Nazwa przedmiotu Trwałe zanieczyszczenia organiczne Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Oceanografii i Geografii / Instytut Oceanografii Kod ECTS Uzupełnia pracownik toku studiów, według ustalonego w UG wzoru Studia kierunek stopień forma studiów specjalność specjalizacja Oceanografia II stacjonarne Chemia morza i atmosfery Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr hab. Elżbieta Niemirycz prof. UG, dr Marta Staniszewska, mgr Maria Skuradszun, mgr Daria Jankowska, mgr inż. Joanna Maciak Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im Nakład pracy studenta/ punktów ECTS liczba A. Formy zajęć : wykład, ćwiczenia: laboratoryjne i terenowe B. Sposób realizacji: zajęcia w sali dydaktycznej zajęcia w laboratorium zajęcia w terenie Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego Łączna Forma aktywności liczba udział w wykładach 30 udział w ćwiczeniach 30 udział w egzaminie/ zaliczeniu 5 udział w konsultacjach (kontakt oferowany) 10 Praca własna studenta Forma aktywności przygotowanie do egzaminu/ koncowego zaliczenia ćwiczeń/ pisemnych kolokwiów zajęcia o charakterze praktycznym (przygotowywanie prezentacji multimedialnej w oparciu o wyniki otrzymane na zajęciach i porównanie ich z danymi literaturowymi, pobieranie próbek środowiskowych w terenie) 25 25 75 3 Łączna liczba 50 2 punktów ECTS punktów ECTS C. : 60 w tym: wykład: 30 ćwiczenia (laboratoryjne): 30 Sumaryczny nakład pracy studenta: 125 Łączna liczba punktów ECTS: 5 Cykl dydaktyczny semestr letni
Status przedmiotu obowiązkowy Język wykładowy Język polski Metody dydaktyczne Wykład wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną Ćwiczenia ćwiczenia laboratoryjne: wykonywanie doświadczeń, pobieranie próbek wód, osadów dennych, roślin, pozyskiwanie ryb Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia (wybrać z listy) egzamin zaliczenie z oceną B.Formy zaliczenia Wykład egzamin pisemny: testowy / z pytaniami (zadaniami) otwartymi Ćwiczenia wykonanie pracy zaliczeniowej: przygotowanie projektu lub prezentacji / przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników w formie prezentacji multimedialnej / wykonanie określonej pracy praktycznej ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru C.Podstawowe kryteria Wykład Ćwiczenia - umiejętność pobrania, przechowywania oraz przygotowania próbek do analizy śladowej substancji chemicznych Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne: brak B. Wymagania wstępne: umiejętność posługiwania się programem Excel, Power point, znajomość języka angielskiego na poziomie średnim Cele przedmiotu Przedstawienie problemów zagrożenia substancjami niebezpiecznymi z grypy Trwałych Zanieczyszczeń Organicznych w skali regionu i świata. Wykazanie sposobów zmniejszenia ( prawnych oraz z zakresu inżynierii i technologii) zagrożenia środowiska tymi toksycznymi substancjami, poprzez poznanie ich źródeł powstawania i migracji w środowisku. Przedstawienie skali oddziaływania toksycznego TZO na różne elementy (pyły atmosferyczne, osady denne, organizmy, rośliny). Zapoznanie z podstawowymi technikami przygotowania próbek do oznaczania zanieczyszczeń na poziomie śladowym. Zapoznanie z problemem kontaminacji i straty oznaczanych związków podczas analizy substancji śladowych na etapie pobierania, przechowywania i przygotowania do analizy. Wskazanie najbardziej efektywnych instrumentalnych metod badania stężeń TZO: absorpcyjna spektrofotometria atomowa, chromatografia cieczowa i