AUTORSKI PROGRAM NAUCZANIA PŁYWANIA ELEMENTARNEGO JUŻ PŁYWAM Opracowanie: mgr Rafał Madej Spis treści: 1. Wstęp 1 2. Adresaci i założenia programu.2 3. Cele ogólne...3 4. Cele wychowawcze..3 5. Cele szczegółowe.3 6. Metody, zasady, formy prowadzenia zajęć..4 7. Osiągnięcia uczniów 4 8. Treści nauczania...5 9. Procedury osiągania celów..7 10. Bibliografia..8 Wstęp Nauczanie pływania służy nie tylko celom sportowym, lecz także użytkowym, zdrowotnym, higienicznym i leczniczym. Nauczanie pływania jest podporządkowane ogólnym zadaniom wychowania fizycznego. Zdrowie, dobre samopoczucie oraz zwiększenie wydolności organizmu to podstawowe korzyści płynące z uprawiania pływania. Pływanie niesie ze sobą tak wiele pozytywnych efektów, że nie sposób wymienić ich wszystkich. Do podstawowych należą: Poprawa wydolności organizmu Lepsza koordynacja ruchowa Pływanie jest wspaniałym budulcem mięśni Wzmocnienie konstrukcji szkieletu kostnego Brak przeciążenia stawów Korekta wad postawy 45 minut regularnego pływania pozwala na pozbycie się nadmiaru tkanki tłuszczowej Pływanie to sport dla każdego niezależnie od wieku Podstawą nauki jest regularność tego sportu Dzieci we wczesnym wieku szkolnym uprawiające pływanie nie mają żadnych problemów ze zdrowiem W porównaniu z innymi dyscyplinami sportowymi wysiłek w środowisku wodnym korzystniej wpływa na wydolność ogólną i rozwój układu krążeniowo oddechowego. Rozluźnienie i odciążenie poprawia koordynację nerwowo mięśniową i odpręża psychicznie. Stymulacja termiczna hartuje organizm. Zmienność stylowa pozwala harmonijnie rozwijać wszystkie mięśnie posturalne odpowiedzialne za prawidłową postawę 1
ciała. Wyeliminowanie ciążenia masy ciała podczas ćwiczeń w wodzie wspomaga leczenie bocznych skrzywień kręgosłupa (skolioz) oraz wad postawy (koślawość kolan, płaskostopie). Na nauczenie pływania nigdy nie jest za późno, jednak im wcześniej podjęte, tym łatwiej pozbyć się lęku przed wodą i szybciej opanować sztukę pływania. Z powyższych względów pływanie powinno zajmować szczególne miejsce w wychowaniu fizycznym oraz rekreacji ruchowej. 2. Adresaci i założenia programu Adresatami programu są uczniowie klasy IV Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 w Jadownikach. Dzieci charakteryzują się zróżnicowanymi warunkami fizycznymi i mentalnymi. Lekcje prowadzone w ramach czwartej godziny wychowania fizycznego, co dwa tygodnie po 90 min. Miejscem realizacji programu jest pływalnia Brzeskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Zajęcia prowadzone w basenie sportowym 25x12,5m i głębokości 1,2 1,8m oraz basenie rekreacyjnym o nieregularnym kształcie i głębokości 1,05m. Według różnych źródeł najkorzystniejszym okresem do nauczania pływania jest wiek przedszkolny i młodszy wiek szkolny, tj. 5-9 lat, a za optymalny wiek rozpoczęcia pływania uznano siódmy rok życia. Niestety ze względu na zbyt małą częstotliwość zajęć i dość duży podział dzieci ze względu na posiadane umiejętności realizacja programu może być nieco utrudniona. Mimo zaawansowanego już wieku oraz różnych umiejętności dzieci, postanowiłem rozpocząć naukę pływania od pierwszego etapu nauczania pływania który jest podstawą do opanowania technik pływania sportowego. Na początku zajęcia prowadzone będą w jednej grupie przez dwóch nauczycieli, a z czasem trwania i stopniem opanowania materiału przez te dzieci, które posiadały już pewien zasób umiejętności, zostaną utworzone dwie grupy zróżnicowane pod względem umiejętności. Głównym założeniem programu jest wyposażenie dzieci w takie umiejętności i wiadomości pływackie aby po zakończeniu nauki mogli przystąpić do egzaminu na kartę pływacką. 1. Cele ogólne Przygotowanie uczniów do nauczania pływania oraz wzbudzenie u nich odpowiedniej motywacji. Adaptacja organizmu do środowiska wodnego. Kształtowanie zachowań prozdrowotnych, dbałość o wygląd osobisty, higienę ciała, pobudzanie do aktywności fizycznej. Zachęcenie dziecka do aktywnego spędzania czasu wolnego. Przeciwdziałanie wadom postawy, hartowanie organizmu. Przełamywanie lęków przed wodą oraz zwiększenie poczucia bezpieczeństwa podczas wypoczynku letniego. Zachęcenie do zawodowego uprawiania pływania. 2
