Program nauczania zajęć technicznych Rysunek techniczny Cele kształcenia wymagania ogólne zajęć technicznych Rysunek techniczny Jacek Odolczyk Gimnazjum im. św. Franciszka z Asyżu w Teresinie Strona 1
Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Cele kształcenia wymagania ogólne... 3 3. Treści nauczania wymagania szczegółowe... 4 4. Plan pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczyciela... 6 5.Uwagi o realizacji programu... 12 6.Ewaluacja osiągnięć uczniów... 13 Strona 2
1. Wstęp Program został opracowany zgodnie z wytycznymi Podstawy programowej kształcenia ogólnego podpisanej przez Minister Edukacji Narodowej w grudniu 2008 roku i wchodzącej w życie z dniem 15 stycznia 2009 roku/dzu nr 4 z 15 stycznia 2009, poz. 17/jako element Reformy Oświaty, oraz Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 roku w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników ogłoszonego w Dzienniku Ustaw nr 89. poz 730. 2. PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU ZAJĘCIA TECHNICZNE Cele kształcenia wymagania ogólne I. Rozpoznawanie urządzeń technicznych i rozumienie zasad ich działania. II. Opracowywanie koncepcji rozwiązań typowych problemów technicznych oraz przykładowych rozwiązań konstrukcyjnych. III. Planowanie pracy o różnym stopniu złożoności, przy różnych formach organizacyjnych pracy. IV. Bezpieczne posługiwanie się narzędziami i przyrządami. Strona 3
3. Treści nauczania wymagania szczegółowe Uczeń: 1. Rozpoznaje rodzaje rysunku i rozumie potrzebę stosowania rysunku : a) zna możliwości wykorzystania rysunku do przedstawiania wielkości, kształtu i rozwiązań konstrukcyjnych rzeczywistych urządzeń technicznych dla celów sportowych, szkoleniowych lub wystawienniczych; b) wykonuje pomiary i weryfikuje rozwiązania modelowe w odniesieniu do rozwiązań rzeczywistych wyjaśnia konieczność stosowania skali w rysunku technicznym. 2. Zna materiały i przyrządy rysunkowe oraz ich zastosowanie: a) umie dobrać rodzaj ołówka do kreślonej linii, zna rodzaje linii i ich zastosowanie b) umie ustawić arkusz papierowy i elektroniczny (w programie komputerowym) stosownie do rozmiaru i skali wykonywanego rysunku, zna znormalizowane nazwy i wymiary arkuszy rysunkowych. 3. Potrafi przedstawić przedmiot za pomocą rzutu prostokątnego, przekroju i wymiarowania. a) wykonuje arkusze rysunkowe i opisem w tabliczce rysunkowej b) potrafi opisać rysunek pismem technicznym stosując symbole obowiązujące w technice (rysunku technicznym). 4. Rozróżnia rzuty aksonometryczne i potrafi je wykonać: a) wykonuje rysunki w dimetrii ukośnej na podstawie rysunku w rzutach prostokątnych b) wykonuje rysunki w izometrii ukośnej na podstawie rysunku w rzutach prostokątnych 5. Opracowuje pomysły (koncepcje) rozwiązań typowych problemów technicznych pojawiających się w rysunku technicznym: a) rysuje za pomocą przyrządów kreślarskich modle i porównuje ich ustawienie dla lepszego zobrazowania przedmiotu na rysunku b) wykonuje koncepcje co do skali i ustawienia modeli do ich przedstawienia w formie szkiców technicznych. 6. Opracowuje szczegółowe rozwiązania konstrukcyjne budowanego (sklejanego) modelu: a) dobiera materiały na podstawie wymagań konstrukcyjnych modelu; 7. Umie zaplanować wykonanie prac rysunkowych o różnym stopniu złożoności, przy różnych formach organizacyjnych pracy: a) przestrzega zasad organizacji pracy w pracowni rysunku i w pracowni komputerowej ; b) zna zasady opisywania, katalogowania i przechowywania arkuszy rysunkowych i plików komputerowych. Strona 4
