Trzy sposoby na szanowanie podwodnego?ycia W artykule Co mo?emy zobaczy? pod wod?? poznali?my dziwne i fascynuj?ce stwory z g??bin. W ten sam sposób, jak poruszaj?c si? po drodze musisz zna? znaczenie znaków drogowych i stosowa? si? do pewnych zasad, gdy jeste? pod wod? musisz równie? odpowiednio si? zachowywa?, aby nie zrobi? sobie krzywdy ani nie zaszkodzi??rodowisku. Pierwsza zasada: gdy nurkujesz twoim udzia?em jest przywilej bycia jednym z nielicznych ludzi, którzy mogli z bliska zobaczy? te wspania?e stworzenia. Ale wielki przywilej oznacza te? du?a odpowiedzialno?? (cytat nie dok?adnie by? taki, musia?em go nieco zmieni?): odpowiedzialno?? za to, by chroni? i zachowa? podwodny?wiat dla nas i tych, którzy b?d? go odwiedza? w przysz?o?ci. Pami?taj o tym gdy b?dziesz pod wod?: to co widzisz wokó? cz?sto by?o cierpliwie budowane przez dziesi?tki lat wysi?kiem malutkich istot. Unikaj dotykania,?amania czy uszkadzania czegokolwiek. Zasada numer 2: nie wolno dotyka??adnych zwierz?t morskich. Nawet delikatnie. Wi?kszo?? z nich ma bardzo cienk? i delikatn? skór?, pokryt? warstw??luzu, który chroni je przed infekcjami i odwodnieniem (zanurzenie w wodzie morskiej powoduje utrat? p?ynów; dobrze wiesz,?e trzeba du?o pi? kiedy nurkujesz, to wyobra? sobie,?e sp?dzasz ca?e swoje?ycie pod powierzchni?!). Zatem je?li swoimi wielkimi, szorstkimi d?o?mi g?aszczesz ryb?, my?l?c?e sprawiasz jej przyjemno??, tak naprawd? zdzierasz z jej cia?a warstw??luzu, nara?aj?c jej ods?oni?t? skór? na ryzyko zachorowania. A tego przecie? nie chcemy, prawda? Inny przyk?ad: skóra rozgwiazdy jest gruba i dobrze chroniona, ale jej usta znajduj? si? pod spodem, a?o??dek w górnej cz??ci cia?a. Je?li wyjmiesz j? z wody (na krótk? chwil?, bo uwaga nie mo?e d?ugo przetrwa? poza wod?), woda z jej?o??dka wyp?ynie. Kiedy w?o?ysz s? z powrotem, musisz uwa?a?, by umie?ci? j? odwrotnie na dnie: tylko wtedy powietrze z jej?o??dka b?dzie w stanie wydosta? si? z?o??dka (beknie sobie). W innym przypadku pozostanie w?rodku powoduj?c bardzo silny ból. Bez rozwa?ania, czy to prawda i to jest trzecia zasada?e nie mo?emy powa?nie zaszkodzi? wi?kszo?ci zwierz?t morskich, niektóre z nich mog? zrobi? krzywd? nam, ludziom. Zwierz?ta takie jak meduzy, czy ukwia?y maj? komórki parzyde?kowe. Je?li je dotkniesz mog? u??dli? wywo?uj?c ból i sw?dzenie, podobne do tego, wywo?anego kontaktem z pokrzyw?. Meduzy w swoich mackach maj? ma?e komórki zwane nematocystami, które maj???d?a wype?nione trucizn?. Gdy dotyka si? tych??de?, wstrzykuj? odrobin? tej trucizny nie tak silnej,?eby zabi? cz?owieka, ale do??, by powodowa? ból i sk?oni? do odsuni?cia si? od meduzy, która osi?gn??a swój cel: obron?.
