Spis treści Rozdział I PRZEPISY WPROWADZAJĄCE 1 Informacje ogólne str. 5 Rozdział II CELE I ZADANIA SZKOŁY I PRZEDSZKOLA ORAZ SPOSOBY ICH WYKONYWANIA 2 Cele i zadania szkoły str. 7 3 Sposoby realizacji celów i zadań szkoły str. 9 4 Cele i zadania przedszkola str. 10 5 Sposoby realizacji zadań przedszkola str. 12 Rozdział III ORGANY ZESPOŁU I ICH KOMPETENCJE 6 Organy szkoły str. 16 7 Dyrektor Zespołu str. 16 8 Rada Pedagogiczna str. 18 9 Rada Rodziców str. 23 10 Samorząd Uczniowski str. 25 11 Zasady współdziałania organów szkoły str. 26 12 Zasady rozwiązywania konfliktów str. 28 Rozdział IV ORGANIZACJA PRACY ZESPOŁU 13 Organizacja szkoły str. 29 14 Organizacja nauczania str. 30 15 Zasady podziału na grupy i tworzenia struktur międzyoddziałowych i międzyklasowych str. 31 16 Organizacja nauki religii i WDŻ-u str. 32 17 Programy nauczania, wymagania i zasady dopuszczania do użytku w szkole str. 32 18 Podręczniki i materiały edukacyjne, zasady dopuszczania do użytku w szkole str. 34 19 Dokumentowanie przebiegu nauczania, wychowania i opieki str. 35 20 Szkolny system wychowania str. 36 21 Wolontariat w szkole str. 37 22 Działalność innowacyjna str. 39 23 Praktyki studenckie str. 39 24 Świetlica Szkolna i stołówka str. 39 25 Biblioteka Szkolna str. 41 26 Zasady korzystania z podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych zakupionych z dotacji celowe str. 48 Rozdział V ORGANIZACJA PRACY PRZEDSZKOLA 27 Zasady organizacji przedszkola str. 51 28 Zasady bezpieczeństwa w przedszkolu str. 53 29 Organizacja zajęć dodatkowych str. 55 30 Przyprowadzanie i odbieranie dzieci z przedszkola str. 55 31 Rekrutacja dzieci do przedszkola str. 57 2
32 Zasady odpłatności za pobyt dzieci w przedszkolu i korzystanie z wyżywienia str. 62 33 Wychowankowie przedszkola str. 63 34 Rodzice str. 64 Rozdział VI ZAKRES ZADAŃ NAUCZYCIELI ORAZ INNYCH PRACOWNIKÓW ZESPOŁU 35 Informacje ogólne str. 67 36 Zakres obowiązków wicedyrektora str. 67 37 Zakres zadań nauczycieli str. 69 38 Zespoły nauczycielskie i zasady ich pracy str. 70 39 Zadania nauczycieli wychowawców str. 72 40 Zakres obowiązków logopedy str. 74 41 Zakres obowiązków pedagoga szkolnego str. 75 42 Zakres obowiązków terapeuty pedagogicznego str. 76 43 Zadania doradcy zawodowego str. 77 44 Niepedagogiczni pracownicy zespołu str. 78 Rozdział VII WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM OCENIANIA 45 Informacje ogólne str. 83 46 Rodzaje ocen szkolnych str. 84 47 Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych str. 85 48 System oceniania na I etapie edukacyjnym str. 86 49 Zasady ustalania ocen z zachowania str. 87 50 Kryteria oceniania zachowania str. 91 51 Klasyfikacja śródroczna i roczna str. 96 52 Tryb i warunki uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny z zajęć edukacyjnych str. 97 53 Egzamin klasyfikacyjny str. 98 54 Egzamin poprawkowy str. 98 55 Egzamin ósmoklasisty str. 99 56 Zasady zwolnień uczniów z zajęć str. 100 57 Postanowienia dotyczące oddziałów gimnazjalnych str. 101 58 Nagrody str. 101 59 Kary str. 102 60 Zasady ogólne str. 103 Rozdział VIII POMOC PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA 61 Zasady udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej str. 104 62 Formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole i w przedszkolu str. 105 63 Pomoc psychologiczno-pedagogiczna uczniowi zdolnemu str. 107 64 Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom str. 108 65 Zadania i obowiązki nauczycieli i specjalistów w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej str. 110 66 Obowiązki wychowawcy klasy w zakresie wspierania uczniów str. 112 67 Organizacja nauczania, wychowania i opieki uczniom niepełnosprawnym, niedostosowanym społecznie i zagrożonym niedostosowaniem społecznym str. 113 68 Nauczanie indywidualne str. 118 69 Indywidualny tok nauki, indywidualny program nauki str. 119 3
