Ocena stanu przygotowania obywateli, szkół, przedsiębiorstw i administracji publicznej Polski i ( UE świata) do celowego świadomego korzystania z TI. Podstawy prawne, plany, przyjęte strategie Zdjęcia wykorzystane w prezentacji multimedialnej 1
Cykl tematyczny: Komputerowe wspomaganie w dydaktyce Autor: Patrycja Szlachetka ETI 1rok 2st Czas realizacji: 60min Temat: Ocena stanu przygotowania obywateli, szkół, przedsiębiorstw i administracji publicznej Polski i ( UE świata) do celowego świadomego korzystania z TI. Podstawy prawne, plany, przyjęte strategie Cel ogólny: zapoznanie się z strategią Informatyzacji Polski, świadome korzystanie z TI Cel operacyjny: uczeń wie, jakie strategie Informatyzacji realizuje Polska, rozumie słuszność informatyzacji Polski, wie, jakie plusy i minusy powoduje Informatyzacja państwa Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja, ćwiczenia praktyczne Środki dydaktyczne: prezentacja multimedialna Tematem mojej lekcji jest: Ocena stanu przygotowania obywateli, szkół, przedsiębiorstw i administracji publicznej Polski i ( UE świata) do celowego świadomego korzystania z TI. Podstawy prawne, plany, przyjęte strategie. Jak wiecie Internet w początkowej fazie był dostępny jedynie dla wojska i administracji publicznej. Dzięki upowszechnieniu taniego sprzętu komputerowego o dużej szybkości przetwarzania danych, oraz stosowaniu w marketingu i reklamie technologie informacyjne są coraz częściej stosowane. Na diagramie (slajd2) widać, że Internet coraz częściej stosowany jest, jako środek komunikacji społecznej poczta, platformy, jako źródło informacji edukacyjnej, handlowej, administracyjnej. Te wszystkie udogodnienia sprawiają, że Internet jest narzędziem ułatwiającym codzienne życie. Z drugiej strony jest istotnym elementem działalności biznesowej dla przedsiębiorców nawiązujących tą drogą kontakty biznesowe. Biznesmeni dzięki platformach B2B (business to bussines) mogą kontaktować się kontrahentami. Również dzięki platformie B2C (buissness to customer) mogą porozumiewać się z klientami. Platformy te w swojej usłudze posiadają usługi handlowe oraz aukcje internetowe. Sektor technologii informacyjnej i komunikacyjnej jest obszarem z dużym znaczeniem dla wzrostu zatrudnienia, gospodarki. 2
Ze względu na to, że technologie informacyjne oddziaływają w dużym stopniu na życie człowieka, UE stworzyła cel Informatyzacji, którym jest: Przyspieszenie rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego poprzez zbudowanie społeczeństwa informacyjnego zgodnie z strategią Lizbońską. Priorytetami dla UE w związku z informatyzacją państw jest: (slajd 3) ukończenie budowy jednolitej przestrzeni informacyjnej, wspierającej otwarty i konkurencyjny rynek wewnętrzny w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego i mediów, wzmocnienie innowacji i inwestycji w badaniach zmierzające do tworzenia nowych i lepszych miejsc pracy, stworzenie integracyjnego europejskiego społeczeństwa informacyjnego, które przyczyni się do wzrostu i powstania nowych miejsc pracy w sposób zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju, z priorytetem położonym na podniesienie poziomu usług publicznych i jakości życia Każde z państw członkowskich UE zobowiązał się do stworzenia swojej własnej dostosowanej do swoich potrzeb strategii Informatyzacji państwa. W ramach budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce realizowane były następujące zadania w latach 2007-2013: poprawa warunków funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa, czyli jest to zmniejszenie barier administracyjnych stymulowanie popytu na usługi świadczone w formie cyfrowej. Zastosowanie technogii informacyjnej w życiu prywatnym i zawodowym dzięki upowszechnieniu Internetu szerokopasmowego, kształtowanie świadomości korzyści przynoszonych przez Internet w życiu gospodarczym zwiększanie podaży usług w formie cyfrowej stosowanie technologii cyfrowych przez przedsiębiorców w kontaktach z klientami i między sobą zapewnienie łatwego dostępu do informacji publicznej, oraz ułatwienie powtórnego wykorzystania informacji sektora publicznego 3 W ramach budowy społeczeństwa informacyjnego realizowane będą następujące zadania: rozwijanie oferty e-usług publicznych, wykorzystujących zawartość rejestrów publicznych; rozbudowa, integracja i usprawnianie systemów informacyjnych organów państwa oraz samorządów;
