności, zaangażowanie w proces nauczania-uczenia się (aktywność). 2. Narzędzia pomiaru osiągnięć uczniów: prace kontrolne (sprawdziany, testy), kartkówki, odpowiedź ustna, zadania w zeszycie ćwiczeń, prace domowe (np. odpowiedzi na pytania, referaty, prace długoterminowe, projekty), aktywność na lekcji (np. kilkuzdaniowa wypowiedź, praca w grupie, udział w dyskusji, praca z materiałem źródłowym), zeszyt (może być narzędziem pomiaru osiągnięć ucznia, ale nie musi) 3. Ocenie podlega: stopień opanowania materiału faktograficznego, dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych, stylistyczna poprawna wypowiedź, stopień rozumienia tematu, znajomość pojęć i terminów z zakresu przedmiotu, poziom orientacji w sytuacji społecznej, politycznej i gospodarczej Polski oraz świata, umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji (prasa, radio, telewizja, Internet, multimedia) 4. Kryteria oceniania poszczególnych czynności: Prace pisemne: 0% - 19% - niedostateczny 20% - 39% - 1,1 2,0 40% - 50% - 2,1 3,0 51% - 75% - 3,1 4,0 76% -95% - 4,1 5,0 96% - 100% - 5,1 6,0 Odpowiedź ustna: - wartość merytoryczna odpowiedzi, - zgodność z tematem pytania, - posługiwanie się językiem przedmiotu, - logiczność wypowiedzi Praca domowa: - wartość merytoryczna pracy, - samodzielność, - terminowość, - poprawność językowa o i ortograficzna Prowadzenie zeszytu: - kompletność tematów, - estetyka 2
5. Częstotliwość oceniania: sprawdziany po każdym zakończonym dziale, kartkówki 2 3 w półroczu, prace domowe sprawdzane w podanym terminie, 6. Warunki uzyskiwania ocen śródrocznych i rocznych: Podstawą wystawienia oceny półrocznej, rocznej i końcowej jest średnia ważona ocen cząstkowych. Uczeń musi uzyskać minimum 4 oceny w półroczu. Poszczególnym ocenom przypisuje się następujące wagi: Waga 100 obejmuje sprawdziany, testy, prace klasowe oraz wszelkie inne formy pisemnego sprawdzania wiedzy i umiejętności, zapowiedziane z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem; w tym obszarze mieszczą się również oceny za zdobycie tytułu laureata lub finalisty z wojewódzkiego konkursu przedmiotowego; Waga 80 obejmuje kartkówki, odpowiedzi ustne, dłuższe prace pisemne realizowane indywidualnie podczas lekcji, sukcesy w konkursach powiatowych, rejonowych, wojewódzkich, a także udział w konkursach poprzedzonych eliminacjami; Waga 50 obejmuje aktywność, pracę indywidualną na lekcji, prace długoterminowe (referaty, projekty, prezentacje itp.), prasówki, hymn; Waga 30 obejmuje zadania domowe, pracę w grupach W uzasadnionych przypadkach nauczyciel może przyporządkować każdą z podejmowanych przez ucznia aktywności do innej wagi niż ta wynikająca z przedstawionej klasyfikacji (np. wyjątkowo ważne zadanie domowe może być oceniane według wagi 50), o czym uczniowie powinni być poinformowani przed podjęciem aktywności podlegającej ocenie, (informacja ta powinna zostać zapisana przez ucznia w zeszycie). 7. Warunki poprawiania ocen: Uczeń ma możliwość poprawy każdej oceny otrzymanej z pracy kontrolnej (sprawdzianu, testu) w ustalonym wspólnie terminie, po lekcjach, tylko jeden raz. Ocenę uzyskaną w wyniku poprawy uwzględniamy wtedy, gdy jest ona wyższa od oceny poprawionej. Nie ma możliwości poprawy ocen z odpowiedzi ustnych i kartkówek. 8. Inne ustalenia: Uczeń ma prawo być nieprzygotowany 2 razy w półroczu otrzymuje za to kropkę w dzienniku zajęć. Trzecia i każda następna kropka jest jednoznaczna z ocena niedostateczną. Uczeń jest zwolniony z odpowiedzi, kartkówki lub sprawdzianu w zapowiedzianym terminie jeśli był nieobecny w tygodniu poprzedzającym, termin pracy. W przypadku unikania zaliczenia zaległego materiału (dłużej niż 2 tygodnie od powrotu do szkoły) uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną Uczniowi przysługuje możliwość odwołania się od oceny według trybu zapisanego w Statucie Szkoły. 3