Rozdział IX REGULACJE PORZĄDKOWE 70 Ceremoniał szkolny str. 122 71 Ślubowanie klas pierwszych str. 124 72 Strój i wygląd uczniowski str. 124 73 Zasady korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń str. 125 Rozdział X PRZEPISY KOŃCOWE 74 Pieczęcie urzędowe str. 126 75 Regulaminy, dokumentacja, procedury str. 127 Podstawa prawna: 1. USTAWA z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, Dz. U. z 2016 r. poz. 1943 ze zmianami w: 2016 r. 1954, 1985 i 2169, 2017 r. poz. 60 i 949. 2. USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe Dz. U. z 2017 r. poz. 59 i 949. 3. Rozporządzenie Prezesa RM z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej - Dz. U. z 2016 r. poz. 283. 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, Dziennik Ustaw, rok 2017 poz. 649. 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty, Dziennik Ustaw, rok 2017 poz. 1512. 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, Dziennik Ustaw, rok 2017 poz. 1534. 7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, Dziennik Ustaw, rok 2017 poz. 1591. 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, Dziennik Ustaw, rok 2017 poz. 1578. 4
Rozdział I PRZEPISY WPROWADZAJĄCE 1 Informacje ogólne. 1. Szkoła nosi nazwę Zespół Szkolno-Przedszkolny w Dobrej, zwany dalej Zespołem. 2. W skład Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Dobrej wchodzą: 1) Przedszkole Samorządowe w Dobrej 2) Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Henryka Sienkiewicza w Dobrej, w skład której wchodzą klasy gimnazjalne do dnia 31 sierpnia 2019 r. 3. Siedzibą Zespołu jest: 1) Przedszkole Samorządowe w Dobrej z siedzibą przy ul. Długa Wieś 30, 62-730 Dobra 2) Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi w Dobrej z siedzibą przy ul. Długa Wieś 28, 62-730 Dobra. 4. Cykl kształcenia w Zespole trwa: 1) szkoła podstawowa - 8 lat 2) klasy II i III 2017/2018 oraz klas III 2018/2019 gimnazjum 5. Organem prowadzącym Zespół jest Gmina Dobra z siedzibą: Plac Wojska 10; 62-730 Dobra. 6. Nadzór pedagogiczny nad Zespołem sprawuje Kurator Oświaty w Poznaniu, Delegatura w Koninie. 7. Zespół jest jednostką budżetową Gminy Dobra. 8. Do obwodu Zespołu Szkolno-Przedszkolnego do sierpnia 2019 r. należą dzieci z następujących miejscowości: Dobra, Długa Wieś, Stefanów, Mikulice, Potworów, Czajków, Ostrówek, Rzymsko BG, Dąbrowa, Rzymsko, Linne, Ugory, Żeronice, Moczydła, Chrapczew, Strachocice, Strachocice Kolonia, Miłkowice, Kościanki, Zagaj, Dąbrowica, Dąbrowica Kolonia, Szymany, Moczydła, Chrapczew, Czyste, Piekary, Januszówka, Józefów, Kaczka, Stawki, Młyny Piekarskie, Łęg Piekarski, Rzechta, Wola Piekarska, Zborów, Skęczniew. 9. Do obwodu Zespołu Szkolno-Przedszkolnego od 1 września 2019 r. należą dzieci z następujących miejscowości; Dobra, Długa Wieś, Stefanów, Mikulice, Potworów, Czajków, Ostrówek, Rzymsko BG, Dąbrowa, Rzymsko, Linne, Ugory, Żeronice, Moczydła, Chrapczew, Strachocice, 5
Strachocice Kolonia, Miłkowice, Kościanki, Zagaj, Dąbrowica, Dąbrowica Kolonia, Szymany, Moczydła, Chrapczew, Czyste. 10. Terminy rozpoczynania i kończenia zajęć dydaktycznych oraz przerw i ferii określa Minister Edukacji Narodowej w drodze rozporządzenia w sprawie organizacji roku szkolnego. 11. Przedszkole wchodzące w skład Zespołu jest placówką publiczną, która: 1) prowadzi bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie podstawy programowej wychowania przedszkolnego. 2) przeprowadza rekrutacje dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności, 3) zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w odrębnych przepisach. 6
