Halina Dàbrowska, Miros aw Zybert ROSYJSKI raz a dobrze Intensywny kurs j zyka rosyjskiego w 30 lekcjach
Projekt ok adki serii: Marcin Rojek, 2-arts.com Projekt makiety i opracowanie graficzne: Studio 27, studio27@qdnet.pl Zdj cie na ok adce: Corel Professional Photos Redakcja i korekta: Nina Gierus, Pawe Pokora Lektorzy: Aleksander Choch ow, Nina Gierus, Yaroslav Kanishchev, Mi ogost Reczek Dêwi k i monta : Leszek Czernicki Program komputerowy i gry j zykowe na p ycie CD-ROM: Edgard, www.edgard.com.pl Sk ad i amanie: Studio 27 Druk i oprawa: Pozkal Copyright by Wydawnictwo Lingo sp.j., Warszawa 2005, www.wydawnictwolingo.pl Copyright for the text by Miros aw Zybert, Tadeusz Dàbrowski ISBN 83-60287-05-8
Spis treêci Wst p 6 êû+òòíëè ÎÙ Ë+Ú 8 ìappleó+í 1 9 äúó +ÚÓ? óúó +ÚÓ? Litery: Ä ù é ä í çóèå Akcent, o nie akcentowane, intonacja, wymowa spó g oski. Opuszczanie w zdaniach form czasownika posi kowego byç w czasie teraêniejszym. Wskazywanie osób i przedmiotów. ìappleó+í 2 11 É Â ÓÌ? É Â ÓÌ +? É Â ÓÌË+? Litery: Ö û ü à É Ñ å ê OkreÊlanie miejsca znajdowania si. Wymowa samog osek jotowanych. ìappleó+í 3 13 ä Í Ú fl+áó Û+Ú? ä Í Ò ÁÓ Û+Ú? Litery: Ç á â ë î ò ï ì Przedstawianie si. Formy grzecznoêciowe zwra ca nie si do ró nych osób. Wy mo wa spó g oski. ìappleó+í 4 16 É Â Ú ÊË fi? É Â ÊË fiúâ? Litery: ã Ü ñ Wymowa spó g osek Î, Ê, ˆ. Znak mi k ki i je go funkcje. Formy osobowe czasownika ÊËÚ. ìappleó+í 5 20 äúó Ú? É Â Ú apple Ó+Ú Â? Litery: ô Nazwy wybranych zawodów i miejsc pracy. Formy osobowe czasowników koniugacji I. Wymowa spó g osek,. Znak twar dy i je go funk cje. ìappleó+í 6 26 ä Í + Ù ÏË+ÎËfl? Wyra enia ÏÂÌfl+ÁÓ ÛÚ+... ÏÓfl+Ù ÏË+ÎËfl... Zwroty grzecznoêciowe u ywane przy powitaniu i po egnaniu. To ju po tra fisz! Sprawdê si! 29 ìappleó+í 7 30 ü Û Û+appleÛ+ÒÒÍËÈ flá +Í Koniugacja II czasowników: czasowniki Û ËÚ, Ó ÓappleË+Ú. Przys ówki rosyjskie z przedrostkiem ÔÓ. ìappleó+í 8 34 üì Â+ ÂÚ êóòòë+ Zwroty grzecznoêciowe wyra ajàce proêb i podzi kowanie. Pytania Â? äû +? ÓÚÍÛ+? U ycie par przyimków: ËÁ, Ì Ò. ìappleó+í 9 37 åìâ ÌÛÊÌ + ÓÒÚËÌË+ˆ... Przys ówki (ÌÂ) ÎÂÍÓ+ÓÚ, ÎË+ÁÍÓ ÓÚ. Na zwy dni tygodnia. Odmiana rzeczowników rodzaju eƒskiego i m skiego zakoƒczonych na -, -fl. ìappleó+í 10 41 Ç ÌÓ+ÏÂapple Ró nice w okreêlaniu kondygnacji w j. polskim i rosyjskim. Liczebniki g ówne i porzàdkowe od 1 do 10. Zwro ty grzecz no Êcio we u y wa ne zwykle na poczàtku i na koƒcu rozmowy telefonicznej. Czasownik ıóúâú. To ju po tra fisz! Sprawdê si! 46 www.wydawnictwolingo.pl 3
Spis treêci ìappleó+í 11 47 Ç åóòí Â+ Wyra enia apple ÒÔÓÎÓ+ÊÂÌ Ì appleâíâ+, Ì ÏÓ+appleÂ, Ì Ó+ÁÂappleÂ. Odmiana rzeczowników rodzaju m skiego zakoƒczonych na spó g osk twardà. ìappleó+í 12 50 ÑÂ+Ì Ë Pieniàdze w Rosji. Wymiana pieni dzy. Rzeczowniki rodzaju eƒskiego zakoƒczone na spó g osk mi kkà. ìappleó+í 13 54 É Â ÛÊÂ+ +ÎË? É Â Û+ ÂÚÂ? Czas przesz y czasowników. Czas przysz y z o ony czasowników niedokonanych. Wyra enie ÒÎÛ+ Ú ( ÚÓ?). ìappleó+í 