FMEA Tomasz Greber tomasz@greber.com.pl
FMEA MYŚLEĆ ZAMIAST PŁACIĆ
Dlaczego FMEA? Konkurencja Przepisy Normy (ISO 9000, TS 16949 ) Wymagania klientów
Powstawanie i wykrywanie wad % 75% powstawania wad Koncepcja Projekt Konstrukcja Przygotowanie produkcji Produkcja Montaz. Eksploatacja
FMEA - zastosowanie Przemysł lotniczy Przemysł techniki jądrowej program APOLLO-SATURN (lata 60-te) Przemysł samochodowy
Istota FMEA wyrób/proces Jakie wady? Skąd się biorą? Które są najpoważniejsze? Jak im zapobiec?
FMEA Analiza rodzajów i skutków uszkodzeń (Failure Mode and Effect Analysis) przy projektowaniu - ocena ryzyka przy alternatywnych rozwiązaniach określenie słabych stron wyrobu lub procesu i jego usprawnienie skupienie się tylko na istotnych wadach (hierarchizacja problemów)
FMEA podstawowe informacje jest to praca zespołowa odpowiedzialni za metodę są odpowiedni specjaliści jest uzupełnieniem innych metod i jest uzupełniana przez różne metody analizy FMEA są prowadzone, gdy zachodzi potrzeba ważenia ryzyka jest to praca kreatywna metodologia prowadzenia analizy jest bardzo prosta
FMEA Analiza RODZAJU WADY oraz: metod kontroli przyczyn wad skutków wad wykrywalności wady występowalności wady znaczenia wady dla klienta
Formularz FMEA
Techniki doskonalenia jakości Wspomaganie FMEA
Diagram Ishikawy (5M+M+E) Maszyna Człowiek Zarządzanie Technologia Problem Materiał
Diagram Ishikawy Część wyrobu lub faza procesu Przyczyna 1.1 Kontrole (opcja) Kontrole (opcja) Wada 1 Wada 2 Przyczyna 1.2 Skutek
Drzewo wad Cel 1 Wada 1 Wada 2 Wada 1 Przyczyna 1 Przyczyna 2 Przyczyna 3 Przyczyna 1 Przyczyna 2 Faza procesu Cel 2 Wada 2 Wada 3
Rodzaje FMEA FMEA konstrukcji (wyrobu) FMEA procesu
FMEA konstrukcji Część Funkcja FMEA FMEA procesu Operacja Cel Przyczyna błędu Częstość występowania OCC (O) Wada Sposób kontroli Wykrywalność błędu DET (D) Skutek błędu Znaczenie dla klienta SEV (S) Liczba ryzyka RPN = OCC*DET*SEV
Ocena 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
FMEA procesu Opracowanie przebiegu procesu A B C D Określenie etapu procesu i jego celu Określenie rodzaju wady Należy określić, w jaki sposób dana operacja może nie spełniać stawianych jej wymagań (co może nie pójść zgodnie z założeniami) oraz ocenić skutki tej wady dla wszystkich klientów
PFMEA dotkliwość Efekt Dotkliwość wpływu na wyrób (skutki u klienta) Punktacja Wpływ wady na bezpieczeństwo i/lub wymagania prawne Utrata lub ograniczenie podstawowej funkcji Utrata lub ograniczenie drugorzędnej funkcji Irytacja Wada wpływa na bezpieczeństwo i/lub pociąga za sobą naruszenie przepisów bez ostrzeżenia Wada wpływa na bezpieczeństwo i/lub pociąga za sobą naruszenie przepisów z ostrzeżeniem Strata funkcji podstawowej, wyrób nie działa 8 Ograniczenie podstawowej funkcji wyrobu 7 Utrata drugorzędnej funkcji wyrobu 6 Ograniczenie drugorzędnej funkcji wyrobu 5 Pojawianie się słyszalnego hałasu, wyrób działa, część nie spełnia wymagań i jest to zauważone przez większość klientów (powyżej 75%) Pojawianie się słyszalnego hałasu, wyrób działa, część nie spełnia wymagań i jest to zauważone przez wielu klientów (50%) Pojawianie się słyszalnego hałasu, wyrób działa, część nie spełnia wymagań i jest to zauważone przez niewielu klientów (poniżej 25%) 10 9 4 3 2 Brak efektów Brak dostrzegalnych skutków 1
PFMEA dotkliwość Efekt Dotkliwość wpływu na proces (skutki dla produkcji/montażu) Punktacja Wpływ wady na bezpieczeństwo i/lub wymagania prawne Bardzo poważne zakłócenie Istotne zakłócenie Średnie zakłócenie Średnie zakłócenie Niewielkie zakłócenie Może zagrażać operatorowi (produkcja lub montaż) bez ostrzeżenia 10 Może zagrażać operatorowi (produkcja lub montaż) z ostrzeżeniem 9 100% wyrobów może wymagać złomowania, wyłączenie linii produkcyjnej Część produkcji może wymagać złomowania, zakłócenie podstawowego procesu, włączając w to obniżenie prędkości procesu lub zwiększenie liczby pracowników 100% produkcji może wymagać naprawy poza linią i akceptacji 6 Część produkcji może wymagać naprawy poza linią i akceptacji 5 100% produkcji może wymagać naprawy na stanowisku zanim zostanie przekazanych dalej w procesie Część produkcji może wymagać naprawy na stanowisku zanim zostanie przekazanych dalej w procesie Małe utrudnienie dla procesu, czynności lub operatora 2 8 7 4 3 Brak efektów Brak dostrzegalnych skutków 1
FMEA procesu Potencjalna przyczyna wady Dla każdej wady należy wymienić możliwe wszystkie przyczyny, mechanizmy jej powstawania. Opis powinien być w miarę możliwości szczegółowy (np. złe położenie narzędzia, źle zamontowany uchwyt, błędy pomiarowe itp.). Rzadko jedna przyczyna będzie wystarczająca do opisania danej wady. Czasami dla zidentyfikowania rodzajów przyczyn i ich wpływu na wadę można się posłużyć planowaniem eksperymentów (DOE).