dbałość o poszerzanie dostępu do informacji cyfrowej poprzez działania prawne i wspieranie rozwoju komercyjnych usług telekomunikacyjnych; stymulację wdrażania technik informacyjnych w sektorze prywatnym, w tym rozwoju rynku usług elektronicznych; stymulację wzrostu zainteresowania informacją i upowszechnianie umiejętności jej wykorzystania; przeciwdziałanie zagrożeniom społecznym i technologicznym, wynikającym z rozwoju technik informacyjnych. (Slajd 5) Program informatyzacji Polski obejmował lata 2007-2011, dlatego przedstawiłam wykres obrazujący zmiany Liczby domostw z dostępem do Internetu na początku przyjętych strategii na końcu, czyli w 2011r. Z wykresu wynika, że, w 2007r. % domów z dostępem do Internetu to: 41%, a 4 lata później 67%. Liczba domów z dostępem do Internetu zwiększyła się o 25% w przeciągu 4lat. (Slajd 6 i 7) Każdy program po zakończeniu zostaje oceniony po względem skuteczności. W 2011 r. MSWiA sporządziło raport na temat: wpływu informatyzacji na działania administracji publicznej w Polsce. (Slajd 8) Ten raport przedstawił 2 strony: jedną pozytywną, czyli to, co udało się wykonać w urzędach i tą, która nie przyniosła określonego skutku. Na samym początku przedstawię to, co udało się zrealizować jest to m.in.: dzięki wdrożeniu technologii teleinformatycznych w około 40% urzędów wzrosła sprawność załatwiania spraw zwiększyła się liczba innowacyjnych rozwiązań związanych z organizacją pracy zwiększyła się efektywność wykorzystania zasobów urzędów oraz innowacyjność pracowników strony internetowe urzędów zawierają informacje niezbędne do załatwienia sprawy oraz dają możliwość pobierania formularzy 2/3 urzędów propaguje możliwość korzystania przez obywateli z usług administracji publicznej przez Internet. Informację o możliwości realizacji usług za pośrednictwem platformy epuap zawiera ponad 1/3 stron internetowych urzędów Niestety nie wszystko zawsze się udaje, dlatego w raporcie znalazły się również dane o niespełnionych warunkach programu: 4
wykorzystanie teleinformatyki w opinii około 40% urzędów przyniosło wzrost obciążania pracą według ponad połowy urzędów nie wpłynęło na zmianę uciążliwości procedur obsługi klienta, czy liczbę dokumentów w postaci papierowej posiadanie elektronicznego systemu zarządzania dokumentacją (41% urzędów) wciąż nie przekłada się na wyeliminowanie tradycyjnego obiegu dokumentów papierowych. W zdecydowanej większości urzędów, bez względu na szczebel, funkcjonuje podwójny obieg dokumentów funkcja złożenia wniosku elektronicznego jest dostępna sporadycznie. Po zakończeniu 1 programu informatyzacji państwa powstało nowe podejście do informatyzacji tzw. Informatyzacja Zintegrowana. Schemat takiej informatyzacji został przedstawiony na diagramie (slajd 8) i jest on złożony z 4filarów. 1. Logiczny i skuteczny przepływ informacji powoduje ze administracja dzięki temu bedzie mogła szybciej obywatelowi pomoc w załatwianiu spraw. Głównym założeniem jest to, Ze informatyzacja ma być podporządkowana obiegowi informacji, a nie odwrotnie; 2. Obieg informacji musi być sensowny, czyli nadzorowany przez tego, kto informacji potrzebuje. Właścicielem ma być urzędnik a nie informatyk, bo urzędnik odpowiada za kontakty z obywatelami. Urzędnicy muszą się nauczyć obsługiwać komputery i znać programy, na których pracują; 3. Efektywność kosztowa- rozwiązanie musi dać najlepsze wyniki w stosunku do nakładów finansowych; 4. Państwo jest neutralne technologicznie obywatel w dostępie do usług nie może być ograniczony m.in.: systemem operacyjnym, urządzeniem, z którego korzysta czy to tabletem, komputerem czy smartphonem. Państwo może zmienić firmę świadcząca usługi informatyczne, gdy nie ma korzyści dla obywateli. Strategie na lata 2014-2020 stworzono, gdyż możemy już założyć firmę przez Internet, działa e-rejestacja dla osób bezrobotnych, ale są one często niedopracowane wymagają wiedzy gdzie obywatel musi szukać usług. E-usługi są stworzone dla obywatela i muszą być łatwe do znalezienia i użycia. W tym celu został stworzony Program Zintegrowanej Informatyzacji Państwa. 5
