Recenzja rozprawy doktorskiej pt. Personal resources and innovative behavior

Podobne dokumenty
15. PODSUMOWANIE ZAJĘĆ

Rozprawy doktorskiej mgr Anny Marii Urbaniak-Brekke. pt.: Aktywność społeczności lokalnych w Polsce i Norwegii

Streszczenie rozprawy doktorskiej MODEL FUNKCJONOWANIA GOSPODARKI KREATYWNEJ W PROCESIE WZROSTU GOSPODARCZEGO

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Gdańsk r. Prof. dr hab. Teresa Rostowska Uniwersytet Gdański Instytut Psychologii Zakład Badań nad Rodziną i Jakością Życia

Metodologia badań psychologicznych " - tworzenie projektu badania" dr Magdalena Hyla

Ocena rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarz Małgorzaty Marii Skuzy

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr inż. Jarosława Błyszko

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa

Recenzja pracy doktorskiej mgr Anny Kozioł Selected Social and Personal Factors in Successful Classroom Foreign Language Learning

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Badania eksploracyjne Badania opisowe Badania wyjaśniające (przyczynowe)

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia

RECENZJA. Rozprawy doktorskiej mgr Mateusza Nowickiego. Ocena wybranych elementów niszy szpikowej u pacjentów poddawanych

1. Podstawa prawna oraz kryteria przyjęte do oceny rozprawy doktorskiej

Streszczenie pracy doktorskiej Autor: mgr Wojciech Wojaczek Tytuł: Czynniki poznawcze a kryteria oceny przedsiębiorczych szans Wstęp W ciągu

Warszawa, Prof. dr hab. Magdalena Marszał-Wiśniewska SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Warszawa

Recenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie.

Uchwała o zmianach w programie studiów doktoranckich. 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty:

Współpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego

Metodologia badań psychologicznych

Seria Monografie Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Społecznej Psychologia Międzykulturowa

prof. dr hab. Barbara Kożuch Uniwersytet Jagielloński

Przedstawiona do recenzji praca porusza ciekawe i me tylko medycznie, ale i

(narzędzie do pomiaru cech zachowania oprac. dr hab. Zbigniew Spendel)

Etapy modelowania ekonometrycznego

Katedra Psychologii Zdrowia i Rehabilitacji Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski

Księgarnia PWN: Magdalena Śmieja, Jarosław Orzechowski (red.) - Inteligencja emocjonalna. Spis treści

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015

Efekty trzeciej zmiennej

Recenzja pracy doktorskiej Mgr Macieja Chrzanowskiego pt.: Wykorzystanie otwartych innowacji w polskich przedsiębiorstwach

Adam Kirpsza Zastosowanie regresji logistycznej w studiach nad Unią Europejska. Anna Stankiewicz Izabela Słomska

Pomiar kapitału ludzkiego wyzwania i szanse dla ZKL

EMILIA SOROKO. Poziom autonarracyjności wypowiedzi i użyteczność wybranych sposobów ich generowania

Symbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10

H3: Interakcje z otoczeniem wpływają dodatnio na zdolność absorpcyjną. H4: Projekty edukacyjne wpływają dodatnio na zdolność absorpcyjną.

Instytut Psychologii. Uniwersytet Jagielloński

dr hab. n. med. Jolanta Masiak Samodzielna Pracownia Badań Neurofizjologicznych Katedry Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Moniki Lisowskiej

politycznym, dojrzałością polityczną, wartościami wyznawanymi przez polityków (Rozdział II), opis koncepcji i zagadnień dotyczących roli polityka

Recenzja. promotor: dr hab. Marianna Kotowska-Jelonek, prof. PŚk

INFORMACJE OGÓLNE O PROGRAMIE KSZTAŁCENIA. Na Studiach Doktoranckich Psychologii prowadzonych przez Instytut Psychologii UG

Warszawa, kwiecień 2011 BS/38/2011 STOSUNEK POLAKÓW DO PRACY I PRACOWITOŚCI

METODOLOGIA BADAŃ przypomnienie kluczowych zagadnień dot. metodologii konstrukcja planu pracy do ustalonych

STRESZCZENIE. rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne.