8. Bezpiecznie posługuje się przyrządami kreślarskimi: a) posługuje się linijką, cyrklem, ekierką, ołówkiem, temperówką itp. b) posługuje się programami komputerowymi wspomagającymi wykonanie rysunku. 9. Zna zasady rozwiązań problemów utylizacji materiałów biurowych i dokumentacji technicznej a) wie jak segregować śmiecie powstające w trakcie wykonywania rysunku. b) zna znaczenie wykorzystania materiałów wtórnych dla ochrony środowiska Cele kształcenia 1. Nabycie przez ucznia umiejętności czytania dokumentacji technicznej 2. Nabycie przez ucznia sporządzania prostej dokumentacji technicznej (rysunku ) 3. Nabycie nawyku posługiwania się symbolami technicznymi 4. Nabycie umiejętności wykonywania pisma 5. Rozwijanie wyobraźni przestrzennej, nabycie umiejętności przedstawienia przedmiotu w rzucie prostokątnym 6. Wyrobienie nawyku staranności i dokładności w pracy, zwłaszcza wykonywanej na arkuszu rysunkowym. 7. Rozwijanie aktywności poznawczej ucznia 8. Nabycie umiejętności posługiwania się nowymi technikami sporządzania rysunku za pomocą programów komputerowych. Cele wychowawcze 1. Rozwijanie zainteresowania myślą techniczną 2. Rozwijanie dokładności i staranności podczas wykonywania rysunków 3. Kształtowanie wytrwałości, cierpliwości, rzetelności, staranności podczas wykonywania różnego rodzaju zadań. 4. Kształtowanie przekonania że trening czyni mistrza. 5. Kształtowanie odpowiedzialności za siebie (przygotowanie przyborów do pracy, oddawanie prac w terminie, korzystanie z pomocy nauczyciela lub kolegi). Strona 5
4. Plan pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczyciela rysunku Rozdział RYSUNEK TECHNICZNY I KONSTRUKCJE ZAGADNIENIA WSTĘPNE Czas trwania 11 h Temat jednostki metodycznej Rola i znaczenie rysunku. Materiały i przybory kreślarskie- 1 h Formaty arkuszy rysunkowych. 1 h Przygotowanie arkusza do kreślenia. Tabliczka rysunkowa 1 h Wiedza i umiejętności poznanie roli rysunku -poznanie znaczenia rysunku -poznanie materiałów i przyborów kreślarskich - poznanie podstawowego formatu rysunkowego i jego pochodnych -poznanie wymiarów arkuszy rysunkowych -poznanie zasad rysowania obramowania arkusza, docinania arkusza -poznanie kształtów, wymiarów, rodzajów tabliczki rysunkowej -poznanie zasad wypełniania tabliczki rysunkowej Szczegółowe osiągnięcia ucznia wie, jaka jest rola i znaczenie rysunku rozumie konieczność stosowania odpowiednich materiałów i przyborów do rysunku -zna pojęcie normy, w szczególności PN -zna nazwę podstawowego formatu rysunkowego i jego pochodnych -zna wymiary podstawowego arkusza rysunkowego i potrafi obliczyć wymiary innych formatów -umie obramować arkusz rysunkowy -potrafi dociąć kartkę do odpowiedniego formatu rysunkowego - umie narysować wg zadanego wzorca tabliczkę rysunkową Strona 6
Rozdział Czas trwania Temat jednostki metodycznej Wiedza i umiejętności Szczegółowe osiągnięcia ucznia i poprawnie ją uzupełnić Rodzaje i grubości linii rysunkowych 2 h -poznanie rodzajów linii -poznanie różnych grubości linii i zależności między nimi -poznanie zastosowań rodzajów i grubości linii w rysunku technicznym -umie rysować poszczególne rodzaje linii -wykorzystuje w odpowiednich miejscach (kreśli odpowiednią linię) rodzaje i grubości linii Pismo rysunkowe 4 h -poznanie krojów pisma -poznanie proporcji liter pisma -poznanie szeregów wielkości liter pisma w zależności od wielkości arkusza na którym się je zamieszcza -poznanie wzorców liter pisma -poznanie właściwej kolejności kreślenia łuków do wykonania litery pisma -zna kroje pisma -zna proporcje liter pisma -wykonuje napisy pismem technicznym -uzupełnia tabliczkę rysunkową pismem technicznym -dobiera wielkość liter pisma do wielkości arkusza -dobiera wielkość liter i uzupełnia pola tabliczki rysunkowej -kreśli litery pisma Podziałki rysunkowe 1 h -poznanie pojęcia podziałki -zna pojęcie skali Strona 7