Rozdział II CELE I ZADANIA SZKOŁY ORAZ SPOSÓB ICH WYKONYWANIA 2 Cele i zadania szkoły. 1. Zespół realizuje cele i zadania określone w Ustawie o systemie oświaty, Prawie oświatowym oraz przepisach wykonawczych wydanych na ich podstawie, a także zawarte w Programie wychowawczo-profilaktycznym, dostosowanym do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska. 2. Zespół podejmuje niezbędne działania w celu tworzenia optymalnych warunków realizacji działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej, zapewnienia każdemu uczniowi warunki niezbędnych do jego rozwoju, podnoszenia jakości pracy szkoły i jej rozwoju organizacyjnego. 3. Cele Zespołu: 1) wprowadzanie uczniów w świat wartości, w tym ofiarności, współpracy, solidarności, patriotyzmu i szacunku do tradycji, wskazywanie wzorców postepowania i budowanie relacji społecznych, sprzyjających bezpiecznemu rozwojowi ucznia; 2) wzmacnianie poczucia wzmacnianie poczucia tożsamości indywidualnej, kulturowej, narodowej, regionalnej i etnicznej; 3) formowanie u uczniów poczucia godności własnej osoby i szacunku dla godności innych osób; 4) rozwijanie kompetencji, takich jak: kreatywność, innowacyjność i przedsiębiorczość; 5) rozwijanie umiejętności krytycznego i logicznego myślenia, rozumowania, argumentowania i wnioskowania; 6) ukazywanie wartości wiedzy jako podstawy do rozwoju umiejętności; 7) rozbudzanie ciekawości poznawczej uczniów oraz motywacji do nauki; 8) wyposażenie uczniów w taki zasób wiadomości oraz kształtowanie takich umiejętności, które pozwalają w sposób bardziej dojrzały i uporządkowany zrozumieć świat; 9) wspieranie ucznia w rozpoznawaniu własnych predyspozycji i określaniu drogi dalszej edukacji; 10) zapewnienie wszechstronnego rozwoju osobowego ucznia przez pogłębianie wiedzy oraz zaspokajanie i rozbudzanie jego naturalnej ciekawości poznawczej; 7
11) dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej; 12) kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym oraz odpowiedzialności za zbiorowość; 13) zachęcanie do zorganizowanego i świadomego samokształcenia opartego na umiejętności przygotowania własnego warsztatu pracy; 14) ukierunkowanie ucznia ku wartościom; 15) kształtowanie u uczniów umiejętności sprawnego posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi. 4. W zakresie realizacji celów i zadań Zespół między innymi: 1) umożliwia zdobycie wiedzy i umiejętności przygotowujących do podjęcia dalszej nauki; 2) rozwija szacunek do człowieka, a także jego praw i obowiązków; 3) kształtuje poczucie tożsamości narodowej oraz postawę szacunku dla kultur innych narodów; 4) rozwija wrażliwość społeczną, postawy prospołeczne i przygotowuje do czynnego uczestnictwa w życiu społecznym; 5) kształtuje postawę szacunku dla przyrody oraz działań na rzecz ochrony środowiska; 6) zapewnia pomoc psychologiczno-pedagogiczną; 7) zapewnia opiekę w formie zajęć świetlicowych dla uczniów, którzy pozostają w szkole dłużej ze względu na czas pracy rodziców - na wniosek rodzica lub ze względu na organizację dojazdu do szkoły lub inne okoliczności wymagające zapewnienia opieki w szkole; 8) zaopatruje w bezpłatne podręczniki, materiały edukacyjne oraz materiały ćwiczeniowe uczniów na poszczególnych poziomach edukacyjnych zgodnie z harmonogramem określonym w przepisach powszechnie obowiązujących. 9) szkoła podstawowa ma obowiązek stworzenia uczniom klas gimnazjalnych w roku szkolnym 2017/2018 oraz 2018/2019 warunków do wykonania i przedstawienia projektów edukacyjnych. 8
