KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 25.11.2016 r. COM(2016) 735 final KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY dotyczący osiągnięcia porozumienia przyznającego szczególny status Unii Europejskiej w ramach Międzynarodowej Organizacji ds. Winorośli i Wina (OIV) PL PL
1. Wprowadzenie Międzynarodowa Organizacja ds. Winorośli i Wina (OIV) jest międzyrządową organizacją naukowo-techniczną działającą w sektorze winorośli i wina, napojów winopochodnych, winogron stołowych, suszonych winogron i innych produktów sektora wina. Została ona utworzona na mocy umowy międzynarodowej podpisanej dnia 3 kwietnia 2001 r. w Paryżu i zastąpiła Międzynarodowe Biuro ds. Winorośli i Wina (Office international de la vigne et du vin) utworzone w 1924 r. na mocy umowy międzynarodowej z dnia 29 listopada 1924 r. W dniu 1 stycznia 2016 r. w skład OIV wchodzi 45 państw członkowskich, w tym główne kraje będące producentami, z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych, Kanady i Chin. Członkami OIV jest dziewiętnaście państw członkowskich Unii Europejskiej: Belgia, Bułgaria, Republika Czeska, Niemcy, Grecja, Hiszpania, Francja, Włochy, Cypr, Luksemburg, Węgry, Malta, Niderlandy, Austria, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja i Szwecja. Roczne zasoby finansowe OIV wynoszą około 2,5 mln EUR i pochodzą głównie ze składek członków i obserwatorów. Cele OIV są wymienione w umowie dotyczącej utworzenia organizacji: wskazywanie członkom środków pozwalających na uwzględnianie problemów producentów, konsumentów i innych podmiotów sektora wina; wspieranie innych międzynarodowych organizacji międzyrządowych i pozarządowych, zwłaszcza tych, które prowadzą działania normalizacyjne; przyczynianie się do ujednolicenia istniejących praktyk i norm na poziomie międzynarodowym oraz, w razie potrzeby, do opracowywania nowych norm międzynarodowych w celu poprawy warunków produkcji i wprowadzania do obrotu produktów sektora wina a także do zapewnienia, że interesy konsumentów są brane pod uwagę. Aby osiągnąć te cele, OIV prowadzi wiele działań związanych z winoroślą i produktami sektora wina, w szczególności działania promocyjne, informacyjne i normalizacyjne. W ramach przyczyniania się do ujednolicania na poziomie międzynarodowym istniejących praktyk i norm OIV opracowuje między innymi rezolucje ( résolutions ) w następujących dziedzinach: warunki produkcji wina; praktyki enologiczne; definicja lub opis produktów, etykietowanie oraz warunki wprowadzenia do obrotu; metody analizy i oceny produktów sektora wina. Działalność normalizacyjna OIV opiera się na pracach ekspertów naukowych państw członkowskich i polega w szczególności na opracowywaniu publikacji aktualizowanych okresowo na podstawie rezolucji przyjętych przez organizację. OIV opublikowała dotychczas kilka kodeksów normatywnych: Międzynarodowy kodeks enologiczny, Międzynarodowy kodeks praktyk enologicznych, Zbiór międzynarodowych metod analizy win i moszczu, Zbiór międzynarodowych metod analizy napojów alkoholowych, Międzynarodową normę etykietowania win i wódek winopochodnych, Międzynarodową normę dotyczącą konkursów win i winopochodnych napojów alkoholowych, katalog deskryptorów OIV dla odmian i gatunków winorośli, opis szczepów świata i Międzynarodowy wykaz odmian winorośli i ich 2