14 57 óâï Û ÎÂÍ +ÂÚÂÒ? óúó Î + ËÚ Â+Î Ú? Czasowniki zwrotne: Û ÎÂÍ +Ú Òfl, ËÌÚÂappleÂÒÓ +Ú Òfl, Á ÌËÏ +Ú Òfl. Nazwy sprz tu technicznego: komputer, telefon komórkowy itp. To ju po tra fisz! Sprawdê si! 62 ìappleó+í 15 63 Ç ÓÒÚfl+ı Formy grzecznoêciowe stosowane podczas zawierania znajomoêci. Rodzina i jej cz onkowie. Sk adanie yczeƒ z ró nych okazji. Odmiana rzeczowników rodzaju eƒskiego Ï Ú i Ó. ìappleó+í 16 68 ëíó+î ÍÓ Ú Â+ÎÂÚ? OkreÊlanie wieku. Liczebniki g ówne do 100. Pisownia znaku mi kkiego w liczebnikach g ównych. Po àczenia rzeczownika Ó z liczebnikami. ìappleó+í 17 71 ä Í Ò fl+ Û+ ÒÚ ÛÂÚÂ? OkreÊlanie samopoczucia i stanu zdrowia. Wyra enia: Û+ ÒÚ Ó Ú Ò fl+, Û ÏÂÌfl+ ÓÎË+Ú, Á ÓÎÂ+Ú ( ÂÏ?). Odmiana zaimków osobowych: fl, Ú, ÓÌ, ÓÌ +, ÓÌÓ+, Ï,, ÓÌË+. Wyra enie Á ÓÌË+Ú (ÍÓÏÛ+?). ìappleó+í 18 76 Ç Ú +Úapple S owa i wyra enia niezb dne w rozmowach o teatrze. Rzeczowniki rodzaju nijakiego zakoƒczone na -Ó, -Â. ìappleó+í 19 83 ç +  OkreÊlanie wielkoêci w przybli eniu. Przymiotniki twardo- i mi kkotematowe. To ju po tra fisz! Sprawdê si! 91 ìappleó+í 20 94 èó Ó ÓappleË+Ï Ó ÔÓ Ó+  Pory roku, nazwy miesi cy. Przymiotniki twardo- i mi kkotematowe utrwalenie. ìappleó+í 21 100 Ç appleâòúóapple +Ì Nazwy podstawowych posi ków, daƒ. Zamawianie potraw. Odmiana czasowników ÂÒÚ i ÔËÚ. ìappleó+í 22 106 èóíûô ÂÏ ÒÛ ÂÌËapple Zwroty i wyra enia u ywane przez kupujàcych i sprzedawców. Odmiana czasowników ÍÛÔËÚ i ÔÓÍÛÔ Ú. 4
Spis treêci ìappleó+í 23 110 èóíûô +ÂÏ ÔappleÓ Û+ÍÚ Zakupy artyku ów ywnoêciowych. Nazwy dzia ów w sklepie spo ywczym. Nazwy i miary podstawowych artyku ów spo ywczych. To ju po tra fisz! Sprawdê si! 115 ìappleó+í 24 117 ä Í ÓÂ+ı Ú Ó...? Pytanie o drog. Formy trybu rozkazujàcego dla 2 oso by l. poj. i l. mn. ìappleó+í 25 121 Ö+ ÂÏ Ì ÏÂÚappleÓ+ Zwroty i wyra enia zwiàzane z podró à metrem. U ycie i odmiana czasowników ÔÓ ÌËÏ +Ú Òfl i ÒÔÛÒÍ +Ú Òfl. ìappleó+í 26 125 Ö+ ÂÏ Ì Ï Ë+Ì Zwroty i wyra enia zwiàzane z podró à samochodem. Zaimki dzier awcze: ÏÓÈ, Ì. Odmiana i u ycie czasownika Ê Ú. To ju po tra fisz! Sprawdê si! 132 ìappleó+í 27 134 Ç ÍÌË+ÊÌÓÏ Ï ÁË+Ì Ksià ki i ich rodzaje. Rzeczowniki rodzaju m skiego zakoƒczone na spó g osk mi kkà: ÔÓÍÛÔ +ÚÂÎ, appleû Î, ÔÛÚÂ Ó Ë+ÚÂÎ, ÏÛÁÂ+È. ìappleó+í 28 138 ç ÊÂÎÂÁÌÓ ÓappleÓ+ÊÌÓÏ ÓÍÁ +ΠRo dza je po miesz czeƒ na dwor cu. Zwro ty grzecznoêciowe i wyra enia zwiàzane z podró à kolejà. Pytanie o godzin. OkreÊlanie czasu zegarowego (oficjalne i potoczne). Liczebniki porzàdkowe od 1 do 12 w mianowniku i dope niaczu. ìappleó+í 29 145 Ç ë +ÌÍÚ-èÂÚÂapple Û+apple  Wyra enia Ô +ÏflÚÌËÍ (  Ó+?) i Ô +ÏflÚÌËÍ (ÍÓÏÛ+?). Pisownia imion w asnych w j zyku rosyjskim. Odmiana rzeczowników typu: appleâ+ïfl. To ju po tra fisz! Sprawdê si! 150 ìappleó+í 30 152 ç ÔÓ+ Ú Rodzaje listów i telegramów. Zwroty i wyra enia zwiàzane z prowadzeniem korespondencji. Odmiana zaimków wskazujàcych +ÚÓÚ, ÚÓÚ. ìappleó+í 31 157 Ç ÌÓ+ ÓÈ Í appleúë+appleâ Nazwy mebli i sprz tów u ywanych w gospodarstwie