Pani Agnieszka Turkowska Dyrektor Ośrodka Opiekuńczo- Wychowawczego w Płocku Placówka Interwencyjna

Warszawa, 28 stycznia 2019 WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-VIII.431.1.71.2018.MT Pani Agnieszka Turkowska Dyrektor Ośrodka Opiekuńczo- Wychowawczego w Płocku Placówka Interwencyjna WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b w związku z art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 poz. 998, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, zespół starszych inspektorów wojewódzkich Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie: Małgorzata Tajchman, Aneta Pilecka-Pietrzak, przeprowadził w terminie 26-30. 11.2018 kontrolę kompleksową w trybie zwykłym w Ośrodku Opiekuńczo- Wychowawczym Placówce Interwencyjnej w Płocku przy ul. Mościckiego 27, zwanym dalej Placówką, zgodnie z Planem Kontroli Zewnętrznych Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie na rok 2018. Zakres kontroli obejmował przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz działania placówki na rzecz powrotu dziecka do rodziny biologicznej, utrzymywania z nią kontaktów, zaspokajania potrzeb dziecka i respektowania jego praw, przestrzegania przepisów określających zasady działania placówki opiekuńczowychowawczej, jak również zgodności zatrudnienia pracowników z kwalifikacjami określonymi w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w okresie od 1 stycznia 2017 do dnia kontroli. Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Miasto Płock Decyzją Wojewody Mazowieckiego Nr 24/2011 z 9.02.2011 otrzymało zezwolenie na prowadzenie Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego (zwanego dalej Ośrodkiem ), który jest wpisany do Rejestru placówek opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówek opiekuńczoterapeutycznych i interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych województwa mazowieckiego pod pozycją nr 30. Jednostka jest placówką opiekuńczo-wychowawczą typu interwencyjnego działającą w ramach Ośrodka, funkcjonującą w oparciu o: 1

- Statut, nadany Uchwałą Nr 488/XXIX/2012 Rady Miasta Płocka z dnia 27 listopada 2012, zmieniony Uchwałą Nr 452/XXVII/2016 Rady Miasta Płocka z dnia 29 grudnia 2016 ; - Regulamin Organizacyjny Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego w Płocku, stanowiący załącznik do Zarządzenia Nr 2481/2016 Prezydenta Miasta Płocka z dnia 28 września 2016 Zgodnie z zapisem 6 ww. statutu oraz 10 ww. Regulaminu: W ramach Ośrodka funkcjonuje: 1) Placówka Interwencyjna; 2) Placówka Socjalizacyjna. Zgodnie z art. art. 97 ust. 1a ustawy w przypadku zapewnienia wspólnej obsługi placówek opiekuńczo-wychowawczych typu socjalizacyjnego, interwencyjnego lub specjalistycznoterapeutycznego na podstawie przepisów o samorządzie powiatowym, placówką opiekuńczowychowawczą może kierować dyrektor jednostki obsługującej, która prowadzi wspólną obsługę, przy pomocy wyznaczonego w poszczególnych placówkach wychowawcy. Ponadto liczba dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych ( ), nie dłużej jednak niż do dnia 1 stycznia 2021 nie może być wyższa niż 30 (art. 230 ust. 1 ustawy). W związku z powyższym sposób organizacji Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego w Płocku jest niezgodny z aktualnym brzmieniem ww. przepisów. Pozostałe przepisy ww. dokumentów są zgodne z obowiązującymi przepisami. Dyrektorem Ośrodka jest p. Agnieszka Turkowska, która zgodnie z zapisami 4 ust. 1 ww. regulaminu kieruje Ośrodkiem przy pomocy Zastępcy Dyrektora kierującego Placówką Interwencyjną i Zastępcy Dyrektora kierującego Placówką Socjalizacyjną. Funkcję zastępcy dyrektora kierującego Placówką Interwencyjną pełni p. Katarzyna Chełkowska. Placówka Interwencyjna przewidziana jest na 23 miejsca; w okresie kontrolnym przebywało w niej 39 wychowanków, w dniu kontroli na liście wpisanych było 23 dzieci w wieku 9-18 lat. Koszt utrzymania dziecka wynosił 4915, 99 zł. W okresie podlegającym kontroli w Placówce kontrole przeprowadzili: Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna: 29.03.2017 i 30.10.2018 : kontrola w związku z chorobą zawodową pracownika; kontrola bloku żywienia nie stwierdzono nieprawidłowości; Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej: 1-2.08.2017 i 29.09.2017 : zapewnienie opieki i bezpieczeństwa dzieciom w związku z ucieczką; sprawdzenie realizacji zaleceń pokontrolnych z 2015 nie wydano zaleceń; 19.09.2017 i 15.03.2018 : kontrola przeciwpożarowa nie stwierdzono nieprawidłowości. Realizacja zaleceń pokontrolnych wydanych po kontroli problemowej realizowanej przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie w terminie 18-24.03.2016 zostanie przedstawiona w dalszej części wystąpienia. /akta kontroli st 22-28, 29-44/ I. Standardy świadczonych usług. Ustaleń dokonano na podstawie przeprowadzonych rozmów z dyrektorem i zastępcą dyrektora, analizy prowadzonej dokumentacji oraz oględzin budynku. Wiek dzieci. W okresie kontrolnym przyjęto 3 dzieci poniżej 10 roku życia: nr 22, nr 26, nr 27 z wykazu wychowanków. Ustalono, że 2 z nich (nr 22 i 27) umieszczono wraz ze starszym rodzeństwem: 2

