Studia doktoranckie nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia - PRZYKŁAD UAM

Transkrypt

1 Studia doktoranckie nowe regulacje prawne, nowe rozwiązania a jakość kształcenia - PRZYKŁAD UAM SEMINARIUM BOLOŃSKIE dla prorektorów ds. kształcenia Uczelnie wobec zmiany systemu kształcenia Warszawa-Miedzeszyn, czerwca 2012 r. Maria Ziółek Ekspertka Bolońska Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu

2 Charakterystyka studiów doktoranckich na UAM w Poznaniu Liczba wydziałów: 16, kształcących w obszarach nauk humanistycznych, przyrodniczych, społecznych i ścisłych Liczba studiów doktoranckich: 16 Liczba doktorantów: ok (w tym ok stacjonarni i 300 niestacjonarni) 4 x I miejsce w konkursie na Najbardziej Podoktorancką Uczelnię PRODOK (2008, 2009, 2010, 2011) Maria Ziółek 2

3 Fragmenty z Ustawy PSW z dnia 27 lipca 2005 po nowelizacji z dnia 18 marca 2011 Art. 195 ust. 6 i 7 6. Studia doktoranckie w uczelni są tworzone przez rektora na wniosek rady jednostki organizacyjnej, a w jednostkach naukowych - przez dyrektora jednostki na wniosek rady naukowej jednostki naukowej. 7. Nadzór merytoryczny nad studiami doktoranckimi sprawuje rada jednostki organizacyjnej uczelni albo rada naukowa jednostki naukowej prowadzącej te studia. PYTANIA: Jakie regulacje powinny być opracowane na poziomie uczelni? W jakim zakresie jednostka działa autonomicznie? WAŻNE szczególnie w wieloobszarowych uczelniach Maria Ziółek 3

4 Uchwały senatu UAM dotyczące studiów doktoranckich Uchwała rekrutacyjna Uchwała dot. regulaminu studiów doktoranckich Uchwała w sprawie wytycznych dla rad podstawowych jednostek organizacyjnych dotyczących kształcenia na studiach doktoranckich Maria Ziółek 4

5 Studia doktoranckie UAM w Poznaniu Punkty ECTS PROGRAM KSZTAŁCENIA (efekty kształcenia) Samodzielne badania naukowe skutkują m.in. Program studiów (zajęcia dydaktyczne zorganizowane) Prezentacjami na konferencjach Pisaniem publikacji, projektów badawczych Uczestnictwem w projektach badawczych Napisaniem pracy doktorskiej Zajęcia obowiązkowe Zajęcia fakultatywne Praktyki zawodowe 5

6 Uchwała senatu UAM - propozycja zatwierdzona przez stosowne komisje Uchwała nr../2011/2012 Senatu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z dnia r. w sprawie wytycznych dla rad podstawowych jednostek organizacyjnych dotyczących kształcenia na studiach doktoranckich. I. POSTANOWIENIA OGÓLNE II. ORGANIZACJA I REALIZACJA PROCESU KSZTAŁCENIA III. POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE Maria Ziółek 6

7 Uchwała Senatu UAM w sprawie wytycznych dla rad podstawowych jednostek organizacyjnych dotyczących kształcenia na studiach doktoranckich II. ORGANIZACJA I REALIZACJA PROCESU KSZTAŁCENIA 4 1. Program kształcenia na studiach doktoranckich dla określonej dziedziny nauki / dyscypliny naukowej obejmuje: 1) prowadzenie samodzielnych badań naukowych; 2) realizację zorganizowanego programu studiów. 2. Efektem prowadzenia samodzielnych badań naukowych są w szczególności: 1) publikacje naukowe; 2) przygotowanie projektów badawczych; 3) uczestnictwo w projektach badawczych; 4) udział w konferencjach naukowych; 5) praca doktorska. Maria Ziółek 7

8 Uchwała Senatu UAM - program studiów 3. Zorganizowany program studiów obejmuje: 1) zajęcia obowiązkowe; 2) zajęcia fakultatywne; 3) praktyki zawodowe. 4. Zajęcia obowiązkowe obejmują w szczególności seminaria doktoranckie. Opracowanie zasad prowadzenia seminariów należy do jednostki prowadzącej studia doktoranckie. Maria Ziółek 8

9 Uchwała Senatu UAM program studiów zajęcia fakultatywne 5. Zajęcia fakultatywne obejmują: a) zajęcia rozwijające umiejętności dydaktyczne (w trakcie których doktorant zdobywa kwalifikacje w zakresie nowoczesnych metod i technik prowadzenia zajęć dydaktycznych), które mogą być realizowane w jednostce prowadzącej studia doktoranckie lub na poziomie ogólnouniwersyteckim ; b) wykłady do wyboru z dziedziny, w której prowadzone są badania naukowe oraz z dziedzin pokrewnych; c) wykłady do wyboru z dziedziny innej niż ta, w której prowadzone są badania naukowe (np. przygotowujące do egzaminu doktorskiego z dyscypliny dodatkowej). 9