domowym. OkreÊlanie czasu z u yciem przyimka Â+appleÂÁ. Odmiana rzeczownika ÒÂÏ fl+. ìappleó+í 32 163 ãâúë+ï Ì Ò ÏÓÎfiÚ Zwroty i wyra enia zwiàzane z podró à samolotem. OkreÊlanie daty: dzieƒ miesiàca, dzieƒ tygodnia. Mianownik liczebników porzàdkowych od 1 do 31 w ro dza ju ni ja kim. ìappleó+í 33 167 èappleë Î Â+ÌË èó+î Û Stopieƒ wy szy i najwy szy przymiotników. Wyra enie Î Ó appleë+ú (ÍÓ Ó+? Á ÚÓ?). To ju po tra fisz! Sprawdê si! 173 S ownik rosyjsko-polski 176 www.wydawnictwolingo.pl 5
Wst p S amouczek j zyka rosyjskiego przeznaczo ny jest dla osób, któ re chcà sa mo - dzielnie rozpoczàç nauk tego j zyka. Dla nich, przede wszyst kim, prze zna czo ne jest pi ç pierwszych lekcji, w których mogà zapoznaç si z alfabetem rosyjskim oraz podstawowymi zasadami wymowy, akcentu i intonacji rosyjskiej. Z samouczka mogà te korzystaç ci, którzy kiedyê rozpocz li nauk, jednak d uga przerwa i brak kontynuacji spowodowa y utrat nabytych umiej tnoêci. Zasadniczym celem, który za o yli autorzy, jest ukszta to wa nie u uczà cych si podstawowych umiej tnoêci w zakresie pos ugiwania si j zykiem rosyjskim w wybranych sytuacjach, w których mogà i b dà kontaktowaç si z osobami pos ugujàcymi si tym j zykiem. Jak si uczyç? Przed przystàpieniem do nauki nale y zapo znaç si ze struk tu rà pod r cz ni ka, co w znacznym stopniu u atwi efektywne korzystanie z niego. Materia poszczególnych lekcji to uporzàdkowany zbiór çwiczeƒ, u o onych w optymalnej, naszym zdaniem, kolejnoêci, w której nale y je wykonywaç. Prezentacji nowego materia u dokonujemy w dia lo gach wst p nych lub krót kich tek - stach, którym towarzyszy zazwyczaj polecenie: pos uchaj, powtórz, przeczytaj. KolejnoÊç tych czynnoêci ma du e znaczenie: Dialog powinien byç najpierw wys uchany z nagrania (najlepiej 2 lub 3-krotnie). Zrozumienie treêci u atwi podane s ownictwo oraz t umaczenie ca oêci tekstu w koƒcu rozdzia- u (lek cji). Nast pnie dialogi powinny byç powtórzone z towarzyszeniem nagrania, a póêniej samodziel nie, ma y mi frag men ta mi. Wa nym ele - mentem umo liwiajàcym komunikacj w j zyku rosyjskim jest wymowa, akcent i intonacja. eby je opanowaç w stopniu nie zak ócajàcym porozumiewania si, nie wystarczy teoretyczna znajomoêç ich zasad. W a- Ênie powtarzanie g oêne zapewni nam niezb dne çwiczenie wymowy, akcentu i intonacji rosyjskiej. Ciche oraz g oêne odczytanie tekstu dialogów s u y rozpoznawaniu liter, kojarzeniu ich z dêwi kami i kszta towaniu podstaw techniki czytania. Czytaniu w pierwszej fazie powinno towarzyszyç równoczesne ods uchiwanie nagrania. åwiczenia wyst pujàce bezpoêrednio po dialogach sà z nimi ÊciÊle zwiàzane i ich wykonanie nie wymaga znajomoêci innych form j zykowych ni zastosowane w dialogach. Kolejne çwiczenia s u à zastosowaniu zwrotów i wyra eƒ j zykowych z dialogów w innych, podobnych sytuacjach z ycia codziennego. Niezb dny do tego materia s ownikowy i gramatyczny podawany jest w podrozdzia ach To trze ba wie dzieç i To wa ne. 6
