DOLNOŚLĄSKI ZESPÓŁ POREJESTROWEGO DOŚWIADCZALNICTWA ODMIANOWEGO Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych na Dolnym Śląsku OWIES 2017(2015-2017) Bukówka. Grudzień 2017
Dolnośląski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego przewodniczący: mgr inż. Tomasz Kulon z-ca: prof. dr hab. Andrzej Kotecki z-ca: dr inż. Paweł Dopierała sekretarz: mgr inż. Regina Karkoszka Stacja Koordynująca PDO na Dolnym Śląsku COBORU Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Zybiszowie 55-080 Kąty Wrocławskie Dyrektor: mgr inż. Marcin Włodarczyk e-mail sdoo.zybiszow@coboru.pl www.zybiszow.coboru.pl tel. 71 334 20 10 fax 71 334 20 17 Opracował: mgr inż. Tomasz Kulon Rozpowszechnianie danych zawartych w publikacji wyłącznie z podaniem COBORU jako źródła informacji Wydawca: COBORU SDOO Zybiszów
OWIES I. WSTĘP. W syntezie wykorzystano wyniki 12 doświadczeń z odmianami owsa przeprowadzonych na Dolnym Śląsku w latach 2015 2017. Liczba i lokalizacja doświadczeń jest wystarczająca do uzyskania reprezentatywnych wyników. Wiosną 2017 roku założono na Dolnym Śląsku 4 doświadczenia. Obecnie w Krajowym Rejestrze znajduje się 29 odmian owsa, w tym pięć o ziarnie nieoplewionym Polar, Nagus, Maczo, Amant i Siwek. Spośród tych odmian Zespół Wojewódzki PDO, zimą bieżącego roku, wybrał do doświadczeń na Dolnym Śląsku 13 odmian; jedenaście które w poprzednich latach plonowały najlepiej w naszym województwie oraz jedną nieoplewioną. W dalszej części publikacji podano charakterystyki tych odmian. Doświadczenia prowadzono w trzech powtórzeniach bez zróżnicowanych poziomów agrotechnicznych. II. ANALIZA WYNIKÓW DOŚWIADCZEŃ. W roku 2017 poziom plonowania owsa był podobny jak w roku poprzednim i wyniósł 62,0 dt/ha. Zróżnicowanie w ogólnym poziomie plonowania w doświadczeniach było duże od 69,1 dt/ha Jeleniej Górze do 56,8 dt/ha w Kroscinie Małej Najlepiej w analizowanym roku plonowała odmiana Harnaś. Plon odmiany nieoplewionej Amant wyniósł 81 % plonu wzorca. W roku 2017 porażenie chorobami nieznacznie większe od lat poprzednich. Rośliny były niższe w porównaniu do lat poprzednich, wyleganie przed zbiorem wystąpiło w trzech doświadczeniach.
III. CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH W ROKU 2017. ODMIANY OPLEWIONE KREZUS - odmiana żółtoziarnista Odporność na rdzę wieńcową - duża, na rdzę źdźbłową, helmintosporiozę i septoriozę liści - przeciętna, na mączniaka - dość mała. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania średni. Ziarno o dość dużym udziale łuski, dość dużej masie 1000 ziaren, małej do bardzo małej gęstości w stanie zsypnym, dość dobrym wyrównaniu oraz małej zawartości białka i dość dużej tłuszczu. Plenność dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. PASKAL - odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską i bez łuski duży do bardzo dużego.odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę wieńcową dość dobra,na rdzę źdźbłową helmintosporiozę i septoriozę liści średnia. Rośliny średniej wysokości, o małej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania dość późny. Udział łuski mały do bardzo małego, masa 1000 ziaren duża, gęstość w stanie zsypnym mała, wyrównanie ziarna średnie.zawartość białka średnia, tłuszczu przeciętna. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia NAWIGATOR - odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską i bez łuski duży do bardzo dobrego. Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę wieńcową dość duża, na rdzę źdźbłową duża, na helmintosporiozę, septoriozę liści średnia. Rośliny średniej wysokości, o średniej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania średni. Udział łuski mały do bardzo małego, masa 1000 ziaren duża, gęstość w stanie zsypnym duża, wyrównanie ziarna dość dobre. Zawartość białka duża do bardzo dużej, tłuszczu przeciętna.tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. SCORPION - odmiana żółtoziarnista. Odporność na rdzę źdźbłową - duża, na mączniaka - dość duża, na helmintosporiozę i septoriozę liści - średnia na rdzę wieńcową - dość mała. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania średni. Ziarno o dość małym udziale łuski, bardzo dużej masie 1000 ziaren, dość dużej gęstości w stanie zsypnym, dobrym do bardzo dobrego wyrównaniu oraz średniej zawartości białka i małej tłuszczu. Plenność dość dobra. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. BINGO - odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską duży, bez łuski bardzo duży. Odporność na mączniaka i rdzę wieńcową dość duża, na rdzę źdźbłową, helmintosporiozę i septoriozę liści przeciętna. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin wiechowania wczesny, dojrzewania przeciętny. Udział łuski bardzo mały, masa 1000 nasion bardzo duża, gęstość w stanie zsypnym średnia, wyrównanie ziarna dość dobre. Zawartość białka przeciętna, tłuszczu dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. KOMFORT (d. STH 9110) - odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską duży do bardzo dużego, bez łuski bardzo duży. Odporność na mączniaka prawdziwego dość duża, na helmintosporiozę, septoriozę liści, rdzę wieńcową i źdźbłową średnia. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość wczesny,
dojrzewania średni. Udział łuski dość mały, masa 1000 ziaren średnia, gęstość w stanie zsypnym średnia, wyrównanie ziarna dobre. Zawartość białka dość mała, tłuszczu duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. HARNAŚ - odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską duży, bez łuski dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę wieńcową, helmintosporiozę i septoriozę liści średnia, na rdzę źdźbłową - dość mała. Odmiany średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania dość późny. Udział łuski duży. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, zawartość białka dość mała, tłuszczu przeciętna. zgłaszający: ELEGANT (d. STH 10616) - odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską i bez łuski średni. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę wieńcową i helmintosporiozę średnia, septoriozę liści dość mała. Rośliny średniej wysokości o dość dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość wczesny, dojrzewania średni. Udział łuski średni, masa 1000 ziaren i wyrównanie ziaren dość duże, gęstość w stanie zsypnym duża, wyrównanie ziaren duże do bardzo dużej. Zawartość białka średnia, Zawartość tłuszczu duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. ROMULUS (d. DC 07116-11/2) - odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską oraz bez łuski dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę wieńcową i septoriozę liści dość mała, na helmintosporiozę, średnia. Rośliny średniej wysokości o małej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania średni. Udział łuski i masa 1000 ziaren dość duże, gęstość w stanie zsypnym duża do bardzo dużej, wyrównanie ziaren duże. Zawartość białka i tłuszczu dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Odmiany wpisane do krajowego rejestru w 2017 roku ARMANI (BAUB 13.4007) - odmiana żółtoziarnista, badana trzy sezony wegetacyjne. Plenność dobra do bardzo dobrej. Mały udział łuski. KOZAK (STH 10914) - odmiana żółtoziarnista, badana dwa sezony wegetacyjne. Plenność bardzo dobra, stabilna w latach. MONSUN (NORD 14/124) - odmiana żółtoziarnista, badana dwa sezony wegetacyjne. Plenność dobra. ODMIANY NIEOPLEWIONE AMANT - odmiana nieoplewiona, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna powyżej wzorcowej odmiany Siwek. Odporność na rdzę wieńcową i źdźbłową dość duża, na mączniaka prawdziwego, helmintosporiozę i septoriozę liści duża. Rośliny dość niskie o bardzo dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość wczesny, dojrzewania przeciętny. W stosunku do odmiany Siwek charakteryzuje się mniejszym udziałem ziaren oplewionych, podobną masą 1000 ziaren i wyrównaniem, mniejszą zawartością białka i większą zawartością tłuszczu.
IV. WYNIKI DOŚWIADCZEŃ. Tabela 1. Owies. Odmiany badane. Rok zbioru: 2017 Lp. Odmiana ODMIANY OPLEWIONE Rok wpisania do Krajowego Rejestru w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmian zagranicznych dodatkowo pełnomocnika w Polsce 1 Romulus 2016 DANKO Hodowla Roślin Sp. z o.o. Choryń 2 Krezus 2005 3 Bingo 2009 4 Paskal 2015 5 Nawigator 2015 6 Elegant 2016 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 7 Kozak 2017 8 Komfort 2013 9 Scorpion 2008 Saaten-Union Polska Sp. z o.o. ul Straszewska, 62-100 Wągrowiec tel. 67/2680730 10 Monsun 2017 11 Armani 2017 IGP Polska sp. z o.o. sp. k ul. Wyspiańskiego 43 60-751 Poznań 12 Harnaś 2014 ODMIANA NIEOPLEWIONA Małopolska Hodowla Roślin-HBP Sp. z o.o. ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków 13 Amant 2014 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20 99-307 Strzelce
Tabela 2. Owies. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2017 Miejscowość Krościna Mała Jelenia Góra Tomaszów Bolesławiecki Kompleks gleb 5 11 5 11 Bukówka Klasa bonitacyjna gleby IIIa IVa IVb IVb Zasobność gleby P2O5 niska bardzo wysoka wysoka niska Zasobność gleby K2O wysoka bardzo wysoka średnia średnia Zasobność gleby Mg średnia wysoka bardzo wysoka średnia ph gleby w KCl 6,5 6,1 6,0 6,1 Przedplon Rzepak ozimy Gryka Groch siewny pastewny Groch siewny pastewny Nawożenie N 96 65 98 90 Nawożenie P2O5 (kg/ha) 70 20 60 80 Nawożenie K2O (kg/ha) 105 30 90 90 Data siewu 27.03 21.03.17 28.03.17 10.04.17 Obsada nasion na 1m 2 450 500 500 500 Insektycyd Dursban 0,6l Ammo Super 0,1l Dursban 0,6l - Herbicyd Lintur 150g Chisel Nowy51,6 WG+ 60 g Chwastom Turbo 2l Biathlon 0,05kg Lintur 150g
Tabela 3. Owies. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2017 Miejscowość Krościna Mała Jelenia Góra Tomaszów Bolesławiecki Bukówka Termin krzewienia (data) 6.05 2.05.17 5.05.17 27.05.17 Termin wiechowania (data) 14.06 15.06 14.06 25.06 Termin dojrzałości wosk. (data) 14.07 17.07 14.07 8.08 Zbiór omłot (data) 1.08 4.08 31.07 21.8 Wysokość roślin (cm) 91,3 95,1 73,2 81,3 Wyleganie-dojrz. mleczna (sk.9 0 ) 9 9 9 9 Wyleganie przed zbiorem (sk.9 0 ) 9 6,1 7,3 9 Septorioza liści (sk.9 0 ) - - - 7,4 Helmintosporioza (sk.9 0 ) 5,9 6,3 7,6 6,7 Masa 1000 ziaren (g) 42,7 34,6 36,5 42,7 Plon ziarna dt/ha 56,8 69,1 61,8 61,3 Wyniki średnie z wszystkich odmian oplewionych badanych w doświadczeniu.
Tabela 4. Owies. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2017 Odmiana Tomaszów Bolesławiecki Bukówka Krościna Mała Jelenia Góra wzorzec, dt/ha 61,8 61,3 56,8 69,1 1 BINGO 103 110 94 100 2 NAWIGATOR 100 100 94 97 3 KOZAK 100 103 104 102 4 KREZUS 100 100 107 95 5 SCORPION 101 92 97 98 6 KOMFORT 105 103 106 109 7 AMANT ng 80 68 70 83 8 HARNAŚ 103 108 101 104 9 PASKAL 95 98 97 98 10 ELEGANT 101 96 105 102 11 ROMULUS 100 95 102 100 12 ARMANI 94 95 93 97 13 MONSUN 96 100 100 99
Tabela 5. Owies. Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2015-2017 Lp. Nazwa 2015 2016 2017 2016-2017 2015-2017 Wzorzec, dt/ha 69,4 61,4 62,0 61,7 64,3 1 BINGO 110 105 101 103 105 2 NAWIGATOR 84 103 98 101 95 3 KOZAK - - 102 - - 4 KREZUS 107 96 102 99 102 5 SCORPION 106 102 99 101 102 6 KOMFORT 111 104 103 104 106 7 AMANT ng 78 71 81 76 77 8 HARNAŚ 101 99 104 102 101 9 PASKAL 108 100 98 99 102 10 ELEGANT - 95 101 98-11 ROMULUS - 109 101 105-12 ARMANI - - 96 - - 13 MONSUN - - 96 - - Liczba doświadczeń 4 4 4 8 12 wzorzec- średnia odmian oplewionych badanych w doświadczeniach w danym roku, ng - owies nagi
Tabela 6. Owies. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2017 Lp. Odmiana Helmintosporioza (skala 9 0 ) Septorioza liści (skala 9 0 ) Dojrzałość woskowa (dni od 1.01) Wysokość roślin (cm) Wyleganie przed zbiorem (skala 9 0 ) Wzorzec 6,6 7,4 199 85 7,5 39,8 1 BINGO 0,4 0,3 0 5 0,2 2,3 2 NAWIGATOR -0,7 0,6 5 5 0,1 1,4 3 KOZAK 0,2 0,0 5 7 0,3 1,7 4 KREZUS 0,3 0,3 7-5 0,9-4,1 5 SCORPION 0,0-0,4-5 1-0,7 0,1 6 KOMFORT 0,0 0,0 1-2 -0,8-2,3 7 AMANT ng 0,3 0,0-2 -1 0,3-10,6 8 HARNAŚ 0,5-0,4-1 -4 1,0-2,9 9 PASKAL -0,3 0,0-4 -3-0,9-2,6 10 ELEGANT 0,3-0,4-3 0 0,5-0,5 11 ROMULUS -0,2 0,0 0 2-0,6-0,8 12 ARMANI -0,5-0,4 2-4 -0,7 6,2 13 MONSUN 0,1 0,3-4 -2 0,7 1,3 Liczba doświadczeń 4 1 4 4 3 4 Wyniki wylegania i porażenia przez choroby w tabeli zamieszczono jedynie z tych doświadczeń w których zjawisko to wystąpiło. Masa 1000 ziaren (g)