Mapa roślinna łąki. Scenariusz lekcji z edukacji przyrodniczej

Transkrypt

1 Mapa roślinna łąki Klasa I Scenariusz lekcji z edukacji przyrodniczej

2 Mapa roślinna łąki Opracowanie Bożena Hanke, Publiczna Szkoła Podstawowa w Kołczewie Konsultacja i redakcja Andrzej Biderman Fundacja Edukacji Naturalnej Szata graficzna Skład Liter Dariusz Grochal Wydawca Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Counterpart Fund Warszawa Grodno,

3 Bożena Hanke Mapa roślinna łąki WSTĘP Wprowadzenie Łąki są typowym elementem otoczenia wsi. Jednocześnie jest to zbiorowisko o największej liczbie gatunków roślin spotykanych na jednostce powierzchni. Łąka świeża może mieć do 75 gatunków występujących na 100 m 2. Jest to więc idealne miejsce do poznania różnorodności świata roślin. Cele ogólne 1. Poznanie różnorodności gatunków roślin na łące. 2. Rozwijanie spostrzegawczości, jako drogi do poznania i zrozumienia zjawisk przyrodniczych. 3. Pomiar i liczenie w praktyce. Cele szczegółowe: 1. Będziemy odkrywać bogactwo zapachów w przyrodzie. 2. Sporządzimy listę roślin spotkanych na swojej powierzchni łąki. 3. Będziemy wyrażać swój stosunek do przyrody. 4. Będziemy wypowiadać swoje opinie. 5. Będziemy wyrażać emocje i wrażenia wynikające z zajęć w terenie. Odniesienie do Podstawy Programowej I. Edukacja polonistyczna I. 1.1) Słucha z uwagą wypowiedzi nauczyciela, innych osób z otoczenia, w różnych sytuacjach życiowych, wymagających komunikacji i wzajemnego zrozumienia; okazuje szacunek wypowiadającej się osobie, 3

4 I. 1.2) wykonuje zadanie według usłyszanej instrukcji; zadaje pytania w sytuacji braku rozumienia lub braku pewności zrozumienia słuchanej wypowiedzi, I. 6.2) korzysta z różnych źródeł informacji, II. Edukacja matematyczna II.1.1) porównuje przedmioty pod względem wyróżnionej cechy wielkościowej / /, dokonuje klasyfikacji przedmiotów, II.6.1) klasyfikuje obiekty i różne elementy środowiska społeczno-przyrodniczego z uwagi na wyodrębnione cechy / /, III. Edukacja społeczna III. 1.1) identyfikuje się z grupą społeczną, do której należy, IV. Edukacja przyrodnicza IV.1.1) rozpoznaje w swoim otoczeniu popularne gatunki roślin ( ) także gatunki objęte ochroną, IV.1.6) planuje, wykonuje proste obserwacje, doświadczenia i eksperymenty dotyczące obiektów i zjawisk przyrodniczych, tworzy notatki z obserwacji, wyjaśnia istotę obserwowanych zjawisk według procesu przyczynowo-skutkowego i czasowego, IV.2.5) reaguje stosownym zachowaniem w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, zdrowia jego lub innej osoby, IV. Edukacja przyrodnicza IV.1.1) rozpoznaje w swoim otoczeniu popularne gatunki roślin, IV.1.6) planuje, wykonuje proste obserwacje, doświadczenia i eksperymenty dotyczące obiektów i zjawisk przyrodniczych, tworzy notatki z obserwacji, wyjaśnia istotę obserwowanych zjawisk według procesu przyczynowo-skutkowego i czasowego, IV.1.7) chroni przyrodę, wskazuje wybrane miejsca ochrony przyrody oraz parki narodowe. Metody i Formy pracy Problemowa, działań praktycznych, słowno-oglądowa, praca zbiorowa, indywidualna. Środki kolorowa taśma lub sznurek patyki atlasy i plansze do oznaczania roślin lupy notatniki ołówki Atlas roślin Miejsce zajęć Zajęcia wstępne prowadzimy w klasie. Zajęcia terenowe prowadzimy na łące. Organizacja pracy Praca w grupach 4-osobowych. 4

5 PRZEBIEG ZAJĘĆ Wprowadzenie w klasie 1.Pierwsze wrażenia Rozmowa na temat pierwszych wrażeń podczas pobytu na świeżym powietrzu, tu: na łące. 2. Zabawa ruchowa: Jesteśmy rozsiewającymi się nasionami na łące, biegamy, ponieważ wieje wiatr, i rozsiewamy się w różnych miejscach łąki. 3. Podział uczniów na 4 zespoły Podział uczniów odbywa się losowo. Każdy z uczestników losuje kulkę bibuły dobieramy tyle kolorów i tyle kulek, by powstały 4 zespoły (np. czerwony, zielony, niebieski i żółty). Po wylosowaniu koloru grupy, dzieci tworzą zespoły. 4. Przedstawienie tematu zajęć i ich przebiegu Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematyką zajęć:,,mapa roślinna łąki. Uzgadniamy z dziećmi pytanie kluczowe proponowanych zajęć (np.): Jak wiele gatunków roślin żyje na łące i czym się od siebie różnią?. Uzgadniamy plan działania. Uzgodnienie kryteriów sukcesu zajęć: Będziemy wiedzieć ile roślin występuje na 1 m 2 łąki Będziemy posiadać listę roślin spotkanych na łące Będziemy mieć mapę z naniesionymi stanowiskami wszystkich roślin 5. Wspólne ustalenie zasad bezpieczeństwa Uzgadniamy z dziećmi zasady bezpieczeństwa w czasie dojścia do łąki i w czasie pracy, np.: Pracujemy wyłącznie na tej części łąki, która zostanie oznaczona patykami wbitymi w ziemię Stosujemy się do poleceń nauczyciela Nie hałasujemy i nie rozmawiamy zbyt głośno Nie zaśmiecamy terenu, opakowania np. po prowiancie zabieramy ze sobą Nie niszczymy przyrody. Nie wyrywamy roślin Każdą niebezpieczną sytuację zgłaszamy nauczycielowi 5

