EKONOMIKA TURYSTYKI ĆWICZENIA ET_TIR_I_ST2 ELEARNING_2 GODZINY 30.11.2018r. Temat Badanie efektów ekonomicznych turystyki na przykładzie gospodarki turystycznej Wprowadzenie Plan ćwiczeń 1. Wskaźniki analizy efektów ekonomicznych turystyki 1.1.Wskaźnik struktury 1.2.Wskaźnik dynamiki 2. Analiza efektów ekonomicznych turystyki 2.1. Analiza udziału polskiej gospodarki turystycznej (GT) w tworzeniu produktu krajowego brutto (PKB) w latach 2007-2011 2.2. Analiza polskiej gospodarki turystycznej na podstawie wydatków turystycznych w latach 2007-2011 2.3.Analiza udziału polskiej gospodarki turystycznej w tworzeniu produktu krajowego brutto w latach 2009-2013 2.4. Analiza polskiej gospodarki turystycznej na podstawie wydatków turystycznych w latach 2009-2013 Podsumowanie Literatura do studiowania Problemy badawcze utrwalające wiedzę i umiejętności 1
Wprowadzenie Podstawowym miernikiem rozwoju gospodarczego poszczególnych państw jest produkt krajowy brutto (PKB). Jest to miernik pozwalający mierzyć efekty pracy społeczeństwa danego kraju. Na podstawie zmian zachodzących w PKB ( wzrostu lub spadku PKB ) mierzona jest wielkość wzrostu gospodarczego danego kraju. W tworzenie produktu krajowego brutto istotny wpływ ma turystyka. Celem ćwiczeń jest wykształcenie umiejętności Studentów w zakresie kwantyfikacji wskaźników ekonomicznych i analizy efektów ekonomicznych w turystyce na przykładzie udziału gospodarki turystycznej w tworzeniu produktu krajowego brutto. Student po wykonaniu proponowanych zadań nabywa umiejętności w zakresie : 1) kwantyfikacji i interpretacji wskaźników ekonomicznych, 2) analizy efektów ekonomicznych w turystyce na podstawie wskaźnika struktury, 3) analizy efektów ekonomicznych w turystyce na podstawie wskaźnika dynamiki, 4) pozyskiwania danych analitycznych z raportów i roczników statystycznych, 5) stosowania graficznej metody prezentacji danych statystycznej w formie tabel i wykresów 2
1. Wskaźniki analizy efektów ekonomicznych turystyki W badaniu efektów ekonomicznych ekonomiczne 1 : 1) wskaźnik struktury, 2) wskaźnik dynamiki. turystyki wykorzystane zostaną dwa wskaźniki 1.1. Wskaźnik struktury Konstrukcję i treść wskaźnik struktury (WS) przedstawia wzór: lub Gdzie: WS - wskaźnik struktury n - część zbiorowości N- cała zbiorowość WS = n / N WS =(n / N) x100% Wskaźniki struktury można obliczyć jako: 1) wskaźnik ułamkowy (suma wskaźników równa 1), lub 2) wskaźnik procentowy (suma wskaźników równa 100)/ Wskaźnik struktury (WS) przedstawia udział poszczególnych części badanej zbiorowości w całej zbiorowości. 1.2.Wskaźnik dynamiki Konstrukcję i treść wskaźnik dynamik (WD) przedstawia wzór: WD = Zjawisko na koniec badanego okresu /Zjawisko na początek badanego okresu lub WD = Zjawisko na koniec badanego okresu /Zjawisko na początek badanego okresu) x 100% Interpretacja wskaźnika dynamiki (WD) jest następująca: 1) WD równy 1 lub 100% - zjawisko nie wykazuje zmian (wskaźnik zjawiska bez zmian), 2) WD większy od 1 lub 100% - zjawisko wykazuje wzrost (wskaźnik wzrostu zjawiska), 3) WD mniejszy od 1 lub 100% - zjawisko wykazuje zmniejszenie (wskaźnik zmniejszenia zjawiska). Wskaźnik dynamiki (WB) służy do badania zmian zachodzących w zjawiskach społecznoekonomicznych w danym czasie. 1 D. Czekaj, Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHGiT, Warszawa 2003. 3