(Slajd 9) Jakie są założenia Programu Zintegrowanej Informatyzacji Państwa PZIP stworzyć jedno miejsce, z którego dostać się można do e-usług. Ma nim być udoskonalona elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (epuap), epuap jest to darmowy podpis elektroniczny jest podstawowym sposobem sprawdzenia tożsamości obywatela w kartotekach administracji publicznej; narzędzia informatyczne mają być wykorzystane dla otwartego rządu. Narzędzia informatyczne będą włączać obywateli w podejmowanie decyzji i wykorzystywać tożsamość obywateli; wykorzystać potencjał informacji sektora publicznego. Dostęp do tych informacji to nie tylko większa przejrzystość administracji publicznej, lecz również ważny czynnik rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Poszerza to uczestnictwo w kulturze i podnosi kapitał obywateli, zwiększa ich aktywność i zaangażowanie w życie publiczne. (Slajd 10) Z badań wynika, że 10% w styczniu byłoby gotowych wprowadzić pełną elektroniczną dokumentację medyczną. Ćwiczenia praktyczne: Każdy z uczestników lekcji loguje się na stronie poświęconej statystyce w UE http://epp.eurostat.ec.europa.eu aby wyszukać wykresy z 2013r. odnośnie : 1. Osób, które nigdy nie korzystały z Internetu 2. Osoby korzystające z Internetu wg. Miejsca użytkowania 3. Ile gospodarstw domowych ma dostęp do Internetu ze względu na rodzaj połączenia 4. Poziom dostępu do Internetu- gospodarstwa domowe 5. Osoby korzystające z Internet do poszukiwania informacji związanych ze zdrowiem Wytyczne do zadania: Każda z osób ma sprawdzić dane % związane z Polską Wypisać 5 państw, które są najbardziej rozwinięte Wypisać 5 państw, które są najmniej rozwinięte 6
Przedstawić rozwój Polski od 2006r, czyli od czasu, gdy zostały przeprowadzone strategie informatyzacji Państwa Na zadanie uczestnicy mają 20min. Następnie zgłaszają się i opisują jeden z wykresów. Każda osoba opisująca wykres wyciąga wnioski odnośnie stanu Polski oraz to jak Polska rozwinęła się w technologii informacyjnej oraz to jak się klasuje w porównaniu z innymi krajami UE. Podsumowanie: Administracja publiczna realizuje dziś kilkaset projektów informatycznych. 29 priorytetowych projektów jest finansowanych z funduszy europejskich. Są projekty nie w pełni zrealizowane. UWAGI OGÓLNE ZWIĄZANE Z DOTYCHCZASOWYM SPOSOBEM PROWADZENIA PROJEKTÓW i są to m.in.: 1. Brak kompleksowego i perspektywicznego podejścia. 2. Przygotowywanie i wdrażanie projektów informatycznych nie jest skoordynowane. 3. Nie ma kompleksowej wizji, czego potrzebuje użytkownik. 4. Dominuje perspektywa techniczno sprzętowa. Np. w jednym z projektów realizowanych przez Policję wydano 100% budżetu. Pieniądze poszły na sprzęt, ale nie działa jeszcze wiele usług, które planowano. W efekcie obywatele nie korzystają z systemu tak, jakby mogli. 5. Część projektów nie posiada logicznego sposobu realizacji. Np. projekt pl.id zakładał, że najpierw zacznie się wydawać obywatelom dowód osobisty z chipem elektronicznym, a dopiero potem będą powstawały usługi, z których korzystanie możliwe będzie dzięki potwierdzeniu tożsamości nowym dowodem. To tak, jakby chcieć sprzedawać smartphone a lub tablet, choć nie ma jeszcze podstawowych aplikacji, nie ma dostępu do sieci, nie ma też sklepu z programami lub plikami, z których użytkownicy mogliby korzystać. 6. W czasie wdrażania projektów nie dzieli się na etapy w sensie materialnofinansowym. Niektóre projekty rozliczane są dopiero po zamknięciu umów z podwykonawcami (zapłaceniu faktur). Nie da się w taki sposób realnie oceniać zaawansowania projektu pod względem merytorycznym. 7. Efekty projektów mogą nie zadowalać, jeśli rozliczenie zbyt wielu z nich skumuluje się w końcowej fazie okresu budżetowania Unii Europejskiej. W natłoku projektów ich ocena skupi się na rozliczeniu formalnym, a nie na realnych korzyściach dla obywateli. 8. Różne instytucje rozwijały do tej pory równolegle systemy, nie myśląc o tym, by były kompatybilne i komunikowały się ze sobą. 7