PFMEA występowanie Prawdopodobieństwo wystąpienia wady Bardzo wysokie Wysokie Umiarkowane Niskie Kryteria: Częstotliwość wystąpienia przyczyny PFMEA (Ilość zdarzeń do ilości elementów/pojazdów) 100 na tysiąc 1 w 10 50 na tysiąc 1 w 20 20 na tysiąc 1 w 50 10 na tysiąc 1 w 100 2 na tysiąc 1 na 500 0,5 na tysiąc 1 na 2 000 0,1 na tysiąc 1 na 10 000 0,01 na tysiąc 1 w 100 000 0,001 na tysiąc 1 na 1 000 000 Skala 10 9 8 7 6 5 4 3 2 Bardzo niskie Wada jest wyeliminowana poprzez działania zapobiegawcze 1
FMEA procesu Bieżąca kontrola W odniesieniu do poszczególnych przyczyn powstawania wady należy określić, jakie działania są prowadzane w celu ich wykrywania i zapobiegania im. Kontrola nie musi występować zaraz po analizowanej operacji. Może to być kontrola wzrokowa, kontrola z użyciem sprawdzianów itp. Istnieją trzy typy kontroli procesu: - zapobieganie przyczynom wady, - wykrywanie przyczyny i wprowadzenie działań korygujących, - wykrywanie samej wady. Wykrywalność (DET) Kryterium to dotyczy tego, na ile prawdopodobne jest, że wada która wystąpi zostanie wykryta przed jej dotarciem do klienta (także wewnętrznego). Nie jest zupełnie związane z częstością wystąpień, ale określa skuteczność kontroli w przypadku pojawienia się wady. Należy pamiętać, że prowadzone losowo sporadyczne kontrolne są mało skuteczne w wykrywaniu odosobnionych usterek.
PFMEA wykrywalność Możliwość wykrycia Kryteria oceny Pkt. Brak możliwości wykrycia Brak obecnie kontroli procesu; wada nie może być wykryta bądź nie jest analizowana 10 Nieprawdopodobne wykrycie na żadnym etapie Wada i/lub jej przyczyna nie są ławo wykrywalne (np. prowadzone są tylko losowe, sporadyczne kontrole) 9 Wykrycie problemu po procesie Wada wykrywana jest po procesie przez operatora dzięki kontroli wizualnej, dotykowej, słuchowej 8 Wykrycie problemu przy źródle Wykrycie problemu po procesie Wykrycie problemy przy źródle Wykrycie problemu po procesie Wykrycie problemu w źródle Wykrywanie wady na stanowisku przez operatora przez wizualną, dotykową, słuchową kontrolę lub po procesie przez wykorzystanie kontroli atrybutowej (go/no-go, manualne sprawdzenie momentu obrotowego, szarpnięcie itp.) Wykrywanie wady po procesie przez operatora przez wykorzystanie przyrządu pomiarowego lub na stanowisku przez operatora przez wykorzystanie kontroli atrybutowej (go/no-go, manualne sprawdzenie momentu obrotowego, szarpnięcie itp.) Wykrywanie wady lub przyczyny wady na stanowisku przez operatora przez wykorzystanie przyrządu pomiarowego lub przez automatyczną kontrolę na stanowisku która będzie wykrywała niezgodne części lub informowała operatora (światła, sygnały dźwiękowe itp.); pomiary prowadzone przy ustawianiu procesu lub kontroli pierwszej sztuki (jedynie w odniesieniu do przyczyn związanych z ustawieniami) Wykrywanie wady po procesie przez automatyczne kontrole, które doprowadzą do wykrycia części niezgodnej i zablokowania jej dalszego wykorzystania (przetwarzania) Wykrywanie wady na stanowisku przez automatyczne kontrole, które doprowadzą do wykrycia części niezgodnej i zablokowania jej na stanowisku przed dalszym wykorzystaniem (przetwarzaniem) 7 6 5 4 3 Wykrywanie błędu i/lub zapobieganie problemowi Kontrole nie mają zastosowania, zabezpieczenie przed błędem Wykrywanie przyczyny na stanowisku przez automatyczne kontrole, które doprowadzą do wykrycia błędu i zabezpieczenia przed wykonaniem części niezgodnej 2 Prewencja przed wystąpieniem błędu (przyczyny), jako wynik zaprojektowania wyposażenia, maszyny lub części, części niezgodne nie mogą być wyprodukowane z uwagi na zabezpieczenie w czasie projektowania procesu/wyrobu 1
Pytania...