2. Analiza efektów ekonomicznych turystyki W tej części ćwiczeń prezentowane są cztery zadania do rozwiązania, w tym: 1) zadanie 1 częściowo do samodzielnego rozwiązania ( polecenie 3), 2) zadanie 2 częściowo do samodzielnego rozwiązania ( polecenie 4), 3) zadanie 3 w całości do samodzielnego rozwiązania, 4) zadanie 4 w całości do samodzielnego rozwiązania. 2.1. Analiza udziału polskiej gospodarki turystycznej (GT) w tworzeniu produktu krajowego brutto (PKB) w latach 2007-2011 Zadanie 1. Analiza udziału polskiej gospodarki turystycznej (GT) w produkcie krajowym brutto (PKB) w latach 2007-2011 Dane analityczne Dane do analizy polskiej gospodarki turystycznej jako czynnika produktu krajowego brutto w z latach 2007-2011 ilustruje tabela 1.1. Tabela 1.1.Produkt krajowy brutto i wpływy z polskiej gospodarki turystycznej w latach 2007-2011 Dane 2007 2008 2009 2010 2011 PKB [w mld PLN] Wpływy z GT, z tytułu wydatków turystycznych, [w mld PLN] 1176,70 1275,40 1343,40 1415,40 1476,40 70,00 75,00 70,70 74,20 72,70 Źródło: opracowanie własne na podstawie: Raport o stanie gospodarki turystycznej w latach 2007-2011, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa 2013, [w:] D. Czekaj, Ekonomika turystyki: materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, WST i JO, Warszawa 2018/2019. Polecenia: 1. Ustalić udział wpływów z gospodarki turystycznej (GT) z tytułu wydatków turystycznych w produkcie krajowym brutto (PKB) na podstawie wskaźnika struktury w latach 2007-2011. 2. Ustalić dynamikę produktu krajowego brutto i wpływów z gospodarki turystycznej, z tytułu wydatków turystycznych, na podstawie wskaźnika dynamiki, w latach 2007-2011. 3. Omówić zmiany zachodzące w produkcie krajowym brutto i wpływach z gospodarki turystycznej, z tytułu wydatków turystycznych, na podstawie obliczonych wskaźników struktury i dynamiki w latach 2007-2011. 4
Rozwiązanie Ad.1. i Ad.2. Obliczanie wskaźników struktury i dynamiki badanych zjawisk ekonomicznych Tabela 1.2. Produkt krajowy brutto i wpływy z gospodarki turystycznej w Polsce w latach 2007-2011 Dane 2007 2008 2009 2010 2011 Dynamika 2 PKB[w mld PLN] 1176,70 1275,40 1343,40 1415,40 1476,40 2007-2011 (w %) 125,50 Wpływy z GT, z tytułu wydatków 103,00 70,00 75,00 70,70 74,20 72,70 turystycznych, [w mld PLN] Udział GT w PKB (w %) 6,00 5,90 5,30 5,20 4,90 81,70 Źródło: tabela 1.1.Produkt krajowy brutto i wpływy z gospodarki turystycznej w Polsce w latach 2007-2011 Ad.3. Analiza wpływu gospodarki turystycznej na produkt krajowy brutto na podstawie zmian zachodzących w gospodarce turystycznej z tytułu wydatków turystycznych i produkcie krajowym brutto w latach 2007-2011.... 2 Wskaźnik dynamiki (WD) = (Dane z 2011 roku / dane z 2007 roku )x 100 % 5
