Pilota owy program Leader+

Pilota owy program Leader+ Informator dla organizacji pozarzàdowych

Pilotażowy Program Leader+ Informator dla organizacji pozarządowych 1

Wydawca: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Instytucja Zarządzająca Sektorowym Programem Operacyjnym Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich ul. Wspólna 30 00-930 Warszawa tel. (+48 22) 623 25 55, fax (+48 22) 623 20 51 http://www.minrol.gov.pl Skład i druk: Prodruk sp. jawna www.prodruk.com.pl W publikacji zostały wykorzystane zdjęcia Pana Dyrektora Dariusza Niecia i Pani Ingi Kołomyjskiej Publikacja współfinansowana ze środków Pomocy Technicznej Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2

SPIS TREŚCI Wstęp 4 Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006 5 Podstawy prawne dla Sektorowego Programu Operacyjnego (SPO) Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006 7 Działanie 2.7. Pilotażowy Program Leader + 9 Zakres pomocy 10 Zasady udzielania pomocy 11 Beneficjent 11 Warunki uzyskania pomocy (kryteria dostępu) 11 Forma i wysokość udzielanej pomocy 12 Koszty kwalifikowalne projektów 13 Procedura ubiegania się o pomoc 14 Składanie wniosku o dofinansowanie realizacji projektu 14 Rozpatrywanie wniosku o dofinansowanie realizacji projektu oraz zawieranie umowy o dofinansowanie projektu 15 Schemat I 15 Schemat II 17 Kontrola 19 Utrata pomocy i rozwiązanie umowy 19 Adresy instytucji zaangażowanych we wdrażanie SPO 20 3

Wstęp Od dnia akcesji Polska ma możliwość korzystania, w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej, ze środków finansowych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich. W latach 2004-2006 do polskiego budżetu wpłynie 4.058 mld Euro, które będą przeznaczone na wsparcie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich oraz na finansowanie inwestycji z zakresu restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa. Cele te są realizowane w ramach dwóch programów, uruchomionych w 2004 roku. Są to: Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich i Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich (SPO). Publikacja, którą oddajemy w Państwa ręce ma stanowić źródło informacji na temat SPO i poszczególnych jego działań, adresowanych do konkretnych odbiorców pomocy: rolników, producentów rolnych, przetwórców, gmin, doradców rolnych oraz innych instytucji, organizacji i podmiotów sektora prywatnego działających w sektorze rolnictwa i na obszarach wiejskich. Dzięki informacjom zawartym w prezentowanej publikacji, będziecie Państwo mogli zapoznać się z możliwościami finansowania działań, których celem jest aktywizacja społeczności lokalnych oraz przygotowanie i realizacja lokalnych strategi rozwoju obszarów wiejskich. Mamy nadzieję, że publikacja ta spełni Państwa oczekiwania i będzie źródłem informacji, które pozwolą na efektywne i pełne wykorzystanie szansy, jaką daje udział w realizacji projektów w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego. Informator zawiera ogólne informacje o Programie oraz opis działania Pilotażowy Program Leader+. W ostatnim rozdziale znajdują się adresy instytucji zaangażowanych we wdrażanie SPO. Przedstawione w niniejszej publikacji informacje zostały przygotowane w oparciu o załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006 (Dz.U. Nr 207, poz. 2117 oraz Dz.U. Nr 199 poz. 1645 z późniejszymi zmianami). Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej niesie ze sobą wiele szans na poprawę sytuacji mieszkańców wsi. Muszą one jednak zostać właściwie wykorzystane. Warunkiem niezbędnym do pełnego realizowania polityki wobec obszarów wiejskich jest zaangażowanie społeczności wiejskiej w proces podejmowania decyzji na poziome lokalnym. Działaniem promującym i umożliwiającym tego rodzaju aktywność jest program LEADER+. Polska po akcesji do Unii Europejskiej w latach 2004-2006 wdraża działanie pilotażowe LEADER+. W ramach tego działania przygotowywane są obecnie m.in.: Zintegrowane Strategie Rozwoju Obszarów Wiejskich i budowane są Lokalne Grupy Działania. Lokalne Grupy Działania jako partnerstwa pomiędzy trzema sektorami: państwowym, społecznym i prywatnym, działają na poziomie lokalnym i mają do spełnienia szczególna rolę. Rolą tą jest przede wszystkim budowanie i wzmacnianie kapitału społecznego na wsi oraz przejęcie odpowiedzialności za rozwój swojego regionu. Niniejsza publikacja jest skierowana do wszystkich uczestników działających na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, utworzenia Lokalnych Grup Działania w swoim regionie, jak i już funkcjonujących. Program LEADER pełni i pełnić będzie szczególną rolę w rozwoju i przemianach jakie dotyczą obszarów wiejskich. Dlatego też budowane Lokalne Grupy Działania stanowią istotny czynnik rozwoju lokalnego mający znaczący wpływ na rozwój regionalny, a także podniesienie atrakcyjności obszarów wiejskich w Polsce. Mamy nadzieję, że dzięki tej publikacji uzyskają Państwo informacje, które pozwolą na realizację zamierzeń Waszych, Waszych sąsiadów i całej lokalnej społeczności w Waszym miejscu zamieszkania. Przyjemnej lektury! 4

Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006 Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006, jest realizowany w ramach Narodowego Planu Rozwoju w latach 2004-2006 na terenie całego kraju. Program jest współfinansowany ze środków Sekcji Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz krajowych środków publicznych i prywatnych. Z ogólnej alokacji funduszy strukturalnych dla Polski, która wynosi 8.275,81 mln EURO, do wykorzystania w ramach SPO - Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, jest 1.192,69 mln EURO, co łącznie z wymaganym publicznym współfinansowaniem krajowym daje kwotę 1.784,15 mln EURO. Zgodnie ze strategią Narodowego Planu Rozwoju struktura programów operacyjnych, przyjęta przez Polskę w okresie programowania 2004-2006, przewiduje realizację celów związanych z rozwojem społeczno-gospodarczym w ramach 6 jednofunduszowych programów operacyjnych: Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, 2004-2006 Sektorowy Program Operacyjny Rozwój zasobów ludzkich, 2004-2006 Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i przetwórstwo ryb, 2004-2006 Sektorowy Program Operacyjny Transport, 2004 2006 Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004 2006 Program Operacyjny Pomoc techniczna, 2004-2006. W ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich realizowanych jest 15 działań w ramach trzech priorytetów: Priorytet I Wspieranie zmian i dostosowań w sektorze rolnożywnościowym priorytet ten realizowany jest poprzez następujące działania: Inwestycje w gospodarstwach rolnych, Ułatwianie startu młodym rolnikom, Szkolenia, Wsparcie doradztwa rolniczego, Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych. 5

Priorytet II Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich priorytet ten realizowany jest poprzez następujące działania: Przywracanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego naturalną katastrofą lub pożarem oraz wprowadzenie odpowiednich instrumentów zapobiegawczych, Scalenia gruntów, Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego, Różnicowanie działalności rolniczej i działalności zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów w rolnictwie, Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi, Rozwój i ulepszanie infrastruktury związanej z rolnictwem, Pilotażowy Program Leader +. Priorytet III Pomoc techniczna - priorytet ten realizowany jest poprzez następujące działania: Wsparcie systemu zarządzania i wdrażania Programu, Rozwój instytucjonalny, Informowanie i promocja Programu. Dodatkowo polska wieś, w ramach II filaru Wspólnej Polityki Rolnej otrzyma z budżetu UE wsparcie na zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Wsparcie to będzie udzielane w ramach realizacji Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich realizuje działania w zakresie rozwoju obszarów wiejskich, z grupy tzw. instrumentów towarzyszących Wspólnej Polityki Rolnej, wraz z instrumentami dodatkowymi, zaproponowanymi w czasie negocjacji akcesyjnych przez Komisję Europejską nowym krajom członkowskim. Środki na realizację PROW pochodzą z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej Sekcja Gwarancji. W pierwszych trzech latach członkostwa Polska będzie miała możliwość wykorzystania na PROW 2.866,4 mln EURO, co łącznie z dofinansowaniem krajowym daje kwotę 3.592,4 mln EURO. Skorzystanie z działań Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich nie wymaga od rolników własnego wkładu finansowego. PROW obejmuje następujące działania: 1. Renty strukturalne, 2. Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt, 3. Zalesianie gruntów rolnych, 4. Wspieranie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), 5. Wspieranie gospodarstw niskotowarowych, 6. Grupy producentów rolnych, 7. Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów UE, 8. Pomoc techniczna, 9. Uzupełnienie płatności bezpośrednich. 6

Podstawy prawne dla Sektorowego Programu Operacyjnego (SPO) Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006 Sektorowy Program Operacyjny (SPO) Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich został zatwierdzony decyzją Komisji Europejskiej z dnia 7 lipca 2004 roku. Program oraz jego Uzupełnienie opracowane zostały na podstawie przepisów prawa Unii Europejskiej, a w szczególności rozporządzeń: 1) 1260/1999/WE z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającego przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych (Dz. Urz. UE L 161/1 z 26.06.1999), 2) 1257/1999/WE z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR), zmieniającego niektóre rozporządzenia (Dz. Urz. UE L 160/80 z 26.06.1999), 3) 817/2004/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia 1257/1999/WE w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) (Dz. Urz. UE L 153/30 z 30.04.2004), 4) 1685/2000/WE z dnia 28 lipca 2000 r. określającego szczegółowe zasady wprowadzania w życie rozporządzenia 1260/1999/WE w zakresie kwalifikowania wydatków operacji współfinansowanych przez fundusze strukturalne (Dz. Urz. WE L 193 z 29.07.2000), 5) 1783/2003/WE z dnia 12 lipca 1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Dz. Urz. UE L 213 z 13.08.1999), 6) 963/2003/WE z dnia 4 czerwca 2003 r. zmieniającego rozporządzenie 445/2002/WE ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia 1257/1999/WE w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) (Dz. Urz. UE L 138/32 z 05.06.2003), 7) 448/2004/WE z dnia 10 marca 2004 r. zmieniającego rozporządzenie 1685/2000/WE z dnia 28 lipca 2000 r. określające szczegółowe zasady wprowadzania w życie rozporządzenia 1260/1999/ WE w zakresie kwalifikowania wydatków operacji współfinansowanych przez fundusze strukturalne i uchylające rozporządzenie 1145/2003/WE (Dz. Urz. WE L 72/66 z 11.03.2004). Podstawy prawne wdrażania Sektorowego Programu Operacyjnego zostały w Polsce dodatkowo uregulowane w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. z 2004 roku, Nr 116, poz.1206 z późń. zm.). w oparciu o przepisy tej ustawy wydano następujące rozporządzenia wprowadzające Program i jego uzupełnienie do krajowego porządku prawnego: 1. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 września 2004 r. w sprawie przyjęcia Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006 (Dz. U. Nr 197 poz. 2032 z późń. zm.). 7

2. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 września 2004 r. w sprawie Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006 (Dz. U. Nr 207 poz. 2117 z późń. zm.). Na podstawie ww. ustawy publikowane są również: rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego i ministra właściwego do spraw finansów publicznych w sprawie trybu składania i wzorów wniosków o dofinansowanie realizacji projektów w ramach SPO, rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego i ministra właściwego do spraw finansów publicznych w sprawie wzorów umów o dofinansowanie projektów dla poszczególnych działań programu. 8

Działanie 2.7. Pilotażowy Program Leader + Działanie Pilotażowy Program Leader + ma na celu pobudzenie aktywności środowisk lokalnych i ich zaangażowanie w tworzenie oraz realizację lokalnych strategii rozwoju obszarów wiejskich tworzenie Zintegrowanych Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW), budowanie Lokalnych Grup Działania (LGD) oraz podejmowanie przez nie działań na rzecz rozwoju i promocji regionu. Pilotażowy Program LEADER + wdrażany jest w ramach dwóch odrębnych schematów. Jako pierwszy uruchomiony został Schemat I, którego celem było powstanie lokalnych partnerstw: Lokalnych Grup Działania (LGD) oraz przygotowanie lokalnych Zintegrowanych Strategii Obszarów Wiejskich (ZSROW). W ramach Schematu I zostały zrealizowane działania szkoleniowe, informacyjne i doradcze. Celem Schematu I jest tworzenie lokalnych partnerstw publiczno-prywatnych (Lokalnych Grup Działania LGD) oraz dokonanie z inicjatywy środowisk lokalnych, analizy możliwości rozwojowych terenów wiejskich i opracowanie na tej podstawie Zintegrowanych Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW). Realizowane w ramach tego schematu działania służą zaangażowaniu mieszkańców obszarów wiejskich w proces przygotowywania koncepcji rozwoju terenów wiejskich i tworzenia partnerstw publiczno-prywatnych. W ramach Schematu II Lokalne Grupy Działania, posiadające odpowiednie doświadczenie i potencjał administracyjny niezbędny dla zarządzania środkami publicznymi, wdrażać będą plany dotyczące realizacji strategii obejmujące promocję obszarów wiejskich i animowanie współpracy partnerów lokalnych. Schemat II pozwoli na realizację kompleksowych projektów o charakterze wielosektorowym, uwzględniających w szczególności rozwój turystyki, ochronę oraz promocję środowiska naturalnego, krajobrazu i zasobów historyczno kulturowych, popularyzację i rozwój produkcji wyrobów regionalnych, a także działania szkoleniowe. Zintegrowane Strategie Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW), przygotowywane z inicjatywy środowisk lokalnych w ramach Schematu I i wdrażane w ramach Schematu II, określać będą kierunki rozwoju objętych nimi obszarów. Strategie te powinny uwzględniać, co najmniej jedno z następujących zagadnień: - zastosowanie nowych informacji know-how i nowych technologii w celu podniesienia konkurencyjności produktów i usług terenów wiejskich, - poprawa jakości życia na terenach wiejskich, - podnoszenie wartości lokalnych produktów zwłaszcza przez ułatwianie małym jednostkom produkcyjnym dostępu do rynków dzięki wspólnym działaniom, - wykorzystanie zasobów naturalnych i kulturowych, w tym potencjału obszarów należących do sieci Natura 2000. 9