10 Uchwała Senatu UAM program studiów praktyki zawodowe; ECTS 6. Praktyki zawodowe w postaci prowadzenia lub uczestnictwa w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w wymiarze godzin rocznie, przy czym na stacjonarnych studiach doktoranckich w wymiarze godzin. 7. Punktacja ECTS obejmuje zorganizowane zajęcia obowiązkowe, fakultatywne i praktyki zawodowe. Łączny wymiar zajęć objętych programem całego toku studiów odpowiada od 45 do 60 punktom ECTS, w tym od 20 do 30 punktom ECTS w ramach zajęć fakultatywnych rozwijających umiejętności dydaktyczne lub zawodowe. Maria Ziółek 10

11 Załącznik nr 2. WZÓR - Ramy dla punktacji ECTS w skali 4 lat studiów doktoranckich: Rodzaj zajęć Liczba punktów ECTS Zajęcia obowiązkowe seminaria Zajęcia fakultatywne zajęcia rozwijające umiejętności dydaktyczne wykłady do wyboru z dziedziny, w. której prowadzone są badania naukowe z dziedzin pokrewnych wykłady do wyboru z dziedziny. innej niż ta, w której prowadzone są badania naukowe Praktyki zawodowe. SUMA: Maria Ziółek Suma powinna zmieścić się w granicach ECTS 11

12 Załącznik nr 1. WZÓR - Efekty kształcenia na studiach doktoranckich: Nr efektu Efekty kształcenia Po uzyskaniu stopnia doktora doktorant: Sposoby działań prowadzących do uzyskania efektów kształcenia Metody sprawdzania czy efekty kształcenia są osiągnięte WIEDZA W_ W_ UMIEJĘTNOŚCI U_ U_ KOMPETENCJE SPOŁECZNE K_ K_

13 Efekty kształcenia na studiach doktoranckich Ustalono, że przedstawione efekty kształcenia są przykładem, a jednostki prowadzące studia doktoranckie same definiują efekty kształcenia w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych tak, aby były zgodne z zapisami w rozporządzeniu ministra w sprawie kształcenia na SD z dnia 1 września Można oczywiście wykorzystać przykładowy opis. Niezależnie od zdefiniowanych efektów kształcenia konieczne jest wypełnienie kolumn dotyczących sposobów działań prowadzących do uzyskania przez doktoranta zapisanych efektów kształcenia i metod oceniania uzyskanych efektów kształcenia. Maria Ziółek 13

14 Nr efektu Efekty kształcenia Po uzyskaniu stopnia doktora doktorant: W-01 wykazuje wiedzę ogólną na najbardziej zaawansowanym światowym poziomie z dziedziny, w której prowadzone są badania naukowe oraz na styku różnych dziedzin pokrewnych, a także szczegółową specjalistyczną wiedzę w dyscyplinie/specjalizacji, w której wykonywana jest praca doktorska; WIEDZA Sposoby działań prowadzących do uzyskania efektów kształcenia* (E) Wykłady fakultatywne (E) Seminaria (jednostki i grupy badawczej) Samodzielne gromadzenie wiedzy ogólnej i specjalistycznej Metody sprawdzania uzyskanych efektów kształcenia Egzamin Ocena roczna kierownika SD (sem. jednostki) i promotora (sem. gr. bad.) na podstawie prezentacji wyników badań i dyskusji podczas seminarium Egzamin doktorski W_02 W_03 wykazuje znajomość najnowszych teorii, metod badawczych, zasad i pojęć z dziedziny, w której prowadzone są badania naukowe oraz szczegółową specjalistyczną wiedzę umożliwiającą tworzenie nowych teorii, metodologii badań i pojęć przez niezależne badania w dyscyplinie/specjalizacji, w której wykonywana jest praca doktorska lub na styku różnych dyscyplin / specjalizacji; wykazuje rozumienie najbardziej złożonych zależności w dziedzinie, w której prowadzone są badania naukowe, a także w pokrewnych dziedzinach z uwzględnieniem interakcji pomiędzy dziedzinami; (E) Wykłady fakultatywne (E) Seminaria grupy badawczej Samodzielne gromadzenie wiedzy ogólnej i specjalistycznej (E) Seminaria grupy badawczej Dyskusje z promotorem Pisanie publikacji/książki Pisanie pracy doktorskiej Egzamin Ocena roczna przez promotora na podstawie prezentacji wyników badań i dyskusji podczas seminarium Egzamin doktorski Ocena roczna promotora (j.w,) Egzamin doktorski Recenzja pracy doktorskiej 14

