Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO
Planowanie rozwoju placówki oświatowej
Czym jest planowanie rozwoju placówki? Planowanie rozwoju jest wyjściem ponad bieżące postrzeganie problemów placówki, a więc tym, co robimy na co dzień, a ponadto projektowaniem działań ukierunkowanych na realizację przedsięwzięć długofalowych o odległym, kilkuletnim horyzoncie czasu. Jest aktywnym podejściem do przyszłości.
Co zyskujemy planując rozwój? przyspieszenie rozwoju placówki lepsze wykorzystanie posiadanych zasobów bardziej konsekwentne reagowanie na wyzwania płynące z otoczenia [ dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb lokalnej społeczności ] poczucie kierunku działania [wizja, misja, priorytety, cele] dystans do spraw bieżących
budowanie zespołu możliwość zespołowego uczenia się przyjazny klimat dla wprowadzania zmian pomysły na pokonanie konkurencji coraz liczniej pojawiającej się na rynku usług edukacyjnych nakręcenie spirali sukcesu uzyskanie spójnego programu placówki oświatowej
Jakie podejścia stosować przy planowaniu rozwoju placówki? EKSTRAPOLACJA To przewidywanie trendów rozwoju na podstawie zjawisk, procesów czy zdarzeń zachodzących w przeszłości oraz teraźniejszości i przyjęcie założenia, że przyszłość jest kontynuacją dnia dzisiejszego.
ANTYCYPACJA To uznanie braku ciągłości pomiędzy tym, co dzieje się obecnie a przyszłością; założenie, że przyszłe zjawiska, procesy i zdarzenia będą zasadniczo różne od tych, których obecnie doświadczamy.
Kilka metod i technik przydatnych przy planowaniu rozwoju placówki. metoda 4 kroków metoda planowania z przyszłości metoda planowania kroczącego technika gwiazdy pytań technika listy pytań
Metoda czterech kroków Wersja A [ ekstrapolacja] Wersja B [ antycypacja] 1. Gdzie jesteśmy? 1. Dokąd zmierzamy? 2. Dokąd zmierzamy? 2. Gdzie jesteśmy? 3. Jak tam dojdziemy? 3. Jak tam dojdziemy? 4. W jaki sposób sprawdzimy, że tam doszliśmy? 4. W jaki sposób sprawdzimy, że tam doszliśmy?
Metoda planowania z przyszłości przeniesienie się w przyszłość i stworzenie realistycznej wizji tego, co chcemy osiągnąć określamy cele oraz określamy terminy ich osiągnięcia opracowujemy szczegółowe plany do osiągnięcia poszczególnych celów określamy zasoby oraz warunki, jakie potrzebne są do wykonania planów
Planowanie kroczące Polega na systematycznym dopisywaniu do już istniejącego planu wieloletniego [np. 3 letniego] treści dotyczącej dowolnego przedziału czasu [na przykład roku szkolnego]. Dzięki temu plan nie urywa się po wyczerpaniu trzyletniego okresu. Zapewnia to płynność planowania i nie pozwala traktować go jako działania okazjonalnego.
Gwiazda pytań pytanie po co? - dotyczy celu który zamierzamy osiągnąć pytanie co? - dotyczy zadań które chcemy podjąć pytanie kto? - dotyczy jego wykonawców pytanie jak? - określa metody działania pytanie kiedy? - precyzuje daty pytanie gdzie? - określa miejsce akcji pytanie za ile? -
SZCZEGÓŁOWY PLAN ZADAŃ Pytania / Zadania Co? Kto? Jak? Kiedy? Gdzie? 1. 2. 3. 4. 5.
ZAPRASZAM PAŃSTWA NA PRZERWĘ!
Technika listy pytań 1. Jaki jest cel? 2. Po czym poznamy, że go zrealizowaliśmy? 3. Jak to ocenimy? 4. Jakie zadania należy wykonać aby osiągnąć cel? 5. Kto i co wykona? 6. Kto będzie tym kierować? 7. Kiedy nastąpi start a kiedy zakończenie zaplanowanych działań? 8. W jaki sposób zadania będą wykonywane? 9. Ile czasu przeznaczamy na wykonanie zadań? [dziennie,tygodniowo] 10. Jakie zasoby rzeczowe są potrzebne do wykonania zadań? 11. Jak je pozyskać? 12. Co ułatwi oraz co utrudni realizację planu? 13. Jak monitorować postępy i korygować nieprawidłowości? 14. Jak zorganizować świętowanie sukcesu? 15. Jak nagrodzić osoby zaangażowane w realizację postawionego celu?