Projekt Własnego Pomysłu Badawczego

Dynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu

30 sierpnia 2018 r. Dr hab. Mariola Łaguna, prof. KUL Instytut Psychologii Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Kierunkowe efekty kształcenia Po ukończeniu studiów absolwent:

prof. dr hab. Zbigniew Czarnocki Warszawa, 3 lipca 2015 Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii

Matryca weryfikacji efektów kształcenia - studia III stopnia

Raportowanie badań jakościowych i ilościowych. Ukryte podobieństwa i wyraźne różnice. Pisanie naukowe jest:

Pisanie tekstów naukowych. John Slavin

Pomiar gotowości szkolnej uczniów za pomocą skali quasi-obserwacyjnej

Dr hab. Joanna Kruk, prof. US Szczecin, Wydział Kultury Fizycznej i Promocji Zdrowia Uniwersytet Szczeciński

Poznań, r.

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia

12. Problemy kulturowej adaptacji testów

Efekty kształcenia Dla kierunku Inżynieria Bezpieczeństwa

Psychometria. Psychologia potoczna. Psychometria (z gr. psyche dusza, metria miara) Plan wykładów. Plan wykładów. Wprowadzenie w problematykę zajęć

kwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,

I. POSTANOWIENIA OGÓLNE

Hidden costs of job demands-employee working style misfit

Recenzja poprawionej wersji rozprawy doktorskiej mgr Pawła Mordasiewicza p.t. Wpływ procesów kontroli na zapominanie indukowane przypominaniem (RIF)

Trafność czyli określanie obszaru zastosowania testu

WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY

Trafność egzaminów w kontekście metody EWD

Cz. II. Metodologia prowadzonych badań. Rozdz. 1. Cele badawcze. Rozdz. 2. Metody i narzędzia badawcze. Celem badawczym niniejszego projektu jest:

Odniesienie efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych

I. Plan studiów doktoranckich. 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty:

X SPOTKANIE EKSPERCKIE. System ocen pracowniczych metodą 360 stopni

Interakcja między wymaganiami w pracy, zasobami indywidualnymi i zasobami związanymi z pracą a wypalenie zawodowe i zaangażowanie w pracę

w pierwszym okresie nauki w gimnazjum

Badania Marketingowe. Zajęcia 2 Proces badao marketingowych Struktura logiczna projektu badawczego

Autorzy programu: Forma zajęć:

RECENZJA. rozprawy doktorskiej Jolanty GRZEBIELUCH nt. "Znaczenie strategii marketingowej w

Efekty kształcenia. Tabela efektów kształcenia

Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia

RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ

Gdańsk, dnia r. Prof. dr hab. Teresa Rostowska Uniwersytet Gdański Instytut Psychologii Zakład Badań nad Rodziną i Jakością Życia

Psychological reports: Employment Psychology and Marketing, 2015, 117 (1), resources model, JD-R) :

Recenzja rozprawy doktorskiej autorstwa Pani mgr Agnieszki Strzeleckiej pt. Możliwości wspierania satysfakcji pacjentów przez zastosowanie systemów

Sześciosemestralny program kształcenia w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych

Recenzja pracy doktorskiej mgr Tomasza Świsłockiego pt. Wpływ oddziaływań dipolowych na własności spinorowego kondensatu rubidowego

ETAPY PROCESU BADAWCZEGO. wg Babińskiego

Ks. drhab. Jan Bielecki, Prof. UKSW Warszawa, Instytut Psychologii, UKSW Warszawa

Jak skutecznie zdobywać granty na badania?

OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA W OBSZARZE KSZTAŁCENIA W ZAKRESIE NAUK TECHNICZNYCH. Profil ogólnoakademicki. Wiedza

KARTA OCENY MERYTORYCZNEJ. Kryterium Czy warunek został spełniony? Okres realizacji projektu jest zgodny z okresem wskazanym w regulaminie

ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY w Szczecinie WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY PROGRAM KSZTAŁCENIA

Uchwała Rady Wydziału Nauk Społecznych nr 50/2011/2012 z dnia 25 czerwca 2012 roku

dr hab. Mieczysław Ciosek, prof. UG, kierownik Zakładu Psychologii Penitencjarnej i Resocjalizacji Instytutu Psychologii UG:

Studia doktoranckie nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia - PRZYKŁAD UAM

KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA KIERUNEK INŻYNIERIA CHEMICZNA I PROCESOWA P O L I T E C H N I K A POZNAŃSKA WYDZIAŁ TECHNOLOGII CHEMICZNEJ

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

INSTYTUT PSYCHOLOGII. prof. zw. dr hab. Mariola Bidzan Instytut Psychologii UG. Gdańsk, 25 października 2018 r.

Prof. dr hab. Tadeusz Pilch emerytowany profesor Uniwersytetu Warszawskiego

Transkrypt:

Dr hab. Roman Cieślak, prof. Uniwersytetu SWPS Warszawa, 12 maja 2017 SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny Wydział Psychologii Chodakowska 19/31 03-815 Warszawa Recenzja rozprawy doktorskiej pt. Personal resources and innovative behavior przygotowanej przez mgr Emilię Mielniczuk w przewodzie doktorskim prowadzanym przez Radę Wydziału Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II Rozprawa doktorska Pani mgr Emilii Mielniczuk poświęcona jest analizie związku pomiędzy zasobami osobistymi a innowacyjnymi zachowaniami w organizacji. Doktorantka skoncentrowała się na dwóch zasobach mierzonych w kontekście wykonywanej przez osoby badane pracy przekonaniach o własnej skuteczności (work-related self-efficacy) oraz afekcie (work-related affect). Istnienie tego związku oraz mechanizmy jego występowania były testowane w dwóch badaniach (Study 2 and 3). Badanie pierwsze miało charakter psychometryczny (Study 1) Opis badań poprzedzony został ogólnym wprowadzeniem przedstawiającym konceptualizacje głównych zmiennych i konteksty teoretyczne oraz określającym podstawowe pytania badawcze: (1) jaka jest struktura czynnikowa adaptowanego na potrzeby pracy kwestionariusza Warra (1999) służącego do pomiaru afektywnego dobrostanu w pracy (job related affective well-being); (2) czy afekt dotyczący pracy mediuje związek pomiędzy przekonaniami o własnej skuteczności związanymi z pracą (work-related selfefficacy) a zachowaniami innowacyjnymi przedsiębiorców; (3) czy zasoby osobiste przedsiębiorców wspierają rozwój innowacyjnych zachowań pracowników. Cykl przeprowadzonych badań weryfikuje także szereg innych hipotez, które nie są związane bezpośrednio z wyżej wymienionym głównymi celami (np. związek pomiędzy afektem przedsiębiorców a pracowników). Jak już powiedziałem, Badanie 1 poświęcone zostało analizie psychometrycznej kwestionariusza Warra (1990), który w literaturze dotyczącej psychologii zdrowia w pracy i