Wszelkie usługi, w szczególności szkoleniowe i doradcze, na rzecz beneficjentów ostatecznych będą świadczone bezpłatnie. Ocena projektów w ramach działania, obejmująca w szczególności wybór LGD, przeprowadzona będzie przez Grupę Roboczą Komitetu Sterującego (GR KS), w skład której wchodzą członkowie KS oraz eksperci zewnętrzni. Zakres pomocy Schemat I: 1) działania informacyjne, szkoleniowe i promocyjne związane ze stymulowaniem udziału mieszkańców i organizacji działających na obszarach wiejskich w procesie planowania strategii rozwoju, 2) opracowywanie strategii rozwoju obszarów wiejskich i wsparcie techniczne procesu ich przygotowywania w szczególności analizy, ekspertyzy, wsparcie doradcze, prace studialne, 3) pomoc doradcza i ekspercka związana z tworzeniem LGD. Schemat II: 1) działalność operacyjna LGD, 2) promocja i informacja dotycząca założeń i sposobu realizacji strategii rozwoju obszarów wiejskich, 3) pomoc szkoleniowa i doradcza w zakresie przygotowywania i realizacji projektów dotyczących strategii rozwoju obszarów wiejskich, 4) przygotowywanie opracowań, analiz, dokumentacji związanej ze szczegółowym planowaniem inwestycji oraz kreowaniem nowych produktów, usług zgodnie z założeniami strategii rozwoju obszarów wiejskich, 5) organizacja imprez promujących region w szczególności jego produkty, usługi, kulturę i sztukę, 6) współpraca i wymiana doświadczeń na poziomie krajowym i międzynarodowym pomiędzy LGD w zakresie wdrażania strategii oraz organizacji pracy LGD. Zasady kwalifikacji wydatków, w tym szczegółowy zakres kosztów kwalifikowalnych oraz zasady kwalifikowalności kosztów określone są w załączniku nr 1 do Uzupełnienia Programu. W działaniu 2.7. Pilotażowy Program Leader + przewiduje się dokonywanie płatności etapowo, przy czym jeden wniosek o płatność nie może opiewać na kwotę mniejszą niż 50 tys. zł w Schemacie I i 150 tys. zł w Schemacie II. Płatności w ramach działania dokonywane będą stosownie do harmonogramu przewidzianego dla danego projektu i nie później niż do końca 2008 r. Pomoc finansowa udzielana w ramach działania Pilotażowy Program Leader + dostępna będzie na terenie całej Polski. 10

Zasady udzielania pomocy Beneficjent W ramach działania beneficjentami mogą być: Dla Schematu I: gminy wiejskie i miejsko wiejskie, związki międzygminne, osoby prawne: fundacje, stowarzyszenia, związki stowarzyszeń lub inne organizacje pozarządowe posiadające osobowość prawną. Dla Schematu II: Lokalne Grupy Działania (LGD). Warunki uzyskania pomocy (kryteria dostępu) Pomoc finansowa w ramach działania Pilotażowy Program Leader + może być przyznana, jeżeli spełnione są następujące warunki: Schemat I: 1) pomoc może być przyznana podmiotom, których statutowym celem jest działanie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, 2) projekt dotyczy obszaru co najmniej jednej gminy, 3) w przypadku zgłoszenia więcej niż jednego wniosku dla danego obszaru, składa się umowę o współpracy między ubiegającymi się o dofinansowanie przy tworzeniu ZSROW, 4) projekt współfinansowany w ramach działania nie może być realizowany z udziałem innych środków publicznych przyznanych beneficjentowi w związku z realizacją tego projektu. 5) ubiegający się o dofinansowanierealizacji projektu nie ma zaległości podatkowych ani zaległości w opłacaniu składek z tytułu ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Schemat II: 1) beneficjent (fundacja lub stowarzyszenie lub związek stowarzyszeń) spełnia kryteria LGD: a) jego statutowym celem jest działanie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, b) w składzie zarządu co najmniej 50% stanowią osoby wskazane przez partnerów społecznych i gospodarczych, 2) projekt realizowany jest na obszarze gmin wiejskich lub miejsko wiejskich (z wyłączeniem miast powyżej 20 tys. mieszkańców), dla których opracowana została ZSROW, 11

3) obszar, na którym realizowany jest projekt, liczy co najmniej 10 tys. i nie więcej niż 100 tys. mieszkańców, a gęstość zaludnienia nie przekracza 150 osób/km 2 ; 4) granice obszaru, na którym realizowany jest projekt, są zgodne z podziałem administracyjnym na poziomie gminy, 5) obszar realizacji projektu został określony z uwzględnieniem warunków naturalnych (geograficznych, przyrodniczych), ekonomicznych, kulturowych lub historycznych, 6) ZSROW jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub dokumentami określającymi kierunki rozwoju gminy (np. strategią rozwoju gminy lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy) 7) dopuszcza się możliwość realizacji wyłącznie jednego projektu na tym samym terenie, 8) obszar działania LGD odpowiada obszarowi realizacji projektu, 9) projekt współfinansowany w ramach działania nie może być realizowany z udziałem innych środków publicznych przyznanych beneficjentowi w związku z realizacją tego projektu. 10) ubiegający się o dofinansowanierealizacji projektu nie ma zaległości podatkowych ani zaległości w opłacaniu składek z tytułu ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego. Forma i wysokość udzielanej pomocy Pomoc finansowa udzielana jest w formie refundacji (zwrotu) poniesionych przez beneficjenta kosztów kwalifikowalnych projektu. Maksymalny poziom pomocy wynosi 100% kosztów kwalifikowalnych. Maksymalna wysokość pomocy przy realizacji projektu w ramach Schematu I wynosi 150 000 zł. Maksymalna wysokość pomocy przy realizacji projektu w ramach Schematu II wynosi 750 000 zł. 12