17, 12 lat i 18, 15, 13 lat; jeden wychowanek przebywał wraz z nieletnią matką. Zgodnie z art. 95 ust. 1 i 2 ustawy, w związku z art. 231 ustawy od 1.01.2016 w placówce opiekuńczo-wychowawczej ( ) są umieszczane dzieci powyżej 10 roku życia wymagające szczególnej opieki lub mające trudności w przystosowaniu się do życia w rodzinie. Umieszczenie dziecka poniżej 10. roku życia jest możliwe w przypadku, gdy w danej placówce opiekuńczo-wychowawczej umieszczona jest matka lub ojciec tego dziecka oraz w innych wyjątkowych przypadkach, szczególnie, gdy przemawia za tym stan zdrowia dziecka lub dotyczy to rodzeństwa. W związku z powyższym spełnione były wymogi ww. przepisów ustawy w zakresie wieku dzieci przyjmowanych do Placówki. Status prawny. - ograniczenie władzy jednego rodzica, pozbawienie władzy drugiego: 7; - ograniczenie władzy obydwojga rodziców: 5; - pozbawienie władzy rodzicielskiej obydwojga rodziców, pozbawienie władzy rodzicielskiej jednego rodzica, a drugi rodzic nie żyje: 4 wychowanków; - ograniczenie władzy jednego rodzica, drugi nie żyje lub jest nieznany: 1; - postępowania w toku: 5; - wychowankowie pełnoletni: 1. W okresie podlegającym kontroli złożono do Wojewody Mazowieckiego 1 wniosek o umieszczenie kolejnego dziecka pomimo przekroczenia limitu określonej liczby miejsc, zgodnie z art. 230 ust. 2 ustawy, dotyczący 2 wychowanków. Placówka spełniała wymagania określone w art. 106 ust. 2 i 2a ustawy. Mieściła się w odrębnym budynku 3-kondygnacyjnym: na parterze znajdowały się pomieszczenia administracji oraz kuchnia z jadalnią, na dwóch pozostałych piętrach pokoje przeznaczone dla wychowanków. Na podstawie oględzin pomieszczeń stwierdzono, że standard pokoi dzieci oraz pomieszczeń wspólnych jest bardzo niski: sypialnie dzieci wymagają odmalowania, tapczany i meble w sypialniach, wykładziny w uczelniach wymiany; w łazienkach brak zamków w kabinach prysznicowych i WC umożliwiających skorzystanie z nich w sposób zapewniający intymność, brak wieszaków lub półek pozwalających na zawieszenie ręczników podczas kąpieli; niewydolna była instalacja elektryczna (brak górnego oświetlenia w jednej z łazienek na I piętrze, brak możliwości korzystania ze zmywarki ze względu na obciążenie instalacji). W związku z brakiem klamek w oknach dyrektor Ośrodka złożyła pisemne wyjaśnienia, z których wynika, że ich brak podyktowany jest wyłącznie względami bezpieczeństwa i obawą o możliwość narażenia zdrowia i życia wychowanków. ( ). Klamki do okien znajdują się w pokojach wychowawców i udostępniane są według potrzeb. Posiłki. Dzieci spożywały 5 posiłków dziennie, które przygotowywane były w kuchni Ośrodka (w kuchni przygotowywane są posiłki również dla Placówki Socjalizacyjnej, wspólna dla obu placówek była też jadalnia). Pory wydawania posiłków dostosowane były do potrzeb dzieci i ich powrotów ze szkół; wychowankowie wracający później obiad spożywali w aneksach kuchennych, kolacje przygotowywane były przez dzieci wspólnie z wychowawcami z przyniesionych produktów. Dostęp do podstawowych produktów żywnościowych oraz napojów dzieci miały zapewniony w kuchni i aneksach kuchennych, w których znajdowały się artykuły spożywcze umożliwiające przygotowanie drobnych przekąsek. Żadne dziecko nie wymagało stosowania specjalistycznej diety. Opieka medyczna. 3

Podstawową zapewniał NZOZ Centrum Medyczne Omega. Ponadto dzieci korzystały z porad specjalistów zgodnie z zaleceniami. W Placówce zatrudniona była pielęgniarka (1etat), której zadaniem było m.in. prowadzenie dokumentacji medycznej oraz umawianie i towarzyszenie dzieciom w wizytach, prowadzenie rozchodu leków. Leki zabezpieczone były w zamykanej szafce w pokoju pielęgniarki. Wychowawcy ewidencjonowali leki podawane doraźnie (np. leki przeciwbólowe). Podawanie leków stałych, w tym leków psychotropowych, przez wychowawców bezpośrednio wychowankowi nie było odnotowywane. Zaopatrzenie w odzież, obuwie, środki higieny osobistej. Wychowankowie dokonywali zakupów odzieży, obuwia, bielizny samodzielnie lub z wychowawcą prowadzącym. Środki higieniczne dzieci dostawały do własnej dyspozycji wg zgłaszanych potrzeb. Dzieci były właściwie zaopatrzone w odzież i obuwie dostosowane do pory roku, co stwierdzono na podstawie obserwacji. Podręczniki i przybory szkolne kupowane były wg zgłaszanego zapotrzebowania. Obowiązek szkolny dzieci realizowały w: szkołach podstawowych, Zespole Szkół Ogólnokształcących Specjalnych Nr 7, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, szkołach średnich zgodnych z preferencjami i możliwościami dzieci. 