2 psychologii organizacji i pracy jest znany i powszechnie cytowany, a do tej pory nie doczekał się polskiej adaptacji. Badanie zostało przeprowadzone w ramach projektu kierowanego przez Doktorantkę i miało charakter podłużny. W pomiarze pierwszym kwestionariusz Warra (1990) został wypełniony przez 380 pracowników, a dwa tygodnie później, w pomiarze drugim przez 255 osób. O trafności narzędzia miała świadczyć zgodność struktury narzędzia z modelem teoretycznym oraz związek z miarą do pomiaru nastroju (mood, Wojciszke i Baryła, 2005) i intencją opuszczenia pracy (turnover intention, Yin-Fah, Foon, Chee-Leong i Osman, 2010). Nie potrafiłem znaleźć w pracy informacji o istnieniu polskiej adaptacji tego drugiego narzędzia, chociaż jego rzetelność w prezentowanym badaniu jest wysoka. Nie znalazłem też uzasadnienia, dlaczego nie uwzględniono w planie badawczym innych wskaźników trafności zbieżnej i różnicowej. Konfirmacyjna analiza czynnikowa przeprowadzono na danych z pomiaru pierwszego potwierdziła model czteroczynnikowy testowanego narzędzia (anxiety, enthusiasm, comfort, depression). Co zasługuje na podkreślenie, Doktorantka systematycznie i z dużą starannością testowała także modele alternatywne. W związku z tym wiemy, że model czteroczynnikowy jest nie tylko dobrze dopasowany do danych, ale także lepiej dopasowany niż modele alternatywne (w tym model z jednym czynnikiem wyższego rzędu). Oczywiście wartość tego wyniku jest ograniczona tylko do badanej próby (pracowników) i do polskiego kontekstu. Z innych badań w których uczestniczyła doktorantka wynika bowiem, że struktura czynnikowa skali Warra (1990) nie jest do końca stabilna w innych krajach, chociaż niezmienna ze względu na płeć osób badanych (Laguna, Mielniczuk, Razmus, Moriano i Gorgievski, 2017). Także inne badania pokazują, że struktura czynnikowa tej skali nie jest to końca stabilna (Sevastos, Smith icordery, 1992). Rzetelność i trafność kryterialna adaptowanego narzędzia są jednak na potrzeby niniejszej pracy przekonujące. Narzędzie wykazało się także wysoką stabilność pomiaru w czasie. Opracowanie polskiej wersji skali Warra (1990) samo w sobie jest ważnym efektem pracy doktorskiej i z pewnością przyczyni się do rozwoju badań w obszarze psychologii zdrowia w pracy. Badanie drugie koncentruje się na analizie procesu, poprzez który kształtują się innowacyjne zachowania przedsiębiorców. Ogólny testowany model zakłada, że istnieje

3 bezpośredni i pośredni mediowany przez afekt w pracy efekt przekonań o własnej skuteczności związanych z pracą na zachowania innowacyjne. Poszczególne hipotezy dotyczą relacji reprezentujących klasyczne ścieżki mediacji (a, b, c), z uwzględnieniem rozróżnienia dwóch typów mediatorów pozytywnego (comfort, enthusiasm) i negatywnego (anxiety, depression) afektu związanego z pracą. Nie dysponując jednoznacznymi przesłankami na pozytywną lub negatywną zależność między negatywnym afektem a zachowaniami innowacyjnymi, Doktorantka zdecydowała się raczej na postawienie pytania badawczego niż kierunkowej hipotezy. Gdyby chcieć zachować konsekwencję, przy powyższej deklaracji nie do końca zrozumiałe jest postawienie hipotez 3.5.3 i 3.5.4, które mówią o mediacyjnej roli dwóch wskaźników negatywnego afektu w pracy w odniesieniu do relacji między przekonaniami o własnej skuteczności a zachowaniami innowacyjnymi. Innymi słowy, skoro nie ma pewności co do kierunku zależności dla ścieżki b (M Y), to stwierdzenie że występuje zależność dla ścieżki a i b (czyli X M i M Y) nie jest do końca przekonujące, albo wymagałoby dodatkowego wyjaśnienia. Niezależnie od tych wątpliwości poszukiwanie predyktorów zachowań innowacyjnych u przedsiębiorców wśród ich zasobów osobistych oraz próba zrozumienia procesu zależności między tymi zasobami a zachowaniami innowacyjnymi wydaje się ciekawe i nowatorskie z punktu widzenia teoretycznego i praktycznego. Autorka zdając sobie sprawę ze złożoności stawianych pytań zbudowała ambitny plan badawczy pomiary odbyły się w trzech punktach czasowych oddzielonych od siebie siedmiomiesięcznymi interwałami (odpowiednio 206, 178 i 84 osób badanych w kolejnych pomiarach). Jeśli adekwatnie opisano schemat badań, to przekonania o własnej skuteczności w pracy były mierzone tylko w pomiarze 1 (zmienna niezależna), wskaźniki afektu w pracy był mierzony tylko w pomiarze 2 (mediatory), a zachowania innowacyjne tylko w pomiarze 3 (zmienna zależna). Operacjonalizacja zmiennych nie budzi wątpliwości, jednak zastanawia nieco przyjęty sposób analizy. Powołując się na stosunkowo wysokie wzajemne korelacje między czteroma wskaźnikami afektu w pracy (od r = -.37 do r =.65), Doktorantka zdecydowała się przeprowadzić cztery osobne analizy mediacji, a nie mediację równoległą (parallel mediation). Jako kowarianty do równań regresji nie zostały wprowadzone zmienne demograficzne i bazowe pomiary zmiennej zależnej i mediatora. Jeśli