Koszty kwalifikowalne projektów W zakres kosztów kwalifikowalnych projektów mogą wchodzić następujące koszty: Schemat I 1. organizacji przedsięwzięć o charakterze informacyjnym, szkoleniowym (seminaria, konferencje itp.) i promocyjnym w tym: najmu sal wraz ze sprzętem audiowizualnym, opracowanie, druk i dystrybucja materiałów szkoleniowych, informacyjnych i promocyjnych, zatrudnienie wykładowców i pokrycie kosztów ich delegacji 2. przygotowania opracowań, analiz, ekspertyz, dokumentacji oraz wsparcie eksperckie służące opracowaniu strategii rozwoju obszarów wiejskich, 3. pomocy doradczej i eksperckiej związanej z tworzeniem LGD, w tym opracowywanie statutów, regulaminów i prowadzenie prac związanych z rejestracją. Schemat II 1) administracyjne LGD, w tym: koszty związane z zatrudnieniem pracowników (wynagrodzenia wraz z kosztami ubezpieczeń i delegacje), koszty najmu lub utrzymania pomieszczeń biurowych, koszty związane z konserwacją i naprawą sprzętu biurowego, opłaty telekomunikacyjne, pocztowe oraz opłaty związane z zakładaniem łączy oraz użytkowaniem sieci internetowej, a także koszty zakupu wyposażenia i sprzętu biurowego LGD do łącznej wysokości 15 % pozostałych kwalifikowalnych kosztów projektu, 2) organizacji przedsięwzięć o charakterze informacyjnym i szkoleniowym tematycznie związanych z zakresem ZSROW (seminaria, szkolenia, konferencje itp.), w tym: najmu sal wraz ze sprzętem audiowizualnym, opracowanie, druk i dystrybucja materiałów szkoleniowo informacyjnych, zatrudnienie wykładowców i pokrycie kosztów ich delegacji, 3) działań na rzecz promocji regionu (zasoby przyrodnicze i kulturowe, specyficzne produkty, imprezy itd.) oraz inicjatyw podejmowanych przez LGD, w tym opracowywanie i druk broszur, folderów, plakatów oraz materiałów audiowizualnych do bezpłatnej dystrybucji, tworzenie stron internetowych, zakup powierzchni reklamowych, przygotowanie i koszty emisji w radio i TV materiałów reklamowych, koszty najmu stoisk na targach i udziału podmiotów oraz osób działających w obszarze związanym ze ZSROW w imprezach promocyjnych, 4) prowadzenia bezpłatnego doradztwa w zakresie zasad przygotowywania projektów inwestycyjnych o charakterze zbieżnym z celami wypracowanej ZSROW, w tym koszty wynagrodzeń ekspertów lub pracowników, 5) organizacji imprez kulturalnych służących promocji regionu i jego tożsamości kulturowej (festiwale, targi, pokazy itp.), w tym: koszty związane z udostępnieniem terenu, najmem sprzętu i wyposażenia, obsługi (w tym: ochrony i opieki medycznej), ubezpieczeń, udziału podmiotów i osób z obszaru działania LGD uczestniczących w organizacji imprezy lub prezentujących swoją działalność, produkty itp. (dojazdy, wyżywienie, transport sprzętu i urządzeń), 6) związane z doskonaleniem i rozwojem działalności LGD, w tym zatrudnienia konsultantów, przygotowania opracowań, analiz, ekspertyz, dokumentacji oraz udział członków i personelu LGD w szkoleniach, 13

7) współpracy i wymiany doświadczeń między LGD na poziomie krajowym i międzynarodowym w zakresie wdrażania strategii oraz organizacji pracy LGD (zarządzanie, monitorowanie itp.), w tym organizacji wyjazdów studyjnych, udziału w seminariach organizowanych przez inne LGD: koszty przejazdów, zakwaterowania, diet uczestników i zatrudnienia tłumacza. Procedura ubiegania się o pomoc Wszelkie sprawy formalne związane z obsługą działania Pilotażowy Program Leader + prowadzone są przez Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA). Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu należy przygotować wypełniając formularz w wersji elektronicznej. Formularz można pobrać ze strony internetowej www.minrol.gov.pl lub strony internetowej FAPA www.fapa.org.pl oraz w siedzibie FAPA. Jest on także rozpowszechniany za pośrednictwem publicznych służb doradztwa rolniczego. Składanie wniosku o dofinansowanie realizacji projektu Wnioski o dofinansowanie realizacji projektu składa się do FAPA zgodnie z trybem określonym w odrębnych przepisach. Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu podlega ocenie formalnej, w szczególności pod względem zgodności wydruku z wersją elektroniczną, poprawności jego wypełnienia i kompletności załączników. W przypadku stwierdzenia niezgodności wydruku z zapisem elektronicznym wniosek zostanie odrzucony. W przypadku złożenia wniosku o dofinansowanie realizacji projektu nieprawidłowo wypełnionego lub bez wymaganych załączników instytucja wdrażająca wzywa w formie pisemnej ubiegającego się o dofinansowanie projektu o uzupełnienie wniosku w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Rozpoczęcie naboru wniosków do Schematu II Pilotażowego Programu Leader + przewidywane jest w pierwszym kwartale 2006 roku. 14