Wst p Autorzy prezentujà materia gramatyczny tylko w ta kim za kre sie, ja ki jest w da nej chwi li niezb dny do zastosowania w çwiczeniach i potrzebny na danym etapie nauczania. Tak, na przyk ad, przy okreêlaniu czasu liczebniki podawane sà tylko do 30 i tylko w formach niezb dnych do realizacji tego celu, natomiast przy okre Êla niu wie ku ich za kres zo - staje rozszerzony do 100. ObjaÊnienia gramatyczne podawane sà w j zyku polskim. Wzory koniugacyjne i deklinacyjne zamieszczo ne sà w ca o Êci, aby uczà cy móg po - znaç ca okszta t zagadnienia i wykorzystaç tyl ko to, co jest mu ak tu al nie nie zb d ne. Pre - zentacji materia u gramatycznego towarzyszà çwiczenia utrwalajàce i kontrolujàce jego stosowanie. Za wsze po kil ku lek cjach po ja wia si krót ki roz dzia To ju po tra fisz! Sprawdê si!, za - wie ra jà cy zestaw çwi czeƒ kon tro lu jà cych nabyte umiej tnoêci. Rozwiàzania çwiczeƒ, zarówno ze wspomnianego rozdzia u, jak i z poszczególnych lek cji znaj dzie uczà cy si na koƒ cu ka dej lek cji Klucz do çwi czeƒ. Te çwi cze nia, któ - re wy ma ga jà in dy wi du al nej wy po wie dzi uczàcego si, nie majà rozwiàzaƒ w kluczu. W niektórych lekcjach wprowadzono krótkie teksty do czytania bez ich t umaczenia na polski. Dotyczà one najcz Êciej zagadnieƒ zwiàzanych z kulturà Rosji. Zawierajà poznane wczeêniej s ownictwo, a w przypadku trudnoêci uczàcy si mo e skorzystaç z zamieszczonego na koƒcu podr cznika s owniczka rosyjsko-polskiego. Nieocenionà pomocà w przyswajaniu prawid owej wymowy czy nauce rozumienia ze s uchu sà umiesz czo ne na p y cie au dio CD na - grania, dokonane przez rodowitych Rosjan. S ówka czytane sà najpierw przez polskiego, a potem rosyjskiego lektora, dzi ki czemu atwo mo na je sobie powtarzaç, s uchajàc choçby w samochodzie. Przy wszystkich fragmentach ksià ki, które zosta y nagrane, umie Êci li Êmy sym bo le 02 z nu me ra mi odpowiadajàcych im Êcie ek. Symbole odsy ajà do towarzyszàcego ksià ce pro gra mu mul ti me dial ne go, któ ry poszerza mo liwoêci kursu o interaktywne sposoby nauki z wykorzystaniem komputera (dotyczy pe nego pakietu multimedialnego z do àczonà p ytà CD-ROM; w przypadku zakupu wersji z samà p ytà audio, CD-ROM mo na w ka dej chwili zamówiç w internecie na stronie www.wydawnictwolingo.pl). W trak cie ucze nia si wska za ny jest rów - nie sta y kontakt z ywym j zykiem. Najlepszy i naj atwiejszy obecnie kontakt z j zykiem zapewnia internet. Dlatego te w samouczku w wielu lekcjach znajdujà si odsy acze do kon kret nych ro syj skich stron www, zwiàzanych tematycznie z danà lekcjà. yczymy sukcesów w nauce j zyka rosyjskiego! Autorzy www.wydawnictwolingo.pl 7
