,. S WE I/v'RJCUIl/vlU EGO Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu I MO WPŁYNĘŁO

Podobne dokumenty
we Wrocławiu pod kierunkiem dra hab. Andrzeja Dudka, prof. UE

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Pradeep Kumar pt. The Determinants of Foreign

i Turystyki, Prof. dr hab. Marka Walesiaka, GRlDZS z dnia

Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1

dr hab. Barbara Kos, prof. UE Katowice r. Katedra Transportu Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach R E C E N Z J A

STRESZCZENIE. rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne.

prof. dr hab. Barbara Kożuch Uniwersytet Jagielloński

Recenzja. promotor: dr hab. Marianna Kotowska-Jelonek, prof. PŚk

UCHWAŁA nr 124/2009 Rady Wydziału Gospodarki Regionalnej i Turystyki UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU z dnia 27 marca 2009 r.

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe

1. Podstawa prawna oraz kryteria przyjęte do oceny rozprawy doktorskiej

rozprawy doktorskiej mgr M agdy W ojdyła-bednarczyk

1. Przedmiot recenzji

Streszczenie rozprawy doktorskiej MODEL FUNKCJONOWANIA GOSPODARKI KREATYWNEJ W PROCESIE WZROSTU GOSPODARCZEGO

A. Ocena problemu badawczego, tezy badawczej, hipotez badawczych i metod

RECENZJA. Rozprawy doktorskiej mgr Mateusza Nowickiego. Ocena wybranych elementów niszy szpikowej u pacjentów poddawanych

na podstawie opracowania źródłowego pt.:

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Malgorzaty Grzeszczuk-Gniewek pt. Systemy

Rozprawy doktorskiej mgr Anny Marii Urbaniak-Brekke. pt.: Aktywność społeczności lokalnych w Polsce i Norwegii

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe

Promotorem rozprawy jest prof. dr hab. inż. Barbara Białecka, prof. GIG, a promotorem pomocniczym dr inż. Jan Bondaruk GIG.

Summary in Polish. Fatimah Mohammed Furaiji. Application of Multi-Agent Based Simulation in Consumer Behaviour Modeling

Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych

Recenzja pracy doktorskiej mgr Anety Kaczyńskiej pt. Efektywność wydatków budżetowych gmin na oświatę i wychowanie oraz jej determinanty

Recenzja pracy doktorskiej Mgr Macieja Chrzanowskiego pt.: Wykorzystanie otwartych innowacji w polskich przedsiębiorstwach

prof. dr hab. Barbara Kożuch Uniwersytet Jagielloński

Prof. dr hab. Stanisław Swadźba Katedra Ekonomii Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Katowice, 20 grudnia 2013 r.

RECENZJA. rozprawy doktorskiej Jolanty GRZEBIELUCH nt. "Znaczenie strategii marketingowej w

3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach Opis danych statystycznych

dr hab. inż. Andrzej Żyluk, prof. ITWL Warszawa r. Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych ul. Ks. Bolesława Warszawa RECENZJA

STANDARDY PRZYGOTOWANIA PRACY DYPLOMOWEJ W WSHE

lp l S fi/l o.) W p 1- y N Ę Ł O

Opinia o pracy doktorskiej pt. Damage Identification in Electrical Network for Structural Health Monitoring autorstwa mgr inż.

Prof. nadzw. PG dr hab. inż. Piotr Grudowski Gdańsk Wydział Zarządzania i Ekonomii

Metody ewaluacji projektów unijnych

Metody ekonometrii przestrzennej w analizie konwergencji gospodarczej regionów Unii Europejskiej

mgr Jarosław Hermaszewski (koncepcja pracy-tezy)

Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r.

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Andrzeja Geise. Wpływ cenowych szoków surowców energetycznych na aktywność gospodarczą państw Unii Europejskiej

DOCHODY I WYDATKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W PRZEKROJU REGIONALNYM W LATACH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH

Kierunkowe efekty kształcenia

Podstawa formalna recenzji Uwagi ogólne Ocena rozprawy

Prof. UR dr hab. Bogusław Ślusarczyk Rzeszów, r. Uniwersytet Rzeszowski Wydział Ekonomii Katedra Makroekonomii i Stosunków Międzynarodowych

Efektywność metod diagnozy ryzyka personalnego i jej percepcja

Ocena rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarz Małgorzaty Marii Skuzy

System monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk

Scenariusze rozwoju dla Dolnego Śląska

STRESZCZENIE DYSERTACJI DOKTORKSIEJ MGR MARCINA SURÓWKI PT.