Rozdział Czas trwania Temat jednostki metodycznej Wiedza i umiejętności Szczegółowe osiągnięcia ucznia -poznanie typowego skalowania powiększającego i pomniejszającego -poznanie zasad opisu rysunku wykonanego w skali -potrafi narysować przedmiot w skali -umie zapisać podziałkę w tabliczce rysunkowej Powtórzenie wiadomości 1 h -utrwalenie wiadomości dotyczących rysunku -zna i stosuje wiadomości dotyczące przygotowania materiałów i przyrządów do rysunku -stosuje podstawowe zasady rysunku RYSUNEK GEOMETRYCZNY 6 h Proste równoległe i proste prostopadłe. Podział odcinka 1 h -poznanie, przypomnienie pojęć proste równoległe, proste prostopadłe; -poznanie sposobu podziału odcinka -nazywa proste prostopadłe i proste równoległe -rysuje proste prostopadłe i proste równoległe -wykorzystuje proste prostopadłe i proste równoległe do kreślenia figur Kreślenie różnych figur 1 h -poznanie, przypomnienie kreślenia różnych figur -kreśli prostokąty, trójkąty, kwadraty, wielokąty i figury będące złączeniem tych figur -kreśli okręgi Strona 8
Rozdział Czas trwania Temat jednostki metodycznej Wiedza i umiejętności Szczegółowe osiągnięcia ucznia Kreślenie wielokątów foremnych 2 h -poznanie sposobów kreślenia wielokątów foremnych -poznanie wielkości konta wewnętrznego dowolnego wielokąta foremnego -kreśli wielokąty foremne -wie jak obliczyć kąt wewnętrzny wielokąta foremnego -umie wyznaczyć, narysować kąt potrzebny do konstrukcji wielokąta foremnego. Krzywe płaskie: owal, elipsa 2 h -poznanie pojęć owal i elipsa -poznanie sposobów rysowania elips i owali -zna pojęcia owal i elipsa -zna sposoby rysowania elipsy i owalu -kreśli elipsy i owale ZASADY RZUTOWANIA PROSTOKĄTNEGO 9 h Pojęcie rzutu prostokątnego 1 h -poznanie pojęcia rzut prostokątny -poznanie pojęć rzutowanie, rzutnia, płaszczyzna rzutowania - zna pojęcie rzut prostokątny - zna pojęcia rzutnia, płaszczyzna rzutowania. Układ rzutni 1 h -poznanie pojęć rzut z przodu (główny), rzut z boku (rzut z lewej strony na prawą), rzut z góry -poznanie układu trzech rzutni -poznanie nazw trzech płaszczyzn rzutni: I - rzutnia pionowa zwana główna, II - rzutnia boczna, III rzutnia pozioma. - zna pojęcia, potrafi wskazać, naszkicować rzut z przodu (główny), rzut z boku (rzut z lewej strony na prawą), rzut z góry - zna pojęcia, potrafi rozłożyć na płaszczyznę i oznaczyć trzy płaszczyzny rzutni: I - rzutnia pionowa zwana główna, II - Strona 9
Rozdział Czas trwania Temat jednostki metodycznej Wiedza i umiejętności Szczegółowe osiągnięcia ucznia Rzuty punktu 1 h Rzuty figur płaskich 1 h -poznanie rzutowania na podstawie rzutu punktu -poznanie rzutowania figur płaskich rzutnia boczna, III rzutnia pozioma. - rzutuje punkt w rzucie prostokątnym Rzuty wielościanów i brył obrotowych 2 h Proste przekroje wielościanów 2 h Powtórzenie wiadomości 1 h -poznanie rzutowania wielościanu -poznanie rzutowania brył obrotowych i zawierających otwory -poznanie pojęcia przekrój -poznanie przekrojów wielościanów -poznanie rodzajów kreskowania w zależności od materiału -utrwalenie wiadomości dotyczących rzutowania prostokątnego - rzutuje figury płaskie w rzucie prostokątnym -rzutuje wielościany w rzucie prostokątnym -kreśli bryły w rzucie prostokątnym -kreśli bryły zawierające otwory w rzucie prostokątnym -kreśli bryły obrotowe w rzucie prostokątnym -kreśli przekroje brył -stosuje odpowiednie kreskowanie przekroju RZUTY AKSONOME- TRYCZNE 7 h Dimetria ukośna- widomości wstępne 1 h. -poznanie pojęcia rzut aksonometryczny -poznanie pojęcia dimetria -zna pojęcie rzut aksonometryczny -zna pojęcie dimetria -poznanie zasad dimetrii -kreśli graniastosłupy w dimetrii ukośnej Strona 10