2. Cele wychowawcze Ukształtowanie postaw osobowościowych: zdyscyplinowania, samodzielności, pracowitości oraz współdziałania zespołowego i wzajemnej współodpowiedzialności. Rozwijanie wolicjonalnych cech charakteru: wytrwałości, stanowczości, zdecydowania, odwagi. Wypracowanie nawyków higienicznych związanych z aktywnością ruchową. Wdrożenie do samokontroli i samooceny. Rozwinięcie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych: przestrzeganie zasad, norm społecznych i regulaminów. 3. Cele szczegółowe I etap nauczania pływania Faza pierwsza opanowanie podstawowych czynności w wodzie, zanurzanie głowy do wody, otwieranie oczu pod wodą, opanowanie wydechu do wody, wykonanie leżenia na piersiach i grzbiecie, opanowanie poślizgów na piersiach i grzbiecie, wykonanie prostych skoków do wody płytkiej, Faza druga opanowanie ruchów nóg do kraula na grzbiecie, wykonywanie ruchów nóg do kraula na piersiach, nauczanie pracy ramion do kraula na grzbiecie, nauczanie ruchów ramion do kraula na piersiach, wykonanie skoków do wody głębokiej. Faza trzecia opanowanie pływania kraulem na grzbiecie, próby pływania kraulem na piersiach, wykonywanie wślizgów do wody i prostych skoków na głowę, opanowanie elementów nurkowania w dal i w głąb. Doskonalenie stylów doskonalenie stylu grzbietowego, doskonalenie kraula, 3
nauka skoku startowego i nawrotów klasycznych, nurkowanie w głąb. 4. Metody, zasady i formy prowadzenia zajęć: metody oparte na pokazie, metody oparte na słowie, metody oparte na praktycznym działaniu, metody nauczania częściami i w całości, zasada świadomości i aktywności, zasada poglądowości, zasada systematyczności i stopniowania trudności, forma zabawowa, zadaniowa i ścisła. 5. Osiągnięcia uczniów poślizga na piersiach, poślizg na grzbiecie, ćwiczenie wypornościowe, skok na nogi z wysokości 1 m., wydobycie z głębokości 1m różnych przedmiotów. przepłynięcie 25m sposobem dowolnym. ewentualnie druga grupa poprawnie wykonany skok startowy oraz przystąpienie do egzaminu na kartę pływacką. 6. Treści nauczania Lp. Tematyka Wymagania i umiejętności 1. Zapoznanie uczniów z regulaminem pływalni i bezpieczeństwem przebywania nad wodą 2. Różne sposoby wejścia do wody Uczeń: zna i stara się postępować zgodnie z regulaminem pływalni zna zasady zachowania się nad wodą Uczeń poznaje następujące sposoby wejścia do wody z asekuracją i samodzielnie: po drabince, z siadu na krawędzi niecki, wskoki z przysiadu, skoki z pozycji stojącej. 4
3. Ćwiczenia oswajające z wodą 4. Zanurzanie głowy i otwieranie oczu pod wodą 5. Opanowanie wydechu do wody 6. Ćwiczenia wypornościowe, leżenie na piersiach i grzbiecie. 7. Poślizg na piersiach 8. Poślizg na grzbiecie 9. Skoki do wody Uczeń poznaje: przysiady, obroty, podskoki, marsze, biegi przodem, tyłem, na palcach, odpychanie się od wody, w zanurzeniu do pasa, piersi i po szyję, obmywanie twarzy, ochlapywanie się i wzajemnie w zabawach. przysiady przy ścianie, w parach na wprost siebie trzymając się za ręce, w kole, podczas zabaw, wyścigów, przechodzenie pod żerdzią trzymając się za ręce w parach, szeregu itp., wyjmowanie przedmiotów z dna niecki, liczenie palców, zadanie kontrolne - samodzielne zanurzenie głowy i przejście pod żerdzią, liczenie przedmiotów na dnie basenu dmuchanie przedmiotów pływających na wodzie, wydechy w różnych fazach zanurzenia, wstrzymywanie oddechu, zabawy oddechowe, indywidualne w parach, grupowe, zadanie kontrolne czajniczek dotykanie dłońmi dna basenu, siady leżenia przodem i tyłem na wydechu, korek, meduza, leżenie na piersiach i grzbiecie z przyborem i bez. z odbicia od dna, od brzegu basenu jednonóż i obunóż, wykonanie prawidłowego wdechu, poślizgi z przyborem i bez, nurkowanie pod wodą poślizgi na odległość samodzielnie i z pomocą partnera, z przyborem i bez, z różnym ułożeniem rąk, wzdłuż tułowia, w górze poślizgi na odległość skoki do wody na ugięte nogi, skoki przodem, tyłem z obrotami, skoki z dotykaniem dna, wyławianiem przedmiotów, 5