Dr hab. Joanna Kruk, prof. US Szczecin, Wydział Kultury Fizycznej i Promocji Zdrowia Uniwersytet Szczeciński

Wydział Zarządzania P.Cz. Sekretariat

WYRÓWNYWANIE POZIOMU ROZWOJU POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ

Estymacja parametrów modeli liniowych oraz ocena jakości dopasowania modeli do danych empirycznych

Dyscyplina naukowa rozprawy: Nauki o zarządzaniu Podstawa wykonania recenzji: Uchwała Kolegium Gospodarki Światowej SGH

Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO

ZASADY OGÓLNE PISANIA PRACY DYPLOMOWEJ

wersja elektroniczna - ibuk

Dr hab. Joanna Paliszkiewicz, prof. nadzw. SGGW Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Recenzja. promotor: dr hab. Barbara Kos, prof. UE

Ocena problemu badawczego, tematu i zakresu rozprawy

Stan i determinanty efektywnego gospodarowania zasobami pracy w regionie (na przykładzie województwa wielkopolskiego w latach )

Recenzja. Prof. AGH dr hab. inż. Wiesław Waszkielewicz

Dynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu

CELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2.ROZSZERZYŁ SWOJĄ WIEDZĘ O OPISYWANYM W

Barometr społeczno-gospodarczy Małopolski

Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim

1. Ocena tematu, celu i układu pracy

RECENZJA 1. Podstawa opracowania 2. Kryteria oceny dysertacji 3. Ocena zasadności podjętej problematyki badawczej

RECENZJA. 1. Ogólna charakterystyka rozprawy

Warunki życia ludności Polski po akcesji do Unii Europejskiej

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ. Referat Ewaluacji

Powierzchnia województw w 2012 roku w km²

Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Projekt Założeń aktualizacji Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 r. Innowacyjne Mazowsze

Dziekan Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki

Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego 2020+

RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ

RAPORT Z REALIZACJI. Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata za okres

Rozwój i rola polskiego przemysłu spożywczego w warunkach akcesji do Unii Europejskiej

EFEKTY WSPARCIA PRZEDSIĘBIORSTW RPO ORAZ POIG. ANALIZA KONTRFAKTYCZNA

Podstawa formalna recenzji: pismo Pana Dziekana Wydziału Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej z dnia r.

MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA (Przedmioty podstawowe)

Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej. Andrzej Regulski 28 września 2015 r.

Departament Rozwoju Regionalnego UMWD Wrocław, grudzień 2010

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DŁUŻSZEJ PRACY PISEMNEJ OCENA CELUJACA

Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego

Uchwała nr 33/2010 Rady Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Ludmiły Walaszczyk pt.: Model ewaluacji programów badawczych w obszarze innowacji technicznych

RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ

Mieczysław Kowerski. Program Polska-Białoruś-Ukraina narzędziem konwergencji gospodarczej województwa lubelskiego

Kryteria oceny pracy doktoranta przez opiekuna naukowego

Ocena realizacji celów RPO WP w roku 2008 za pomocą modelu HERMIN

Podstawą do sporządzenia recenzji było pismo Dziekana Wydziału Nauk Ekonomicznych prof. dr. hab. Czesława Zająca z dnia 3 listopada 2017 r.

dr hab. prof. nadzw. Artur Ziółkowski Gdańsk, r. Wydział Wychowania Fizycznego AWFiS w Gdańsku

Wymagania stawiane pracom dyplomowym realizowanym na kierunku Socjologia

Zmiany koniunktury gospodarczej a sytuacja ekonomiczna wybranych przedsiębiorstw z branży budowlanej w Polsce

Projekt okładki: Aleksandra Olszewska. Recenzent: dr hab. Marek Pawlak prof. KUL. Redakcja: Leszek Plak. Copyright by Wydawnictwo Placet 2009

