Świat jest wspaniałą książką, z której Ci, co nigdy nie oddalili się od domu, przeczytali tylko jedną stronę. Św. Augustyn z Hippo Przedszkolny turysta projekt organizacji wycieczek, dzięki którym dzieci poznają miasto Kraków. Autorzy projektu: mgr Magdalena Mazgaj, mgr Elżbieta Basista. Projekt ten przeznaczony jest dla dzieci 5,6-letnich. Czas realizacji zadań objętych projektem został przewidziany na okres 18 miesięcy, z możliwością kontynuacji w latach późniejszych. Wszyscy nauczyciele wiedzą, że poznawanie bezpośrednie świata np. na wycieczkach, wzbogaca osobowość dziecka, rozwija pamięć i wyobraźnię, a przede wszystkim sprzyja trwalszemu zapamiętywaniu nowych treści, uczy radości bycia z innymi. Wycieczki jako jedna z podstawowych form pracy wychowawczo-dydaktycznej i działalności krajoznawczo-turystycznej odgrywają ważną rolę w kształtowaniu postaw dzieci. Na szczególną uwagę zasługuje aspekt sprawnościowy i rekreacyjny wycieczek. Ruch na świeżym powietrzu wpływa dodatnio na wzrost i rozwój organizmu ludzkiego. Wspólne przebywanie w czasie wolnym jest doskonałym sposobem na integrację grupy, przekazanie w warunkach zabawy wartości wychowawczych i patriotycznych. Dzięki proponowanemu projektowi dzieci będą mogły także poznać swoje miasto, poprzez obserwację rzeczywistości, rozwinąć wiedzę o kulturze swojej miejscowości i regionu. Kontakt dziecka ze światem lokalnym i regionalnym wytwarza więź, tożsamość i przywiązanie do swoje małej ojczyzny i kształtuje postawę zaangażowania się w funkcjonowanie własnego środowiska. 1
Tworząc ten projekt miałyśmy na uwadze uświadomienie dzieciom i rodzicom wartości i walory turystyki pieszej, zachęcanie do aktywnego, zdrowego i twórczego spędzania czasu. Zachęcone przez dzieci, które bardzo lubią każdą formę aktywności ruchowej, postanowiłyśmy stworzyć projekt, który połączyłby "przyjemne z pożytecznym". I tak powstał Projekt Wycieczek po Krakowie i okolicy Przedszkolny turysta". Podstawą projektu jest popularyzacja turystyki pieszej i krajoznawstwa. Cele główne: zachęcenie najmłodszych do uprawiania wędrówek pieszych i poznawania ojczystego kraju, a przede wszystkim okolicy miejsca zamieszkania; podnoszenie kondycji zdrowotnej i sprawności fizycznej; wspomaganie rodziny w procesie aktywnego i zdrowego wychowania; poznanie bliższego i dalszego regionu, jego środowiska przyrodniczego, tradycji, zabytków kultury, historii oraz baśni i legend. Cele szczegółowe: dziecko: rozumie potrzebę aktywnego wypoczynku i wyrabia w sobie nawyk czynnego spędzania czasu wolnego; poznaje i stosuje podstawowe zasady bezpieczeństwa w czasie poruszania się po drogach, ulicach i w podróży, i w trakcie całej wycieczki; uczy się umiejętności obserwacji środowiska i wyciągania wniosków; nabywa umiejętności współpracy w grupie i dostrzega wartości kontaktów przyjacielskich; rozumie konieczność ochrony środowiska naturalnego; wie, jak bezpiecznie korzystać z publicznych środków transportu. 2