4 takie pomiary bazowe były dokonywane, to analizy z wykorzystaniem tych pomiarów w większym stopniu odpowiadałyby na wskazywaną przez Doktorantkę potrzebą analizy dynamicznej relacji między przekonaniami o własnej skuteczności, afektem z zachowaniami innowacyjnymi ( str. 79). Ten dynamizm może być bowiem rozumiany jako zależność badanych relacji od czynników dodatkowych (np. zmiennych demograficznych), poszukiwanie predyktorów nie poziomu, ale zmiany w poziomie zachowań innowacyjnych, albo uwzględnienie dwukierunkowych relacji. Ten ostatni aspekt możliwość występowania dwukierunkowych relacji między afektem a przekonaniami o własnej skuteczności jest przez Doktorantkę dostrzegany jako potrzeba dla dalszych badań. Dotyczy to także konieczności kontrolowania zmiennych demograficznych. Przedstawione wyniki badania drugiego doprowadziły do konkluzji, że w badanej grupie przedsiębiorców efekty mediacyjne w odniesieniu do relacji między przekonaniami o własnej skuteczności a zachowaniami innowacyjnymi występują tylko w przypadku wskaźników pozytywnego afektu w pracy (comfort, enthusiasm). Wynik ten był następnie wykorzystany przy planowaniu badania trzeciego. Badanie trzecie miało charakter przekrojowy, ale przeprowadzone było w trzech obszarach kulturowych (Polska, Holandia i Hiszpania), a zmienne w planie badań zostały tak dobrane, aby umożliwić dwupoziomową analizę danych na poziomie przedsiębiorców (z poszczególnych krajów było to 37, 22 i 26 przedsiębiorców) oraz pracowników (odpowiednio 344, 193 i 174). Ze względu na omawiane wyżej wyniki badania drugiego dotyczącego polskich przedsiębiorców, w badaniu trzecim dotyczącym przedsiębiorców i pracowników z Polski i dwóch innych krajów w pomiarze zmiennych (a być może tylko w analizach) pominięto rolę negatywnego afekty w pracy. Decyzja ta wydaje się nie do końca uzasadniona, gdyż badanie trzecie dotyczy nie tylko innych prób i kultur niż badanie drugie, ale także rola negatywnego afektu w pracy o czym sama Doktorantka pisała w odniesieniu do zachowań innowacyjnych nie jest jednoznaczna i wymaga dalszej eksploracji. Przyznać jednak trzeba, że nawet z tymi dyskusyjnymi ograniczeniami zrealizowany plan badań jest imponujący i z pewnością Doktorantka oraz kierująca grantem promotorka zyskały unikalny zbiór danych, który ma szansę