6 Zajęcia terenowe 6. Wyjście na łąkę Bezpieczne przejście ze szkoły na łąkę. 7. Zapoznanie uczniów z terenem do obserwacji Teren obserwacji prowadzonej na łące jest ograniczony do wybranej przez nas powierzchni. Jego granice oznaczamy za pomocą patyków wbitych w ziemię i oznaczonych wstęgami kolorowej krepiny lub taśmami bezpieczeństwa. Umawiamy się z dziećmi, że nie będą przekraczać tych granic. Prosimy dzieci, by samodzielnie oceniły, czy na terenie przeznaczonym do obserwacji nie ma miejsc, lub obiektów stwarzających dla nich jakieś zagrożenie. Jeśli występują, oznaczamy je wspólnie za pomocą znaków ostrzegawczych (zał.7). 8. Prowadzenie obserwacji Na łące dzieci pracują w 4 zespołach ustalonych wcześniej w klasie. Na wybranym terenie uczniowie wyznaczają na łące dla siebie powierzchnie badawcze kwadrat 1 m 2. Oznaczamy je za pomocą taśmy (sznurka) i patyków i przeprowadzamy na nich badanie: Liczymy, ile różnych gatunków roślin znajduje się w badanym kwadracie? Ile jest gatunków kwitnących, np. na żółto, na biało itd.? Za pomocą kluczy i atlasów rozpoznajemy jak najwięcej gatunków roślin Wykonujemy listę wszystkich wyróżnionych gatunków i oznaczamy je symbolami Wykonujemy mapę badanej powierzchni: za pomocą symboli nanosimy stanowiska wszystkich gatunków roślin, uwzględniając ich rozmieszczenie, liczebność, barwę 9. Zabawa ruchowa: Nasiona kiełkują i rosną rośliny. Wieje wiatr. Od wiatru rośliny pochylają się to w prawą to w lewa stronę. 10. Powrót do klasy Bezpieczne przejście z łąki do szkoły. Podsumowanie 11. Prezentacja wyników obserwacji przez grupy i podsumowanie zajęć. Wszystkie grupy prezentują wyniki swoich badań przedstawiając informacje o badanym fragmencie łąki. Następuje omówienie wyników. 12. Podsumowanie. Przeprowadzają porównanie wyników odpowiadając na pytania, np.: Na której powierzchni było najwięcej rodzajów roślin, a na którym najmniej? 6

7 Które rośliny wystąpiły na wszystkich powierzchniach? Czy były tu jakieś rośliny szczególnie rzadkie? Które rośliny wystąpiły pojedynczo, a które w grupach? itp. Dzieci samodzielnie oceniają czy ich grupa spełniła wszystkie kryteria sukcesu zajęć. Grupa ocenia także efektywność swojej pracy jako zespołu. Wszystkie negatywne oceny staramy się przekuć na wnioski dotyczące jak lepiej i bardziej skutecznie wykonywać zadania oraz jak skuteczniej współpracować. 13. Praca domowa: Narysuj swoje wrażenia z tej lekcji i przynieś je na jutro. 7

8 Atlas roślin łąkowych > 8

9 Załącznik nr 1 Babka zwyczajna Babka lancetowata Podagrycznik Trybula 9

10 Biedrzeniec Krwawnik Jastrun 10 Pokrzywa

11 Groszek Mniszek lekarski Pięciornik Jaskier 11

12 Podbiał Mlecz zwyczajny Szczaw 12 Rzeżucha

13 Przytulia Koniczyna Rdest wężownik 13 Kuklik

14 Wyka Ostrożeń Przetacznik 14 Bodziszek łąkowy

15 Tymotka Kupkówka Mietlica Wiechlina 15

16 Załącznik nr 2 Lista roślin rosnących na mojej powierzchni badawczej 1. Policz, ile różnych gatunków roślin znajduje się w badanym kwadracie? Liczba zaobserwowanych gatunków Ile z nich kwitnie na żółto? Ile z nich kwitnie na biało? Ile z nich kwitnie na czerwono? Ile z nich kwitnie na niebiesko? 2. Skorzystaj z otrzymanego klucza lub atlasu. Rozpoznaj jak najwięcej gatunków roślin. Ich nazwy wpisz do poniższej tabelki. Każdy gatunek oznacz jakimś symbolem. Mogą to być na przykład takie symbole: G $ Lp. Symbol Nazwa rośliny 16

17 Załącznik nr 3 Mapa badanej powierzchni Za pomocą symboli nanieś stanowiska wszystkich gatunków roślin, uwzględniając ich rozmieszczenie, liczebność, barwę. 20 cm 20 cm 17

18 Załącznik nr 4 18

19

20