synonimów. Do tych publikacji należy dodać szereg rezolucji i prac dotyczących różnych kwestii związanych ze światem wina. Wyczerpujące informacje na temat struktury i zasad funkcjonowania OIV są dostępne na stronie internetowej organizacji, pod następującym adresem: www.oiv.org. 2. Kompetencje Unii w sprawach, którymi zajmuje się OIV Główne kodeksy normatywne OIV (Międzynarodowy kodeks enologiczny, Międzynarodowy kodeks praktyk enologicznych, Zbiór międzynarodowych metod analizy win i moszczu, Międzynarodowa norma etykietowania win i wódek winopochodnych oraz Zbiór międzynarodowych metod analizy napojów alkoholowych) wchodzą, na poziomie Unii, w zakres wspólnej polityki rolnej lub polityki zbliżania przepisów w celu ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego. Prawodawstwo europejskie w sprawach, którymi zajmuje się OIV, obejmuje w szczególności: rozporządzenie Komisji (WE) nr 2870/2000 z dnia 19 grudnia 2000 r. ustanawiające wspólnotowe metody referencyjne dla analizy napojów spirytusowych (Dz.U. L 333 z 29.12.2000, s. 20), dyrektywę Rady 2001/112/WE z dnia 20 grudnia 2001 r. odnoszącą się do soków owocowych i niektórych podobnych produktów przeznaczonych do spożycia przez ludzi (Dz.U. L 10 z 12.1.2002, s. 58), rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 (Dz.U. L 39 z 13.2.2008, s. 16), rozporządzenie Komisji (WE) nr 606/2009 z dnia 10 lipca 2009 r. ustanawiające niektóre szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 479/2008 w odniesieniu do kategorii produktów winiarskich, praktyk enologicznych i obowiązujących ograniczeń (Dz.U. L 193 z 24.7.2009, s. 1), rozporządzenie Komisji (WE) nr 607/2009 z dnia 14 lipca 2009 r. ustanawiające niektóre szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 479/2008 w odniesieniu do chronionych nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych, określeń tradycyjnych, etykietowania i prezentacji niektórych produktów sektora wina (Dz.U. L 193 z 24.7.2009, s. 60), rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw (Dz.U. L 157 z 15.6.2011, s. 1), rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz.U. L 304 z 22.11.2011, s. 18), 3
rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 203/2012 z dnia 8 marca 2012 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących wina ekologicznego (Dz.U. L 71 z 9.3.2012, s. 42), rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 671), rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 251/2014 z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych aromatyzowanych produktów sektora wina, uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1601/91 (Dz.U. L 84 z 20.3.2014, s. 14). Nawet jeżeli rezolucje OIV, jako takie, nie są wiążące na poziomie Unii, na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 niektóre rezolucje przyjęte i opublikowane przez OIV mają wpływ na przepisy UE. Rozporządzenie o wspólnej organizacji rynków przewiduje odniesienia do rezolucji OIV w następujących przepisach: odniesienie do niektórych metod analizy służącej określaniu składu produktów sektora wina, przyjętych i opublikowanych przez OIV, na których Komisja musi się opierać, chyba że byłyby one nieskuteczne lub niewłaściwe w kontekście celu, do którego dąży Unia (art. 80 ust. 5 rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków); odniesienie do niektórych wymogów dotyczących czystości i tożsamości substancji stosowanych w praktykach enologicznych, tak aby przepisy przyjęte i opublikowane przez OIV stały się tym samym wiążące w tym zakresie w UE (art. 9 rozporządzenia Komisji (WE) nr 606/2009 z dnia 10 lipca 2009 r. ustanawiającego niektóre szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady (WE) nr 479/2008 w odniesieniu do kategorii produktów winiarskich, praktyk enologicznych i obowiązujących ograniczeń); odniesienie