obszary podstawowe: Realizacja Podstawy Programowej 6/5 próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie; 9/1 przejawia, w miarę swoich możliwości, zainteresowanie wybranymi zabytkami i dziełami sztuki oraz tradycjami i obrzędami ludowymi ze swojego regionu; 9/3 wykazuje zainteresowanie malarstwem, rzeźbą i architekturą (także architekturą zieleni i architekturą wnętrz); 5/3 jest sprawne fizycznie lub jest sprawne w miarę swoich możliwości, jeżeli jest dzieckiem mniej sprawnym ruchowo; 6/2 orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu; obszary dodatkowe: 1/2 przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych; 1/3 w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań; 3/1 zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym; 3/2 mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji; 3/3 uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi o ważnych sprawach; 3/4 w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach; 7/1 wie, jak należy się zachować na uroczystościach, np. na koncercie, festynie, przedstawieniu, w teatrze, w kinie; 3
13/4 rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów; 14/7 rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu. 15/2 zna nazwę miejscowości, w której mieszka, zna ważniejsze instytucje i orientuje się w rolach społecznych pełnionych przez ważne osoby, np. policjanta, strażaka; 15/3 wie, jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce, a stolicą Polski jest Warszawa; 15/4 nazywa godło i flagę państwową, zna polski hymn i wie, że Polska należy do Unii Europejskiej; 15/5 wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa. Metody pracy wykorzystane w projekcie: wielozmysłowe poznawanie świata poprzez własne doświadczenie zdobyte drogą obserwacji, przeżywania i działania; metody czynne, oparte na organizowaniu aktywnego udziału dziecka, na zasadzie partnerstwa; metoda dominująca to bezpośrednia obserwacja rzeczywistości. Zawarte treści mają umożliwić dzieciom zdobycie podstawowej wiedzy na temat naszego regionu, miejsc pamięci narodowej i zabytków w naszym mieście i jego okolicach, jak również zachęcić dzieci i dorosłych do uprawiania turystyki pieszej. Zasady obowiązujące podczas realizacji projektu: o sugestywne zapraszanie do udziału, bez stwarzania sytuacji przymusu; o podkreślanie wartości płynących z nawiązania kontaktów z innymi uczestnikami wycieczek; o stwarzanie szansy przeżycia czegoś nowego w grupie rówieśników; o unikanie rywalizacji i eliminowanie rywalizacji na rzecz współpracy; 4
o wyzwalanie zachowań sprzyjających włączeniu się wszystkich do aktywnego udziału. Realizację projektu rozpoczyna się we wrześniu 2014 r.. Wycieczki będą odbywały się w sobotę, raz w miesiącu. Z tygodniowym wyprzedzeniem pojawi się informacja o jej organizacji na tablicy w przedszkolu, jak również będzie zamieszczone o niej ogłoszenie na stronie Internetowej naszej placówki. Do każdej wycieczki będzie przygotowana mapa dla dzieci, na której zamieścimy ważne punkty wycieczki z miejsce do zaliczenia pieczątką. Na koniec wycieczki dzieci otrzymają specjalnie przygotowaną odznakę zaliczającą poznanie danej części Krakowa. W trakcie wycieczek będziemy poruszać się z pomocą Komunikacji Miejskiej. Koszty wycieczek będą obejmować bilet MPK oraz ewentualnie bilet wstępu do zwiedzanych miejsc. Podczas wycieczek będą wykonywane zdjęcia, które za zgodą rodziców ukażą się na przedszkolnym telebimie oraz na stronie Internetowej