êû+òòíëè ÎÙ Ë+Ú 02 LITERY DRUKOWANE I PISANE Ä А а Å Б б Ç В в É Г г Ñ Д д Ö Â Е е fi Ё ё Ü Ê Ж ж á Á З з à Ë И и â È Й й ä Í К к ã Î Л л å Ï М м ç Ì Н н é Ó О о è Ô П п NAZWA LITERY È ÈÓ Ê Á Ë Ë Íapple +ÚÍÓÂ Í Î Ï Ì Ó Ô LITERY DRUKOWANE I PISANE ê apple Р р ë Ò С с í Ú Т т ì Û У у î Ù Ф ф ï ı Х х ñ ˆ Ц ц ó Ч ч ò Ш ш ô Щ щ ъ ы ù Э э û Ю ю ü fl Я я NAZWA LITERY apple Ò Ú Û Ù ı ˆ Â Ú fiapple È ÁÌ Í (znak twardy) Ïfl+ ÍËÈ ÁÌ Í (znak mi kki) Ó ÓappleÓ+ÚÌÓÂ ÈÛ È Czy wiesz, e... nazwa alfabetu rosyjskiego cyrylica pochodzi od imienia Cyryl. Imi to no si mnich, któ ry wraz ze swym towarzyszem Metodym w IX wieku szerzy chrzeêcijaƒstwo na Rusi i opracowa alfabet s owiaƒski. Alfabetem tym, opartym na greckim, po s u gu jà si do dzi siaj S o - wianie wschodni i po udniowi. 8
1. äúó +ÚÓ? óúó +ÚÓ? Litery rosyjskie drukowane: Ä, a ù, e é, Ó o ä, Í k í, Ú t ç, Ì n ó, cz è, Ô p Å, b Litery rosyjskie pisane: А а Э э О о К к Т т Н н Ч ч П п Б б 03 1. Pos uchaj, powtórz, przeczytaj: Ä: Кто+э+то? Ç: Э+то А+нна. Ä: А э+то кто+? Ç: Э+то На+та. Ä: А кто+э+то? Ç: Э+то кот. Ä: Э+то по+чта? Ç: По+чта. Ä: А э+то что+? Ç: Э+то ба+нк. Zapami taj W j zyku rosyjskim w odniesieniu do zwierzàt, ryb i ptaków stosujemy pytanie ÍÚÓ? W zdaniach rosyjskich czasownik posi kowy byç w czasie teraêniejszym jest pomijany. Rzeczownik ma form mianownika. Porównaj: ù+úó ÔÓ+ Ú? To jest poczta? 2. Uzupe nij dialogi... Э+то На+та.... Э+то А+нна.... Э+то банк.... Э+то по+чта. 3. Zapytaj kto to jest lub co to jest? Э + то по+чта. Э + то кот. Э + то А + нна. Э + то банк. www.wydawnictwolingo.pl 9
äúó ÚÓ? óúó ÚÓ? To trzeba wiedzieç Bardzo wa ny jest w j zyku rosyjskim akcent, który (inaczej ni w j zyku polskim) jest ruchomy. Znaczy to, e w ró nych formach tego samego wyrazu mo e on si przemieszczaç, na przyk ad: ÓÍÌÓ+(mianownik l. poj.) Ó+ÍÌ (mianownik l. mn.). 1. Wymowa niektórych samog osek zale y od pozycji akcentu, szczególnie samog oski o. Je eli samog oska o znajduje si przed akcentem, wymawiamy jà jak a, np.: ÓÍÌÓ+(akno+), natomiast, gdy znajduje si w pozycji po akcencie wymawiamy jà jak krótki dêwi k poêredni mi dzy a i y, np.: +ÚÓ. 2. Samog osk o wymawiamy jak o jedynie jeêli jest ona akcentowana, np.: ÔÓ+ Ú. Wymawiamy jà jednak nieco inaczej ni w j zyku polskim: d u ej i mocniej, z wi kszym zaokràgleniem ust. Dla u atwienia w samouczku akcent oznaczany b dzie ukoênà kreskà nad samog oskà akcentowanà. 3. Spó g oska nale y do spó g osek, które w j zyku rosyjskim wymawiamy zawsze mi kko, np.: ÔÓ+ Ú. Jednak w niektórych wyrazach, jak na przyk ad ÚÓ, spó g osk t wymawiamy jako sz (szto). 4. W j zyku rosyjskim zdania pytajàce wypowiadamy z intonacjà wznoszàcà na sylabie akcentowanej, np.: äúó +ÚÓ? Ä +ÚÓ ÍÚÓ? ù+úó Ä+ÌÌ? ù+úó ÔÓ+ Ú? Natomiast zdania oznajmujàce wypowiadamy z intonacjà opadajàcà (zob. çw. 4), np.: ù+úó Ä+ÌÌ. ù+úó ÌÍ. 04 4. Pos uchaj, powtórz, przeczytaj: окно+(m. l. poj.) о+кна (m. l. mn.); по+чта, что. Кто э+то? А э+то кто? Э+то А+нна? Э+то по+чта? Э+то А+нна. Э+то банк. 5. Przeczytaj tekst pisany. Кто+э+то? Э+то А+нна. Э+то На+та. Э+то кот. Что э+то? Э+то по+чта. Э+то банк. 10 Klucz do çwiczeƒ 2. a) ù+úó Ä+ÌÌ. b) ù+úó ç +Ú. c) ù+úó ÔÓ+ Ú. d) ù+úó ÌÍ. 3. äúó +ÚÓ? Ä +ÚÓ ÍÚÓ? óúó +ÚÓ? Ä +ÚÓ ÚÓ? 4. óúó +ÚÓ? äúó +ÚÓ? äúó +ÚÓ? óúó +ÚÓ?