3 Sposoby realizacji celów i zadań szkoły. 1. Cele i zadania określone w przepisach prawa oraz w 2 niniejszego statutu realizuje między innymi 1) Realizację koncepcji pracy ukierunkowanej na rozwój uczniów: a) szkoła działa zgodnie z przyjętą przez radę pedagogiczną własną koncepcją pracy, uwzględniającą potrzeby rozwojowe uczniów, specyfikę pracy szkoły oraz zidentyfikowane oczekiwania środowiska lokalnego, b) koncepcja pracy szkoły lub placówki jest znana uczniom i rodzicom oraz przez nich akceptowana. 2) Organizację procesów edukacyjnych w sposób sprzyjający uczeniu się: a) procesy edukacyjne w szkole planowane są w sposób, który służy rozwojowi uczniów; b) uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania; c) informowanie ucznia o jego postępach w nauce oraz ocenianie pomagają uczniom uczyć się i planować indywidualny rozwój; d) nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach, tworząc atmosferę sprzyjającą uczeniu się; e) nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału; f) nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się. 3) Nabywanie przez uczniów wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej: a) w szkole realizuje się podstawę programową z uwzględnieniem osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego; b) uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej i wykorzystują je podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów; c) podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji; d) w szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, z uwzględnieniem jego możliwości rozwojowych, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz. 4) Stwarzanie sytuacji, które zachęcają każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywności; 9
5) Kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych poprzez realizowanie działań wychowawczych i profilaktycznych dostosowanych do potrzeb uczniów i środowiska lokalnego; 6) Wspomaganie rozwoju uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji, tj. m.in. zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze oraz specjalistyczne, organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia; 7) współpracę nauczycieli w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych; 8) promowanie wartości edukacji; 9) pozyskiwanie i wykorzystywanie opinii rodziców na temat pracy szkoły. 2. W celu realizacji zadań statutowych szkoła zapewnia możliwość korzystania z: pomieszczeń do nauki z niezbędnym wyposażeniem; biblioteki; świetlicy; gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej spełniającego wymogi wskazane w odrębnych przepisach; zespołu urządzeń sportowych i rekreacyjnych, pomieszczeń administracyjno-gospodarczych. 4 Cel i zadania przedszkola. 1. Cele i zadania przedszkola wynikają z przepisów prawa, w szczególności w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizowania opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, umożliwiania dzieciom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej. 2. Celem wychowania przedszkolnego jest wsparcie całościowego rozwoju dziecka. Wsparcie to realizowane jest przez proces opieki, wychowania i nauczania - uczenia się, co umożliwia dziecku odkrywanie własnych możliwości, sensu działania oraz gromadzenie doświadczeń na drodze prowadzącej do prawdy, dobra i piękna. W efekcie takiego wsparcia dziecko osiąga dojrzałość do podjęcia nauki na pierwszym etapie edukacji. 3. Osiągnięciu tego celu ma służyć realizowanie przez przedszkole następujących zadań: 1) Wspieranie wielokierunkowej aktywności dziecka poprzez organizację warunków sprzyjających nabywaniu doświadczeń w fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym obszarze jego rozwoju. 2) Tworzenie warunków umożliwiających dzieciom swobodny rozwój, zabawę i odpoczynek w poczuciu bezpieczeństwa. 10
