Prof. nadzw. PG dr hab. inż. Piotr Grudowski Gdańsk Wydział Zarządzania i Ekonomii

Transkrypt

1 Prof. nadzw. PG dr hab. inż. Piotr Grudowski Gdańsk Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechnika Gdańska Recenzja rozprawy doktorskiej mgr inż. Moniki Resteckiej pt. Doskonalenie jakości procesów spawalniczych w wyniku wdrożenia robotyzacji z uwzględnieniem czynników ekonomiczno-społecznych 1. Podstawa recenzji Przedstawionej mi do recenzji rozprawie towarzyszy pismo z dn roku sygnowane przez Panią Dziekan Wydziału Towaroznawstwa Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie dr hab. inż. Wandę Kudełkę, prof. UEK, w którym informuje o podjętej przez Radę Wydziału uchwale powołującej mnie na recenzenta rozprawy doktorskiej mgr inż. Moniki Resteckiej. 2. Uwagi ogólne Rozprawa została napisana pod kierunkiem dr hab. inż. Radosława Wolniaka, prof. Politechniki Śląskiej, znanego specjalisty w zakresie problematyki zarządzania opartego na kryterium jakości. Obszar tematyczny recenzowanej pracy znajduje się w sferze moich zainteresowań badawczych a znaczna część mojego dorobku naukowego, zwłaszcza ta powstała w czasie mojej pracy na Wydziale Mechanicznym PG z tym obszarem koresponduje. Wybór Autorki odnośnie do tematyki badawczej należy uznać za istotny ze względów poznawczych, z uwagi na kontekst ekonomiczny i społeczny. Wskazuje na to tytuł oraz zawartość rozprawy. Technologie spajania odgrywają istotną rolę w rozwoju działalności przemysłowej w ujęciu ogólnoświatowym a badania dotyczące możliwości poprawy skuteczności i efektywności procesów z tymi technologiami związanych są potrzebne. Praca ma charakter rozprawy naukowej. Można jednak wskazać także jej znaczące walory praktyczne.

2 3. Ocena rozprawy doktorskiej 3.1 Struktura rozprawy Praca składa się ze Wstępu obejmującego uzasadnienie wyboru tematu, pytania badawcze oraz omówienie struktury opracowania, czterech rozdziałów w części teoretycznej, czterech w części badawczej, podsumowania i wniosków, wykazu literatury źródłowej oraz czterech załączników. Łącznie praca składa się ze 197 stron (nie uwzględniając streszczeń). Jej strukturę należy uznać za poprawną a układ treściowy generalnie za logiczny i zrównoważony pod względem objętości. Niepotrzebnie ponumerowano niektóre fragmenty - np. wstęp, podsumowanie czy wykaz literatury. Wydaje się, że wskazane byłoby ograniczenie liczby rozdziałów w obu częściach pracy, tak by nieco uprościć układ całości opracowania. 3.2 Temat rozprawy, problem badawczy, cele pracy Temat podjęty przez doktorantkę należy uznać za istotny z punktu widzenia rozwoju teorii i praktyki towaroznawstwa oraz nauk o zarządzaniu ze względu na przedstawione w pracy powiązania pomiędzy aspektami technicznymi, ekonomicznymi i zarządczymi. Ponieważ zaproponowany przez Autorkę tytuł rozprawy obejmuje m.in. czynniki ekonomiczno-społeczne, uważam, że należałoby więcej miejsca w tej pracy poświęcić przeglądowi teorii identyfikujących te czynniki. Wydaje się także, że właściwszym niż przyjęte w pracy podejściem, byłoby w pierwszej kolejności (we Wstępie) wskazanie głównego problemu badawczego - a takiego tu brak. Praca doktorska ma bowiem wykazać oryginalne rozwiązanie przez autora problemu naukowego. W następstwie określenia problemu badawczego powinno nastąpić wskazanie wynikających z tego problemu celów rozprawy (poznawczych i praktycznych). Oceniając korelację tytuł-cel pracy, należy uznać, że tytuł tej rozprawy podany na stronie 79 nie w pełni koresponduje z jej celem. Dotyczy to kwestii doskonalenia. Wskazane we Wstępie niektóre pytania nie mają charakteru pytań badawczych gdyż są tautologią. Np. jest oczywiste, że wdrożenie robotów wpływa na jakość i koszty. 3.3 Charakterystyka rozprawy Pierwsze cztery rozdziały pracy (numerowane 2-5) zawierają studium literaturowe. W rozdziale 2 Autorka przedstawia definicje i znaczenie jakości w gospodarce. W odniesieniu do struktury tego fragmentu pracy należy stwierdzić, że jest on odpowiednio rozwinięty. Uzasadnienia wymagałoby dlaczego przedstawiono