KLASA II Ocenę niedostateczną (1) może otrzymać uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania, nie potrafi, nawet przy znacznej pomocy nauczyciela, korzystać z prostych środków dydaktycznych, nie potrafi formułować nawet bardzo prostych wypowiedzi ustnych i pisemnych ponieważ nie zna i nie rozumie podstawowej terminologii stosowanej na lekcjach, nie zna nazw i rozmieszczenia województw w Polsce, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, ćwiczeń. Ocenę dopuszczającą (2) otrzymuje uczeń, który: ma braki w wiadomościach, nie opanował także wszystkich umiejętności przewidzianych w programie, ale nie uniemożliwia mu to dalszego poznawania treści programowych w następnych etapach edukacji, zna podstawowe pojęcia i terminy związane z człowiekiem jako istotą społeczną oraz życiem demokratycznym, zna podstawowe cechy grupy społecznej, czynniki narodotwórcze, wymienia główne zadania szkoły, prawa i obowiązki dziecka i ucznia, zadania SU zna mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę, zna podstawy demokracji i rozróżnia systemy władzy we współczesnych państwach, zna fundamentalne zasady demokracji zawarte w Konstytucji RP, zna podstawowe pojęcia i terminy dotyczące struktury władzy w Polsce, zna wolności, prawa i obowiązki obywateli RP, zna podstawowe pojęcia dotyczące samorządu terytorialnego, zna niektóre nazwy województw w Polsce, zadania i polecenia, które uczeń wykonuje, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mają niewielki stopień trudności, zeszyt ćwiczeń prowadzi niesystematycznie, nie wykonał wszystkich prac lekcyjnych i domowych. Ocenę dostateczną (3) otrzymuje uczeń, który: opanował minimum wiadomości określonych programem nauczania, zna podstawowe pojęcia i terminy związane z człowiekiem jako istotą społeczną oraz życiem demokratycznym, zna klasyfikację grup społecznych i zna zasady podejmowania decyzji w grupie, zna podstawowe dokumenty określające zasady funkcjonowania szkoły zna najważniejsze czynniki narodotwórcze i mniejszości narodowe zamieszkujące w Polsce, zna fundamentalne zasady demokracji oraz zna współczesne modele państwa, zna fundamentalne zasady demokracji zawarte w Konstytucji RP, zna zasady wyboru najważniejszych organów władzy w Polsce, wie, że oprócz praw obywatel ma też powinności, definiuje pojęcie samorządu terytorialnego, potrafi formułować schematyczne wypowiedzi ustne i pisemne, umie posługiwać się, często pod kierunkiem nauczyciela prostymi środkami dydaktycznymi wykorzystanymi na lekcji. Ocenę dobrą (4) otrzymuje uczeń, który: nie opanował całego materiału określonego programem nauczania, ale nie utrudnia mu to głębszego i pełniejszego poznania wiedzy podstawowej, rozumie klasyfikację grup społecznych i zna wady i zalety podejmowania decyzji w sprawach grupy, potrafi scharakteryzować więzi społeczne jakie zachodzą między jednostką a grupą, 4