3 wychowanków realizowało obowiązek szkolny w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, jeden w młodzieżowym ośrodku socjoterapii. Jeden wychowanek przebywał w Ośrodku Rehabilitacyjno-Readaptacyjnym. Kontakty ze szkołami utrzymywał wychowawca prowadzący i starszy wychowawca koordynato Kontakt z osobami przebywającymi w ośrodkach poza placówką utrzymywał wychowawca prowadzący. Pomocy w odrabianiu zadanych lekcji udzielali wychowawcy. Zajęcia: wychowankowie uczestniczyli w zajęciach pozalekcyjnych i rekreacyjno-sportowych w Placówce i poza nią. Psycholog prowadził specjalistyczne zajęcia indywidualne i grupowe Garść radości, szczypta złości oraz zajęcia psychoedukacyjne wspólnie ze starszym wychowawcą koordynatorem. Straszy wychowawca koordynator realizował zajęcia wyrównawcze i rewalidacyjne. W szkołach i poradniach pedagogiczno-psychologicznych dzieci uczestniczyły w terapiach, zajęciach wyrównawczych, rewalidacyjnych, korekcyjno-kompensacyjnych, rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne. Organizacja wakacji i ferii zimowych: w okresie wakacji i ferii organizowane są wyjazdy na obozy i kolonie lub do rodzin biologicznych oraz atrakcje na miejscu: wyjścia do kina, na basen, do parku linowego. Kieszonkowe było wypłacane w oparciu o Regulamin przyznawania kieszonkowego dla wychowanków Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego w Płocku, stanowiącego Załącznik nr 2 do Zarządzenia Nr 16/2016 Dyrektora OO-W w Płocku z dnia 23 czerwca 2016, zmienionego Zarządzeniem Nr 9/2017 z dnia 5 czerwca 2017 Podstawowa kwota wynosiła 20 zł., mogła być podwyższona lub zmniejszona na podstawie przyznawanych w zeszytach kieszonkowego punktów dodatnich i ujemnych. Za wypłatę środków odpowiadał wychowawca; dzieci mogły przechowywać pieniądze w depozycie u wychowawcy prowadzącego, wypłaty ewidencjonowano. W przypadku wychowanków przebywających w MOW lub MOS w dokumentacji znajdowały się oświadczenia o wypłacie (podpisane przez wychowanka i osobę przekazującą) lub przekazy pieniężne. W czasie kontroli stwierdzono, że obchody nocne były przeprowadzane zgodnie z 12 ust. 2 ww. rozporządzenia i odnotywane w Zeszycie raportów nocnych Placówki Interwencyjnej. /akta kontroli st 45-48, 49, 50-53, 54, 55, 56, 57-66, 67-68/ W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. 4

II. Sposób organizacji i dokumentowania pracy wychowawczej w placówce Ustaleń dokonano na podstawie analizy dokumentacji 12 wychowanków placówki, zgodnie z przekazanym wykazem wychowanków (nr: 10, 18, 19, 20, 24, 25, 26, 27, 28, 30, 31, 33). W okresie objętym kontrolą przyjęto 21 wychowanków, 11 opuściło Placówkę: 2 powróciło do domu rodzinnego, 8 zostało umieszczonych w placówce socjalizacyjnej, 1 w placówce rodzinnej. W Placówce prowadzona była następująca dokumentacja: diagnoza psychofizyczna sporządzana przez psychologa Placówki. Na dokumencie podpisany był również starszy wychowawca koordynato We wszystkich przypadkach diagnoza była sporządzona w czasie ok. 1 m-ca po przyjęciu do Placówki. W diagnozach brak było wpisów określonych w 14 ust. 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720), w pozostałych zapisach diagnozy były zgodne z 14 rozporządzenia. Nie sporządzono diagnozy dla wychowanka nr 26 z wykazu wychowanków, przebywającego w Placówce wraz z matką. Zgodnie z 14 ust. 1 ww. rozporządzenia niezwłocznie po przyjęciu dziecka do placówki sporządza się diagnozę psychofizyczną. plan pomocy dziecku opracowany przez wychowawcę, opatrzony jego podpisem oraz podpisem wychowanka a także podpisem dyrektora, zastępcy dyrektora Ośrodka i datą sporządzenia. Określony w planach cel długoterminowy nie był zgodny z 15 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia. Określono cele krótkoterminowe w pracy wychowawczej i specjalistycznej z dzieckiem w obszarach: relacje z rodziną, nauka szkolna, funkcjonowanie społeczne, emocjonalne, samodzielność. Analiza zapisów w tym obszarze wykazała, że są one zbyt ogólne i nie pozwalają na rzetelną ocenę ich realizacji np. kształtowanie pozytywnego obrazu rodziny, rozwijanie umiejętności społecznych i interpersonalnych, zapewnienie poczucia bezpieczeństwa (wychowanek nr 19 z wykazu), nauka czynności higienicznych i porządkowych, utrwalanie zasad i norm społecznych (wychowanek nr 27). Na kolejnych posiedzeniach zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka dokonywana była modyfikacja planu pomocy: wychowanek nr 27 z wykazu: plan pomocy z 22.09.2017 : modyfikacje planu: 22.03.2018 i 22.09.2018 karta pobytu dziecka (spostrzeżenia i uwagi) prowadzona przez wychowawcę w formie opisowej bez wyodrębnienia obszarów