10. Nauka pracy nóg do kraula na grzbiecie 11. 12. 13. 14. Wykonywanie ruchów nóg do kraula na piersiach Nauczanie pracy ramion do kraula na grzbiecie Koordynacja nóg i rąk w stylu grzbietowym Nauka pracy rąk do kraula na piersiach i oddychania 15. Wykonanie skoków do wody głębokiej Koordynacja pracy rąk i nóg oraz 16. wydechów do wody w kraulu na piersiach skoki połączone z ćwiczeniami wypornościowymi, zadanie kontrolne skok do wody połączony z wyciągnięciem przedmiotu z dna ćwiczenia na brzegu i w wodzie, w siadzie, leżeniu na lądzie i w wodzie, z głową nad wodą i pod wodą, z deską i bez ze zmiennym ułożeniem ramion. ćwiczenie na ławeczce na lądzie, w leżeniu przodem na brzegu z NN w wodzie, z chwytem za przelew z głową nad wodą, z chwytem za przelew z głową w wodzie i z wydechami do wody, z przyborami pomocniczymi, zadanie kontrolne praca nóg do kraula z wydechami do wody. praca ramion na lądzie w miejscu i w ruchu, jednoczesna praca ramion, dokładanka z deską i bez, na przemian stronna praca ramion, pływanie samymi rękami, zadanie kontrolne przepłynięcie 10 m dokładanką w chodzie tyłem na przemian stronna praca rąk, pływanie z rozdzielną pracą ramion, pływanie rytmie 3 x noga 1 x ręka. praca ramion na lądzie w miejscu i w ruchu, w marszu w wodzie o pochylonym tułowiu z deską i bez, z chwytem za przelew, dokładanka z deską i bez, pływanie samymi rękami, ćwiczenie jw. połączone z wydechem do wody. skoki do wody z trzymaniem za żerdź, skoki z deską pływanie krótkich odcinków w szybkim tempie z rytmicznym wdechem i wydechem, 6
17. Doskonalenie pływania kraulem na grzbiecie 18. Próby pływania kraulem na piersiach 19. 20. 21. Opanowanie elementów nurkowania w głąb i w dal Wykonywanie wślizgów do wody i prostych skoków na głowę, Doskonalenie stylu grzbietowego i kraula na piersiach 22. Egzamin na kartę pływacką ciche pływanie krótkie wyścigi. pływanie różnych odcinków z deską, dokładanką, pływanie w zmiennym tempie, stosowanie płetw. zadanie kontrolne przepłynięcie dokładanką połowe basenu pływanie z na przemian stronną pracą rąk bez oddychania z przyborem i bez, pływanie z przyborem dokładanką z wydechem do wody, j.w bez przyboru, pływanie na krótkich odcinkach z różnym rytmem oddechowym. zadanie kontrolne przepłynięcie dokładanką połowę basenu nauka scyzoryka z pływania kraulem, wykonywanie ćwiczeń zwinnościowych, pływanie odległościowe z odbicia od brzegu pływalni, pływanie slalomem, doskonalenie orientacji przestrzennej w wodzie zabawy typu: bomba, łańcuszek zjeżdżalnia z deski lub ławeczki, przewrót w przód z krawędzi basenu, przewrót w przód z wyciągniętymi rękami, skoki z półprzysiadu. łączeniem stylów, stosowanie płetw, liczenie ruchów, pływanie zmiennym tempem. przepłynięcie 200 m w tym przynajmniej 50m stylem grzbietowym, skok do wody z wysokości 0,7m przepłynięcie pod wodą 5m 7. Procedury osiągania celów Lekcje pływania są być prowadzone w atmosferze radości, życzliwości oraz, akceptacji i cierpliwości. 7
Metody i formy nauczania dostosowane do przekazywanych treści, potrzeb i wymagań. rozwojowych uczestników zajęć i wywołują u nich pozytywne nastawienie do stawianych zadań. Indywidualizacja dotyczy zarówno uczniów o mniejszych jak i dużych zdolnościach oraz predyspozycjach do nauki pływania. Działania nauczyciela prowadzą do rozbudzenia zainteresowań tą formą aktywności ruchowej człowieka. Zajęcia na pływalni są bezwzględnie prowadzone w sposób zapewniający całkowite bezpieczeństwo w odpowiednich warunkach higienicznych równocześnie wpajając te zasady dzieciom. Uświadamianie uczniom związku ćwiczeń w wodzie i umiejętności pływania różnymi stylami z korekcją często u nich występujących wad postawy oraz profilaktyką w tym zakresie. 8. Bibliografia Rozporządzenie MENiS z dn. 24.04.2002. Dz.U. 41 poz. 362. Bartkowiak E.(1999): Pływanie sportowe. COS. RCMSKFiS Warszawa. Owczarek S.(1999): Korekcja wad postawy. Pływanie i ćwiczenia w wodzie. WSiP S.A. Karpiński R.(2002): Pływanie. AWF Katowice. Dybińska E, Wójcicki A.: Wskazówki metodyczne do nauczania pływania, AWF Kraków 2002r. Bartkowiak E., Witkowski M.: Nauczanie pływania. Podstawy bezpieczeństwa w wodzie. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza. Warszawa 1986. 8