Jaką procedurę przyjąć dla planowania rozwoju placówki oświatowej? 1. Rozpoznanie istniejącej sytuacjiwewnętrznej i zewnętrznej [czyli określenie mocnych i słabych stron placówki] 2. Stworzenie wizji tego, co chcemy osiągnąć
3. Sformułowanie misji, czyli ogólnego celu działania. 4. Określenie celów dla urzeczywistnienia wizji i misji, czyli kierunków rozwoju. 5. Opracowanie planów zadań służących realizacji poszczególnych celów. 6. Ustalenie sposobów monitoringu i ewaluacji wdrożenia programu. Przytoczona procedura odnosi się zarówno do podejścia ekstrapolacyjnego jak i antycypacyjnego
Jakie informacje dla planujących rozwój placówki oświatowej płyną z otoczenia na temat wyzwań przyszłości?
prognozy oświatowe [lokalne, regionalne, krajowe i międzynarodowe, zwłaszcza europejskie] dokumenty MEN na temat wdrażanej obecnie reformy programowej dane GUS dotyczące sytuacji demograficznej i wskaźników skolaryzacji założenia gminnej, powiatowej, regionalnej polityki oświatowej, polityki zatrudnienia, a także inne ważne dla szkół miejscowe prognozy rozwoju [ np. analiza rynku pracy, analiza struktury bezrobocia, założenia polityki gospodarczej względem małych i średnich firm]
Kiedy i jak stosować analizę SWOT? akronim, pochodzi od pierwszych liter angielskich terminów: mocne strony S trenghts słabe strony W eaknesses szanse O pportunities zagrożenia - T hreats
Mocne i słabe strony: oferty edukacyjnej kadry [ zasobów ludzkich] bazy [zasobów rzeczowych] specyficznych zasobów np: programów autorskich, wymiany młodzieży, fundacji wspierającej placówkę, certyfikatu ISO, itp. rodziców- stopnia ich zaangażowania w rozwiązywanie problemów placówki, np. współdziałania w sprawach wychowawczych.
Szanse i zagrożenia w stosunku do: instytucji edukacyjnych sytuacji demograficznej lokalnych władz samorządowych czy rządowych i kreowania przez nie polityki oświatowej rynku pracy czyli zapotrzebowania na absolwentów reformy systemu edukacji
Kilka uwag co do analizy SWOT: nie ma obiektywnych mocnych i słabych stron, jak również szans i zagrożeń dostrzeżenie mocnych i słabych stron często nie jest łatwe dojście do konsensusu w sprawie mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń wymaga zwykle czasu i negocjacji określanie mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń należy powtarzać co pewien czas Stosowanie precyzyjnych określeń SWOT Należy zachowa równowagę między ocenianymi stronami
MOCNE STRONY Jakie są mocne strony naszych pracowników? W czym tkwi siła kadry kierowniczej? Czym pozytywnym charakteryzują się dzieci i młodzież naszej placówki? Czym dodatnim wyróżnia się nasza oferta edukacyjna? Jakie pozytywne przesłania kierujemy do uczniów w programie wychowawczym? Czym pozytywnym wyróżnia się baza naszej placówki? W czym rodzice wspierają placówkę? Jakie pozytywne przesłania wysyła placówka do otoczenia? SŁABE STRONY Jakie są słabe strony naszych pracowników? Co jest słabością kadry kierowniczej? Czym negatywnym charakteryzują się dzieci i młodzież naszej placówki? Jakie są słabe strony naszej oferty edukacyjnej? Jakie przejawy patologii utrudniają pracę wychowawczą? Czym negatywnym wyróżnia się baza naszej placówki? Czego placówka może się obawia ze strony rodziców? Jakie negatywne przesłania wysyła placówka do otoczenia?
SZANSE ZAGROŻENIA Jakie zjawiska i procesy zachodzące w lokalnym środowisku mają korzystny wpływ na działalność placówki? Jakie zjawiska i procesy zachodzące w dalszym otoczeniu mają pozytywny wpływ na działalność placówki? W czym inne placówki mogą wesprzeć naszą? W czym samorząd lokalny może wspomóc placówkę? W czym mogą nas wesprzeć instytucje społeczne, gospodarcze (lokalne środowisko)? Co pozytywnego do działań placówki mogą wnieść absolwenci? Jakie zjawiska i procesy zachodzące w lokalnym środowisku mają niekorzystny wpływ na działalność placówki? Jakie zjawiska i procesy zachodzące w dalszym otoczeniu mają negatywny wpływ na działalność placówki? Czego może się nasza placówka obawiać ze strony innych placówek? Czego może się nasza placówka obawiać ze strony samorządu lokalnego? Czego może się nasza placówka obawiać ze strony instytucji społecznych, gospodarczych (lokalne środowisko)? Jakich zagrożeń placówka może się obawiać ze strony absolwentów?
Przy analizie SWOT należy rozważyć, czy planując rozwój placówki: 1. stawiać na mocne strony; 2. minimalizować słabe; 3. zmieniać słabe w mocne 4. wykorzystywać szanse 5. przeciwdziałać zagrożeniom 6. zmieniać zagrożenia w szanse