naszej placówki. Systematycznie będzie też prowadzona kronika wycieczek. Projekt ten został przeze nas przygotowany do wdrożenia i realizacji w grupie chętnych dzieci 5,6-letnich. Treści, sposoby realizacji, oczekiwane osiągnięcia Zdobycie Korony Krakowa 1. Wycieczka na Kopiec Kraka poznanie terenów Podgórza. Pierwszą wycieczkę planujemy w okolice najstarszego kopca krakowskiego legendarnego pierwszego władcy miasta państwa Krakowa. - poznają lub przypomną sobie legendę o Krakusie, - usłyszą opowieść o pracach archeologicznych, dzięki którym wykopano rodzaj zapinki do ubrania, - oglądną panoramę miasta, - poznają krótko historię dzielnicy Podgórze, - skorzystają z możliwości zabawy ruchowej w Parku Bednarskiego, - zetkną się z miejscami związanymi z dramatycznymi czasami II Wojny Światowej w Krakowie. 5
pętla tramwajowa os. Piastów, Cmentarz Podgórski, Kopiec Kraka, kładka nad Aleją Powstańców Śląskich, Stadion Korony, Park Bednarskiego, Rynek Podgórski Kościół Św. Józefa, ul. Kalwaryjska, Plac Boh. Getta. 2. Wycieczka na Kopiec Wandy poznanie terenów Nowej Huty. Wycieczka zorganizowana będzie na najstarszą część Nowej Huty. - poznają lub przypomną sobie legendę o Wandzie, - oglądną panoramą miasta, - poznają historię powstania najmłodszej dzielnicy Krakowa, - skorzystają z możliwości zabaw ruchowych na łące pod kopcem, - poznają obiekty sportowe klubu Hutnik oraz Com Com Zone, - poznają krótko historię Klasztoru w Mogile, poznają architekturę i wnętrze Bazyliki, ze szczególnym oglądnięciem malarstwa ściennego Stanisława Samostrzelnika, - oglądną Kościół św. Bartłomieja. Pętla tramwajowa os. Piastów, Kopiec Wandy, ul. Ptaszyckiego, Klub Sportowy Hutnik, Com Com Zone, ul. Klasztorna Klasztor w Mogile, Kościół św. Bartłomieja. 3. Wycieczka na Kopiec Kościuszki poznanie terenów Salwatora. - poznają historyczną postać Tadeusza Kościuszki, - oglądną panoramę miasta, - zwiedzą wystawę figur woskowych najsławniejszych Polaków, - dowiedzą się kim był Stanisław Lem, - zwiedzą Błonia Krakowskie, stadion Zwierzyniecki K. S., - nabierają odporności na dłuższe wyprawy piesze, - nawiązują rozmowy podczas spaceru, - potrafią zorganizować sobie zabawy w celu uatrakcyjnienia spaceru. Rondo Piastowskie, pętla tramwajowa Salwator Klasztor Norbertanek, Kościół Najświętszego Salwatora, Kościół św. Małgorzaty i św. Judyty, Cmentarz Salwatorski poszukiwanie grobu Stanisława Lema, Kopiec Kościuszki, Błonia Krakowskie. 6
4. Wycieczka na Kopiec Piłsudskiego poznanie terenów Lasu Wolskiego. - poznają historyczną postać generała Józefa Piłsudskiego, - podziwiają panoramę miasta, - obserwują naturalne środowisko Lasu Wolskiego, Wzgórza Sowiniec i Doliny Panieńskich Skał, - korzystają z aktywności ruchowej podczas spaceru, zwiększają dystans pokonywanych pieszo tras. Rondo Piastowskie, Ogród Zoologiczny, Kopiec Piłsudskiego, Dolina Panieńskich Skał, Stadion Cracovia. 5. Wycieczka Pomniki Starego Miasta Krakowa. - poznają najstarszą część miasta, najważniejsze zabytki, - poznają historyczne postacie związane z miastem, - potrafią zachować bezpieczeństwo podczas wycieczki w miejsce, gdzie jest dużo turystów, - uczą się obserwować otoczenie podczas przejścia, szczególnie zwracają uwagę na ozdoby kamienic. Pętla tramwajowa os. Piastów, Dworzec Główny, Planty, Teatr Słowackiego, Rynek Główny, ul. Grodzka, Plac Franciszkański, Collegium Novum, Planty, Plac Grunwaldzki. 