rozumie znaczenie tożsamości narodowej i zna prawa mniejszości narodowych w Polsce, rozumie podstawowe zasady demokracji, potrafi wskazać modele państw we współczesnym świecie (np. królestwo - republika) i wskazać ich najważniejsze cechy, umie scharakteryzować główne treści konstytucji, rozumie zasady wyboru i potrafi wskazać najważniejsze kompetencje organów władzy RP, uzasadnia cel działania organizacji pozarządowych, fundacji, stowarzyszeń, związków zawodowych, określa specyfikę działalności organów terytorialnych i organów szkoły, zna nazwy i rozmieszczenie części województw w Polsce, rozumie genezę, przebieg i skutki wielu zjawisk zachodzących we współczesnej Polsce i świecie, zna nazwiska najważniejszych osób ze sceny politycznej kraju, poprawnie posługuje się prostymi źródłami informacji, wykonuje samodzielnie typowe zadania polegające na ocenianiu, selekcjonowaniu, wartościowaniu, uzasadnianiu, umie formułować proste, typowe wypowiedzi ustne i pisemne. Ocenę bardzo dobrą (5) może otrzymać uczeń, który: opanował w pełnym stopniu wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania, sprawnie, samodzielnie posługuje się różnymi źródłami wiedzy, rozumie i poprawnie stosuje poznaną terminologię dotyczącą człowieka jako istoty społecznej oraz życia demokratycznego, rozumie zasady klasyfikacji grup społecznych oraz wady i zalety podejmowania decyzji w sprawach grupy, potrafi zinterpretować wybrane role społeczne, rozumie, że oprócz praw uczeń ma tez obowiązki, potrafi scharakteryzować przejawy tożsamości narodowej, potrafi wskazać prawa mniejszości narodowych, potrafi przedstawić wady i zalety demokracji oraz wie czym różnią się jej podstawowe formy, zna współczesne modele państw i potrafi wskazać ich najważniejsze cechy, potrafi scharakteryzować główne treści konstytucji: zasady ustrojowe, system organów państwowych, rozumie zasady wyboru i zna kompetencje organów władzy RP, umie określić rodzaje swobód obywatelskich, granice wolności, wyodrębnia różnice w podziale zadań poszczególnych struktur samorządu oraz organów szkoły, wyodrębnia różnice występujące pomiędzy zadaniami poszczególnych struktur samorządu gminy, powiatu, województwa, zna nazwy i rozmieszczenie wszystkich województw w Polsce, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, wykorzystując wiedzę zdobytą w szkole i poza nią, umie współpracować w grupie, aktywnie uczestniczy w lekcjach. Ocenę celującą (6) może otrzymać uczeń, który: wyróżnia się szeroką, samodzielnie zdobytą wiedzą, wybiegającą poza treści podstawy programowej wos, posiadł umiejętność samodzielnego korzystania z różnych źródeł informacji, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, które są wzorowe pod względem merytorycznym, jak i językowym, nie boi się wypowiadać własnych, nawet kontrowersyjnych opinii i sądów, które potrafi prawidłowo, przekonująco uzasadnić, doskonale zna szeroką terminologię przedmiotową, swobodnie się nią posługuje, bierze udział i odnosi sukcesy w konkursach, 5
wykazuje doskonałą orientację w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej. KLASA III Ocenę niedostateczną (1) może otrzymać uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania, nie potrafi, nawet przy znacznej pomocy nauczyciela, korzystać z prostych środków dydaktycznych, nie potrafi formułować nawet bardzo prostych wypowiedzi ustnych i pisemnych ponieważ nie zna i nie rozumie podstawowej terminologii stosowanej na lekcjach, nie prowadzi zeszytu przedmiotowego, ćwiczeń. Ocenę dopuszczającą (2) otrzymuje uczeń, który: ma braki w wiadomościach, nie opanował także wszystkich umiejętności przewidzianych w programie, ale nie uniemożliwia mu to dalszego poznawania treści programowych w następnych etapach edukacji, zna symbole Unii Europejskiej, zna instytucje czuwające nad bezpieczeństwem międzynarodowym, zna podstawowe pojęcia z zakresu ekonomii, zna zasady funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej, zna najważniejsze problemy