gazowa. Zapoznanie z nowoczesnymi metodami określania toksyczności próbek środowiskowych ( test Microtox ). Treści programowe Problematyka wykładu A.1 Właściwości fizyczne, chemiczne i toksykologiczne TZO A.2 Kryteria warunkujące wybór TZO do światowej listy substancji niebezpiecznych A.3 Pojęcie TZO w prawodawstwie światowym i krajowym A.4 TZO w biotycznych i abiotycznych elementach środowiska A.5 Transport TZO do Morza Bałtyckiego B. Problematyka ćwiczeń / konwersatorium / laboratorium B.1 zapoznanie z problemami podczas pobierania, przechowywania oraz przygotowywania próbek (wody,
osady denne, pyły powietrzne, organizmy)do analiz śladowych B.2 prawidłowy sposób pobierania ślepej próbki do analizy substancji śladowych oraz poznanie wpływu substancji interferujących na końcowy wynik analizy śladowych B.3 Zapoznanie z technikami izolacji i wzbogacenia zanieczyszczeń organicznych z próbek środowiskowych. B.4 Analiza ogólnego węgla organicznego (OWO) w próbkach środowiskowych B.5. Analiza TZO na chromatografie cieczowym i gazowym Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu): A.1. wykorzystywana podczas zajęć: 1. Niemirycz E., 2008, Halogenated organic compounds in the environment in relation to climate change, Environmental Monitoring Library, Warsaw, 130 2. Baltic Sea Environment Proceedings No 120B, 2010, Hazardous substances in the Baltic Sea, Helsinki Commission. 3. Geochemia osadów powierzchniowycy MB, red. Sz. Uścinowicz, 2011, wyd. PIG-PIB, Warszawa,355 4. Dojlido J., 1995, Chemia wód powierzchniowych, Wyd. Ekonomia i Środowisko, 342 5. Tekst Konwencji Sztokholmskiej, 2009, Mat. Min. Środowiska A.2. studiowana samodzielnie przez studenta B. Literatura uzupełniająca Do ćwiczeń 1. Dojlido J., Zerbe J.,1997, Instrumentalne metody badania wody i ścieków, Wyd. Arkady, 271 2. Fizyczne, biologiczne i chemiczne badania morskich osadów dennych, 2010,[red. Bolałek J.], wyd. UG, 567 Efekty uczenia się Kod efektu kształcenia dla modułu Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku (stopień realizacji) Opis efektu kształcenia Po zaliczeniu przedmiotu student: Wiedza W_1 K W01+++ Dysponuje szczegółową wiedzą z zakresu nauk ścisłych związanych z oceanografią niezbędną dla wyjaśniania oraz interpretacji zjawisk i procesów zachodzących w środowisku morskim (adekwatnie do studiowanej specjalności) (treści programowe: B.1.- W_2 K W04+++ Zna podstawowe właściwości TZO, źródła ich powstawania oraz oddziaływania na środowisko, ma świadomość możliwości ograniczenia zagrożenia TZO oraz zna i opisuje podstawowe zależności pomiędzy ożywionymi i nieożywionymi elementami środowiska wodnego, ma świadomość kompleksowej natury środowisk wodnych, ich złożoności i naturalnej zmienności (treści programowe: A.1.-A.5.) W_3 K W05+++ Analizuje i wybiera właściwe metody badawcze, ocenia błędy i niedoskonałości stosowanych metod (treści programowe: B.1., B.2.) W_4 K W06+++ Stosuje zasady wnioskowania na podstawie analizy prób zebranych w środowisku morskim oraz na podstawie przeprowadzonych obserwacji i eksperymentów właściwych dla nauk o morzu (treści programowe: B.1., B.2.) Sposób weryfikacji kolokwia pisemne
