Kraków, dnia stycznia 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w KRAKOWIE 30-038 KRAKÓW, ul. Łobzowska 67 (0-12) 633 77 22, 633 77 24, 633 37 09 Fax (0-12) 633 74 55 P/07/081 LKR - 41031-3/07 Pan Marek Kwak Dyrektor Zespołu Szkół im. W. Witosa ul. Spółdzielców 1 34-200 Sucha Beskidzka Wystąpienie pokontrolne NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie na podstawie art. 2 ust. ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK przeprowadziła kontrolę Zespołu Szkół im. W. Witosa w Suchej Beskidzkiej zwanego dalej Szkołą w zakresie przeciwdziałania patologiom w szkołach i placówkach oświatowych, w latach szkolnych 2005/2006 i 2006/2007. Kontrolą objęto Zasadniczą Szkołę Zawodową oraz 2 klasy maturalne jednego z techników działających w ramach Zespołu Szkół. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 20 grudnia 2007 r. oraz omówione na naradzie pokontrolnej w dniu 4 stycznia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje niniejsze wystąpienie pokontrolne. NIK ocenia pozytywnie działalność Szkoły w zakresie przeciwdziałania zjawiskom patologii w latach szkolnych 2005/2006 i 2006/2007, mimo stwierdzonych uchybień. PowyŜszą ocenę uzasadniają następujące ustalenia i oceny szczegółowe:
1. Szkoła posiadała Statut, którego postanowienia odpowiadały regulacjom określonym w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (t. j. Dz. U. Nr 61, poz. 624, ze zm.); 2. Utrzymujący się wysoki procent (45% w roku szkolnym 2005/2006 i 36% w roku szkolnym 2006/2007) uczniów Zasadniczej Szkoły Zawodowej, z obniŝonymi ocenami z zachowania, którego przyczyną było wagarowanie został przez Szkołę zauwaŝony i rozpoznany, a podjęte w tym zakresie działania Szkoły, zwłaszcza zmiany w Statucie dotyczące usprawiedliwiania nieobecności uczniów, NIK ocenia pozytywnie. Problem ten nie wystąpił w przypadku uczniów Technikum. 3. Szkoła prowadziła w badanym okresie szeroko zakrojoną działalność wychowawczą i zapobiegawczą dotyczącą zagroŝeń związanych z uzaleŝnieniem. Oprócz rozmów indywidualnych i dyskusji w zespołach klasowych, niezwykle cennym materiałem dającym podstawy zdiagnozowania potrzeb uczniów była ankieta obejmująca badanie postaw Ŝyciowych młodzieŝy szkolnej, przeprowadzona w 25 klasach całej Szkoły. Wnioski z tego badania znalazły m.in. potwierdzenie w realizacji zadań ujętych w planach pracy dydaktycznej i wychowawczo-opiekuńczej, wynikających ze Szkolnego Programu Profilaktyki, jak równieŝ z Programu Wychowawczego. Działalność profilaktyczną w tym zakresie prowadzono zarówno wśród uczniów jak i rodziców oraz nauczycieli. W badanym okresie nie stwierdzono w Szkole przypadków wymagających podejmowania działań interwencyjnych związanych z uŝywaniem, posiadaniem bądź rozprowadzaniem środków odurzających i psychotropowych. Niemniej jednak NIK zwraca uwagę, Ŝe Szkoła nie opracowała w formie dokumentu strategii działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych wobec młodzieŝy zagroŝonej uzaleŝnieniem, do czego obligowało rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieŝy zagroŝonych uzaleŝnieniem (Dz. U. Nr 26, poz.226). 4. NIK pozytywnie ocenia podejmowanie przez Szkołę działań profilaktycznowychowawczych w stosunku do wszystkich uczniów przejawiających zachowania patologiczne. W badanych klasach miały miejsce m.in. takie zachowania jak: uŝywanie 2
środków odurzających, wandalizm oraz agresja wobec innych uczniów oraz kradzieŝe, spoŝywanie alkoholu oraz przemoc i agresją skierowaną wobec dorosłych. W kaŝdej z tych klas Szkoła prowadziła zajęcia o tematyce związanej z przeciwdziałaniem zachowaniom patologicznym. NaleŜy odnotować iŝ nie było w Szkole zachowań dotyczących zastraszania, rozbojów i wymuszania z uŝyciem siły. 5. Na pozytywną ocenę zasługuje przeszkolenie większości nauczycieli (przeszło 70%) w zakresie rozpoznawania i przeciwdziałania zjawiskom agresji, przemocy, narkomanii oraz innych zachowań patologicznych. Wszyscy z wychowawców badanych klas uczestniczyli m.in., w szkoleniach obejmujących tematy: rola nauczyciela i wychowawcy w klasie, pomoc dziecku z zaburzeniami emocjonalnymi i problem depresji w grupie. 