współczesnego świata, zadania i polecenia, które uczeń wykonuje, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mają niewielki stopień trudności, zeszyt ćwiczeń prowadzi niesystematycznie, nie wykonał wszystkich prac lekcyjnych i domowych. Ocenę dostateczną (3) otrzymuje uczeń, który: opanował minimum wiadomości określonych programem nauczania, zna organizacje międzynarodowe do których należy Polska (NATO, ONZ), zna podstawowe pojęcia z zakresu ekonomii, rozumie zasady funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej, zna zasady funkcjonowania rynku pracy, potrafi wskazać najważniejsze problemy współczesnego świata ekonomiczne, ekologiczne i społeczne, potrafi formułować schematyczne wypowiedzi ustne i pisemne, umie posługiwać się, często pod kierunkiem nauczyciela prostymi środkami dydaktycznymi wykorzystanymi na lekcji. Ocenę dobrą (4) otrzymuje uczeń, który: nie opanował całego materiału określonego programem nauczania, ale nie utrudnia mu to głębszego i pełniejszego poznania wiedzy podstawowej, potrafi wskazać najważniejsze cele polskiej polityki zagranicznej, potrafi omówić działalność głównych organów UE, zna organizacje międzynarodowe i regionalne do których należy Polska, rozumie pojęcia z zakresu ekonomii i gospodarowania, rozumie zasady funkcjonowania różnego rodzaju gospodarek na przestrzeni wieków, potrafi wskazać główne instytucje ekonomiczne, rozumie zasady funkcjonowania rynku pracy, potrafi poprawnie napisać CV, potrafi opracować posty schemat związany z przedsiębiorczością, potrafi omówić najważniejsze problemy współczesnego świata ekonomiczne, ekologiczne i społeczne, zna nazwiska najważniejszych osób ze sceny politycznej kraju, rozumie genezę, przebieg i skutki wielu zjawisk zachodzących we współczesnej Polsce i świecie, 6
poprawnie posługuje się prostymi źródłami informacji, wykonuje samodzielnie typowe zadania polegające na ocenianiu, selekcjonowaniu, wartościowaniu, uzasadnianiu, umie formułować proste, typowe wypowiedzi ustne i pisemne. Ocenę bardzo dobrą (5) może otrzymać uczeń, który: opanował w pełnym stopniu wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania, potrafi wskazać najważniejsze cele polskiej polityki zagranicznej i zmiany jakie nastąpiły po 1989 roku, potrafi przeanalizować korzyści i obawy wynikające z przynależności Polski do różnych instytucji międzynarodowych (UE, ONZ, NATO i regionalnych), rozumie i poprawnie stosuje poznaną terminologię z zakresu ekonomii, potrafi omówić zasady funkcjonowania różnego rodzaju gospodarek na przestrzeni wieków, rozumie zasady działania głównych instytucji ekonomicznych, rozumie zasady funkcjonowania rynku pracy i zależność miedzy przedsiębiorczością jednostki a gospodarowaniem, potrafi poprawnie napisać CV i list motywacyjny, potrafi opracować prosty schemat biznes-planu, potrafi wyjaśnić, jakie korzyści i zagrożenia może nieść za sobą rozwój postępu technicznego, rozwój ekonomiczny, globalizacja, zna nazwiska najważniejszych osób ze sceny politycznej i ekonomicznej kraju, sprawnie, samodzielnie posługuje się różnymi źródłami wiedzy, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, wykorzystując wiedzę zdobytą w szkole i poza nią, umie współpracować w grupie, aktywnie uczestniczy w lekcjach. Ocenę celującą (6) może otrzymać uczeń, który: wyróżnia się szeroką, samodzielnie zdobytą wiedzą, wybiegającą poza treści podstawy programowej wos, posiadł umiejętność samodzielnego korzystania z różnych źródeł informacji, samodzielnie formułuje wypowiedzi ustne i pisemne na określony temat, które są wzorowe pod względem merytorycznym, jak i językowym, nie boi się wypowiadać własnych, nawet kontrowersyjnych opinii i sądów, które potrafi prawidłowo, przekonująco uzasadnić, doskonale zna szeroką terminologię przedmiotową, swobodnie się nią posługuje, bierze udział i odnosi sukcesy w konkursach, wykazuje doskonałą orientację w aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej Polski oraz w sytuacji międzynarodowej. 7