W_5 K W13+++ Zna zaawansowane techniki, metody badawcze oraz narzędzia współcześnie wykorzystywane w pracy oceanografa w zależności od studiowanej specjalności (treści programowe: B.3., B.4., W_6 K W14+++ Wyjaśnia i potrafi poprawnie stosować metodykę planowania badań środowiskowych (treści programowe: B.1., B.2., B.3.) W_7 K W03++ Rozumie i potrafi wyjaśnić prawa rządzące funkcjonowaniem ekosystemów morskich (treści programowe: B.1.) W_8 Wyjaśnia otrzymane wyniki dotyczące stężenia substancji śladowych w wodzie, zawiesinie, osadach dennych i organizmach K W08++ (treści programowe: B.1-3, oraz stosuje odpowiednie metody przechowywania i przygotowywania próbek ciekłych do analizy substancji śladowych (treści programowe: B.1, B.4.) W_9 K W09++ Zna i objaśnia pojęcia i terminy stosowane we współczesnej literaturze oceanograficznej (treści programowe: B.1.- W_10 K W10++ Potrafi przedstawić najnowsze kierunki rozwoju badań środowiska morskiego i aktualnie stosowane metody badawcze (treści programowe: B.1.- W_11 K W17++ Zna i wyjaśnia podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oceanografa w laboratorium, w morzu i na lądzie (treści programowe: B.1.- W_12 K W18++ Potrafi konstruować złożone procedury poboru prób oraz obserwacji w środowisku morskim (adekwatne do studiowanej specjalności) z zachowaniem zasad BHP (treści programowe: B.1.) W_13 K W19++ Zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności przemysłowej i prawa autorskiego, świadomie wykorzystuje dostępne źródła informacji z poszanowaniem praw autorskich (treści programowe: B.3.- W_14 K W02+ Rozumie i prawidłowo opisuje złożone zjawiska fizyczne, biologiczne, chemiczne i geologiczne oraz procesy przyrodnicze zachodzące w środowisku morskim i strefie brzegowej mórz (treści programowe: B.1.,B.2.) W_15 K W07+ Ma pogłębioną, szczegółową wiedzę z zakresu nauk o morzu, którą jest w stanie rozwijać i konstruktywnie stosować (treści programowe: B.1.- W_16 K W12+ Zna i potrafi wybrać specjalistyczne narzędzia informatyczne w celu tworzenia i korzystania ze zbiorów danych, a także dokonywania obliczeń związanych z funkcjonowaniem środowiska morskiego (treści programowe: W_17 K W15+ Wymienia źródła finansowania badań przyrodniczych (treści programowe: B.1.- W_18 K W16+ Potrafi przedstawić sposoby pozyskiwania i rozliczania funduszy na realizację projektów naukowych i aplikacyjnych w zakresie badań środowiska wodnego (treści programowe: B.1.- W_19 K W20+ Zna metody zrównoważonego i zintegrowanego wykorzystania zasobów morza w celu tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości (treści programowe: B.1.- umiejętności U_1 U_2 K_U06+++ K_U07+++ Pod kierunkiem opiekuna naukowego potrafi wykonać podstawowe zadania badawcze w zakresie analizy środowiska wodnego przy użyciu właściwych metod opisu i identyfikacji (treści programowe: B.1.- Pod kierunkiem opiekuna naukowego potrafi pobrać próbki zawiesiny, osadów oraz przygotować je do analizy substancji śladowych (treści programowe: B.1.- obserwowanie pracy na zajęciach
U_3 U_4 U_5 U_6 U_7 U_8 U_9 U_10 U_11 U_12 U_13 U_14 U_15 U_16 U_17 U_18 K_U08+++ K_U12+++ K_U01++ K_U02++ K_U03++ K_U05++ K_U11++ K_U13++ K_U15++ K_U04+ K_U09+ K_U14+ K_U16+ K_U17+ K_U19+ K_U20+ Analizuje informacje dotyczące środowiska morskiego uzyskane w trakcie badań w celu tworzenia opracowań naukowych (treści programowe: B.1.- Prowadzi obserwacje, wykonuje w terenie lub laboratorium szczegółowe pomiary chemiczne w zakresie oceanografii, interpretuje ich wyniki i na ich podstawie formułuje odpowiednie wnioski (treści programowe: B.1.- Potrafi wybrać i samodzielnie zastosować zaawansowane techniki i narzędzia badawcze w zakresie badań oceanograficznych, adekwatnie do studiowanej specjalności i rozważanego problemu badawczego (treści programowe: B.1.