Rozpatrywanie wniosku o dofinansowanie realizacji projektu oraz zawieranie umowy o dofinansowanie projektu Schemat I Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu podlega weryfikacji pod względem zgodności z celami i zasadami działania. w szczególności sprawdzeniu podlegają następujące elementy: zgodność projektu z zakresem pomocy przewidzianym w ramach działania oraz kryteriami dostępu przewidzianymi w ramach niniejszego schematu. FAPA dokonuje oceny punktowej projektów według poniższych kryteriów wyboru, z wyłączeniem oceny jakości projektów. Kryteria wyboru projektów dla Schematu I: 1) dochód podatkowy gmin na 1 mieszkańca na obszarze którego dotyczy projekt (obliczany zgodnie z przepisami o dochodach jednostek samorządu terytorialnego) kształtuje się na poziomie: a) nie więcej niż 75% średniej krajowej 2 punkty b) od 75% do 100% średniej krajowej 1 punkt c) powyżej średniej krajowej 0 punktów 2) obszar, którego dotyczy projekt obejmuje: a) do 10 tys. mieszkańców 0 punktów b) od 10 tys. do 50 tys. mieszkańców 1 punkt c) od 50 tys. do 100 tys. mieszkańców 2 punkty 3) procentowy udział ludności wiejskiej w ogólnej liczbie ludności na obszarze objętym projektem wynosi: a) mniej niż 50% 0 punktów b) od 50 do 75% 1 punkt c) powyżej 75% 2 punkty 4) ocena jakości projektów dokonana przez GR KS: a) bardzo dobra 7 8 punktów b) dobra 5 6 punktów c) średnia 3 4 punktów d) słaba 0 2 punkty O kolejności projektów na listach decyduje łączna liczba uzyskanych punktów, a w przypadku projektów, które uzyskały tę samą liczbę punktów: 1) liczba punktów uzyskanych za ocenę jakości projektu, 2) niższa wartość dochodu podatkowego gmin na 1 mieszkańca. Do realizacji wybierane są po dwa projekty z każdego województwa, które uzyskały największą liczbę punktów, a następnie, w miarę dostępności środków, o dofinansowaniu kolejnych projektów decyduje liczba uzyskanych punktów. 15

Listy projektów są następnie przekazywane GR KS, która dokonuje oceny jakości projektów, a następnie uszeregowania projektów na listach. Listy te są przekazywane KS, który dokonuje ich rekomendacji Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Umowy o dofinansowanie projektu na realizację wybranych w ten sposób wniosków zawierane są między FAPA a wnioskodawcami. Umowa o dofinansowanie projektu jest przesyłana wnioskodawcy, a jej podpisanie następuje w FAPA. Umowa o dofinansowanie projektu określa zobowiązania FAPA do współfinansowania planowanego projektu, pod warunkiem, że beneficjent zrealizuje go w określonym zakresie i terminie, udokumentuje poniesione koszty i dotrzyma zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie projektu. Beneficjent ma obowiązek: 1) przechowywania całości dokumentacji związanej z realizacją projektu, 2) umożliwienia dokonywania przez FAPA lub inne uprawnione do tego podmioty kontroli dokumentów lub kontroli w miejscu realizacji projektu (wizytacji terenowej) w trakcie realizacji projektu oraz przez okres 5 lat od dnia dokonania płatności końcowej. Umowa o dofinansowanie projektu może zostać zmieniona na wniosek każdej ze stron. Zmiany umowy o dofinansowanie projektu wymagają zachowania formy pisemnej w postaci aneksu pod rygorem nieważności. Beneficjent może rozpocząć realizację projektu z dniem zawarcia umowy o dofinansowanie projektu. Koszty poniesione przed dniem zawarcia umowy o dofinansowanie projektu nie będą uznane za koszty kwalifikowalne. Wniosek o płatność jest składany w FAPA. Beneficjent składa wniosek o płatność do FAPA po realizacji całości projektu lub jego etapu. Wraz z wnioskiem o płatność składa się wymagane załączniki, w szczególności dowody dokonanych płatności. FAPA dokonuje oceny kompletności i prawidłowości przedłożonego wniosku o płatność oraz zgodności realizacji projektu lub jego etapu z umową o dofinansowanie projektu. Etap realizacji projektu obejmuje zadania, których łączny koszt kwalifikowalny wynosi co najmniej 50 tys. zł. Płatności na rzecz beneficjenta dokonuje ARiMR na podstawie zlecenia płatności sporządzonego przez FAPA. O dokonaniu płatności ARiMR informuje FAPA. Po zakończeniu realizacji projektu, wraz z wnioskiem o płatność końcową, beneficjent jest obowiązany do złożenia sprawozdania końcowego z realizacji projektu, zawierającego podsumowanie całości projektu, zestawienie wykonanych zadań i umożliwiającego sprawdzenie zgodności projektu z postanowieniami umowy o dofinansowanie projektu. Szczegółowe zasady rozpatrywania wniosków o dofinansowanie realizacji projektu i wniosków o płatność są określone w procedurach FAPA, zatwierdzonych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 16