WYMOGI STAWIANE PRACOM MAGISTERSKIM

Rozwój innowacyjności regionów w Polsce uwarunkowania, stan obecny i perspektywy

Transkrypt:

Dr hab. Elżbieta Sobczak, prof. UE Jelenia Góra, dnia 18.11.2014 r. Katedra Gospodarki Regionalnej '!I/I!.';;' Ekonomii ~.. Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki li :.IVvERS yreru E KONOMI~'i~\IS!Ykl,. S WE I/v'RJCUIl/vlU EGO Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu I MO WPŁYNĘŁO 20- J j - >.......,t.....,,::.':'::" 'f 1/ Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Marty Wysogląd pt. "Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego jako źródło finansowania regionalnej polityki spójności Unii Europejskiej" napisanej w Katedrze Gospodarki Regionalnej Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu pod kierunkiem dr hab. Małgorzaty Markowskiej, prof. nadzw. UE Niniejsza recenzja została przygotowana na podstawie pisma Dziekana Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu prof. dr. hab. Marka Walesiaka, GRlDZS-4000-23111 z dnia 2 lipca 2014 r. 1. Ocena wyboru problemu badawczego Rozwój regionalny Unii Europejskiej jest przestrzennie nierównomiemy. Od lat obserwuje się występowanie zróżnicowania poziomu rozwoju poszczególnych regionów europejskich wskutek odmiennego tempa ich rozwoju gospodarczego i społecznego, zróżnicowanych zasobów czynników rozwoju i różnych zdolności dostosowywania się do zmieniających uwarunkowań. Zróżnicowanie rozwoju regionów UE spowodowane jest kumulowaniem się i wzajemnym oddziaływaniem przyczyn ekonomicznych, politycznych i kulturowych, często o podłożu historycznym. Istnieje wiele teorii rozwoju regionalnego wyjaśniających przyczyny zróżnicowania rozwoju oraz występowania dysproporcji rozwojowych. Obserwowane w Unii Europejskiej różnice w rozwoju regionów są większe niż na poziomie państw członkowskich, stąd głównym celem polityki regionalnej Unii Europejskiej jest zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej poprzez zapewnienie pomocy finansowej słabiej rozwiniętym regionom. Podstawowym instrumentem finansowania polityki regionalnej Unii Europejskiej, skierowanym na wyrównywanie dysproporcji rozwojowych, a tym samym zwiększenie spójności jest Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR). Zagadnienia dotyczące oceny wpływu środków finansowych Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na rozwój regionów polskich, identyfikacja zróżnicowania poziomu

rozwoju województw Polski oraz skali i struktury wykorzystania środków finansowych pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego nie mają charakteru nowatorskiego i zostały stosunkowo szeroko opisane w literaturze. Jednakże wielopłaszczyznowość i wieloaspektowość problematyki dotyczącej zarówno rozwoju regionalnego, jak i metod ewaluacji regionalnej polityki spójności, moim zdaniem, stwarzają potrzebę prowadzenia dalszych dociekań naukowych polegających zarówno na rozwijaniu metodologii badań, jak również wykorzystaniu i krytycznej ocenie dotychczas stosowanych metod. Ponadto optymalne wykorzystanie środków pomocowych Unii Europejskiej staje się współcześnie istotnym wyzwaniem. Stąd też wybrany przez autorkę temat rozprawy doktorskiej jest inspirujący i ważny zarówno z poznawczego jak i naukowego punktu widzenia. Problem badawczy nie został przez autorkę we wstępie precyzyjnie sformułowany, można jedynie domyślać się na podstawie treści pracy, że może nim być określenie wpływu środków finansowych pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jako instrumentu polityki spójności na rozwój województw Polski, ze szczególnym uwzględnieniem województwa dolnośląskiego. Jednak tak sformułowany problem badawczy nie znajduje pełnego odzwierciedlenia w tytule pracy ani sformułowanych celach. Moim zdaniem podjęty przez autorkę problem badawczy spełnia wymagania stawiane pracom doktorskim, ma charakter naukowo-badawczy i jest bardzo ważny dla praktyki gospodarczej. Rozwiązanie tego problemu może stanowić podstawę do uzyskania stopnia naukowego doktora. 2. Ocena formalna dysertacji Przedłożona do recenzji dysertacja, mająca stać się podstawą do nadania stopnia naukowego doktora, liczy 309 stron, łącznie z dwoma załącznikami obejmującymi 16 stron. Praca składa się z wykazu skrótów, wstępu, sześciu rozdziałów, zakończenia, spisu literatury, spisów rysunków, tabel, załączników. Praca (bez załączników) zawiera 90 rysunków i 98 tabel. W spisie literatury autorka zawarła 103 pozycje literatury (w tym 20 opracowań mających charakter raportów i sprawozdań instytucji krajowych i europejskich), zasoby 9 stron internetowych i 9 pozycji cytowanych źródeł prawa, umów, programów operacyjnych, itp. W wykazie literatury znalazło się 9 pozycji obcojęzycznych. Tytuł dysertacji doktorskiej został sformułowany w sposób zwięzły i komunikatywny, jednak nie w pełni oddający zawartość merytoryczną pracy. 2