2.2. Analiza polskiej gospodarki turystycznej na podstawie wydatków turystycznych w latach 2007-2011 Dane analityczne Zadanie 2. Analiza polskiej gospodarki turystycznej na podstawie wydatków turystycznych w latach 2007-2011 Dane do analizy prezentuje rysunek 1. Rysunek 1. Polska gospodarka turystyczna w świetle wydatków turystycznych w latach 2007-2011 (w mld PLN) Źródło: Raport o stanie gospodarki turystycznej w latach 2007-2011, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa 2013, [w:] D. Czekaj, Ekonomika turystyki: materiały dydaktyczne do wykładów i ćwiczeń, WST i JO, Warszawa 2018/2019. Polecenia 1. Przedstawić dane o wydatkach turystycznych w latach 2007-2011 w formie tabeli. 2. Obliczyć dynamikę wydatków turystycznych w latach 2007-2011 na podstawie wskaźnika dynamiki. 3. Obliczyć strukturę wydatków turystycznych w latach 2007-2011 na podstawie wskaźnika struktury. 4. Przeprowadzić analizę zmian zachodzących w gospodarce turystycznej na podstawie dynamiki i struktury wydatków turystycznych w latach 2007-2011 6
Rozwiązanie Ad. 1. i Ad.2. Konstrukcja tabeli 2.1.( dane z rysunku 1. ) i obliczanie wskaźników dynamiki wydatków turystycznych w latach 2007-2011. Tabela 2.1. Dynamika wydatków turystycznych w latach 2007-2011 [w mld PLN] Rodzaje wydatków 2007 2008 2009 2010 2011 Dynamika 2007/2011 (w %) 1.Wydatki cudzoziemców 29,10 28,10 27,80 28,90 31,50 108,25 2.Wydatki mieszkańców Polski na 20,50 23,90 21,00 21,10 19,90 97,07 podróże krajowe 3.Wydatki mieszkańców Polski na 7,40 9,20 7,90 10,20 6,70 90,54 podróże zagraniczne 4.Wydatki na podróże służbowe 10,10 10,70 10,80 10,80 11,30 111,88 5.Wydatki państwa na turystykę 2,90 3,10 3,20 3,20 3,30 113,79 Razem 70,00 75,00 70,70 74,20 72,70 103,86 Źródło: rysunek 1.Gospodarka turystyczna w świetle wydatków turystycznych w latach 2007-2011 (w mld PLN).Ad. Ad.3.Obliczanie wskaźników struktury wydatków turystycznych w latach 2007-2011. Tabela 2.2. Struktura wydatków turystycznych w latach 2007-2011 [w %] Rodzaje wydatków 2007 2008 2009 2010 2011 1.Wydatki cudzoziemców 41,57 37,47 39,32 38,95 43,33 2.Wydatki mieszkańców Polski 29,29 31,87 29,70 28,44 27,37 na podróże krajowe 3.Wydatki mieszkańców Polski 10,57 12,27 11,17 13,75 9,26 na podróże zagraniczne 4.Wydatki na podróże służbowe 14,43 14,27 15,28 14,56 15,54 5.Wydatki państwa na turystykę 4,14 4,12 4,53 4,30 4,50 Razem 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 Źródło: tabela 2.1.Gospodarka turystyczna w świetle wydatków turystycznych w latach 2007-2011 (w mld zł). 7
Ad. 4. Analiza zmian zachodzących w gospodarce turystycznej na podstawie dynamiki i struktury wydatków turystycznych w latach 2007-2011. 8
2.3.Analiza udziału polskiej gospodarki turystycznej w tworzeniu produktu krajowego brutto w latach 2009-2013 Zadanie 3. Analiza udziału polskiej gospodarki w produkcie krajowym brutto w latach 2009-2013 Dane analityczne Dane do analizy gospodarki turystycznej jako czynnika produktu krajowego brutto Polsce, w latach 2009-2013 ilustruje tabela 3.1. Tabela 3.1. Produkt krajowy brutto i wpływy z gospodarki turystycznej w Polsce w latach 2009-2013 Dane 2009 2010 2011 2012 2013 PKB (w mld PLN) 1344,50 1 416,60 1 528,10 1 596,40 1635,70 Wpływy z GT (w mld PLN) 70,70 74,30 72,70 96,40 104,80 Źródło: Rozwój turystyki w Polsce na przykładzie danych statystycznych, Ministerstwo Sportu i Turystyki.Warszawa 2014, https://docplayer.pl/68667864-rozwoj-turystyki,[ 15.10.2018]. Polecenia: 1. Obliczyć udział wpływów z gospodarki turystycznej (GT) z tytułu wydatków turystycznych w produkcie krajowym brutto (PKB) na podstawie wskaźnika struktury. 