2. É Â ÓÌ? É Â ÓÌa+? É Â ÓÌË+? Litery rosyjskie drukowane: Ö, Â ie (je), fi io (jo) û, iu(ju) ü, fl ia (ja) à, Ë i É, g Ñ, d å, Ï m ê, apple r Litery rosyjskie pisane: Е е Ё ё Ю ю Я я И и Г г Д д М м Р р 05 1. Pos uchaj, powtórz, przeczytaj: Ä: Где Ка+тя? Ç: Ка+тя до+ма. Ä: А Ю+ра? Ç: Ю+ра на по+чте. Ä: А тётя и дя+дя? Ç: Тётя и дя+дя на рабо+те. 06 S ówka i zwroty до+ма w domu на рабо+те w pracy тётя ciocia дя+дя wujek 2. Odpowiedz na pytania: Где Ю+ра? Где Ка+тя? А где тётя и дя+дя? 3. Uzupe nij dialog:... Ка+тя до+ма.... Тётя и дя+дя на рабо+те.... И Ю+ра до+ма. www.wydawnictwolingo.pl 11
É Â ÓÌ? É Â ÓÌa+? É Â ÓÌË+? 4. Zapytaj, gdzie sà te osoby. Katia Jura ciocia i wujek Anna i Nata 5. Powiedz po rosyjsku, gdzie sà osoby wymienione w çwiczeniu 4. To trzeba wiedzieç Litery rosyjskie Â, fi,, fl, nazywane równie samog oskami jotowanymi, mogà odpowiadaç ró nym g oskom, zale nie od pozycji, w której wystepujà: po spó g osce odpowiadajà samog oskom e, o, u, a, jednoczeênie oznaczajàc mi kkoêç spó g oski, która je poprzedza, na przyk ad: ( w transkrypcji: znak oznacza mi kkoêç) +fl fl d ad a ÏÂÚappleo+ m etro ÚfiÚfl t ot a appleo+ b uro po samog osce lub na poczàtku wyrazu litery te odpowiadajà po àczeniom g osek je, jo, ju, ja i tak je wymawiamy, na przyk ad: Â+ ÂÚ jed et û+apple Jura ÏÓfl+ maja appleó+âú (ryje czynnoêç) rojet! ÏÓfi ÂappleÂ Ó (moje drzewo) majo d er ewo Samog oska fi jest zawsze akcentowana. Klucz do çwiczeƒ 2. û + apple Ì ÔÓ+ ÚÂ. ä +Úfl Ó+Ï. ífiúfl Ë fl+ fl Ì apple Ó+ÚÂ. 3. É Â ä +Úfl? É Â û + apple? É Â ÚfiÚfl Ë fl+ fl? 4. É Â ä +Úfl? É Â û + apple? É Â ÚfiÚfl Ë fl+ fl? Ä Â Ä + ÌÌ Ë ç +Ú? 5. ä +Úfl Ó+Ï. û + apple Ì ÔÓ+ ÚÂ. ífiúfl Ë fl+ fl Ì apple Ó+ÚÂ. Ä Ä + ÌÌ Ë ç +Ú Ó+Ï. 12
3. ä Í ÚÂ fl+áó Û+Ú? ä Í Ò ÁÓ Û+Ú? Litery rosyjskie drukowane: Ç, w á, Á z â, È j ë, Ò s î, Ù f ò, sz ï, ı ch ì, Û u Litery rosyjskie pisane: В в З з Й й С с Ф ф Ш ш Х х У у 07 1. Pos uchaj, powtórz, przeczytaj: Ä: Де+вочка, как тебя+зову+т? Ç: Меня+зову+т Ка+тя. Ä: А бра+та А+ни как зову+т? Ç: Бра+та А+ни зову+т Ди+ма. Ä: А как зову+т сестру+а+ни? Ç: Сестру+А+ни зову+т Ни+на. 08 Ä: Как вас зову+т? Ç: Меня+? Меня+зову+т Андре+й Петро+вич. Ä: А как зову+т ше+фа дя+ди? Ç: Его+зову+т Бори+с Андре+евич. S ówka i zwroty Как тебя+зову+т? Jak masz na imi? Меня+зову+т... Mam na imi... 2. Odpowiedz na pytania: Как тебя+зову+т? Как зову+т бра+та А+ни? Как вас зову+т? Jak pan (pani) ma na imi? Как зову+т ше+фа? Jak szef ma na imi? Как зову+т сестру+а+ни? Как зову+т ше+фа дя+ди? www.wydawnictwolingo.pl 13