Schemat II Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu podlega ocenie formalnej pod kątem zgodności z celami i zasadami działania. w szczególności sprawdzeniu podlegają następujące elementy: zgodność projektu z zakresem pomocy przewidzianym w ramach działania oraz kryteriami dostępu przewidzianymi w ramach niniejszego schematu. FAPA dokonuje oceny punktowej projektów według poniższych kryteriów wyboru, z wyłączeniem oceny ZSROW i potencjału administracyjnego LGD. Kryteria wyboru projektów dla Schematu II: 1) dochód podatkowy gmin na 1 mieszkańca na obszarze, którego dotyczy projekt (obliczany z godnie z przepisami o dochodach jednostek samorządu terytorialnego), kształtuje się na poziomie: a) nie więcej niż 75% średniej krajowe 2 punkty b) od 75% do 100% średniej krajowej 1 punkt c) powyżej średniej krajowej 0 punktów 2) obszar, którego dotyczy projekt obejmuje: a) od 10 tys. do 50 tys. mieszkańców 1 punkt b) od 50 tys. do 100 tys. mieszkańców 2 punkty 3) procentowy udział ludności wiejskiej w ogólnej liczbie ludności na obszarze działania LGD wynosi: a) mniej niż 50% 1 punkt b) od 50 do 75% 2 punkty c) powyżej 75% 3 punkty 4) zrównoważony udział mężczyzn i kobiet w strukturze organów LGD określonych w części Kryteria dostępu Schemat II pkt 1 lit. b, czyli żadna z płci nie stanowi mniej niż 40 % składu 1 punkt Listy projektów są następnie przekazywane GR KS, która dokonuje oceny jakości projektów w oparciu o następujące kryteria: 1. ocena ZSROW: 0-8 punktów W zakres oceny ZSROW wchodzą: a) jakość ZSROW (zgodność z wytycznymi), b) spójność planowanych kierunków rozwoju z uwarunkowaniami przestrzennymi, historycznymi, kulturowymi i przyrodniczymi oraz sytuacją społeczno - gospodarczą obszaru, którego dotyczy projekt, c) zgodność ZSROW z kierunkami wiodącymi Inicjatywy Leader+, d) powiązanie ZSROW ze strategią NPR oraz strategią regionalną, e) wpływ projektu na realizację ZSROW; 2. potencjał administracyjny LGD: a) kwalifikacje i doświadczenie osób odpowiedzialnych za zarządzanie projektem 0 3 punkty b) doświadczenie LGD w realizacji projektów 0 2 punkty 17

Następnie Grupa Robocza Komitetu Sterującego dokonuje uszeregowania projektów na listach. Listy te są przekazywane KS, który dokonuje ich rekomendacji. O kolejności projektów na listach decyduje łączna liczba uzyskanych przez nie punktów, a w przypadku projektów, które uzyskały tę samą liczbę punktów: 1) liczba punktów uzyskanych za ocenę ZSROW, 2) liczba punktów uzyskanych za ocenę potencjału administracyjnego LGD. Do realizacji wybierany jest jeden projekt z każdego województwa, który uzyskał największą liczbę punktów, a następnie, w miarę dostępności środków, o dofinansowaniu kolejnych projektów decyduje liczba uzyskanych punktów. Nie dofinansowuje się projektów, które uzyskały 0 punktów za kryterium Potencjał administracyjny LGD. Umowy o dofinansowanie projektu na realizację wybranych w ten sposób wniosków podpisywane są między FAPA a wnioskodawcami. Umowa o dofinansowanie projektu jest przesyłana wnioskodawcy, a jej podpisanie następuje w FAPA. Umowa o dofinansowanie projektu określa zobowiązania FAPA do współfinansowania planowanego projektu, pod warunkiem, że beneficjent zrealizuje go w określonym zakresie i terminie, udokumentuje poniesione koszty i dotrzyma zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie projektu. Beneficjent ma obowiązek: 1) przechowywania całości dokumentacji związanej z realizacją projektu, 2) umożliwienia dokonywania przez FAPA lub inne uprawnione do tego podmioty kontroli dokumentów lub kontroli w miejscu realizacji projektu (wizytacji terenowej) w trakcie realizacji projektu oraz przez okres 5 lat od dnia dokonania płatności końcowej. Umowa o dofinansowanie projektu może zostać zmieniona na wniosek każdej ze stron. Zmiany umowy o dofinansowanie projektu wymagają zachowania formy pisemnej w postaci aneksu pod rygorem nieważności. Beneficjent może rozpocząć realizację projektu z dniem zawarcia umowy o dofinansowanie projektu. Koszty poniesione przed dniem zawarcia umowy o dofinansowanie projektu nie będą uznane za koszty kwalifikowalne. Wniosek o płatność jest składany w FAPA. Beneficjent składa wniosek o płatność do FAPA po realizacji etapu projektu. Wraz z wnioskiem o płatność składa się wymagane załączniki, w szczególności dowody dokonanych płatności. FAPA dokonuje oceny kompletności i prawidłowości przedłożonego wniosku o płatność oraz zgodności realizacji etapu projektu z umową o dofinansowanie projektu. Etap realizacji projektu obejmuje zadania, których łączny koszt kwalifikowalny wynosi co najmniej 150 tys. zł. Warunek ten nie dotyczy ostatniego etapu projektu. Płatności na rzecz beneficjenta dokonuje ARiMR na podstawie zlecenia płatności sporządzonego przez FAPA. O dokonaniu płatności ARiMR informuje FAPA. Po zakończeniu realizacji projektu, wraz z wnioskiem o płatność końcową, beneficjent jest obowiązany do złożenia sprawozdania końcowego z realizacji projektu, zawierającego podsumowanie całości projektu, zestawienie wykonanych zadań i umożliwiającego sprawdzenia zgodności projektu 18

