OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Mniejszości narodowe i grupy etniczne w Polsce 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim National minorities and ethnic groups in Poland 3. Jednostka prowadząca przedmiot Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej, Uniwersytet Wrocławski 4. Kod przedmiotu/modułu MK II/7 5. Rodzaj przedmiotu/modułu (obowiązkowy lub fakultatywny) Przedmiot obowiązkowy 6. Kierunek studiów Etnologia i antropologia kulturowa 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) II stopień 8. Rok studiów (jeśli obowiązuje) I rok 9. Semestr (zimowy lub letni) Semestr zimowy 10. Forma zajęć i liczba godzin Konwersatorium 20 godz. 11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia Małgorzata Michalska, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów Wiedza: student ma uporządkowaną wiedzę ogólną obejmującą terminologię, teorie oraz metodologię z zakresu nauk humanistycznych i społecznych właściwych dla antropologii etniczności; ma elementarna wiedzę o miejscu etnologii i antropologii kulturowej w systemie nauk oraz o jej przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z antropologią etniczności; ma podstawową wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym świata (K_W03, K_W06, K_W08). Umiejętności: student potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla etnologii i antropologii kulturowej oraz antropologii etniczności w typowych sytuacjach profesjonalnych; posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów innych badaczy, oraz formułowania wniosków; potrafi porozumiewać się ze specjalistami w zakresie antropologii etniczności, z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych w języku polskim i języku obcym (K_U05, K_U08, K_U10). Kompetencje: student ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego oraz indywidualnego rozwoju, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia; potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (K_K01, K_K03). 13. Cele przedmiotu Poznanie historii i kultury oraz współczesnej sytuacji mniejszości narodo-
wych i grup etnicznych mieszkających w Polsce. 14. Zakładane efekty kształcenia Symbole kierunkowych efektów kształcenia Wiedza: student ma pogłębioną wiedzę o miejscu etnologii i antropologii kulturowej w systemie nauk oraz o jej przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych w badaniach mniejszości narodowych i grup etnicznych w Polsce; ma rozszerzoną wiedzę na temat subdyscyplin etnologii i antropologii kulturowej obejmującą terminologię, teorie i metodologię, szczególnie dotyczącą mniejszości narodowych i grup etnicznych; ma uporządkowaną wiedzę na temat zasad i norm etycznych dotyczących postrzegania i odnoszenia się do mniejszości narodowych i etnicznych oraz ich wzajemnych relacji. K_W06 K_W07 K_W12 Umiejętności: student potrafi sprawnie posługiwać się zasadami i normami etycznymi w pracy naukowo-badawczej oraz rozwiązywać złożone dylematy prawne, etyczne i zawodowe; posiada umiejętność formułowania opinii krytycznych o zjawiskach etnicznych, w tym dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych na podstawie wiedzy naukowej i doświadczenia oraz umiejętność prezentacji opracowań krytycznych w różnych formach i różnych mediach; potrafi w sposób precyzyjny i spójny przygotowywać wystąpienia o mniejszościach narodowych i etnicznych w języku polskim i języku obcym uznawanym za podstawowy dla nauk humanistycznych w obszarach leżących na pograniczu różnych dyscy- K_U03 K_U09 K_U12
plin naukowych. Kompetencje: student jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych, zarówno indywidualnych, jak i zespołowych; wykazuje aktywność w grupie, przyjmując w niej różne role (np. lidera, wykonawcy, współwykonawcy projektu); ma kompetencje do aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy i świata, jest otwarty na inicjatywy organizacji pozarządowych (NGO), szczególnie tych, które swoje działania podejmują na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych; jest przygotowany do aktywnego działania w organizacjach oraz instytucjach społecznych i kulturalnych zajmujących się mniejszościami narodowymi i etnicznymi, potrafi przewidywać skutki społeczne swojej działalności i systematycznie uczestniczy w życiu kulturalnym, interesuje się aktualnymi wydarzeniami, nowymi zjawiskami w kulturze, również tymi, które dotyczą życia i działań podejmowanych przez mniejszości narodowe i grupy etniczne w Polsce. 15. Treści programowe K_K02 K_K06 K_K07 Mniejszości narodowe i etniczne (problemy definicyjne, typologie). Prawa mniejszości narodowych. Historia, kultura i współczesność poszczególnych mniejszości narodowych (Białorusini, Czesi, Litwini, Niemcy, Ormianie, Rosjanie, Słowacy, Ukraińcy) i grup etnicznych (Karaimi, Romowie, Tatarzy, Łemkowie) zamieszkujących Polskę; ze względu na omawianych w ramach przedmiotu Etnografia wybranych grup etnicznych Żydów, nie będą oni przedstawiani na zajęciach z Mniejszości narodowych i grup etnicznych w Polsce. 16. Zalecana literatura (podręczniki) Agora czy Hyde Park? Internet jako przestrzeń społeczna grup mniejszościowych, pod red. Łucji Kapralskiej i Bożeny Pactwy, Nomos, Kraków 2010. Benedyktowicz Zbigniew, Portrety obcego. Od stereotypu do symbolu, Kraków 2000. Brubaker R., Nacjonalizm inaczej. Struktura narodowa i kwestie naro-