Struktura pracy budzi pewne zastrzeżenia. Tytuł rozdziału pierwszego w brzmieniu "Polityka spójności - pojęcie, cele, źródła finansowania" nie jest adekwatny do jego zawartości. Rozdział pierwszy jest mało spójny, tytuły podrozdziałów 1.1 do 1.4 zbyt słabo nawiązują do tytułu rozdziału. Wydaje się, że lepiej byłoby gdyby stanowiły odrębny rozdział np. pod tytułem "Wprowadzenie do problematyki badań", gdyż zawierają wyjaśnienia podstawowych pojęć nawiązujących do problematyki pracy jak region, regionalizacja, rozwój regionalny i jego mierniki, pojęcie i metody oceny konkurencyjności regionów. Tytuł rozdziału drugiego "Zróżnicowanie rozwoju regionalnego w Polsce" sugeruje, że w badaniach zostaną wykorzystane m.in. statystyczne miary dyspersji, podczas gdy podstawę oceny zróżnicowania poziomu rozwoju stanowi w tym rozdziale jedynie ocena pozycji województw Polski w uporządkowaniu liniowym ze względu na poszczególne mierniki rozwoju gospodarczego i społecznego na tle pozostałych regionów Unii Europejskiej. Można byłoby zastanowić się nad bardziej precyzyjnym sformułowaniem tytułu. Tytuły pozostałych rozdziałów i podrozdziałów zostały sformułowane prawidłowo i adekwatnie do ich zawartości. Zachowanie logicznego następstwa poszczególnych rozdziałów burzy usytuowanie rozdziału szóstego pt. "Rozwój polskich regionów a oddziaływanie polityki spójności - ocena porównawcza danych EurostatlGUS i modelu HERMIN" jako ostatniego, po rozdziale piątym zatytułowanym "Wpływ zrealizowanych projektów na poziom rozwoju Dolnego Śląska". Rozdział szósty mógłby znaleźć się przed rozdziałami czwartym i piątym dotyczącymi Dolnego Śląska, ponieważ ma charakter bardziej ogólny i dotyczy szerszego zakresu przestrzennego badań. Ponadto w podrozdziale 3.4 pod tytułem "Ocena wpływu EFRR na wyrównanie różnic w poziomie rozwoju regionalnego w Polsce" również bazowano na modelu HERMIN i wydaje się, że praca zyskałaby na spójności, gdyby problematyka zawarta w podrozdziale 3.4 i rozdziale szóstym znalazła się w jednej części pracy, w dodatku usytuowanej przed rozdziałami dotyczącymi tylko jednego regionu polskiego - województwa dolnośląskiego. Jeżeli chodzi o zachowanie proporcji między objętościami rozdziałów, to można zauważyć, że rozdziały pierwszy i trzeci są niemal dwukrotnie dłuższe od rozdziału trzeciego i ponad trzykrotnie przekraczają objętość rozdziału szóstego. Strona edytorska rozprawy doktorskiej nie budzi większych zastrzeżeń. Język pracy jest jasny i zrozumiały. Dostrzeżono drobne błędy stylistyczne i interpunkcyjne. Pewne zastrzeżenia budzi również opis rysunków i tabel. 3. Ocena wartości metodycznych 3