ä Í ÚÂ fl+áó Û+Ú? ä Í Ò ÁÓ Û+Ú? 3. Uzupe nij dialogi. Как... зову+т? Меня+зову+т Фе+дя. А как зову+т сестру+а+ни?... зову+т Ни+на. Как... зову+т?... зову+т Вади+м Фёдорович. А... как зову+т?... зову+т Макси+м Анто+нович. 4. Przet umacz na j zyk rosyjski: Mam na imi Piotr. Ona ma na imi Renata, a on Jacek. A jak ty masz na imi? Jak pan ma na imi? Jak pani ma na imi? To trzeba wiedzieç 1. W j zyku rosyjskim pytajàc o imi u ywamy konstrukcji j zykowej ä Í ÚÂ fl=(â Ó=, Âfi, Ò, Ëı) ÁÓ Û=Ú? Odpowiada to polskiej konstrukcji Jak ty (on, ona, wy, oni) masz (macie) na imi? Na pytanie ä Í ÚÂ fl=(â Ó=, Âfi, Ò, Ëı) ÁÓ Û=Ú? Odpowiadamy nast pujàco: åâìfl=áó Û=Ú ÇË=ÍÚÓapple. Ja mam na imi Wiktor. íâ fl=áó Û=Ú àappleë=ì. Ty masz na imi Irina. Ç Ò ÁÓ Û=Ú àappleë=ì. Pani ma na imi Irina. Ö Ó=(wym. jewo+ ) ÁÓ Û=Ú ëâapple Â=È. On ma na imi Sergiej. Öfi ÁÓ Û=Ú ç Ú =. Ona ma na imi Natasza. 14
ìêéaä 3 Zwracajàc si oficjalnie do innych osób lub mówiàc o osobach, z którymi nie jesteêmy po imieniu, u ywamy obok imienia tzw. imienia odojcowskiego (otcziestwa). Jest to forma grzecznoêciowa. Imi odojcowskie tworzy si od imienia ojca, na przyk ad: ÅÓappleË=Ò èâúappleó= Ë (tzn. Borys syn Piotra) Ä=ÌÌ ÇËÍÚÓ=appleÓ Ì (tzn. Anna córka Wiktora) Pytamy wi c: Ç Ò ÁÓ Û=Ú ÅÓappleË=Ò ÇËÍÚÓ=appleÓ Ë? Pan ma na imi Borys Wiktorowicz? àı ÁÓ Û=Ú å appleë=fl à =ÌÓ Ì Ë û+appleëè èâúappleó= Ë? Oni majà na imi Maria Iwanowna i Jurij Pietrowicz? Oficjalnà formà grzecznoêciowà jest zwracanie si do osób w liczbie mnogiej. O imi pytamy: ä Í Ò ÁÓ =ÛÚ? Odpowiada to polskiej formie Jak pan (pani) ma na imi? 2. Rosyjskà spó g osk wymawia si zawsze twardo. Pisane po niej samog oski jotowane, czyli Â, fi,, fl oraz samog oska Ë nie powodujà jej zmi kczenia, np.: ÂÙ, ë = ë = Ë, å = å = Ë. 09 5. Pos uchaj, powtórz, przeczytaj: шеф, Са=ша Са=ше Са=ши, Ма=ша Ма=ше Ма=ши. Ната=ша Ната=ше Ната=ши, наш на=ше на=ши. 6. Przeczytaj tekst pisany. Как тебя=зову=т? Меня+зову+т Ка+тя. Как зову=т бра=та А=ни? Его=зову=т Ди=ма. Как зову=т сестру=а=ни? Её зову=т Ни=на. Как вас зову=т? Меня=зову=т Андре=й Петро=вич. Klucz do çwiczeƒ 2. åâìfl+áó Û+Ú.... Åapple +Ú Ä + ÌË ÁÓ Û+Ú ÑË+Ï. ëâòúappleû+ä + ÌË ÁÓ Û+Ú çë+ì. òâ+ù fl+ Ë ÁÓ Û+Ú ÅÓappleË+Ò ÄÌ appleâ+â Ë. 3. ä Í Ú fl+áó Û+Ú? Öfi (ëâòúappleû+ä + ÌË) ÁÓ Û+Ú çë+ì. ä Í Ò ÁÓ Û+Ú? åâìfl+áó Û+Ú Ç Ë+Ï îfi ÓappleÓ Ë. Ä Â Ó+Í Í ÁÓ Û+Ú? Ö Ó+ÁÓ Û+Ú å ÍÒË+Ï ÄÌÚÓ+ÌÓ Ë. 4. åâìfl+áó Û+Ú èfiúapple. Öfi ÁÓ Û+Ú êâì +Ú,  Ó+ ü +ˆÂÍ. Ä Í Í Ú fl+ ÁÓ Û+Ú? ä Í Ò ÁÓ Û+Ú? ä Í Ò ÁÓ Û+Ú? www.wydawnictwolingo.pl 15
4. É Â Ú ÊË fi? É Â ÊË fiúâ? Litery rosyjskie drukowane: ã, Î Ü, Ê (znak mi kki) y ñ, ˆ c Litery rosyjskie pisane: Л л Ж ж ь ы Ц ц 10 1. Pos uchaj, powtórz, przeczytaj: Ä: Та+ня, где ты живёшь? Ç: Я живу+в Москве+на Арба+те, а ты? Ä: Я живу+в Гда+ньске на у+лице Садо+вой. Ä: Пётр Алекса+ндрович, где вы живёте? Ç: Я живу+в Санкт-Петербу+рге, на у+лице Ге+рцена. Ä: А вы Серге+й Михайлович и А+нна Петро+вна? Ç: Мы то+же живём в Санкт-Петербу+рге, на Не+вском проспе+кте. Ä: Пётр Алекса+ндрович, где живёт семья+ю+ры? Ç: Его+семья+живёт в дере+вне под Москво+й. 11 S ówka i zwroty Где ты живёшь? Gdzie miesz - kasz? я живу+в... mieszkam w... на у+лице... przy ulicy... Где вы живёте? Gdzie pan mieszka? Я живу+в Санкт-Петербу+рге. Ja mieszkam w Sankt-Petersburgu. на у+лице Герцена przy ulicy Hercena то+же równie на Не+вском проспе+кте przy Prospekcie Newskim семья+ rodzina дере+вня - wieê живёт в дере+вне mieszka na wsi под Москво+й pod Moskwà 16
ìêéaä 4 To warto wiedzieç? Äapple +Ú jed na z naj star szych ulic w cen trum Mo skwy, w la tach 90-tych XX wie ku prze kszta co na w dep tak; po pu lar ne miej sce spo tkaƒ i spacerów. çâ+ ÒÍËÈ ÔappleÓÒÔÂ+ÍÚ g ówna, reprezentacyjna ulica Sankt-Petersburga. Jej d ugoêç 4 kilometry. Zapami taj Formy osobowe czasownika ÊËÚ (mieszkajà): я жив-у+ мы жив-ём ты жив-ёшь вы жив-ёте он она+ жив-ёт они+ жив-у+т оно+ 2. Powiedz po rosyjsku, gdzie mieszka (gdzie mieszkajà): Tania, Marta, Sergiej Michaj owicz i Anna Pietrowna, Pawe Aleksandrowicz, rodzina Jury. 3. Powiedz po rosyjsku, gdzie mieszkasz. 4. Zapytaj o miejsce zamieszkania: Adama Ani i Ol. 5. Uzupe nij dialogi: Пётр, ты... в По+знани? Да, я... в По+знани. А ты где...? Я... в Гда+ньске. Вы... на улице Садо+вой? Нет, мы... на Ми+лой. А кто... на Садо+вой? Там... Ада+м и Ире+на. www.wydawnictwolingo.pl 17
É Â Ú ÊË fi? É Â ÊË fiúâ? 6. Powiedz to po rosyjsku. Mieszkam w Warszawie. Brat mieszka w Poznaniu, a siostra w Gdaƒsku. Ciocia i wujek mieszkajà w Krakowie. Rodzina Ani mieszka na wsi. Katia i Jura mieszkajà w Moskwie, a Borys mieszka w Sankt-Petersburgu. To trzeba wiedzieç Rosyjskà spó g osk Î ( ) wymawia si dotykajàc koƒcem j zyka do górnych z bów, na przyk ad: ÎÓ+ Í ( ódka), Î +ÏÔ (lampa). Litera Î s u y zarówno do oznaczania spó g oski, jak i spó g oski l. Wymawia si j jak l wówczas, gdy wyst puje po niej znak mi kki, Ë lub Â, fi,, fl, na przyk ad: Û+Îˈ ulica éîâ+ Al ek ÎfiÌ (len) l on ã L uba äó+îfl Kol a np.: Rosyjskie spó g oski Ê i ˆ, podobnie jak, wymawia si zawsze twardo, ÊË Û+ ywu ÊËÚ yt Ì Û+Îˈ ÉÂ+appleˆÂÌ na ulice G ercena ˆÂÌ + cena ˆËappleÍ cyrk ˆË+Ùapple - cyfra znak mi kki jest literà, która nie oznacza g oski. Pe ni on kilka ró nych funkcji: oznacza mi kkoêç poprzedzajàcej go spó g oski, np.: É Ì ÒÍ, ÍÓÌ, a tak e w zakoƒczeniach bezokolicznika wi kszoêci czasowników, np.: ÊËÚ, ÒÔ Ú ; wyst puje zawsze w koƒcówce 2 os. l. poj. czasowników w czasie teraêniejszym, np.: Ú ÊË fi, Ú ÒÔË ; gdy wyst puje po spó g osce, a przed samog oskami jotowanymi Â, fi,, fl pe ni wówczas funkcj rozdzielajàcà, tj. oddziela w wymowie spó g osk od nast pujàcej po niej samog oski jotowanej, np.: ÒÂÏ fl+ s emja Á ÓappleÓ+  (zdrowie) zdarowje. Samog oski jotowane wymawiamy wówczas jako je, ja, ju, jo, czyli tak samo jak na poczàtku wyrazu lub po samog osce. 18