6. Wycieczka Kazimierz miasto w Krakowie. - znają historię powstania miasta Kazimierz, - wiedzą, jak na mapie wygląda ta dzielnica, - potrafi odczytać znaki dla turystów, - znają najważniejsze zabytki Kazimierza, - potrafi korzystać z wystawy Muzeum Inżynierii Miejskiej, - wiedzą, jak wyglądały dawne tramwaje oraz samochody. Pętla tramwajowa os. Piastów, al. Dietla, Kościół Na Skałce, Kościół św. Katarzyny, Plac Nowy, ul. Szeroka, Muzeum Inżynierii Miejskiej, Kościół Bożego Ciała, Plac Wolnica, Kładka Bernatka. 7
7. Wycieczka Nowa Huta moja dzielnica. - poznają historię Nowej Huty najstarszy budynek, - znają najważniejsze miejsca w tej części miasta, - wiedzą, że w Nowohuckim Centrum Kultury można skorzystać z różnorodnych zajęć rozwijających talent, - poznają budowę czołgu. Pętla autobusowa os. Piastów, os. Wandy, os. Ogrodowe, os. Na Skarpie, Muzeum PRL-u, Plac R. Reagana, Plac Aleja Róż, Urząd Miasta, Szkoła Aspirantów Straży Pożarnej, Muzeum Czynu Zbrojnego, Teatr Ludowy. 8. Wycieczka - Łobzów dzielnica z Zamkiem Królewskim. - poznają historię dzielnicy Krakowa, - oglądają Zamek Królewski w Łobzowie, - poznają stary stadion piłkarski WKS Wawel, - poznają rodzaje parków miejskich: Parkim. Św. Wincentego a Paolo, Park Krakowski, Park Młynówka Królewska. Rondo Piastowskie, Aleja Mickiewicza, ul. Królewska, ul. Podchorążych, ul. Piastowska, ul. Lea, Plac Inwalidów. 9. Wycieczka Dąbie dzielnica nad Wisłą. - wiedzą, jak się nazywa najdłuższa rzeka Polski, w którym kierunku płynie, - poznają zastosowanie śluzy, - wiedzą, czym różni się most: kolejowy, samochodowy, pieszy i śluza, - potrafi zachować się bezpiecznie nad wodą, - umieją znaleźć miejsce do zabawy w nowym terenie. Pętla tramwajowa os. Piastów, Staw Dąbski, Wały Wiślane, ul. Grzegórzecka. 8
10. Wycieczka Kleparz Florencja w Krakowie. - poznają historię Kleparza i jego ważne miejsca, znają wytłumaczenie znaczenia słów Florencja w Krakowie, - poznają zasady korzystania z dworca kolejowego, obserwują ruch pociągów, zaznajamiają się ze sposobem korzystania z rozkładu jazdy, - wiedzą, że w ważnych miejscach miasta są miniaturowe makiety, potrafią z nich właściwie korzystać, - znają różnicę między różną zabudową miasta, rozpoznają pałace. Rondo Piastowskie, Aleja J. Słowackiego, Nowy Kleparz, ul. Helclów, ul. Pędzichów, ul. Szlak, ul. Warszawska, ul. Ogrodowa, Dworzec Główny, ul. Kurniki, Plac J. Matejki, ul. Basztowa, Rynek Kleparski. 11. Wycieczka Dębniki miasto na drodze do Tyńca. - korzystają z aktywności ruchowej w miejscach do tego przeznaczonych, - poznają zasadę działania zegara słonecznego, - poznają budowle z różnych miejsc świata, - wiedzą, że są miejsca w miastach, które słyną z tego, że mieszkał w nich sławny człowiek, - potrafią się poruszać częścią rekreacyjną ścieżki dla pieszych, Pętla tramwajowa os. Piastów, ul. Kapelanka, Ul. Gen. B. Zielińskiego, ul. Tyniecka, ul. Praska, Rynek Dębnicki. Ewaluacja projektu: Wystawa prac plastycznych dzieci inspirowanych odbytymi wycieczkami, Ankieta dla rodziców. 9