Autorka zawarła we wstępie infonnację, że celem głównym pracy jest "identyfikacja i pomiar zróżnicowania poziomu rozwoju regionów w Polsce na tle regionów UE szczebla NUTS 2 na podstawie wybranych czynników społeczno-gospodarczych oraz ocena wpływu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jako instrumentu finansowania regionalnej polityki spójności Unii Europejskiej w regionach polskich ze szczególnym uwzględnieniem województwa dolnośląskiego". Moim zdaniem sfonnułowanie celu pracy budzi pewne wątpliwości. W recenzowanej pracy podstawę identyfikacji zróżnicowania regionów stanowiły mierniki rozwoju gospodarczego i społecznego a nie czynniki tego rozwoju. Ponadto z tak sfonnułowanego celu nie wynika, że autorka badała wpływ wykorzystania środków z EFRR na rozwój regionów polskich. Wydaje się, że Autorka sfonnułowała dwa odrębne cele główne a nie jeden. Autorka sfonnułowała również kwestie szczegółowe, rozumiem, że chodziło o cele szczegółowe jako: "identyfikacja i poziom zróżnicowania rozwoju regionalnego w poszczególnych województwach w Polsce na tle regionów NUTS 2 Unii Europejskiej". Chodziło chyba o identyfikację celu głównego. i pomiar zróżnicowania..., co jednak stanowi powtórzenie pierwszej części Cel szczegółowy drugi otrzymał brzmienie: "identyfikacja skali i struktury wykorzystania środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w poszczególnych regionach polskich". Cel szczegółowy trzeci sfonnułowano jako: "ocena roli i wpływu wykorzystania środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na rozwój Dolnego Śląska". Rozwiązanie problemu badawczego podjętego przez autorkę podporządkowane zostało weryfikacji głównej hipotezy badawczej sfonnułowanej w następującej postaci: "Środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego stanowiące istotne źródło finansowania rozwoju regionalnego, przyczyniają się do poprawy kondycji gospodarki Dolnego Śląska". Autorka wyodrębniła również następujące szczegółowe hipotezy badawcze: inwestycje współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego zwiększają konkurencyjność regionów w Polsce na tle regionów UE, zwiększenie nakładów finansowych poprzez EFRR powoduje wzrost PKB na jednego mieszkańca w stosunku do średniej krajów Unii Europejskiej, realizacja polityki regionalnej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ma pozytywny wpływ na rozwój polskich regionów, 4

projekty realizowane w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na terenie województwa dolnośląskiego przyczyniają się do wzrostu konkurencyjności Dolnego Śląska. Hipotezy zawierają informacje o wynikach badawczych jakich można oczekiwać wempirycznej części pracy. Autorka zawarła we wstępie zakres przestrzenny, czasowy i rodzajowy (wskaźniki społeczno-gospodarcze) badań. Określiła również metody badawcze wykorzystane w trakcie realizacji pracy do osiągnięcia zamierzonych celów. 4. Ocena wartości merytorycznych Zawartość merytoryczna rozprawy doktorskiej została zawarta w sześciu rozdziałach. W rozdziale pierwszym autorka sformułowała rozważania dotyczące wybranych definicji regionu, kryteriów podziału regionu i typów regionów wyodrębnionych ze względu na te kryteria. Ponadto przedstawiła przyjęte w literaturze określenia regionalizacji, polityki regionalnej i rozwoju regionalnego, scharakteryzowała czynniki i mierniki rozwoju regionalnego. Nawiązała do nowej teorii wzrostu i nowej geografii ekonomicznej będących podstawą endogenicznej koncepcji polityki rozwoju regionalnego. Rozdział pierwszy zawiera również metody oceny konkurencyjności regionalnej, cele, zasady, podmioty, instrumenty polityki regionalnej. W rozdziale drugim, o charakterze empirycznym doktorantka skoncentrowała się na identyfikacji poziomu rozwoju polskich województw na tle regionów NUTS 2 Unii Europejskiej w sferze gospodarczej i społecznej. W badaniach skorzystano z baz danych Eurostatu. Zastosowano wskaźniki gospodarcze i społeczne. Kontrowersyjne jest zastosowanie do porównań międzyregionalnych wskaźników bezwzględnych wyrażonych w jednostkach naturalnych lub wartościowych, np. wartość dodana brutto w mln euro, nakłady na środki trwałe w mln euro, wartość produktu krajowego brutto w PPS czy liczba pracujących w grupie wiekowej 15-64 w tys. Wskaźniki bezwzględne zawierają informacje o wartości pojedynczej cechy dla danego regionu, ale bez odniesienia do innej kategorii ekonomicznej mają znacznie mniejszą użyteczność niż wskaźniki względne. Ponadto Autorka nie podała jednostek miary dla wskaźnika gospodarczego określonego jako kapitał ludzki w nauce i technologii. Oceny zróżnicowania rozwoju regionów dokonano posługując się wyłącznie oceną pozycji polskich regionów na tle regionów europejskich w rankingach określonych dla poszczególnych wskaźników. Wydaje się, że analizę zróżnicowania rozwoju regionalnego można było pogłębić stosując powszechnie znane statystyczne miary zmienności jak rozstęp, odchy 5