Rozdział Czas trwania Temat jednostki metodycznej Wiedza i umiejętności Szczegółowe osiągnięcia ucznia Bryły w dimetrii ukośnej ćwiczenia 2 h -poznanie zasad wykonywania dimetrii ukośnej w trakcie rysowania brył (złącz kilku graniastosłupów) -kreśli bryły w dimetrii ukośnej Izometria wiadomości wstępne 1 h -poznanie zasad izometrii - zna pojecie izometria -kreśli graniastosłupy w izometrii Bryły w izometrii ćwiczenia 2 h -poznanie zasad wykonywania izometrii w trakcie rysowania brył (złącz kilku graniastosłupów) -kreśli bryły w izometrii Perspektywa zbieżna, czołowa i boczna 1 godz. -poznanie pojęcia perspektywa -rozróżnianie rysunków z zastosowaniem perspektywy zbieżnej, czołowej i bocznej. -zna pojęcie perspektywa -zna pojęcia perspektywy zbieżnej, czołowej i bocznej -szkicuje rysunek w perspektywie zbieżnej (do jednego punktu) Strona 11
5. Uwagi o realizacji programu Uczniowie do lekcji muszą być wyposażeni w przybory kreślarskie. Przybory te powinny być sprawne i dobrej jakości. Materiały do zajęć w większości przypadków będzie przygotowywał nauczyciel. Uczniowie prowadzą zeszyt przedmiotowy w którym notują z każdej lekcji główne zagadnienia i wiadomości do zapamiętania. Część wiadomości uczniowie będą opracowywać na komputerze i w postaci wydrukowanej kartki wklejać do zeszytu. Będą się też odbywać w miarę potrzeb zajęcia w Sali komputerowej z wykorzystaniem programów do wykonywania rysunków (nie będą to programy specjalistyczne o wysokim stopniu możliwości typu AutoCad ale popularne, dość proste w obsłudze i na licencji typu freeware. Takie programy będzie tę uczeń mógł użytkować w domu rozwijając swoje zainteresowania). Najczęściej zajęcia będą jak sama nazwa przedmiotu wskazuje polegały na wykonaniu rysunku na arkuszu A4. Część z tych prac będzie miała określone ramy czasowe do wykonania w ciągu jednej jednostki lekcyjne. Inne będzie można dokończyć w domu, a część będzie taka że będzie można dokończyć pod nadzorem nauczyciela np. na zajęciach kół zainteresowań lub świetlicy prowadzonych przez nauczyciela przedmiotu. Co najmniej raz w semestrze będzie sprawdzany zeszyt. Będzie też do wykonania praca manualna wykonanie bryły do rzutowania. Przy okazji tej pracy zostanie omówione zagadnienie organizowania, projektowania i dokumentowania wytworów techniki. Strona 12
6. Ewaluacja osiągnięć uczniów Na początku roku szkolnego nauczyciel informuje uczniów o wymaganiach i kryteriach. Sprawdzeniu stopnia opanowania posiadanych wiadomości, umiejętności oraz nabytych postaw posłużą karty ćwiczeń konkretne arkusze rysunkowe z rysunkiem w którym stosuje się zagadnienia na omawiany temat. Sprawdzeniu wiedzy, ale i utrwaleniu wiadomości posłużą programy komputerowe i strony internetowe i interaktywną zawartością. Będzie taż wiedza sprawdzana tradycyjnymi metodami odpytywanie, kartkówka, prowadzenie zeszytu przedmiotowego. Metody sprawdzania osiągnięć uczniów: test dydaktyczny zadania rysunkowe - rysunek techniczny test z programu komputerowego odpowiedź pisemna odpowiedź ustana wykonanie przedmiotu (modelu do rzutowania) obserwacja pracy uczniów (np. aktywności, zainteresowania, zaangażowania, pomoc koleżeńska) W trakcie różnego rodzaju aktywności uczniów, wykonywania zadań technicznych należy zwrócić uwagę na: przestrzeganie regulaminów pracowni technicznej i komputerowej przestrzeganie przepisów BHP aktywność, pomysłowość podczas wykonywania zadań odpowiednie zorganizowanie miejsca nauki, przestrajanie zasad zgodnych z wykonywanym zadaniem i miejscem jego realizacji. korzystanie z komputerowych zasobów, programów komputerowych, informacji z sieci i ocena ich pod względem etycznym i merytorycznym. wykonywanie rysunków zgodnie z przyjętą konwencją (zasadami) których najwiarygodniejszym źródłem są powszechnie stosowane normy (Polskie Normy PN, normalizacja Unii Europejskiej) Na ostatnich zajęciach przewidziana jest ewaluacja (ocena zajęć) prowadzona przez uczniów. Będzie to anonimowa ankieta lub krótkie wypracowanie na temat całorocznej pracy również anonimowe. Strona 13