3 jedynie metodę FMEA a brakuje innych, wydaje się, przydatnych metod i narzędzi wykorzystywanych w doskonaleniu procesów. W rozdziale trzecim pracy Autorka przedstawia charakterystykę wybranych metod badania wyrobów spawanych. Rozdział ten mógłby zostać uzupełniony ważnym, a chyba niedocenionym przez Autorkę aspektem informatycznym wsparciem diagnostyki tych wyrobów i analizy statystycznej wyników badań. Rozdział 4 recenzowanej pracy doktorskiej dotyczy robotyzacji i jej roli w spawalnictwie oraz innych procesach technologicznych, Rozdział ten stanowi potwierdzenie bardzo dobrej orientacji autorki jeśli chodzi o współczesne tendencje w zakresie odpowiednich rozwiązań przemysłowych w Polsce i na świecie. W rozdziale 5 zamykającym studium literaturowe przedstawiono aspekty ekonomiczne umożliwiające odniesienie się do kryterium efektywności technologii spawania. Autorka w rzetelny sposób dokonała tu przeglądu stosowanych w praktyce podejść Nieco więcej uwagi należałoby jednak poświęcić metodom rachunku kosztów zorientowanym na proces np. Activity Based Costing. Rozdziały 6-8 przedstawiające metodykę badawczą oraz wykonane badania stanowią część empiryczną pracy. Autorka dokonała trafnego doboru metod oceny jakości wyrobów spawanych i przeprowadziła analizę uzyskanych wyników, zarówno w odniesieniu do zgodności z wymaganiami jakościowymi, jak i do kosztów. Ponadto przestawione wyniki analiz potwierdzają wg mnie odpowiednie kompetencje Autorki odnośnie do wyboru i posługiwania się odpowiednimi metodami w badaniach naukowych. Główną moją wątpliwość wzbudza kwestia anonimowości respondentów w badanych firmach czy i dlaczego można przypuszczać, że uzyskane informacje były zgodne ze stanem rzeczywistym? Recenzowana praca jest napisana dobrą polszczyzną i poprawnie zredagowana. Dobrą, zastosowaną przez Autorkę praktyką jest czytelne przedstawienie we Wstępie struktury opracowania. Ułatwia to czytelnikowi ocenę logicznej konstrukcji całości. Opis podmiotów badań jest klarowny, choć metoda ich doboru nie jest do końca jasna a co za tym idzie mogą powstać wątpliwości dotyczące przedstawionych w pracy uogólnień. Jeśli chodzi o stronę metodologiczną to niespójne wydaje się przedstawienie dodatkowych hipotez badawczych, w których nie ma odniesień do robotyzacji w następstwie głównej tezy, w której robotyzacja pełni zasadniczą rolę. Dobrym rozwiązaniem, które podniosłoby walory pracy w aspekcie wykazania przez Autorkę umiejętnej syntezy przedstawionych treści, byłoby zamieszczenie w końcowym fragmencie każdego z głównych rozdziałów pracy krótkich podsumowań zawierających kluczowe wnioski.