lenie standardowe i współczynnik zmienności. Tytuł podrozdziału 2.1 infonnuje, że ocenie będzie poddany poziom rozwoju regionów polskich na tle UE. Natomiast w tabelach 2.11 i 2.12, Autorka analizuje pozycje polskich województw odpowiednio ze względu na PKB per capita i wydajność pracy w relacji do wartości średniej w Polsce, nie odnosząc wyników rankingów do regionów europejskich. Autorka nie określiła w sposób jednoznaczny pojęć czynnik, miernik i wskaźnik rozwoju i stosuje je dowolnie traktując jako synonimy, co wydaje się być błędem rzeczowym. W rozdziale tym autorka poddała również ocenie konkurencyjność województwa dolnośląskiego na tle regionów Unii Europejskiej posługując się również wyłącznie zmianą pozycji w rankingach ustalonych dla bezwzględnych i względnych mierników gospodarczych i społecznych. Na rys. 2.1 i 2.2 błędnie wpisano nazwy mierników PKB w mln euro i PKB per capita w PPS - nie były one wcześniej brane pod uwagę. Na rys. 2.8 autorka przedstawia pozycję województwa dolnośląskiego na tle regionów krajowych, co ze względu na tytuł podrozdziału wydaje się zbędne. Rozdział 2. kończy się oceną liniowych zmian pozycji województwa dolnośląskiego w hierarchii europejskich regionów NUTS 2. Została ona przeprowadzona na podstawie analizy trendów liniowych pozycji województwa dolnośląskiego. W tabeli 2.25 zestawiono wyniki estymacji liniowych trendów pozycji wykorzystując oceny parametrów modeli tendencji rozwojowej, zbadano również istotność paramentów strukturalnych. Zabrakło jednak infonnacji dotyczących stopnia dopasowania liniowych funkcji trendu do danych empirycznych, zwłaszcza, że z rysunków przedstawionych w podrozdziale 2.2 wynika, że nie zawsze tendencja zmian miała wyraźny charakter liniowy. W bardzo obszernym (objętość ponad 60 stron) rozdziale trzecim pl "Skala i struktura wykorzystania środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w polskich regionach" Autorka skoncentrowała się na charakterystyce wykorzystania funduszy przedakcesyjnych w ramach programów PHARE, ISP A i SAP ARD oraz programów operacyjnych wrażanych po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Oceny wpływu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) na wyrównywanie różnic w poziomie rozwoju regionalnego w Polsce w latach 2004-2014 wraz z prognozami do 2023 r. autorka dokonała wykorzystując modele HERMIN, zmodyfikowane, zaktualizowane i opracowane przez Wrocławską Agencję Rozwoju Regionalnego. Ta część pracy doktorskiej ma w dużej mierze charakter odtwórczy. Rozdział ten jest bogato ilustrowany rysunkami (51 rysunków) zawierającymi mapy i wykresy. W rozdziale czwartym Autorka podjęła się oceny wykorzystania środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w województwie dolnośląskim. Przeprowadziła szczegółową analizę wykorzystania środków z funduszu EFRR. Scharakteryzowała poszczególne 6