15 U_01 posiada zdolność diagnozowania zjawisk na najbardziej zaawansowanym poziomie w oparciu o wiedzę z różnych źródeł; UMIEJĘTNOŚCI (E) Seminaria w grupie badawczej Badania naukowe Pisanie publikacji Pisanie pracy doktorskiej Ocena roczna promotora na podstawie prezentacji wyników badań i dyskusji podczas seminarium; ocena postępu w badaniach naukowych Przyjęcie publikacji do druku Egzamin doktorski Recenzje pracy doktorskiej U_02 U_03 U_04 ma umiejętność poszerzania / rozwijania oryginalnych i kreatywnych rozwiązań nowych i złożonych problemów naukowych i/lub praktycznych, właściwych dla dziedziny, w której prowadzone są badania naukowe, ich krytycznej analizy, syntezy i oceny oraz formułowania sądów na ich temat; ma umiejętność twórczego rozwiązywania złożonych i nietypowych problemów w zmiennych i nieprzewidywalnych warunkach oraz tworzenia nowej wiedzy; potrafi projektować i wykonywać złożone zadania naukowe i/lub praktyczne w nieprzewidywalnych warunkach; (E) Seminaria w grupie badawczej Badania naukowe - raporty Pisanie publikacji Dyskusje na konferencjach Badania naukowe - raporty Dyskusje z promotorem Pisanie publikacji Pisanie pracy doktorskiej Badania naukowe - raporty Udział w projektach badawczych Praca doktorska Ocena roczna promotora (j.w.) Samoocena Ocena roczna promotora (j.w.) Recenzje pracy doktorskiej Ocena roczna promotora (j.w.) Opinia kierownika projektu Recenzje pracy doktorskiej 15

16 U_05 U_06 potrafi praktycznie wykorzystać i udoskonalić metody badawcze oraz uzyskiwać dane właściwe dla dziedziny, w której prowadzone są badania naukowe, na poziomie zaawansowanym lub specjalistycznym; potrafi napisać publikację naukową przyjętą do druku w recenzowanym czasopiśmie lub w formie książki w języku ojczystym i/lub obcym; Badania naukowe raporty, publikacje Praca doktorska Pisanie publikacji / książki Ocena roczna promotora (j.w.) Recenzje pracy doktorskiej Praca przyjęta do druku U_07 potrafi stosować nowoczesne metody i techniki prowadzenia zajęć dydaktycznych lub inne zawodowe; (E) Praktyka zawodowa Ocena kierującego praktyką dot. wymienionych efektów kształcenia U_08 potrafi samodzielnie planować swój rozwój; Planowanie badań naukowych, wybór zajęć fakultatywnych, pisanie projektów badawczych Ocena roczna promotora trafności planów i skuteczności pisania projektów badawczych 16

17 K_01 wykazuje krytyczne zrozumienie wkładu wyników własnej działalności badawczej i/lub twórczej w rozwój studiowanej dziedziny / dyscypliny; KOMPETENCJE SPOŁECZNE Czynny udział w konferencjach Seminaria Ocena roczna promotora (j.w.) K_02 K_03 posiada umiejętność pracy w zespołach badawczych i wykazuje odpowiedzialność za skutki działań własnych i zespołowych; ma świadomość obowiązku twórczego poszukiwania odpowiedzi na wyzwania współczesności i kształtowania wzorców postaw wobec nowych zjawisk i problemów. Udział w projektach badawczych Seminaria Konsultacje z promotorem Ocena kierownika projektu Ocena promotora Znaczek (E) oznacza przypisywanie punktów ECTS wskazanym zajęciom 17

18 Pytania, na które nie znamy odpowiedzi Czy prawidłowo interpretujemy intencje ustawodawcy w zakresie zajęć obowiązkowych, fakultatywnych i praktyk zawodowych oraz punktacji ECTS? Czy praktyki zawodowe inne niż dydaktyczne są dopuszczalne? Czy uczestnicy SD niestacjonarnych są zobowiązani odbywać praktyki dydaktyczne? Co oznacza cały program studiów? skoro: zgodnie z rozporządzeniem ministra z dnia 1 września łączny wymiar zajęć objętych programem całego toku studiów odpowiada od 45 do 60 punktom ECTS, oraz SD mają stwarzać warunki do: 4) realizacji programu studiów, obejmującego zajęcia obowiązkowe, fakultatywne i praktyki zawodowe a zgodnie z ustawą: więcej niż połowa programu stacjonarnych studiów doktoranckich wymaga obecności uczestników tych studiów w prowadzącej je jednostce organizacyjnej i jest realizowana w formie zajęć dydaktycznych i pracy naukowej 18 Maria Ziółek

19 Dziękuję za uwagę Maria Ziółek 19