Wymagania na poszczególne stopnie z wiedzy o społeczeństwie, opracowane na podstawie opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej: KLASA II Uczeń powinien: znać treści konieczne, niezbędne do kontynuowania nauki w następnych etapach edukacji, umieć wykonywać zadania i polecenia, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mające niewielki stopień trudności. W zakresie wiedzy uczeń powinien znać: potrzeby ludzkie najważniejsze pojęcia i terminy związane z życiem człowieka w społeczeństwie grupa społeczna, społeczeństwo, naród, państwo, zasady tworzenia i przynależności do grup społecznych, podstawowe symbole narodowe (godło, flaga, hymn), podstawowe zasady tworzenia państw, podstawowe prawa i obowiązki obywatela dziecka ucznia. najważniejsze pojęcia i terminy związane z życiem człowieka w państwie demokratycznym konstytucja, prawa obywateli, władza, sądy, najważniejsze zadania samorządu terytorialnego gminy, różne formy działania obywateli, najważniejsze postaci sceny politycznej prezydent, premier, podstawowe prawa i obowiązki człowieka. W zakresie umiejętności uczeń powinien umieć: oceniać proste fakty i wydarzenia, formułować proste odpowiedzi ustne i pisemne, słuchać ze zrozumieniem i komunikować się z innymi, pracować w grupie, formułować pytania dotyczące omawianej problematyki. W zakresie postaw uczeń powinien: mieć szacunek wobec symboli narodowych, poszanować procedury demokratyczne w działaniu, znać podstawowe wartości w życiu człowieka, rozumieć znaczenie praw obywatela dziecka ucznia, rozumieć znaczenie praw człowieka. szanować poglądy innych ludzi, stosować normy współżycia w grupie społecznej, KLASA III Uczeń powinien: znać treści konieczne, niezbędne do kontynuowania nauki w następnych etapach edukacji, umieć wykonywać zadania i polecenia, często przy znacznej pomocy nauczyciela, mające niewielki stopień trudności. W zakresie wiedzy uczeń powinien znać: podstawy istnienia i działania UE, elementarne pojęcia i terminy związane z życiem gospodarczym człowieka ekonomia, rynek, podatek, bezrobocie, działalność gospodarcza, 8
podstawowe prawa rządzące rynkiem, zasady prowadzenia gospodarstwa domowego, swoje możliwości i predyspozycje zawodowe, podstawowe procedury obowiązujące w ubieganiu się o pracę. W zakresie umiejętności uczeń powinien umieć: oceniać proste fakty i wydarzenia, sporządzić prosty dokument niezbędny przy ubieganiu się o pracę, formułować proste odpowiedzi ustne i pisemne, pracować w grupie, formułować pytania dotyczące omawianej problematyki. W zakresie postaw uczeń powinien: znać podstawowe zasady życia etycznego w gospodarce, umieć stosować posiadane umiejętności w życiu szkolnym (punktualność, rzetelna praca, uczciwość, odpowiedzialność za skutki), umieć trafnie rozpoznać swoje możliwości i predyspozycje, szanować poglądy innych ludzi, stosować normy współżycia w grupie społecznej. W przypadku uczniów posiadających orzeczenie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o dysleksji, dysgrafii i dysortografii przy ocenie zadań i prac pisemnych, wykonywanych na lekcjach, błędy wynikające z orzeczonych dysfunkcji nie wpływają na ocenę. 9