określonych w 17 ust. 1 pkt 2 lit. a-i, wpisów dokonywano 2-5 razy w miesiącu. W związku z powyższym należy stwierdzić, że zalecenie wydane po kontroli prowadzonej w terminie 18-24.03.2016 nie zostało zrealizowane. arkusze obserwacji: psychologicznych: prowadzone przez psychologa, wpisy dokonywane były 2 5 razy w miesiącu w zależności od sytuacji; pedagogicznych: prowadzone przez starszego wychowawcę koordynatora, wpisy dokonywane 2-3 razy w miesiącu. W dokumentacji koordynatora znajdowały się również: wywiad pedagogiczny (w dokumentach brakowało daty powstania i podpisu), opinia pedagogiczna. Dokumenty opatrzone były datami wpisów oraz podpisami sporządzających. karty udziału w zajęciach specjalistycznych: psychologicznych: prowadzone przez psychologa, odnotowane były przeprowadzone spotkania, rozmowy, wizyty; 5

pedagogicznych: prowadzone przez starszego wychowawcę koordynatora, odnotowane przeprowadzone zajęcia wyrównawcze wraz z tematem zajęć np. rozwiązywanie zadań tekstowych, czytanie ze zrozumieniem. Stwierdzono, że w kartach udziału w zajęciach specjalistycznych zapisy dotyczyły też odbywających się zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, rozmoów z kuratorem (wychowanek nr 30 z wykazu), brak było zapisów dotyczących zajęć prowadzonych poza placówką. Zgodnie z 17 ust 1 pkt 3 ww. rozporządzenia kartę udziału w zajęciach prowadzonych przez psychologa, pedagoga lub osobę prowadzącą terapię z opisem ich przebiegu prowadzi się dla dziecka, które tego wymaga. W związku z powyższym karty lub wpisy w prowadzonych kartach powinny uwzględniać informacje o zajęciach specjalistycznych poza placówką. W przypadku dziecka nr 26 z wykazu wychowanków, przebywającego w Placówce z nieletnią matką nie zostały opracowane: plan pomocy dziecku, karta pobytu, arkusze obserwacji. Powyższe dokumenty prowadzi się, zgodnie z 17 ust. 1 ww. rozporządzenia, w placówce opiekuńczowychowawczej ( ) dla każdego dziecka. W przypadku tego wychowanka została opracowana karta informacji zdrowotnych, zawierająca zalecenia lekarskie, konsultacje, daty wizyt położnej. Brak podpisu uniemożliwiał stwierdzenie przez kogo była prowadzona. ewidencja wychowanków dokument był zgodny z 17 ust. 5 ww. rozporządzenia. Dokumentacja zdrowotna: Dokumentacja prowadzona przez pielęgniarkę: karta informacji zdrowotnych, karty zdrowia dziecka, zgody rodziców na leczenie dzieci, podstawowe informacje zdrowotne o dziecku (uzyskane na podstawie rozmów z rodzicami), notatki z wizyt lekarskich. Ponadto w teczkach osobowych wychowanków znajdowała się następująca dokumentacja: postanowienia sądu, skierowania do placówki, pisma sądu dotyczące urlopowania, notatki z wizyt domowych, odpisy skrócone aktów urodzenia, orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, opinie właściwych ośrodków pomocy społecznej dotyczące sytuacji bytowej i udzielanej pomocy (dokumentacja pracy prowadzonej przez asystenta plan pomocy rodzinie), dokumenty szkolne, potwierdzenia zameldowania na pobyt stały. /akta kontroli st 69, 70-75, 76-84, 85-86, 87-88, 89-91, 92-93, 94-96/ W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. III. Praca na rzecz powrotu dziecka do rodziny lub regulacji jego sytuacji prawnej. Ustaleń dokonano na podstawie rozmowy z dyrektorem, zastępcą dyrektora Ośrodka i analizy dokumentacji 12 wychowanków. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy pracę z rodziną dziecka organizuje gmina lub podmiot, któremu gmina zleciła realizację tego zadania na podstawie art. 190. Praca z rodziną jest prowadzona także w przypadku czasowego umieszczenia dziecka poza rodziną (art. 10 ust. 4 ustawy). W dokumentacji poszczególnych wychowanków znajdowały się opinie z właściwych ośrodków pomocy społecznej, wywiady środowiskowe. W okresie kontrolnym 6 rodzin współpracowało z asystentem rodziny. Przedstawiciele właściwych ośrodków pomocy społecznej zapraszani byli do udziału w zespole ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, byli informowani na bieżąco o pobytach dziecka w domu rodzinnym. Rodzice informowani byli o warunkach powrotu dziecka do domu rodzinnego, byli zapraszani na posiedzenia zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka (obecność jest odnotowana na liście obecności), podpisywali zgody na przeprowadzanie badań lekarskich. 6