2. Obliczyć dynamikę produktu krajowego brutto i wpływów z gospodarki turystycznej, z tytułu wydatków turystycznych, na podstawie wskaźnika dynamiki w latach 2010-2013. 3. Omówić zmiany zachodzące w produkcie krajowym brutto i wpływach z gospodarki turystycznej, z tytułu wydatków turystycznych, na podstawie obliczonych wskaźników struktury i dynamiki w latach 2009-2013. 9
Rozwiązanie Ad.1. i Ad.2. Obliczanie wskaźników struktury i dynamiki badanych zjawisk ekonomicznych Tabela 1.2. Produkt krajowy brutto i wpływy z gospodarki turystycznej w Polsce w latach 2009-2013 Dane 2009 2010 2011 2012 2013 Dynamika 2009-2013 [w %] Produkt krajowy brutto (PKB )[w mld PLN] 1344,50 1 416,60 1 528,10 1 596,40 1635,70 Wpływy z GT, z tytułu wydatków turystycznych, [w mld PLN] 70,70 74,30 72,70 96,40 104,80 Udział GT w PKB [w %] Źródło: tabela 4.1.Produkt krajowy brutto i wpływy z gospodarki turystycznej w Polsce w latach 2009-2013 Ad.3. Analiza wpływu gospodarki turystycznej na produkt krajowy brutto na podstawie zmian zmian zachodzących w gospodarce turystycznej z tytułu wydatków turystycznych i produkcie krajowym brutto w latach 2009-2013.. 10
2.4. Analiza polskiej gospodarki turystycznej na podstawie wydatków turystycznych w latach 2009-2013 Zadanie 4. Analiza polskiej gospodarki turystycznej na podstawie wydatków turystycznych w latach 2009-2013 Dane analityczne Dane do analizy polskiej gospodarki turystycznej na podstawie wydatków turystycznych w latach 2009-2013 prezentuje tabela 4.1 Tabela 4.1. Polska gospodarka turystyczna w świetle wydatków turystycznych w latach 2009-2013 [w mld PLN] Rodzaje wydatków 2009 2010 2011 2012 2013 Wydatki cudzoziemców w Polsce 27,8 28,9 31,5 35,7 39,5 Wydatki Polaków na podróże krajowe 21,0 21,1 19,9 32,9 37,1 Wydatki Polaków na podróże zagraniczne 7,9 10,3 6,7 12,9 13,2 Wydatki na podróże służbowe 10,8 10,8 11,3 11,5 11,7 Wydatki państwa na turystykę 3,2 3,2 3,3 3,4 3,3 Razem 70,7 74,3 72,7 96,4 104,8 Źródło: Rozwój turystyki w Polsce na przykładzie danych statystycznych, Ministerstwo Sportu i Turystyki.Warszawa 2014, https://docplayer.pl/68667864-rozwoj-turystyki,[ 15.10.2018]. Polecenia 1. Obliczyć dynamikę wydatków turystycznych w latach 2009-2013na podstawie wskaźnika dynamiki. 2. Obliczyć strukturę wydatków turystycznych w latach 2009-2013 na podstawie wskaźnika struktury. 3. Przeprowadzić analizę zmian zachodzących w gospodarce turystycznej na podstawie dynamiki i struktury wydatków turystycznych w latach 2009-2013 11
Rozwiązanie Ad. 1. Obliczanie wskaźników dynamiki wydatków turystycznych w latach 2007-2011. Tabela 4.2. Dynamika wydatków turystycznych w latach 2009-2013 [w%] Rodzaje wydatków 2009 2010 2011 2012 2013 Dynamika 2009-2013 [ %] Wydatki cudzoziemców w Polsce Wydatki Polaków na podróże krajowe Wydatki Polaków na podróże zagraniczne Wydatki na podróże służbowe Wydatki państwa na turystykę Razem Źródło: tabela 4. 1.Gospodarka turystyczna w świetle wydatków turystycznych w latach 2009-2013 (w mld PLN). 12