dowe w Nowej Europie, Warszawa Kraków 1998. Chałupczak Henryk, Browarek Tomasz, Mniejszości narodowe w Polsce 1918 1995, Lublin 2000. Dylewski A., Polska wielu kultur, Warszawa 2008. Klimkiewicz Beata, Mniejszości narodowe w sferze publicznej. Reprezentacje, praktyki i regulacje medialne, Kraków 2003. Kto siedzi na miedzi (-y)?, J. Starzyński (red.), Legnica 2013. Malicka A., Ochrona mniejszości narodowych standardy międzynarodowe i rozwiązania, Wrocław 2004. Mieczkowski Janusz, Prasa mniejszości narodowych i etnicznych w polityce państwa polskiego od 1989 roku, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2007. Mniejszości narodowe i etniczne w procesach transformacji oraz integracji, pod red. Elżbiety Michalik, Henryka Chałupczaka, Lublin 2006. Mniejszości narodowe w Polsce, Z. Kurcz (red.), Wrocław 1997. Mniejszości narodowe w Polsce. Informator 1994, Warszawa 1995. Mom jo skarb Dolnośląskie tradycje w procesie przemian, E. Berendt, H. Dumin (red.), Wrocław 2009. Mom jo skarb Smaki tradycji dolnośląskich, E. Berendt (red.), Wrocław 2012. Mom jo skarb Dolnośląskie świętowania miejsca, rzeczy, rytuały, E. Berendt (red.), Wrocław 2013. Mom jo skarb Pamięć rzeczy w tradycjach dolnośląskich, pod red. Elżbiety Berendt, Wrocław 2014. Pełczyński Grzegorz, Mniejsze mniejszości i inne szkice, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2017. Posern-Zieliński A., Etniczność. Kategorie. Procesy etniczne, Poznań 2005. Preece J.J., Prawa mniejszości, Warszawa 2007. Rykała Andrzej, Mniejszości religijne w Polsce: geneza, struktury przestrzenne, tło etniczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011. Seria poświęcona poszczególnym mniejszościom Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce, wydawana przez Komisję Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej (do tej pory ukazali się: Białorusini, Czesi, Karaimi, Litwini, Łemkowie, Niemcy, Ormianie). Seria poświęcona poszczególnym mniejszościom, wydawana przez Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie (do tej pory ukazali się: Czesi, Niemcy, Ormianie, Rosjanie, Słowacy, Ukraińcy) Stomma Ludwik, Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku, Warszawa 1986, r. I-III. Stowarzyszenia mniejszości narodowych, etnicznych i postulowanych po II wojnie światowej, pod red. Stefana Dudry, Bernadetty Nitsche, Nomos, Kraków 2013. Tomaszewski J., Mniejszości narodowe w Polsce w XX wieku, Warszawa 1991. Urban Kazimierz, Mniejszości religijne w Polsce po II wojnie światowej. Szkice i materiały, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Kraków 2012. Żelazny W., Etniczność. Ład konflikt sprawiedliwość, Poznań 2006. Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa od t. 1, 1992 do t. bieżącego. Numery monograficzne Polska Sztuka Ludowa. Konteksty.
Muzeum Etnograficzne seria filmów: Dolny Śląsk. Lud, jego zwyczaje, sposób życia, pieśni, muzyka i tańce. Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym z dnia 6 stycznia 2005 roku. Literatura dotycząca poszczególnych mniejszości. 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu/modułu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: wykład: seminarium: laboratorium: konwersatorium: prezentacja jednej wybranej mniejszości narodowej lub etnicznej żyjącej w Polsce, aktywność na zajęciach. inne: 18. Język wykładowy Język polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład: - ćwiczenia: - laboratorium: - inne: konsultacje: 40 godz. - konwersatorium: 20 godz. 60 godz. Praca własna studenta np.: - przygotowanie do zajęć: 30 godz. - opracowanie wyników: - czytanie wskazanej literatury: 30 godz. - napisanie raportu z zajęć: - przygotowanie do egzaminu: 60 godz. Suma godzin 120 godz. Liczba punktów ECTS 4 *objaśnienie symboli: K (przed podkreśleniem) - kierunkowe efekty kształcenia W - kategoria wiedzy U - kategoria umiejętności K (po podkreśleniu) - kategoria kompetencji społecznych 01, 02, 03 i kolejne - numer efektu kształcenia