do praktyk enologicznych przyjętych i opublikowanych przez OIV, które Komisja musi uwzględniać przy zatwierdzaniu takich praktyk (art. 80 ust. 3 lit. a) rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków); oraz odniesienie do tych samych praktyk enologicznych w przypadku ich stosowania przed uzyskaniem pozwolenia zgodnie z art. 80 ust. 3 rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków w odniesieniu do produkcji wina przywożonego do Unii (art. 90 ust. 2 rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków). Ponadto na podstawie rozporządzenia (WE) nr 2870/2000 niektóre rezolucje przyjęte i opublikowane przez OIV mają wpływ na prawo Unii. W art. 3 rozporządzenia (WE) nr 2870/2000 przewiduje się odniesienia do rezolucji OIV, w przypadku gdy wspólnotowe analityczne metody referencyjne nie zostały ustanowione dla wykrywania i kwantyfikacji substancji zawartych w niektórych napojach spirytusowych. W związku z tym w zakresie, w jakim rezolucje OIV mogą mieć wpływ na dorobek prawny UE lub zmieniać jego zakres oraz jeżeli wykonywanie jej kompetencji wewnętrznej tego wymaga, Unia posiada, na podstawie art. 3 ust. 2 TFUE, wyłączną kompetencję w tej dziedzinie. Z tego względu oraz przed głosowaniem na forum OIV w sprawie tych rezolucji Rada musi przyjąć na mocy art. 218 ust. 9 TFUE wspólne stanowisko w imieniu Unii. 4
3. Udział Unii 3.1 Sytuacja obecna Unia nie ma obecnie żadnego oficjalnego statusu na forum OIV. Na zasadzie czysto nieformalnej przedstawiciele Komisji zazwyczaj byli zapraszani do uczestnictwa i aktywnego udziału w pracach grup ekspertów, podkomisji i komisji. Są oni również niekiedy zapraszani do uczestnictwa, bez możliwości aktywnego udziału, w Zgromadzeniu Ogólnym, podczas którego członkowie OIV przyjmują rezolucje. Nie uczestniczą oni w pracach komitetu wykonawczego ani nie wpłaca się żadnej składki do OIV. Taki udział ad hoc i w ograniczonym zakresie nie pozwala, by Komisja była w pełni informowana o pracach nad nowymi rezolucjami. 3.2 Konieczność udziału Unii Biorąc pod uwagę wpływ prac OIV na dorobek prawny UE i kompetencje Unii w obszarach, którymi zajmuje się OIV, należy wzmocnić i sformalizować rolę Unii w OIV. Na podstawie art. 8 Aktu końcowego w sprawie ustanowienia OIV międzynarodowa organizacja międzyrządowa może uczestniczyć w pracach OIV lub zostać jej członkiem. Z prawnego punktu widzenia przystąpienie Unii do OIV w charakterze członka będzie naturalną konsekwencją dorobku prawnego UE i kompetencji Unii w obszarach, którymi zajmuje się OIV. Kiedy jednak kwestia przystąpienia Unii do OIV w charakterze członka była dyskutowana w 2009 r. w Radzie, większość państw członkowskich sprzeciwiło się temu przystąpieniu. Regulamin wewnętrzny OIV, przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne OIV, przewiduje szczególny status dla udziału międzynarodowych organizacji międzyrządowych. I tak w art. 4 regulaminu wewnętrznego OIV stanowi się, że: międzynarodowa organizacja międzyrządowa może domagać się przyznania jej szczególnego statusu umożliwiającego: a) aktywny udział w pracach komisji, podkomisji i grup ekspertów; b) obecność na posiedzeniach zgromadzenia ogólnego i komitetu wykonawczego. Na wniosek komitetu wykonawczego, za zgodą zgromadzenia ogólnego zawiera się szczególne porozumienie między OIV a daną organizacją. Określa ono, w każdym szczególnym przypadku, szczegółowe warunki współpracy, w tym kwotę jej wkładu finansowego. W przypadku niewywiązania się z płatności wkładu finansowego trzy razy z rzędu dyrektor generalny OIV powiadamia o tej