typy projektów współfinansowanych przez Unię Europejską w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego, jak również procedury aplikacji o środki UlllJne. W rozdziale piątym autorka zawarła ocenę wpływu zrealizowanych projektów na poziom rozwoju regionu Dolnego Śląska w sferze gospodarczej i społecznej. Ocena ta została przeprowadzona (podobnie jak w rozdziale trzecim) na podstawie wyników badań zrealizowanych przez zespół badaczy Wrocławskiej Agencji Rozwoju Regionalnego pod kierownictwem naukowym J. Zaleskiego. Zespół ten opracował system makroekonomicznych modeli HERMIN. Autorka natomiast przedstawiła wnioski wynikające z analizy tych modeli. Rozdział szósty nie został podzielony na podrozdziały, zawiera ocenę porównawczą danych Eurostatu i modelu HERMIN. Rozdział ten, jak pisze we wstępie autorka, jest" porównaniem danych prognozowanych i rzeczywistych dotyczących wybranych czynników społeczno-gospodarczych w celu oceny zgodności. Dane prognozowane przedstawiono za pomocą modelu makroekonometrycznego HERMIN. Dane rzeczywiste zostały zaczerpnięte z GUS oraz bazy danych Eurostat". Modele HERMIN autorka wykorzystywała do oceny wpływu środków z funduszu EFRR na rozwój regionów polskich i województwa dolnośląskiego w rozdziałach trzecim i piątym, w rozdziale szóstym również nawiązuje do modeli HERMIN, przedstawiając ich zastosowanie i ocenę. Wydaje się, że praca zyskałaby na spójności, gdyby metodologia Hermin została wyczerpująco scharakteryzowana i poddana ocenie w jednej części pracy doktorskiej, przed wykorzystaniem przez autorkę modeli HERMIN opracowanych przez Wrocławską Agencję Rozwoju Regionalnego do oceny wpływu środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na rozwój regionów polskich. Do oceny zgodności wskazań modeli HERMIN i danych statystycznych wykorzystano współczynniki korelacji linowej Pearsona i test znaków. Autorka zbudowała modele regresji potęgowej wyjaśniające wpływ poszczególnych funduszy unijnych na zmienną makroekonomiczną (por. s. 270). Opis zastosowanych metod badawczych, jak również analiza wyników mają charakter dość pobieżny. Niektóre sformułowania budzą wątpliwości, np. "Wydaje się, że dobrym sposobem oceny wpływu poszczególnych funduszy na analizowane zmienne makroekonomiczne będzie wykorzystanie modeli regresji potęgowej." Z opisu formuły na s. 270 wynika, że analizie będzie poddawany wpływ "konkretnych funduszy UE", po czym autorka funduszami nazywa programy PHARE i SAP ARD i bada ich wpływ na PKB bez sprecyzowania w jakich jednostkach jest on mierzony (por. rys. 6.1 i 6.2 ). Tytuły rys. 6.1 i 6.2 nie precyzują ich treści, ponadto nie są zgodne z nazwami osi. Tytuły wszystkich rysunków zawartych w tym rozdziale są nieprecyzyjne. 7