4 Sugerowałbym także wyraźne wskazanie przez Autorkę tych definicji kluczowych, użytych w rozprawie pojęć, które zostały przez nią przyjęte jako obowiązujące w ramach konwencji semantycznej. Pozwoliłoby to uniknąć wielu wątpliwości. Taki zabieg systematyzujący pozwoliłby zapewne uniknąć m.in. nieuzasadnionego niekiedy, wymiennego stosowania pojęć takich, jak np. skuteczność i efektywność systemu zarządzania. Zauważam w tym opracowaniu pewne niedociągnięcia stylistyczne oraz błędy gramatyczne. Nie traktuję ich jednak, jako istotnego braku tej rozprawy, która jak wcześniej wspomniałem reprezentuje należyty poziom dbałości o stronę redakcyjnoedytorską. Całość opracowania potwierdza jednoznacznie, pomimo wskazanych uwag krytycznych, dojrzałość Autorki, jako badaczki problematyki jakości przemysłowych procesów technologicznych, w tym w szczególności sterowania jakością produkcji oraz rzetelność w zakresie pozyskania informacji istotnych z punktu widzenia tematyki pracy. Cytowane w odpowiednich momentach źródła krajowe i zagraniczne świadczą o dobrym warsztacie naukowym Autorki. Podkreślam rzetelne podejście do wyboru i profesjonalne wykorzystanie odpowiednich metod obliczeniowych i analizy danych. Doktorantka potwierdziła według mnie dużą determinację i skuteczność w realizacji założonego programu badań. 3.4 Uwagi krytyczne natury ogólnej Zauważalne jest nie w pełni precyzyjne i nie zawsze konsekwentne używanie przez Autorkę pojęć takich, jak skuteczność, metodologia, metodyka, metoda, narzędzie - nie do końca jest jasne, które z określeń zostało przyjęte jako obowiązujące w tej rozprawie. Dlatego też wg mnie wskazane byłoby zamieszczenie w tej rozprawie słowniczka najczęściej używanych w niej pojęć. Przydatny także byłby wykaz najważniejszych (a przecież dość licznych) skrótów użytych w pracy. Brakuje wykazu tabel i rysunków. Sporym mankamentem zauważonym przeze mnie jest sposób przywoływania i opisu źródeł. W większości przypadków brakuje wydawnictwa opracowań zwartych. Autorka nie podaje numerów odpowiednich stron w przywoływanych źródłach. Nie posługuje się, choć wg mnie byłoby to celowe, przypisami dolnymi. Sugerowałbym wprowadzenie numeracji dla tych fragmentów tekstu, gdzie Autorka wyodrębniła tytuły (np. p.3.1 lub 4.4) oraz odpowiednie zagospodarowanie tzw. fragmentów osieroconych (np. str. 21, 36, 79). Warto zwrócić uwagę na opis źródeł internetowych (brak daty wejścia) oraz opis norm (brak roku wydania i nazwy normy w spisie na końcu pracy).

5 Proponuję też w przyszłości ograniczyć w publikacjach naukowych stosowanie języka potocznego np. firma ma normę czy mocno będą inwestować W wielu miejscach pracy zamiast słowa liczba Autorka stosuje słowo ilość. 3.5 Uwagi szczegółowe Jak już wspomniano strona edytorska pracy nie wzbudza większych zastrzeżeń. Pozytywnego wrażenia nie burzą nieliczne błędy gramatyczne (np. stosowanie wyrażenia odnośnie zamiast odnośnie do, oparte o zamiast oparte na ) i nieliczne błędy stylistyczne oraz literówki. Autorka w kilku miejscach przywołuje pogląd osoby dawno zmarłej w czasie teraźniejszym (np. Juran uważa, wskazuje Ishikawa ). W podrozdziale 5.7 wyodrębniono tylko jeden podpunkt (5.7.1). Zamieszczone na str.170 wnioski są jakby wyodrębnionym punktem niezwiązanym z częścią Podsumowanie i wnioski (przerwa w tekście) Należałoby też skorygować występowanie dość licznych błędów interpunkcyjnych. 4. Wniosek końcowy Przedstawiona mi do recenzji rozprawa doktorska mgr inż. Moniki Resteckiej posiada następujące walory: 1) powstała na znaczącej bazie własnych doświadczeń i badań empirycznych, 2) praca jest dobrze ilustrowana materiałem empirycznym - fotografiami i rysunkami, co bardzo wzbogaca jej zawartość treściową, 3) treść podana jest w sposób dostępny mimo, że w wielu fragmentach konieczne jest zastosowanie fachowej terminologii. Kwestie dyskusyjne i wskazane w tej recenzji krytyczne uwagi nie zmieniają mojej pozytywnej oceny rozprawy jako całości. Recenzowana praca doktorska mgr inż. Moniki Resteckiej jest oryginalnym rozwiązaniem problemu naukowego - nie wyrażanego wprawdzie wprost, ale oczywistego w kontekście podanych w rozprawie informacji. Autorka podjęła w niej problem, który ma istotne znaczenie z punktu widzenia poznawczego i gospodarczego. Trafnie określiła założenia dotyczące analizy i z sukcesem ją zrealizowała formułując odpowiednie wnioski. Doktorantka wykazała się dobrą znajomością ogólnej wiedzy teoretycznej z zakresu towaroznawstwa, analizy ekonomicznej i metodyki zapewnienia

6 jakości zwłaszcza w odniesieniu do mikroprzedsiębiorstw a także umiejętnością samodzielnego prowadzenia pracy naukowej. Reasumując stwierdzam, że rozprawa mgr inż. Moniki Resteckiej spełnia warunki zawarte w Ustawie o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki i niniejszym wnoszę o dopuszczenie jej do dalszych etapów procedury ubiegania się o stopień naukowy doktora.