z postanowieniami umowy o dofinansowanie projektu. Szczegółowe zasady rozpatrywania wniosków o dofinansowanie realizacji projektu i wniosków o płatność są określone w procedurach FAPA, zatwierdzonych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Kontrola FAPA sprawuje bezpośrednią kontrolę nad przestrzeganiem przez beneficjenta warunków udzielania pomocy. W celu przeprowadzenia niezbędnych kontroli, zarówno na etapie rozpatrywania wniosku o dofinansowanie realizacji projektu, jak i w trakcie realizacji projektu lub po jego zakończeniu (w ciągu 5 lat od otrzymania ostatniej płatności), kontrolerzy FAPA i inne uprawnione podmioty mają prawo wglądu we wszelkie dokumenty związane z realizacją danego projektu. Beneficjent zobowiązany jest służyć niezbędnymi informacjami i dokumentami podczas przeprowadzania kontroli. Utrata pomocy i rozwiązanie umowy Beneficjent może utracić prawo do całości lub części pomocy w przypadku, gdy: 1) nie rozpocznie realizacji projektu do momentu wyznaczonego jako termin złożenia pierwszego wniosku o płatność lub odstąpi od realizacji projektu, 2) złoży podrobione, przerobione lub stwierdzające nieprawdę dokumenty mające istotny wpływ na przyznanie pomocy, 3) zrealizuje projekt w niepełnym zakresie lub nie osiągnie jego celu, 4) złoży podrobione, przerobione lub stwierdzające nieprawdę dokumenty mające wpływ na wypłatę pomocy, 5) do realizacji projektu wykorzystane zostaną środki publiczne przyznane w ramach innych programów lub instrumentów wsparcia lub niezachowane będą zasady pomocy publicznej, 6) naruszy zasady zamówień publicznych, 7) beneficjent nie wywiąże się z zawartych w umowie o dofinansowanie projektu zobowiązań dotyczących spełnienia kryteriów dostępu dla danego działania Programu, 8) naruszy zobowiązanie do zachowania i wykorzystywania projektu zgodnie z jego przeznaczeniem przez okres 5 lat po otrzymaniu ostatniej płatności związanej z realizacją projektu, 9) nie zachowa dokumentów dotyczących realizacji projektu, 10) odmówi poddania się kontroli. 19

W razie wystąpienia choćby jednego z ww. przypadków, FAPA ma prawo wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i wezwać beneficjenta do zwrotu kwoty otrzymanej pomocy wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od daty przekazania przez Agencję pomocy na rzecz beneficjenta, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty. Adresy instytucji zaangażowanych we wdrażanie SPO Urząd Adres, telefon, fax Strona www INSTYTUCJA ZARZĄDZAJĄCA Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Obszarów Wiejskich ul. Wspólna 30 00-930 Warszawa tel. (022) 623 25 55 faks (022) 623 20 51 www.minrol.gov.pl Instytucja wdrażająca dla działania: 2.7. Pilotażowy Program Leader + Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) ul. Wspólna 30 00-930 Warszawa tel. (022) 623 15 15 www.fapa.org.pl BENEFICJENT KOŃCOWY Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) Centrala: ul. Żelazna 59 00-848 Warszawa www.arimr.gov.pl 20

Informatory dla rolników i producentów rolnych Informator dla przetwórców artykułów rolnych Informator dla gmin Informator dla instytucji szkoleniowych i doradczych Informator dla organizacji pozarządowych Informator dla beneficjentów działań Scalanie gruntów i Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi