Rozpoznawanie najpopularniejszych drzew w różnych ekosystemach

Rozpoznawanie najpopularniejszych drzew w różnych ekosystemach Klasa I Scenariusz lekcji z edukacji przyrodniczej

Rozpoznawanie najpopularniejszych drzew w różnych ekosystemach Opracowanie Dagmara Ceroń, Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6 w Świnoujściu Konsultacja i redakcja Andrzej Biderman, Mariusz Samołyk Fundacja Edukacji Naturalnej Szata graficzna Skład Liter Dariusz Grochal Wydawca Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Counterpart Fund Warszawa Grodno, 2018 2

Dagmara Ceroń Rozpoznawanie najpopularniejszych drzew w różnych ekosystemach WSTĘP Wprowadzenie Drzewa są najłatwiej rozpoznawalnymi przedstawicielami przyrody ożywionej. W terenie można je obserwować niezależnie od pory roku. Na pierwszych etapach nauczania dzieciom w prosty sposób można przybliżyć wpływ czynników środowiskowych na rozwój roślinności właśnie na przykładach drzew. Terenowa praca zespołowa w połączeniu z zadaniami indywidualnymi i pracą z instrukcją wymaga samodzielności uczniów. Cele ogólne 1. Poznanie różnorodności gatunków drzew. 2. Poznanie czynników mających wpływ na rozwój roślinności (drzew). Cele szczegółowe 1. Opiszemy drzewa rosnące w części wydmowej Morza Bałtyckiego oraz w lesie i w parku. 2. Dokonamy charakterystyki tych drzew. 3. Utrwalimy nazwy najpopularniejszych drzew występujących w różnych ekosystemach. 4. Określimy czynniki mające wpływ na rozwój roślinności (drzew). Odniesienie do Podstawy Programowej IV. Edukacja przyrodnicza IV.1.1) rozpoznaje w swoim otoczeniu popularne gatunki roślin / /, a także gatunki objęte ochroną, IV.1.4) odszukuje w różnych dostępnych zasobach, w tym Internetowych, informacje dotyczące środowiska przyrodniczego, potrzebne do wykonania zadania, ćwiczenia, 3

IV.1.6) planuje, wykonuje proste obserwacje, doświadczenia i eksperymenty dotyczące obiektów i zjawisk przyrodniczych, tworzy notatki z obserwacji, wyjaśnia istotę obserwowanych zjawisk według procesu przyczynowo-skutkowego i czasowego. Metody pracy Praktyczne, problemowe, podające. Środki karty pracy kredki, długopis klej Miejsce zajęć Zajęcia wstępne prowadzimy w klasie. Zajęcia terenowe organizowane są na trzech stanowiskach. Pierwsze miejsce do którego dotrzemy będzie to część lasu wydmowego. Kolejnym miejscem jest sąsiedni las z zupełnie innym drzewostanem, wracając do szkoły będziemy przechodzili przez park i tam również dokonamy charakterystyki wybranych drzew. PRZEBIEG ZAJĘĆ Wprowadzenie w klasie 1. Omówienie i zaplanowanie zajęć Nauczyciel przybliża uczniom problematykę zajęć. Omawia pokrótce poszczególne zadania oraz zwraca uwagę na główny problem zajęć jakim jest umiejętność rozpoznawania najpopularniejszych drzew. 2. Dyskusja Nauczyciel inicjuje dyskusję dotyczącą występowania drzew w okolicy. Stara się zwrócić uwagę uczniów na to, że drzewa występują w różnych miejscach (ekosystemach). Istotne jest by zasygnalizować, że warunki środowiskowe (m.in. światło, przestrzeń, gleby) wpływają na ilość i jakość drzew. 3. Przygotowanie do wyjścia w teren Uczniowie wraz z nauczycielem uzgadniają w oparciu o aktualne warunki pogodowe i prognozę pogody, jak należy ubrać się w teren. Następnie uczniowie kompletują niezbędne wyposażenie (np. karty pracy, kredki, drugie śniadanie), które będzie im pomocne podczas zadań. Uczniowie dzielą się na 5 osobowe grupy, wstępnie wyznaczają zadania poszczególnym członkom grupy. 4

Zajęcia terenowe 4. Wyjście do lasu Bezpieczne przejście ze szkoły do lasu w pasie wydmowym. 5. Zapoznanie uczniów z terenem do obserwacji Zwrócenie uwagi na wszelkie zagrożenia (np. samochody, wykopy, skarpy). Wspólne omówienie najważniejszych cech terenu (np. wydma, park, pojedyncze drzewa, wilgotne gleby). Wyznaczenie terenu obserwacji dla poszczególnych grup. 6. Prowadzenie obserwacji Dokonamy charakterystyki wybranych gatunków drzew: każda grupa dokona charakterystyki wybranego przez siebie drzewa - dokonamy obserwacji pnia, gałęzi, owoców opiszemy wielkość i kształt drzewa, opiszemy jego korę, zastanowimy się jakie warunki środowiskowe (np. gleba, ilość światła) panują w danym miejscu, spróbujemy odpowiedzieć na pytanie Co sprawia, że tylko ten gatunek drzew tutaj rośnie? Podsumowanie 7. Prezentacja wyników obserwacji przez grupy i podsumowanie zajęć Prezentacja drzew, opisanie cech charakterystycznych. Następuje omówienie wyników. 8. Utrwalenie zebranej wiedzy i doświadczeń Uczniowie zbiorą w terenie dostępne fragmenty drzew (np. kora, owoce, liście) i włożą je do nieprzeźroczystego worka lub pojemnika. Kolejni uczniowie wyciągają z zamkniętymi oczami fragmenty drzew i próbują je opisać, nazwać. Następnie wszyscy uczniowie próbują przyporządkować dane fragmenty do odpowiednich gatunków drzew. 9. Podsumowanie Zajęcia podsumowujemy pod kątem wniosków dotyczących zróżnicowania drzew oraz względem postawionych sobie celów. 5

Wzornik drzew Załącznik nr 1 Sosna Brzoza Lipa Dąb 6

Klon Jawor 7

Karta opisu drzewa Załącznik nr 2 Sosna Jakie jest to DRZEWO? Zaznacz wybrane określenie Jakie są jego LIŚCIE? Zaznacz wybrane określenie Długie Szerokie Krótkie Wąskie Brzeg gładki Brzeg ząbkowany Brzeg wcięty Liść pierzasty 8

To drzewo jest: Przekalkuj liść niskie wysokie krzywe proste rozłożyste wąskie Grubość pnia (obwód): Ile ma centymetrów? Ile osób je może objąć?... cm... osób Jaka jest kora drzewa? Przekalkuj korę Szorstka Gładka Brązowa Szara Biała Matowa Błyszcząca Miejsce występowania Wydma, teren piaszczysty Park, las Jaka tu jest gleba? Piasek Gleba próchniczna Sucha Wilgotna Ile tu jest światła słonecznego? Dużo (słonecznie) Mało (cień) 9

Dąb Jakie jest to DRZEWO? Zaznacz wybrane określenie Jakie są jego LIŚCIE? Zaznacz wybrane określenie Długie Szerokie Krótkie Wąskie Brzeg gładki Brzeg ząbkowany Brzeg wcięty Liść pierzasty 10

Lipa Jakie jest to DRZEWO? Zaznacz wybrane określenie Jakie są jego LIŚCIE? Zaznacz wybrane określenie Długie Szerokie Krótkie Wąskie Brzeg gładki Brzeg ząbkowany Brzeg wcięty Liść pierzasty 12

Klon Jakie jest to DRZEWO? Zaznacz wybrane określenie Jakie są jego LIŚCIE? Zaznacz wybrane określenie Długie Szerokie Krótkie Wąskie Brzeg gładki Brzeg ząbkowany Brzeg wcięty Liść pierzasty 14

Jawor Jakie jest to DRZEWO? Zaznacz wybrane określenie Jakie są jego LIŚCIE? Zaznacz wybrane określenie Długie Szerokie Krótkie Wąskie Brzeg gładki Brzeg ząbkowany Brzeg wcięty Liść pierzasty 16

Brzoza Jakie jest to DRZEWO? Zaznacz wybrane określenie Jakie są jego LIŚCIE? Zaznacz wybrane określenie Długie Szerokie Krótkie Wąskie Brzeg gładki Brzeg ząbkowany Brzeg wcięty Liść pierzasty 18

Kora drzew Załącznik nr 3 Przyłóż kartkę do drzewa; Pocieraj kartkę bokiem kredki świecowej (nie zapomnij usunąć papierowej osłonki z kredki) 20

Wzór liścia Załącznik nr 4 Przyłóż liść na czymś twardym i równym. Połóż na nim tę kartkę; Pocieraj kartkę bokiem kredki świecowej aż uzyskasz odbicie całego liścia (nie zapomnij usunąć papierowej osłonki z kredki). 21

Załącznik nr 5 Obrysuj po śladzie (kropki) kontur liścia dębu, zrób to starannie. (na koniec możesz pokolorować liść) 22

Obrysuj po śladzie (kropki) kontur liścia brzozy, zrób to starannie. (na koniec możesz pokolorować liść) 23

Obrysuj po śladzie (kropki) kontur liścia lipy, zrób to starannie. (na koniec możesz pokolorować liść) 24

Obrysuj po śladzie (kropki) kontur liścia klonu, zrób to starannie. (na koniec możesz pokolorować liść) 25

Obrysuj po śladzie (kropki) kontur liścia jaworu, zrób to starannie. (na koniec możesz pokolorować liść) 26

Zapamiętaj drzewo Załącznik nr 6 Gra typu memory, składa się z par kart ze zdjęciami gałązek i liści. (można grać pojedynczo lub w parach) SOSNA LIPA Brzoza SOSNA LIPA Brzoza DĄB KLON JAWOR DĄB KLON JAWOR 27