9. Rozwiązania nie są dostosowywane do realnych i zmieniających się w czasie potrzeb użytkowników. Projekt pl.id przewidywał np. centralizację aktów stanu cywilnego, a będzie możliwe to dopiero wtedy, gdy Parlament dokona zmian w odpowiednich ustawach. 10. Brakuje analiz kosztów utrzymania projektów, sieci oraz systemów po wdrożeniu. Pieniądze na utrzymanie systemu wspierającego ogólnopolski numer alarmowy 112 były zagwarantowane w ramach jednego z projektów do końca marca 2012 r. Ani w studium wykonalności, ani w samym wniosku projektowym nie zajęto się tym, jak utrzymać sieć po zakończeniu projektu. 11. Niewystarczająca jest współpraca z klientami. Widać to np. przy realizacji epuap, systemu, dzięki któremu obywatele powinni móc załatwiać sprawy urzędowe za pośrednictwem Internetu. epuap działa, problemem jest jednak to, że udostępnia zbyt mało usług, więc obywatele nie korzystają z systemu. Według danych na koniec listopada 2011 roku tylko 258 urzędów zainstalowało aplikację zakładanie działalności gospodarczej ; 374 - aplikację udostępnienie rejestru wyborców. Skoro tylko 10 15% gmin instaluje daną aplikację, to nie możemy mówić o ogólnopolskiej usłudze. Jednym z powodów jest to, że ministerstwa tworzą wzory formularzy bez współpracy z samorządami. W efekcie samorządy nie są zainteresowane wdrożeniem danego zadania na platformie elektronicznej. 12. Harmonogramy oraz budżety wielu projektów nie uwzględniają fazy testowania. 8
Bibliografia http://www.piit.org.pl/_gallery/18/66/1866/7436.pdf strona WWW poświęcona strategii rozwoju społeczeństwa informatycznego na lata 2007-2013 http://szs.mac.gov.pl/ strona WWW poświęcona strategii rozwoju informacyjnego do 2013 http://szs.mac.gov.pl/szs/aktualnosci/8996,raport-z-badania-wplywuinformatyzacji-na-dzialania-administracji-publicznej-w-p.html strona WWW poswiecona badaniom informatyzacji na działania administracji publicznej w Polce w 2011 http://www.egospodarka.pl/105245,na-jakim-etapie-znajduje-sieinformatyzacja-sluzby-zdrowia,1,39,1.html strona WWW poświecona informatyzacji służby zdrowia http://mac.gov.pl/aktualnosci/raport-panstwo-20-nowy-start-dla-e-administracji strona WWW Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji http://epp.eurostat.ec.europa.eu strona WWW poswiecona statystyce w UE 9
Slajd 1 Ocena stanu przygotowania obywateli, szkół, przedsiębiorstw i administracji publicznej Polski i ( UE świata) do celowego świadomego korzystania z TI. Podstawy prawne, plany, przyjęte strategie Patrycja Szlachetka www.agh.edu.pl Slajd 2 Uwarunkowania technologiczne i społeczne rozwoju społeczeństwa informacyjnego strategia informatyzacji Polski 2007-2013 jako szybki środek komunikacji społecznej (poczta elektroniczna, komunikatory, platformy C2C 10
Slajd 3 Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 1 czerwca 2005 nakreśla kierunki działań: ustanawia on następujące priorytety rozwoju europejskiego społeczeństwa informacyjnego ukończenie budowy jednolitej przestrzeni informacyjnej, wspierającej otwarty i konkurencyjny rynek wewnętrzny w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego i mediów, wzmocnienie innowacji i inwestycji w badaniach zmierzające do tworzenia nowych i lepszych miejsc pracy, stworzenie integracyjnego europejskiego społeczeństwa informacyjnego, które przyczyni się do wzrostu i powstania nowych miejsc pracy w sposób zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju, z priorytetem położonym na podniesienie poziomu usług publicznych i jakości życia www.agh.edu.pl Slajd 4 Strategia dla Polski na lata 2007-2013 W ramach budowy społeczeństwa informacyjnego realizowane były następujące zadania w latach 2007-2013: a) poprawa warunków funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa b) stymulowanie popytu na usługi świadczone w formie cyfrowej c) zwiększanie podaży usług w formie cyfrowej d) zapewnienie łatwego dostępu do informacji publicznej, oraz ułatwienie powtórnego wykorzystania informacji sektora publicznego W ramach budowy społeczeństwa informacyjnego realizowane będą następujące