3) Wspieranie aktywności dziecka podnoszącej poziom integracji sensorycznej i umiejętności korzystania z rozwijających się procesów poznawczych. 4) Zapewnienie prawidłowej organizacji warunków sprzyjających nabywaniu przez dzieci doświadczeń, które umożliwią im ciągłość procesów adaptacji oraz pomoc dzieciom rozwijającym się w sposób nieharmonijny, wolniejszy lub przyspieszony. 5) Wspieranie samodzielnej dziecięcej eksploracji świata, dobór treści adekwatnych do poziomu rozwoju dziecka, jego możliwości percepcyjnych, wyobrażeń i rozumowania, z poszanowaniem indywidualnych potrzeb i zainteresowań. 6) Wzmacnianie poczucia wartości, indywidualność, oryginalność dziecka oraz potrzeby tworzenia relacji osobowych i uczestnictwa w grupie. 7) Tworzenie sytuacji sprzyjających rozwojowi nawyków i zachowa prowadzących do samodzielności, dbania o zdrowie, sprawność ruchową i bezpieczeństwo, w tym bezpieczeństwo w ruchu drogowym. 8) Przygotowywanie do rozumienia emocji, uczuć własnych i innych ludzi oraz dbanie o zdrowie psychiczne, realizowane m.in. z wykorzystaniem naturalnych sytuacji, pojawiających się w przedszkolu oraz sytuacji zadaniowych, uwzględniających treści adekwatne do intelektualnych możliwości i oczekiwań rozwojowych dzieci. 9) Tworzenie sytuacji edukacyjnych budujących wrażliwość dziecka, w tym wrażliwość estetyczną, w odniesieniu do wielu sfer aktywności człowieka: mowy, zachowania, ruchu, środowiska, ubioru, muzyki, tańca, śpiewu, teatru, plastyki. 10) Tworzenie warunków pozwalających na bezpieczną, samodzielną eksplorację otaczającej dziecko przyrody, stymulujących rozwój wrażliwości i umożliwiających poznanie wartości oraz norm odnoszących się do środowiska przyrodniczego, adekwatnych do etapu rozwoju dziecka. 11) Tworzenie warunków umożliwiających bezpieczną, samodzielną eksplorację elementów techniki w otoczeniu, konstruowania, majsterkowania, planowania i podejmowania intencjonalnego działania, prezentowania wytworów swojej pracy. Współdziałanie z rodzicami, różnymi środowiskami, organizacjami i instytucjami, uznanymi przez rodziców za źródło istotnych wartości, na rzecz tworzenia warunków umożliwiających rozwój tożsamości dziecka. 12) Współdziałanie z rodzicami, różnymi środowiskami, organizacjami i instytucjami, uznanymi przez rodziców za źródło istotnych wartości, na rzecz tworzenia warunków umożliwiających rozwój tożsamości dziecka. 13) Kreowanie, wspólne z wymienionymi podmiotami, sytuacji prowadzących do poznania przez dziecko wartości i norm społecznych, których źródłem jest rodzina, grupa w przedszkolu, inne 11
dorosłe osoby, w tym osoby starsze, oraz rozwijania zachowań wynikających z wartości możliwych do zrozumienia na tym etapie rozwoju. 14) Systematyczne uzupełnianie, za zgodą rodziców, realizowanych treści wychowawczych o nowe zagadnienia, wynikające z pojawienia się w otoczeniu dziecka zmian i zjawisk istotnych dla jego bezpieczeństwa i harmonijnego rozwoju. 15) Systematyczne wspieranie rozwoju mechanizmów uczenia się dziecka, prowadzące do osiągnięcia przez nie poziomu umożliwiającego podjęcie nauki w szkole. 16) Organizowanie zajęć, zgodnie z potrzebami, umożliwiających dziecku poznawanie kultury i języka mniejszości narodowej lub etnicznej lub języka regionalnego - kaszubskiego. 17) Tworzenie sytuacji edukacyjnych sprzyjających budowaniu zainteresowania dziecka językiem obcym nowożytnym, chęci poznawania innych kultur. 5 Sposoby realizacji zadań przedszkola. 