6. NIK pozytywnie ocenia prowadzenie przez Szkołę zajęć pozalekcyjnych organizowanych w formie kół tematycznych i sportowych. W zajęciach tych w roku 2005/2006 uczestniczyło 353 uczniów, a w roku 2006/2007 396 uczniów Szkoły, jednak naleŝy odnotować, Ŝe z tej formy zajęć na przestrzeni ww. okresu skorzystało tylko 5 uczniów ZSZ. 7. Współpraca Szkoły w zakresie przeciwdziałania zjawiskom patologii wśród uczniów, z organami i instytucjami do tego powołanymi, nie budzi zastrzeŝeń NIK. W badanych klasach 7 uczniów i 23 rodziny były objęte nadzorem kuratora sądowego. 8. NIK nie wnosi uwag do realizowania przez Szkołę programów: wychowawczego i profilaktyki. Programy te w wielu obszarach uwzględniały promowanie zdrowego modelu Ŝycia oraz działania związane z zapobieganiem niedostosowaniu społecznemu, przestępczości, agresji i przemocy wśród uczniów. Tematyka zawarta w tych programach została ujęta w planach dydaktyczno-wychowawczych i była realizowana zarówno przez nauczycieli jak równieŝ pedagoga i psychologa szkolnego. Programy zawierały procedury i formy ich ewaluacji, a sprawozdania z tego procesu były przedmiotem posiedzeń Rady Pedagogicznej Szkoły. Za szczególnie istotny w tym zakresie naleŝy uznać udział nauczycieli Szkoły w konferencji, której tematem było wdraŝanie procedur postępowania nauczycieli i współpracy szkół z policją w sytuacjach zagroŝenia młodzieŝy przestępczością i demoralizacją. W skontrolowanych przypadkach procedury te zostały zastosowane w działaniach podjętych przez Szkołę, a stała, bieŝąca współpraca z policją w zakresie profilaktyki zagroŝeń została potwierdzona zarówno przez ankietowanych nauczycieli jak 3
równieŝ uczniów Szkoły. Program pod nazwą Procedury reagowania w sytuacjach kryzysowych, w postaci dokumentu został przyjęty i zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną we wrześniu 2007 r. 9. NIK nie wnosi uwag do realizacji przez Szkołę pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Działania prowadzone w tym zakresie odnosiły się nie tylko do uczniów przejawiających zachowania patologiczne, ale z pomocy tej korzystali równieŝ rodzice i nauczyciele. W okresie objętym kontrolą z róŝnego rodzaju form pomocy psychologiczno-pedagogicznej skorzystało łącznie 907 uczniów, rodziców i nauczycieli badanych klas, a skontrolowane przypadki działań Szkoły wobec 2 uczniów, potwierdziły ich skuteczność. Działania Szkoły podjęte w stosunku do uczennicy jednej z badanych klas, nie budzą zastrzeŝeń NIK. Szkoła podjęła bez zwłoki wszelkie moŝliwe działania o czym zawiadomiła Małopolskiego Kuratora Oświaty i Sąd Rejonowy w Suchej Beskidzkiej, a po próbie popełnienia samobójstwa przez tę uczennicę, Szkoła udzieliła jej rodzinie wszelkiej pomocy, w tym w postaci wsparcia psychologicznego, co zasługuje na pozytywną ocenę NIK. 10. Zdaniem NIK nadzór sprawowany przez ówczesnego dyrektora Szkoły dotyczący realizacji problematyki przeciwdziałania patologicznym zachowaniom uczniów nie był wystarczający. W klasach objętych kontrolą, w badanym okresie zostało przeprowadzonych 6 hospitacji, w stosunku do 80 odbytych godzin wychowawczych poświęconych ww. tematyce. Problematyka ta ujęta została jedynie w planie nadzoru na rok 2005/2006, a liczba przeprowadzonych w badanym okresie hospitacji zajęć wychowawczych, obejmujących ww. zagadnienia, była m.in. podstawą sformułowania zaleceń z ostatniej wizytacji organu nadzoru pedagogicznego w sprawie zwiększenia ich liczby. Przedkładając powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1/ Opracowanie strategii działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych wobec młodzieŝy zagroŝonej uzaleŝnieniem. 2/ Monitorowanie potrzeb w zakresie działań wychowawczo-zapobiegawczych, zwłaszcza w klasach tego wymagających. 4
NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie, na podstawie art.62 ust.1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn nie podjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie do 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Dyrektorowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora NajwyŜszej Izby Kontroli Delegatury w Krakowie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art.62 ust.2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały. 5