zadania: a) rozwijanie oferty e-usług publicznych, wykorzystujących zawartość rejestrów publicznych; b) rozbudowa, integracja i usprawnianie systemów informacyjnych organów państwa oraz samorządów; c) dbałość o poszerzanie dostępu do informacji cyfrowej poprzez działania prawne i wspieranie rozwoju komercyjnych usług telekomunikacyjnych; d) stymulację wdrażania technik informacyjnych w sektorze prywatnym, w tym rozwoju rynku usług elektronicznych; e) stymulację wzrostu zainteresowania informacją i upowszechnianie umiejętności jej wykorzystania; f) przeciwdziałanie zagrożeniom społecznym i technologicznym, wynikającym z rozwoju technik informacyjnych. 11
Slajd 5 Slajd 6 Raport z Badania wpływu informatyzacji na działania administracji publicznej w Polsce w 2011 r. Raport z Badania wpływu informatyzacji na działania administracji publicznej w Polsce w 2011 r. wskazuje, że : dzięki wdrożeniu technologii teleinformatycznych w około 40% urzędów wzrosła sprawność załatwiania spraw zwiększyła się liczba innowacyjnych rozwiązań związanych z organizacją pracy zwiększyła się efektywność wykorzystania zasobów urzędów innowacyjność pracowników wykorzystanie teleinformatyki w opinii około 40% urzędów przyniosło wzrost obciążania pracą według ponad połowy urzędów nie wpłynęło na zmianę uciążliwości procedur obsługi klienta, czy liczbę dokumentów w postaci papierowej posiadanie elektronicznego systemu zarządzania dokumentacją (41% urzędów) wciąż nie przekłada się na wyeliminowanie tradycyjnego obiegu dokumentów papierowych. W zdecydowanej większości urzędów, bez względu na szczebel, funkcjonuje podwójny obieg dokumentów. 12
Slajd 7 Raport z Badania wpływu informatyzacji na działania administracji publicznej w Polsce w 2011 r. wskazuje, że 2/3 urzędów propaguje możliwość korzystania przez obywateli z usług administracji publicznej przez Internet. Informację o możliwości realizacji usług za pośrednictwem platformy epuap zawiera ponad 1/3 stron internetowych urzędów strony internetowe urzędów zawierają informacje niezbędne do załatwienia sprawy oraz dają możliwość pobierania formularzy funkcja złożenia wniosku elektronicznego jest dostępna sporadycznie. Slajd 8 Nowe podejście do informatyzacji państwa informatyzacja zintegrowana 2014-2020 13
Slajd 9 Jakie są założenia Programu Zintegrowanej Informatyzacji Państwa PZIP: Stworzyć jedno miejsce, z którego dostać się można do e-usług. Ma nim być udoskonalona elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (epuap), narzędzia informatyczne mają być wykorzystane dla otwartego rządu, wykorzystać potencjał informacji sektora publicznego. Dostęp do tych informacji to nie tylko większa przejrzystość administracji publicznej, lecz również ważny czynnik rozwoju społeczeństwa informacyjnego www.agh.edu.pl Slajd 10 Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analiz i Udostępniania zasobów cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych (P1), Program Informatyzacji Ochrony Zdrowia, wedle opinii jej kierownictwa ma ruszyć w sierpniu 2014 r. i będzie gotowa, by przyjmować pierwsze dane od szpitali Z badania wynika jednak, że jedynie 10% polskich szpitali byłoby gotowych wprowadzić pełną Elektroniczną Dokumentację Medyczną w styczniu 2014 roku 14
Slajd 11 Zadanie http://epp.eurostat.ec.europa.eu Slajd 12 Podsumowanie Brakuje kompleksowego i perspektywicznego podejścia; przygotowywanie i wdrażanie projektów informatycznych nie jest skoordynowane; nie ma kompleksowej wizji, czego potrzebuje użytkownik; dominuje perspektywa techniczno sprzętowa; część projektów powstaje od końca - nie ma logicznej sekwencyjności w ich opracowywaniu i realizacji; w czasie wdrażania projektów nie dzieli się na etapy w sensie materialnofinansowym; różne instytucje rozwijały do tej pory równolegle systemy, nie myśląc o tym, by były kompatybilne i komunikowały się ze sobą; rozwiązania nie są dostosowywane do realnych i zmieniających się w czasie potrzeb użytkowników; brakuje analiz kosztów utrzymania projektów, sieci oraz systemów po wdrożeniu; harmonogramy oraz budżety wielu projektów nie uwzględniają fazy testowania. 15