Uwaga?adne zwierz? morskie nie jest agresywne; wszystkie one prosz?,?eby zostawi? je w spokoju. Je?li ich dotykasz, jeste? agresywny wobec nich i wtedy niektóre b?d? si? broni?. Niektóre g?bki maj? takie jakby drzazgi (jak ma?e igie?ki w wacie szklanej), które mog? przebi? skór? na palcach, wywo?uj?c ból i sw?dzenie. Je?owce maj? kruche kolce, które mog? przebi? skór?,?atwo si??ami? i s? trudne do usuni?cia. Lepiej sprawdzi?, gdzie s? i unika? dotykania ich: poruszaj? si? bardzo wolno i nigdy ci? nie zaatakuj?! W tropikach?yj? ma?e i bardzo?adne zwierz?ta, jak?limaki sto?ki (ma??e) czy o?miornica hapalochlaena, z pi?knymi, niebieskimi pier?cieniami na powierzchni skóry. Cho? maj? one po kilka centymetrów, zawieraj? w sobie do?? trucizny,?eby zabi? doros?ego cz?owieka. Nigdy ci? nie zaatakuj?, nie s? agresywne, ale nie dotykaj ich bo mog? pomy?le?,?e s? atakowane i b?d? si? broni?. Nigdy nie dotykaj niczego, co ma jaskrawe kolory. Cz?sto w wodzie jaskrawe kolory s? znakiem ostrzegawczym. Wiele ryb ma truj?ce kolce, na przyk?ad skorpena, ostroszowate czy ogo?cze. Zazwyczaj le?? bez ruchu na dnie, wi?c mo?na ich dotkn?? przez przypadek, czy nadepn??, kiedy si? brodzi przy brzegu. Ich u??dlenie mo?e by? bardzo bolesne. Nurkuj?c lepiej nie dotyka? dna bez sprawdzenia wcze?niej, ani nie uderza? w ska?y. No i w ko?cu s? ryby z ostrymi z?bami i wielkimi paszczami, które mog? ugry??. Mureny, rekiny, barakudy, niektóre rogatnice mog? nas bardzo zrani?, je?li zaatakuj?, ale zazwyczaj nigdy tego nie robi?. Je?li gryz?, to tylko w obronie: musimy respektowa? ich terytorium, tak jak w przypadku ka?dego du?ego zwierz?cia, które mo?esz spotka? na l?dzie (na przyk?ad psa), które tak samo b?d? si? zachowywa?y. Obserwuj i unikaj kontaktu, to nie stanie si? nic z?ego. Tak naprawd? to czasami pod wod? jeste?my atakowani przez bardzo ma?e rybki. Je?li b?dziesz mia? szcz??cie nurkowa? w tropikach, mo?e si? zdarzy??e b?azenek (tak, tak, Nemo) b?dzie ci? gryz? w palce. Malutka rybka, tylko kilka centymetrów d?ugo?ci, z drobnym pyszczkiem, której ugryzienia b?d? bardziej?askota?y. Atakuje, poniewa? chce broni? swojego ukwia?u (to jej dom), do którego za bardzo si? zbli?y?e?. Tylko broni swojego terytorium. Pewnego dnia mój przyjaciel powiedzia? mi, "je?li rekiny by?yby tak agresywne jak b?azenki, nikt nie móg?by bezpiecznie nurkowa?. I mia? racj?. Mora? z tej historii jest taki: zawsze szanuj du?e ryby, ale rekin nigdy ci? nie zaatakuje. To ma?e rybki mog? ci? zaatakowa? ci?, gdy tego b?dziesz si? najmniej spodziewa?. A teraz otwórz swoje oczy zakryte mask? nurkow? i ciesz si? widokami.
O autorze Massimo Boyer jest biologiem morskim, podwodnym fotografem i pisarzem. Promotorem wypraw nurkowych, instruktorem nurkowania i przewodnikiem nurkowym. Uwielbia eksplorowa? Ocean Indyjski. Jest cz?onkiem DAN od 2008 roku. Ten tekst jest fragmentem artyku?u Jak g??bokie jest morze (Com'è profondo il mare), opublikowanego w Collana del FARO wydawanym przez Istituto per l'ambiente e l'educazione Scholè Futuro Onlus, we wspó?pracy z il Pianeta Azzurro i DAN Europe w ramach projektu Scuola d'amare. Seria ta obejmuje proste teksty, w których mo?na?atwo odnale?? potrzebne informacje na temat wa?nych kwestii?rodowiskowych i spo?ecznych. Teksty: Stefano Moretto, Mario Salomone, Massimo Boyer, Claudio Di Manao, Cristian Pellegrini. Projekt graficzny, ilustracje i sk?ad: Francesca Scoccia.