W przypadku ustania odwiedzin w domu rodzinnym, z rodzicami przeprowadzane były rozmowy w obecności dziecka. Pobyt wychowanka w domu rodzinnym (urlopowanie) możliwy jest po uzyskaniu zgody z sądu, wizycie wychowawcy w domu rodzinnym (z wizyt domowych sporządzane są notatki). Zgodnie z art. 100 ust. 4a dyrektor placówki opiekuńczo wychowawczej w terminie 18 miesięcy od dnia umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej składa do właściwego sądu wniosek wraz z uzasadnieniem o wszczęcie z urzędu postępowania o wydanie zarządzeń wobec dziecka celem zbadania zaistnienia warunków umożliwiających jego powrót do rodziny albo umieszczenia go rodzinie przysposabiającej ( ). Analiza dokumentów wykazała, że przepis ten dotyczył 3 wychowanków: nr 18, 19 i 20 z wykazu wychowanków. Do sądu skierowano wniosek w przypadku wychowanka 1 wychowanka (nr 19), w przypadku 1 wychowanka (nr 20) 14.11.2018 skierowano pismo do właściwego ośrodka pomocy społecznej, dotyczące przesłania opinii wskazanej w ww. przepisie. Dzieci z uregulowaną sytuacją prawną były zgłaszane do ośrodka adopcyjnego. /akta kontroli st 97/ W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie z uchybieniami. IV. Zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce. Ustalono na podstawie analizy protokołów zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, rozmowy z dyrektorem i zastępcą dyrektora Ośrodka. Analiza protokołów posiedzeń wykazała, że dla dzieci przyjętych w okresie kontrolnym zespoły odbyły się: Nr z wykazu Data przyjęcia Data diagnozy nr 19 13.02.2017 27.02.2017 Data I zespołu Data z planu pomocy 24.05.2017 10.03.2017 Daty kolejnych zespołów 30.11.2017 23.05.2018 Data przesłania wniosków do sądu 17.07.2017 8.01.2018 4.07.2018 j.w. nr 20 20.03.2017 3.04.2017 25.05.2017 18.04.2017 29.11.2017 23.05.2018 nr 24 3.07.2017 28.08.2017 30.11.2017 25.07.2017 23.05.2018 8.01.2018 4.07.2018 nr 25 13.07.2017 28.07.2017 30.11.2017 * 1.08.2017 23.05.2018 j.w. 26.11.2018 nr 27 23.08.2017 9.09.2017 29.11.2017 22.09.2017 22.05.2018 j.w. nr 31 6.04.2018 20.04.2018 22.05.2018 21.04.2018 28.11.2018 4.07.2018 nr 33 23.04.2018 7.05.2018 23.05.2018 16.05.2018 29.11.2018 4.07.2018 *na podstawie zapisów w innych dokumentach (kartach pobytu, kartach udziału w zajęciach specjalistycznych) stwierdzono, że powoływane są zespoły przyjęcia. Dyrektor Ośrodka wyjaśniła, 7

że na tych zespołach była omawiana sytuacja nowo przyjętych wychowanków, spotkania nie były protokołowane. W sytuacjach trudnych (samowolne oddalenia, negatywne zachowania) zbierał się zespół wspierania rodziny spotkania nie były protokołowane. Dyrektor Ośrodka została poinformowana o potrzebie protokołowania także tych zespołów. Przed posiedzeniem zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka wychowawca prowadzący sporządza Kartę oceny sytuacji dziecka. Analiza protokołów wykazała, że nie był powołany zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka w przypadku wychowanka nr 26 z wykazu jego sytuacja była omówiona podczas zespołu, na którym omawiano sytuację jego matki (nr 10 z wykazu). Zgodnie z art. 138 ustawy zespól dokonuje oceny sytuacji dziecka w miarę potrzeb nie rzadziej niż co pół roku, a w przypadku dziecka w wieku poniżej lat 3 nie rzadziej niż co trzy miesiące. W pozostałych przypadkach terminy posiedzeń zespołów określone w ww. przepisie ustawy były dotrzymywane. W posiedzeniach brały udział osoby wymienione w art. 137 ustawy, co potwierdziły pisemne zaproszenia do udziału w zespole wysyłane do instytucji oraz rodziców i podpisy na liście osób uczestniczących. Analiza protokołów z posiedzeń zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka potwierdza realizację zadań zespołu zgodną z art. 136 ustawy oraz art. 4a ustawy dotyczącą wysłuchania dziecka. Po dokonanej analizie dokumentów, w tym postanowień sądowych stwierdzono, że w przypadku 4 wychowanków (nr 18, 19, 24, 31 z wykazu) sąd wydał kolejne postanowienia o ograniczeniu władzy rodzicielskiej przez umieszczenie w instytucjonalnej pieczy zastępczej. Z przekazanych danych wynika, że na dzień kontroli w Placówce umieszczonych było 23 dzieci, w tym w stosunku do 4 toczyło się postępowanie sądowe. Z 19 dzieci przebywających dłużej niż 6 m-cy, w stosunku do 2 toczyło się postepowanie. Zgodnie z art. 103 ustawy zadaniem placówki opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego jest doraźna opieka nad dzieckiem w czasie trwania sytuacji kryzysowej ( ). W związku z powyższym 17 dzieci przebywało w Placówce niezgodnie z ww. przepisem oraz wydanymi postanowieniami sądowymi. Za kierowanie dzieci do placówek opiekuńczowychowawczych odpowiada Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku. W okresie kontrolnym 6 dzieci umieszczono w Placówce na okres 2 3 dni. /akta kontroli st 98-103, 104-105, 106-107, 108-109/ W związku z powyższym tę część zadania oceniono negatywnie. V. Zakres i jakość działań zmierzających do usamodzielnienia. Stwierdzono na podstawie rozmowy z dyrektorem i zastępcą dyrektora Ośrodka, analizy dokumentów 7 wychowanków: nr 10, 18, 19, 20, 24, 28 i 31 z wykazu wychowanków (jeden wychowanek przebywał w Placówce krócej niż rok: nr 24). Zgodnie z przedstawionymi danymi w procesie usamodzielnienia pozostawał 1 wychowanek. Na podstawie dokumentów ustalono, że nie był dotrzymany termin wyznaczenia opiekuna usamodzielnienia: nr 10 z wykazu, u 3.11.1999 wyznaczenie opiekuna: 11.08.2017 IPU:29.09.2017, nr 20, u 19.01.2001 opiekun: 7.06.2017, 8