- Samodzielnie wyszukuje i biegle wykorzystuje literaturę z zakresu nauk o morzu w języku polskim (treści programowe: B.1.- Czyta ze zrozumieniem specjalistyczne teksty naukowe w języku angielskim (treści programowe: A.1 A.5., B.1 Sprawnie posługuje się elektronicznym dostępem do oceanograficznych czasopism i baz danych (treści programowe: A.1 A.5., B.1 Buduje komputerowe bazy danych z wyników uzyskanych przy realizacji zadań badawczych (treści programowe: B.1.- Potrafi dokonać syntezy i analizy poglądów własnych i innych autorów (treści programowe: B.3.- Potrafi porównać otrzymane na ćwiczeniach wyniki z danymi opublikowanymi w anglojęzycznej literaturze w postaci 15 minutowego ustnego wystąpienia (treści programowe: B.1-5) Korzysta z dostępnych źródeł informacji, w tym z technologii informacyjnej, multimediów i zasobów Internetu, krytycznie oceniając wykorzystywane zasoby (treści programowe: B.1.- Posługuje się właściwymi matematycznymi i statystycznymi metodami do analizy danych i opisu zjawisk oraz procesów zachodzących w środowisku morskim (treści programowe: B.1.- Posiada umiejętność przygotowywania wystąpień ustnych o charakterze naukowym w zakresie studiowanej specjalności, skutecznie wykorzystując różne środki komunikacji werbalnej (treści programowe: B.1.- Na podstawie własnych badań naukowych wykazuje umiejętność napisania krótkiego tekstu naukowego w języku angielskim(treści programowe: B.1.- Posiada umiejętność wystąpień w języku polskim i/lub języku angielskim w zakresie nauk o morzu, dotyczących zagadnień szczegółowych właściwych dla studiowanej specjalności (treści programowe: A.1 A.5., B.1 Wykorzystuje zdobytą wiedzę oceanograficzną, samodzielnie planując i organizując własną karierę zawodową lub naukową, poszerza wiedzę w celu lepszego dostosowania się do rynku pracy (treści programowe: A.1 A.5., B.1 Ma umiejętności językowe w zakresie nauk o morzu zgodne z wymaganiami określonymi dla poziomu B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego (treści programowe: kolokwia pisemne kolokwia pisemne pisanie tekstu naukowego
kompetencje społeczne K_1 (K_K10)++ K_2 (K_K11)++ (K_K04)+ K_3 (K_K06)+ K_4 (K_K07)+ K_5 (K_K12)+ K_6 (K_K13)+ K_7 (K_K14)+ K_8 Kontakt: oceen@ug.edu.pl A.1 A.5., B.1 Systematycznie korzysta ze zbiorów literatury naukowej i popularnonaukowej w celu poszerzania i pogłębiania wiedzy, potrafi dokonać wyboru literatury właściwej dla aktualnie opracowywanego tematu badawczego (treści programowe: A.1 A.5., B.1 Wykazuje odpowiedzialność i jest świadomy zagrożeń wynikających z pracy w laboratorium, w terenie i w morzu tworzy bezpieczne warunki pracy podczas prowadzenia badań oceanograficznych (treści programowe: B.1 Potrafi porozumiewać się ze specjalistami i niespecjalistami w sytuacjach związanych z pracą oceanografa (treści programowe: B.1 Samodzielnie i skutecznie organizuje swoją pracę i krytycznie ocenia stopień jej zaawansowania (treści programowe: B.1 Podejmuje wyzwania naukowe stawiane przez przełożonego; wykazuje aktywność i odznacza się wytrwałością oraz terminowością w realizacji indywidualnych i zespołowych działań (tre- ści programowe: B.1 Jest odpowiedzialny i dba o powierzony mu sprzęt specjalistyczny służący do badań laboratoryjnych i terenowych (treści programowe: B.1 Systematycznie aktualizuje wiedzę oceanograficzną celem rozpoznania najnowszych trendów badawczych (treści programowe: A.1 A.5., B.1 Zna i docenia praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy (treści programowe: B.1