Ad.2.Obliczanie wskaźników struktury wydatków turystycznych w latach 2009-2013. Tabela 4.2. Dynamika wydatków turystycznych w latach 2009-2013 [w%] Rodzaje wydatków 2009 2010 2011 2012 2013 Wydatki cudzoziemców w Polsce Wydatki Polaków na podróże krajowe Wydatki Polaków na podróże zagraniczne Wydatki na podróże służbowe Wydatki państwa na turystykę Razem Źródło: tabela 4. 1.Gospodarka turystyczna w świetle wydatków turystycznych w latach 2009-2013 (w mld PLN). Ad. 3. Analiza zmian zachodzących w gospodarce turystycznej na podstawie dynamiki i struktury wydatków turystycznych w latach 2009-2013.?????? 13
Podsumowanie Ocena efektów ekonomicznych turystyki wymaga wykorzystania różnorodnych źródeł informacji. Badając wkład turystyki w gospodarkę narodową należy wziąć pod uwagę wiele czynników, takich jak: wielkość konsumpcji turystycznej, zatrudnienie i jego struktura w obszarze działalności turystycznej oraz inne występujące w publikacja statystycznych takich : raporty, roczniki statystyczne, rachunek satelitarny turystyki. Głównym źródłem informacji o efektach ekonomicznych turystyki jest rachunek satelitarny turystyki (RTS). Głównym celem RST jest przedstawienie wkładu turystyki w gospodarkę narodową na podstawie parametrów ekonomicznych takich jak 3 : produkt krajowy brutto, produkcja globalna, spożycie turystyczne, zatrudnienie i akumulacja. Literatura do studiowania 1. Czekaj D., Finanse i rachunkowość w zrządzaniu, WSHG i T, Warszawa 2003. 2. Dziedzic E., Skalska T., Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju rynku usług turystycznych w Polsce, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2013. 3. Ekonomika turystyki i rekreacji, red., A. Panasiuk, PWN, Warszawa 2011. 4. Makro i mikroekonomia. Podstawowe problemy współczesności, red., S. Marciniak, PWN, Warszawa 2013. 5. Rachunek satelitarny turystyki dla Polski 2011. Wersja pełna, red., E. Dziedzic, Stowarzyszenie na Rzecz Badania, Rozwoju i Promocji Turystyki, Warszawa 2014. 6. Raport o stanie gospodarki turystycznej w latach 2007-2011, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa 2013 7. Rozwój turystyki w Polsce na przykładzie danych statystycznych, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa 2014, https://docplayer.pl/68667864-rozwoj-turystyki,[ 15.10.2018]. 8. Rynek turystyczny: ekonomiczne zagadnienia turystyki, red., M. Kachniewska, Oficynaa Wolters Kluwer Business, Warszawa 212. Problemy badawcze utrwalające wiedzę i umiejętności 1. Zbadać kształtowanie się produktu krajowego brutto per capita w Polsce w latach 2010-2015 2. Zbadać kształtowanie się produktu krajowego brutto per capita w kilku dowolnie wybranym kraju Unii Europejskiej w latach 2010-2015. 3. Zbadać udział turystyki w tworzeniu produktu krajowego brutto w dowolnie wybranym kraju Unii Europejskiej w latach 2010-2015. 3 Rachunek satelitarny turystyki dla Polski 2011. Wersja pełna, red., E. Dziedzic, Stowarzyszenie na Rzecz Badania, Rozwoju i Promocji Turystyki, Warszawa 2014; Ekonomika turystyki i rekreacji, red., A. Panasiuk, PWN, Warszawa 2011. 14
Dziękuję z udział w zajęciach dr Danuta Czekaj 15