nr 28, u 9.12.2000 opiekun: 16.04.2018 IPU: 5.11.2018 Zgodnie z art. 145 ust. 2 osoba usamodzielniana co najmniej rok przed osiągnięciem przez nią pełnoletności wskazuje osobę, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz przedstawia pisemna zgodę tej osoby. W przypadku ww. wychowanków nie był dotrzymany termin wyznaczenia opiekuna usamodzielnienia określony w ww. artykule ustawy. Na dokumentach znajdowały się podpisy wychowanka, opiekuna usamodzielnienia, akceptacja dyrektora MOPS lub pisma przekazujące dokumenty do akceptacji. W czasie pobytu w Placówce wychowankowie byli wdrażani do samodzielności: dokonywali zakupów odzieży, samodzielnie przygotowywali kolacje i inne drobne posiłki, prali swoją odzież. Wychowankowie nie uczestniczyli w programach dla osób usamodzielniających się. /akta kontroli st 110-111/ W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie pomimo nieprawidłowości. VI. Kwalifikacje pracowników merytorycznych zatrudnionych w placówce. Ustalono na podstawie dokumentów kadrowych wszystkich pracowników. Ustalono, że w Placówce w czasie kontroli zatrudnieni byli: dyrektor Ośrodka (1 etat), zastępca dyrektora (1 etat), starszy wychowawca koordynator (1 etat), 5 starszych wychowawców, 2 wychowawców, 4 młodszych wychowawców oraz psycholog (1 etat), starsza pielęgniarka (1 etat). Z analizy dokumentów wynika, że wychowawcy i specjaliści posiadają kwalifikacje zgodne z art. 98 ust. 1 ustawy oraz złożyli oświadczenia określone w art. 98 ust. 3 pkt 1-4 ustawy. W dokumentach kadrowych (Pomoc ewidencyjna do akt osobowych ewidencja pracowników) znajdują się adnotacje o sprawdzeniu pracownika w KRS. 4 wychowawców zostało zatrudnionych w 2018, w związku z powyższym mają do nich zastosowanie przepisy ustawy z dnia 13 maja 2016 o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz. U. z 2018 poz. 405). W dokumentach nie było stosownych adnotacji. Zgodnie z przedstawionymi grafikami dyżury wychowawcze pełnione były w sposób zabezpieczający dzieciom całodobową opiekę, w godzinach popołudniowych dyżur wykonywało 2 wychowawców, jeżeli była taka potrzeba; psycholog pracuje w godzinach popołudniowych. Liczba wychowawców umożliwia realizację przepisu 16 ust. 1 rozporządzenia. Z Placówką nie współpracowali wolontariusze. /akta kontroli st 112-122, 123-126/ W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie z uchybieniami. VII. Zakres realizacji praw dziecka Ustaleń dokonano na podstawie analizy dokumentów placówki, rozmowy z dyrektorem i zastępcą dyrektora Ośrodka oraz 6 wychowankami, analizy ankiet wypełnionych przez 6 dzieci i 6 wychowawców. 9

Prawa i obowiązki, zostały zapisane w Regulaminie Organizacyjnym Ośrodka Opiekuńczo- Wychowawczego w Płocku w 21-23, a nagrody i kary w Regulaminie nagród i konsekwencji stosowanych w odniesieniu do wychowanków Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego w Płocku. Na podstawie analizy powyższych dokumentów stwierdzono, że zapisy 21 ust. 2 pkt 5 i 6 Regulaminu Organizacyjnego dotyczą zadań placówki, a nie praw dziecka natomiast do Konsekwencji w Regulaminie nagród i konsekwencji ( ) wpisano przeprosiny w obecności grupy wychowawczej - zapis ten jest niezgodny z art. 4 pkt 9 ustawy, a postępowanie takie wobec dziecka może być traktowane jako poniżające. Pozostałe zapisy zgodne z przepisami prawa. Zasady wypłaty i wysokość kieszonkowego reguluje Regulamin przyznawania Kieszonkowego dla wychowanków Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego w Płocku. W regulaminie określona została wysokość kieszonkowego, podana w formie procentowej (2%), zasady podwyższenia i obniżenia wypłacanych kwot. W zapisach Regulaminu nie uwzględniono minimalnej kwoty, do której może ono być obniżone. Zgodnie z 4 ust. 5 ww. Regulaminu Wychowankowi przysługuje kieszonkowe za dany miesiąc, jeśli przybył do Ośrodka przed 15 dniem tego miesiąca. W przypadku gdy wychowanek przybył do Ośrodka po 15 dniu w danym miesiącu, kieszonkowe przysługuje od następnego miesiąca. W 5 ust. 4 zapisano, że Wychowawca ma prawo nadzoru i kontroli związanej z właściwym wykorzystaniem kieszonkowego przez wychowanków ( ). Zgodnie z 18 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia dziecku umieszczonemu w placówce opiekuńczowychowawczej ( ) zapewnia się kwotę pieniężną do własnego dysponowania( ), której wysokość nie niższą niż 1% i nie wyższą niż 8% kwoty ( ), ustala, co miesiąc dyrektor placówki opiekuńczowychowawczej ( ). Ustawodawca nie przewidział ograniczeń w wypłacie środków ze względu na czasu pobytu wychowanka w placówce. Zgodnie z cyt. przepisem każdemu dziecku w placówce opiekuńczo-wychowawczej wypłaca się przynajmniej minimalną kwotę kieszonkowego. Jednocześnie jest to kwota do własnego dysponowania, a sytuacje ograniczenia w postaci nadzoru nad wydatkowaniem kieszonkowego powinny być szczegółowo określone. Zapis 5 ust. 4 jest nieprecyzyjny. W związku z powyższym należy dokonać zmian w ww. Regulaminie uwzględniając wyeliminowane ograniczenia wypłaty w zależności od daty przyjęcia wychowanka do placówki, zachowania minimalnej kwoty, określonej w ww. przepisie oraz warunków nadzoru wychowawcy nad wykorzystaniem kieszonkowego. Podstawową wypłacaną kwotą kieszonkowego jest 20 zł. Z analizy wypłat wynika, że kwoty wahają się od 10 zł. do 55 zł., zgodnie ze zdobytymi przez poszczególnych wychowanków punktami. W Ośrodku Opiekuńczo-Wychowawczym wprowadzono procedury dotyczące m.in. postępowania w przypadku łamania praw dziecka, stosowania przemocy, postępowania z osobą pod wpływem alkoholu, substancji odurzających oraz regulaminy dotyczące m.in.: samodzielnych wyjść i odwiedzin wychowanków. W Placówce powołany został Rzecznik Praw Dziecka (starszy wychowawca), którego zadaniem jest reagowanie na przypadki łamania praw dziecka. Z rozmowy z dyrektorem Ośrodka wynika, że w okresie kontrolnym nie wpłynęły ze strony Rzecznika żadne informacje w tym zakresie. W czasie kontroli przeprowadzono anonimową i dobrowolną rozmowę z 6 wychowankami Placówki. Na podstawie wypowiedzi dzieci stwierdzono, że wychowankowie znali zasady ich obowiązujące, urlopowania do domów rodzinnych i wyjść poza Placówkę, warunki podwyższania i obniżania kieszonkowego (nie zdarzyło się by ktoś nie otrzymał kieszonkowego, zdarzało się wstrzymanie 10

wypłat na określony czas za np. uderzenie wychowawcy). Dzieci stwierdziły, że aneksy kuchenne są zamykane ( ze względu na ostre narzędzia ), jednak na każdą prośbę klucz do pomieszczenia jest udostępniany, potwierdziły, że nie ma ograniczeń w korzystaniu z nich. Ze względu na powyższe dyrektor Ośrodka złożyła pisemne wyjaśnienia: W placówce przebywają dzieci agresywne, nadpobudliwe, stosujące samookaleczenia. Zamykanie aneksów kuchennych wynika z obawy o bezpieczeństwo dzieci, jest formą ograniczenia dostępu do ostrych narzędzi (noże, widelce). Aneksy czasowo zamykane są również po wniesieniu do nich gorących posiłków z kuchni (obiadów, ciepłych kolacji). W czasie analizy dokumentacji w dokumentach prowadzonych przez wychowawcę Spostrzeżenia, uwagi stwierdzono następujący zapis: K. ma zabrane na razie (do 2.02.) wypiski do domu. Dyrektor Ośrodka złożyła pisemne oświadczenie: Wypiska wyjście dzieci poza teren placówki stosowane jest zgodnie z obowiązującym Regulaminem samodzielnych wyjść wychowanków Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego w Płocku. Samodzielne wyjście wychowanka może być ograniczone w przypadkach wymienionych w ww. regulaminie. Decyzję o urlopowaniu podejmuje rodzic/ opiekun prawny. W większości przypadków zarówno dziecko jak i pracownicy są informowani przez rodziców o podjętych decyzjach. Zdarzają się jednak takie sytuacje, że rodzice bez podania przyczyny nie urlopują dzieci. Zgodnie z art. 4 pkt 3 ustawy dzieci mają prawo do utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów. Na podstawie ankiet wypełnionych przez 6 wychowanków stwierdzono, że 3 dzieci na pytanie czy zdarzyło się, że za karę ktoś nie pojechał do rodziców odpowiedziało twierdząco; jedno stwierdziło, że nie zawsze może przyrządzić sobie coś do jedzenia w rozmowie dzieci twierdziły, że nie ma z tym problemu. Rozmowa przeprowadzona z dziećmi oraz analiza ankiet wychowawców nie wykazała nieprawidłowości w realizacji praw dziecka w placówce. /akta kontroli st 127-130, 131-134, 135-156, 157-162, 163, 164, 165, 166-177, 178-189, 190/ W związku z powyższym tę część zadania oceniono pozytywnie pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. Za stwierdzone uchybienia odpowiedzialność ponosi dyrektor Ośrodka Opiekuńczo- Wychowawczego w Płocku, pani Agnieszka Turkowska. Ich przyczyną jest brak wystarczającego nadzoru nad właściwą organizacją pracy wychowawczej w placówce oraz brak działań na rzecz realizacji postanowień sądowych. Odpowiedzialność za stwierdzone uchybienia i nieprawidłowości ponoszą również Prezydent Miasta Płocka w zakresie organizacji pracy Ośrodka i warunków bytowych w budynku oraz Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w zakresie kierowania dzieci do placówek. Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli i wobec stwierdzonych nieprawidłowości i uchybień kieruję do pani Dyrektor następujące zalecenia pokontrolne: 11

1. Podejmować działania w ramach swoich możliwości budżetowych w celu dokonywania bieżących napraw oraz wraz z organem prowadzącym dokonywać poprawy warunków bytowych wychowanków. 2. Sporządzać diagnozę psychofizyczną dla wszystkich wychowanków placówki opiekuńczowychowawczej niezwłocznie po przyjęciu dziecka, zgodnie z 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720) oraz uwzględniać w niej wszystkie obszary określone w ust. 14 ust. 4 pkt 4 ww. rozporządzenia, 3. Określać cel długoterminowy w planach pomocy dziecku, zgodnie z 15 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia. 4. Prowadzić kartę pobytu z wyodrębnieniem obszarów określonych w 17 ust. 1 pkt 2 lit. a-i ww. rozporządzenia. 5. Uwzględniać w kartach udziału w zajęciach specjalistycznych zajęcia odbywające się poza Placówką Interwencyjną. 6. Dokonywać okresowej oceny sytuacji dla dziecka poniżej 3 lat, zgodnie z art. 138 ust. 1, w związku z art. 135 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 poz. 998, z późn. zm.) oraz sporządzać dla dziecka w tym wieku dokumenty określone w 17 ww. rozporządzenia. 7. Podejmować, we współpracy z jednostką kierującą, działania mające na celu właściwą realizację postanowień sądu w zakresie typu placówki, w której dziecko powinno przebywać w przypadku jego zmiany. Realizować właściwie art. 103 ust. 1 i ust. 6 i 7 ustawy. 8. Składać do właściwego sądu wniosek o wszczęcie z urzędu postępowania o wydanie zarządzeń wobec dziecka, zgodnie z terminami określonymi w art. 100 ust. 4a ww. ustawy. 9. Dotrzymywać terminów wskazania przez wychowanka osoby, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia, określonych w art. 145 ust. 2 ww. ustawy. 10. Dokonywać sprawdzenia nowo zatrudnianych wychowawców w rejestrze, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 13 maja 2016 o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz. U. z 2018 poz. 405) i dokonywać stosownych adnotacji. 11. Usunąć z działu Konsekwencji w Regulaminie nagród i konsekwencji zapisy niezgodne z art. 4 pkt 9 ustawy. 12. Dokonać zmian w zapisach Regulaminu przyznawania Kieszonkowego dla wychowanków Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego w Płocku, by zabezpieczały wypłatę dziecku kieszonkowego za pełny miesiąc, uwzględniały minimalną kwotę, do której może być obniżone kieszonkowe oraz szczegółowo określały warunki nadzoru wychowawców nad jego wydatkowaniem, zgodnie z 18 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia. 13. Nie ograniczać dzieciom prawa do utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, o których mowa w art. 4 pkt 3 ww. ustawy. Uwagi i wnioski: 1. Prowadzić ewidencję leków podawanych bezpośrednio dzieciom przez wychowawców. 2. Konkretyzować zapisy w planach pomocy dziecku tak, aby możliwa była ocena ich realizacji. 3. Unikać wpisywania w kartach udziału w zajęciach specjalistycznych działań nie związanych z udziałem dziecka w takich zajęciach. 4. Sporządzać notatki ze spotkań zespołów przyjęcia i zespołów wspierania rodziny. 12

5. Dokonać zmian w 21 Regulaminu Organizacyjnego Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego w Płocku, tak, by dotyczyły praw dziecka a nie zadań Ośrodka. 6. Rozważyć możliwość liczbowego a nie procentowego określenia wysokości kieszonkowego w Regulaminie przyznawania Kieszonkowego ( ), mając na uwadze jasność i czytelność zapisów skierowanych do wychowanków. Ponadto informuję, że z uwagi na stwierdzoną podczas kontroli konieczność dostosowania sposobu organizacji Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego w Płocku do zapisów art. 97 ust. 1a oraz art. 230 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 poz. 998, z późn. zm.), poprawy warunków bytowych w Placówce Interwencyjnej oraz pobyt w ww. Placówce dzieci niezgodny z postanowieniami sądowymi wystąpię o wyjaśnienia do organu prowadzącego Ośrodek. Pouczenie Zgodnie z art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 poz. 998, z późn. zm.) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do Wojewody Mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie, Wydział Polityki Społecznej, plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń oraz w przypadku nie zgłoszenia zastrzeżeń do zaleceń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego powiadomić wojewodę o sposobie realizacji uwag, wniosków i zaleceń. W przypadku uwzględnienia zastrzeżeń odpowiadając na zalecenia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. Jednocześnie przypominam, że w przypadku osób, które nie realizują zaleceń pokontrolnych mają zastosowanie przepisy art. 198 ww. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Małgorzata Tajchman STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Aneta Pilecka-Pietrzak z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Anna Olszewska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej 13