1. Praca opiekuńczo-wychowawcza i dydaktyczna w przedszkolu prowadzona jest w oparciu o obowiązującą podstawę programową wychowania przedszkolnego, zgodnie z przyjętymi programami wychowania przedszkolnego dla poszczególnych oddziałów. 2. Dyrektor zespołu, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, dopuszcza do użytku w danym przedszkolu, przedstawiony przez nauczyciela lub zespół nauczycieli programy wychowania przedszkolnego, tworzące zestaw programów wychowania przedszkolnego. 3. Szczegółowe zadania przedszkola i sposób ich realizacji ustalone są w rocznym programie pracy placówki i w miesięcznych planach pracy poszczególnych oddziałów przedszkolnych. 4. Warunki i sposób realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego: 1) Zgodnie z zapisami dotyczącymi zadań przedszkola nauczyciele organizują zajęcia wspierające rozwój dziecka. Wykorzystują do tego każdą sytuację i moment pobytu dziecka w przedszkolu, czyli tzw. zajęcia kierowane i niekierowane. Wszystkie doświadczenia dzieci płynące z organizacji pracy przedszkola są efektem realizacji programu wychowania przedszkolnego. Ważne są zatem zajęcia kierowane, jak i czas spożywania posiłków, czas przeznaczony na odpoczynek i charakter tego odpoczynku, uroczystości przedszkolne, wycieczki, ale i ubieranie, rozbieranie. Bardzo ważna jest samodzielna zabawa. 2) Przedstawione w podstawie programowej naturalne obszary rozwoju dziecka wskazują na konieczność uszanowania typowych dla tego okresu potrzeb rozwojowych, których spełnieniem powinna stać się dobrze zorganizowana zabawa, zarówno w budynku przedszkola, jak i na świeżym powietrzu. Naturalna zabawa dziecka wiąże się 12
z doskonaleniem motoryki i zaspokojeniem potrzeby ruchu, dlatego organizacja zajęć na świeżym powietrzu powinna być elementem codziennej pracy z dzieckiem w każdej grupie wiekowej. 3) Nauczyciele, organizując zajęcia kierowane, biorą pod uwagę możliwości dzieci, ich oczekiwania poznawcze i potrzeby wyrażania swoich stanów emocjonalnych, komunikacji oraz chęci zabawy. Wykorzystują każdą naturalnie pojawiającą się sytuację edukacyjną prowadzącą do osiągnięcia dojrzałości szkolnej. Sytuacje edukacyjne wywołane np. oczekiwaniem poznania liter skutkują zabawami w ich rozpoznawaniu. Jeżeli dzieci w sposób naturalny są zainteresowane zabawami prowadzącymi do ćwiczeń czynności złożonych, takich jak liczenie, czytanie, a nawet pisanie, nauczyciel przygotowuje dzieci do wykonywania tychże czynności zgodnie z fizjologią i naturą pojawiania się tychże procesów. 4) Przedszkole jest miejscem, w którym poprzez zabawę dziecko poznaje alfabet liter drukowanych. Zabawa rozwija w dziecku oczekiwania poznawcze w tym zakresie i jest najlepszym rozwiązaniem metodycznym, które sprzyja jego rozwojowi. Zabawy przygotowujące do nauki pisania liter prowadzić powinny jedynie do optymalizacji napięcia mięśniowego, ćwiczeń planowania ruchu przy kreśleniu znaków o charakterze literopodobnym, ćwiczeń czytania liniatury, wodzenia po śladzie i zapisu wybranego znaku graficznego. W trakcie wychowania przedszkolnego dziecko nie uczy się czynności złożonych z udziałem całej grupy, lecz przygotowuje się do nauki czytania i pisania oraz uczestniczy w procesie alfabetyzacji. 5) Nauczyciele diagnozują, obserwują dzieci i twórczo organizują przestrzeń ich rozwoju, włączając do zabaw i doświadczeń przedszkolnych potencjał tkwiący w dzieciach oraz ich zaciekawienie elementami otoczenia. 6) Współczesny przedszkolak funkcjonuje w dynamicznym, szybko zmieniającym się otoczeniu, stąd przedszkole powinno stać się miejscem, w którym dziecko otrzyma pomoc w jego rozumieniu. 