sytuacji daną międzynarodową organizację międzyrządową. Jeśli sytuacja nie jest uregulowana w ciągu dwóch lat, licząc od 31 grudnia trzeciego roku niewywiązania się z płatności, międzynarodowa organizacja międzyrządowa zostaje automatycznie wykluczona z organizacji.. Zastrzegając sobie możliwość zaproponowania Radzie rozpoczęcia negocjacji w sprawie pełnego członkostwa Unii w OIV, Komisja uważa za konieczne, by Unia wystąpiła do OIV o przyznanie szczególnego statusu. Dzięki temu statusowi Komisja, reprezentująca Unię na podstawie art. 17 TUE, będzie w pełni informowana o opracowywaniu nowych rezolucji, będzie mogła koordynować wspólne stanowisko Unii w zależności od tych rezolucji, a także brać udział i aktywnie uczestniczyć w 5
imieniu Unii, na formalnej podstawie, w pracach komisji, podkomisji i grup ekspertów oraz brać udział w posiedzeniach zgromadzenia ogólnego i komitetu wykonawczego. Zagwarantowałoby to jedność w reprezentowaniu Unii na forum OIV bez kwestionowania roli specjalistów naukowych z państw członkowskich UE w OIV. Ponadto przyznanie tego statusu pozwoliłoby również przedstawicielom Unii na otrzymywanie, na takich samych warunkach jak członkowie OIV, wszystkich dokumentów umożliwiających Unii przygotowanie jej stanowisk na najlepszych warunkach. Proponowany status szczególny ułatwiłby przygotowanie decyzji, które Rada będzie musiała podjąć na podstawie art. 218 ust. 9 TFUE. Skutki przyznania tego statusu będą ograniczać się do szczególnych warunków określonych w szczególnych uzgodnieniach dołączonych do projektu wymiany listów załączonego do niniejszego komunikatu. Nie wywołają one skutków prawnych oprócz tych szczególnych warunków. 3.3 Procedura uzyskania szczególnego statusu Unii w OIV Nieformalna nota informacyjna służb Komisji informująca o rozpoczęciu rozmów z OIV została przekazana Radzie i Parlamentowi dnia 25 kwietnia 2012 r. Następnie dnia 26 maja 2015 r. służby Komisji przekazały Radzie i Parlamentowi projekt wymiany listów wraz ze szczególnymi uzgodnieniami związanymi ze szczególną sytuacją Unii w OIV i zgodnie ze szczególnym porozumieniem w rozumieniu art. 4 regulaminu wewnętrznego OIV oraz dodatkowe wyjaśnienia dotyczące szczególnego statusu dnia 1 lipca 2015 r. 1. W projekcie konkluzji Rady z dnia 21 września 2015 r. Rada zatwierdziła inicjatywę Komisji dotyczącą rozpoczęcia rozmów z OIV, zwracając się do Komisji o przedstawienie projektu wymiany listów ze zmianami wprowadzonymi po rozmowach 2. Projekt listu UE i związane z nim szczególne uzgodnienia przekazano OIV w dniu 14 października 2015 r., zaś projekt listu OIV został przekazany Komisji w dniu 27 stycznia 2016 r. Ostateczna wersja projektu wymiany listów wraz ze szczególnymi uzgodnieniami jest załączona do niniejszego komunikatu. Podpisanie tej wymiany listów nada Unii szczególny status w OIV. 4. Wnioski W świetle powyższego Komisja zaproponuje OIV, żeby Unia uzyskała szczególny status przewidziany w art. 4 regulaminu wewnętrznego OIV. Wymiana listów między OIV a Unią, wraz ze szczególnymi uzgodnieniami określającymi szczegółowe warunki współpracy, zostanie podpisana przez Komisję reprezentującą Unię w ramach tej procedury. Członek Komisji odpowiedzialny za rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich będzie uprawniony do podpisania wymiany listów w imieniu Komisji i na jej odpowiedzialność. W świetle art. 16 Traktatu o Unii Europejskiej Komisja zwraca się do Rady o zatwierdzenie niniejszych wniosków i wsparcie jej w ich realizacji. 1 2 Dokumenty Rady 9226/15 i 10432/15. Dokument Rady 11788/1/15 REV 1. 6