5 stanowić bazę do publikacji wyników w najlepszych czasopismach z obszaru psychologii organizacji i pracy. Wyniki analiz wielopoziomowych odpowiadają na główne postawione pytanie innowacyjne zachowania pracowników są zależne od pozytywnego afektu w pracy (enthusiasm) przedsiębiorców. Pokazano także, że pozytywny afekt u przedsiębiorców (comfort, enthusiasm) może prowadzić do pozytywnego afekt pracowników (comfort, enthusiasm) oraz, że silne przekonania o własnej skuteczności w pracy u przedsiębiorców mogą prowadzić do pozytywnego afektu (enthusiasm) wśród pracowników. Wyniki te wpisują się świetnie w teorie, które były podstawą stawianych hipotez np. w teorię społeczno poznawczą Bandury (1997), teorię zachowania zasobów (Hobfoll, 1989), teorię wymagania-zasoby (Bakker i Demeroutti, 2007). Doktorantka w podsumowującym rozdziale dokładnie wskazuje, w jaki sposób jej wyniki potwierdzają i przyczyniają się do rozwoju wspomnianych wyżej i innych teorii. Wspomina także o ograniczeniach badań własnych np. stosowaniu miar subiektywnych, nie uwzględnianiu w analizach zmiennych kontekstowych, innych zasobów, itd. Zdaje także sobie sprawę, że jej wyniki mają wysoki walor praktyczny sugerują jak należy planować oddziaływania adresowane do przedsiębiorców, aby stymulować rozwój zachowań innowacyjnych u pracowników. W przedstawionej recenzji starałem się zreferować otrzymane przez Doktorantkę wyniki i z poczucia recenzenckiego obowiązku doszukiwać się elementów, który wymagają dodatkowego wyjaśnienia lub mogą prowokować do przemyśleń. Muszę przyznać, że zadanie to sprawiło mi dużą przyjemność. Po pierwsze dlatego, że cała praca doktorska przygotowana przecież w języku angielskim jest opracowaniem bardzo starannym od strony formalnej: napisana dobrym, profesjonalnym językiem, z dbałością o narrację i odpowiedni poziom szczegółowości opisu, z zastosowaniem standardów edytorskich APA. Po drugie dlatego, że jako badacz cenię stawianie prostych pytań, które prowadzą do nieoczywistych odpowiedzi udzielanych na podstawie rzetelnie przeprowadzonej i zanalizowanej serii badań. Po trzecie dlatego, że wiem, ile pracy, wysiłku, ale także współpracy, wiedzy i kompetencji wymaga przygotowanie profesjonalnego tekstu naukowego. Wszystkie te elementy sprawiają, że

6 Doktorantka nie tylko ma coś do powiedzenia, ale też wie jak to powiedzieć w sposób prowokujący do krytycznego myślenia. Podsumowując, mogę z przekonaniem stwierdzić, że mgr Emilia Mielniczuk wykazała się w swojej dysertacji doktorskiej umiejętnością stawiania oryginalnych pytań badawczych z zakresu psychologii, wiedzą i umiejętnościami analitycznymi pozwalającymi na udzielanie odpowiedzi na te pytania. Stwierdzam, iż rozprawa w pełni spełnia kryteria dotyczące nadania stopnia doktora w zakresie nauk społecznych w dyscyplinie psychologia. Spełnia także wymogi wynikające z art. 13 ust. 1 Ustawy z dnia 14 marca 2003r. (Dz.U. 2014, poz. 1852). Biorąc pod uwagę powyższe argumenty wnoszę do Rady Wydziału Nauk Społecznych o dopuszczenie mgr Emilii Mielniczuk do dalszych etapów przewodu doktorskiego. Dr hab. Roman Cieślak, prof. Uniwersytetu SWPS