7) Organizacja zabawy, nauki i wypoczynku w przedszkolu oparta jest na rytmie dnia, czyli powtarzających się systematycznie fazach, które pozwalają dziecku na stopniowe zrozumienie pojęcia czasu i organizacji oraz dają poczucie bezpieczeństwa i spokoju, zapewniając mu zdrowy rozwój. 8) Pobyt w przedszkolu jest czasem wypełnionym zabawą, która pod okiem specjalistów tworzy pole doświadczeń rozwojowych budujących dojrzałość szkolną. Nauczyciele zwracają uwagę na konieczność tworzenia stosownych nawyków ruchowych u dzieci, które będą niezbędne, aby rozpocząć naukę w szkole, a także na rolę poznawania wielozmysłowego. Szczególne znaczenie dla budowy dojrzałości szkolnej mają zajęcia rytmiki, które powinny być 13
prowadzone w każdej grupie wiekowej oraz gimnastyki, ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń zapobiegających wadom postawy. 9) Nauczyciele systematycznie informują rodziców o postępach w rozwoju ich dziecka, zachęcają do współpracy w realizacji programu wychowania przedszkolnego oraz opracowują diagnozę dojrzałości szkolnej dla tych dzieci, które w danym roku mają rozpocząć naukę w szkole. 10) Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem obcym nowożytnym powinno być włączone w różne działania realizowane w ramach programu wychowania przedszkolnego i powinno odbywać się przede wszystkim w formie zabawy. Należy stworzyć warunki umożliwiające dzieciom osłuchanie się z językiem obcym w różnych sytuacjach życia codziennego. Może to zostać zrealizowane m.in. poprzez kierowanie do dzieci bardzo prostych poleceń w języku obcym w toku różnych zajęć i zabaw, wspólną lekturę książeczek dla dzieci w języku obcym, włączanie do zajęć rymowanek, prostych wierszyków, piosenek oraz materiałów audiowizualnych w języku obcym. Nauczyciel prowadzący zajęcia z dziećmi powinien wykorzystać naturalne sytuacje wynikające ze swobodnej zabawy dzieci, aby powtórzyć lub zastosować w dalszej zabawie poznane przez dzieci słowa lub zwroty. Dokonując wyboru języka obcego nowożytnego, do posługiwania się którym będą przygotowywane dzieci uczęszczające do przedszkola lub innej formy wychowania przedszkolnego, należy brać pod uwagę, jaki język obcy nowożytny jest nauczany w szkołach podstawowych na terenie danej gminy. 11) Aranżacja przestrzeni wpływa na aktywność wychowanków, dlatego proponuje się takie jej zagospodarowanie, które pozwoli dzieciom na podejmowanie różnorodnych form działania. Wskazane jest zorganizowanie stałych i czasowych kącików zainteresowań. Jako stałe proponuje się kąciki: czytelniczy, konstrukcyjny, artystyczny, przyrodniczy. Jako czasowe proponuje się kąciki związane z realizowaną tematyką, świętami okolicznościowymi, specyfiką pracy przedszkola. 12) Elementem przestrzeni są także zabawki i pomoce dydaktyczne wykorzystywane w motywowaniu dzieci do podejmowania samodzielnego działania, odkrywania zjawisk oraz zachodzących procesów, utrwalania zdobytej wiedzy i umiejętności, inspirowania do prowadzenia własnych eksperymentów. Istotne jest, aby każde dziecko miało możliwość korzystania z nich bez nieuzasadnionych ograniczeń czasowych. 13) Elementem przestrzeni w przedszkolu są odpowiednio wyposażone miejsca przeznaczone na odpoczynek dzieci (leżak, materac, mata, poduszka), jak również elementy wyposażenia odpowiednie dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych. 14
14) Estetyczna aranżacja wnętrz umożliwia celebrowanie posiłków (kulturalne, spokojne ich spożywanie połączone z nauką posługiwania się sztućcami), a także możliwość wybierania potraw przez dzieci (walory odżywcze i zdrowotne produktów), a nawet ich komponowania. 15) Aranżacja wnętrz umożliwia dzieciom podejmowanie prac porządkowych, np. po i przed posiłkami, po zakończonej zabawie, przed wyjściem na spacer. 15