W zakończeniu autorka zawarła liczne wnioski wynikające z przeprowadzonych badań i analiz. Cel pracy został osiągnięty a sfonnułowane hipotezy badawcze zostały przez autorkę zweryfikowane. Po przeczytaniu dysertacji doktorskiej nasuwają się następujące pytania: l. Czy zdaniem autorki należy wyrównywać dysproporcje powstające w procesach rozwoju regionów czy raczej wzmacniać silne regiony? 2. Jakie możliwości praktycznego wykorzystania wyników badań empirycznych zawartych w niniejszej dysertacji przewiduje Doktorantka? 5. Uwagi szczegółowe Autorka nie ustrzegła się w pracy drobnych uchybień i nieścisłości, Niektóre z nich wymieniam poniżej. - Błędne numery stron w spisie treści na s. 3 - rozdział II. W tabeli 1.1 na s. 24 wśród wymienionych kryteriów podziału powinny się znaleźć odmienność strukturalna - jest odmienności strukturalnej i poziom rozwoju a nie poziomu rozwoju. - Niestararmie wykonany rys. 1.3 na s. 67 (pozycje strzałek). - Nieprecyzyjne tytuły rys. 1.5 i 1.6. Np. na rys. 1.6 przedstawiono programy operacyjne finansowane z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w latach 2007 2013, a tytuł rysunku brzmi Fundusze Unijne w Polsce w latach 2007-2013. - Błąd stylistyczny na s. 94, zdanie brzmi: "Region ten jest oficjalnie naj bogatszym obszarem w Europie, jedną z najdroższą ulicą w Europie i PKB na mieszkańca jest prawie 80.000 $, podczas gdy PKB na mieszkańca w Wielkiej Brytanii jest prawie 46 000 $." - Błąd stylistyczny na s. 110, zdanie brzmi: "Znaczącą koniunkturą zaobserwowano w liczbie pracujących, która we wszystkich województwach polskich stopniowo się zwiększa, zwłaszcza u osób z wyższym wykształceniem." - "Literówki" w tytule rozdziału trzeciego, s. 121. - Na s. 124 Autorka napisała: "w przeliczeniu na mieszkańca największymi beneficjentami PHARE w latach 2000-2003 były województwa: podlaskie - 303,3 mln euro, warmińsko-mazurskie 265,5 mln,... itd. Z tabeli 3.2, wynika, że wartości 8

te oznaczają środki wydatkowane z PHARE ogółem na osobę w porównaniu do średniej dla Polski=100. Tytuł rys. 3.2 zwiera błędy: "Struktura Udzielonego dofinansowanie z UE według programów operacyjnych, inicjatyw, Funduszu Spójności. - Rysunki 3.4-3.9; 3.11; 3.15-3.16; 3.19-3.28; 3.30-3.32 zyskałyby znacznie na przejrzystości, gdyby województwa zostały uporządkowane wg rosnących lub malejących wartości prezentowanego zjawiska. Na rys. 3.38 brak szczegółowych wyjaśnień do stosowanych symboli, np. C, G, I, DS., itp. Na s. 193 czwarty wiersz tabeli 4.3 jest częściowo nieczytelny. Ponadto w tekście pracy można zauważyć również inne błędy stylistyczne, interpunkcyjne i tzw. "literówki". 6. Ocena podsumowująca Moim zdaniem przedstawiona do oceny rozprawa doktorska spełnia warunki stawiane tego typu opracowaniom, ponieważ stanowi oryginalne rozwiązanie problemu naukowego jakim jest określenie wpływu środków finansowych pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jako instrumentu polityki spójności na rozwój województw Polski, ze szczególnym uwzględnieniem województwa dolnośląskiego, wykazuje ogólną wiedzę teoretyczną Autorki w dyscyplinie ekonomia. Stanowi również udokumentowanie umiejętności samodzielnego prowadzenia pracy naukowej przez Doktorantkę. Zgłoszone w recenzji uwagi kr)1yczne i sugestie, mające częściowo dyskusyjny charakter, nie podważają pozytywnej oceny całości rozprawy. Ogólnie rozprawę doktorską mgr Marty Wysogląd oceniam pozytywnie, wskazując następujące przesłanki tej oceny: podjęcie istotnego teoretycznie i praktycznie problemu badawczego, - umiejętność samodzielnego zaprojektowania i realizacji badań empirycznych bazujących na danych wtórnych, - dobra znajomość i dość umiejętne posługiwanie się polską literaturą przedmiotu, - umiejętne połączenie rozważań teoretycznych i badań empirycznych. 9

. "I' Podsumowując, stwierdzam, że rozprawa doktorska przygotowana przez mgr Martę Wysogląd pl. "Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego jako źródło finansowania regionalnej polityki spójności Unii Europejskiej" spełnia wymogi określone wart. 13 ust. 1 Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki i może być dopuszczona do kolejnych etapów postępowania o nadanie stopnia doktora nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia. 10