KONSPEKT WYKŁADY Z PRZEDMIOTU



Podobne dokumenty
Warszawa, dnia 29 maja 2012 r. Poz. 608 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ 1) z dnia 16 maja 2012 r.

UZGODNIENIE STANDARDÓW BEZPIECZEŃSTWA TUNELI droga ekspresowa S19 - VIA CARPATIA

Izolacja przeciwwodna. dwie szczelne wanny, tunel Wisłostrady, Warszawa, etap

projekt z dnia 5 kwietnia 2007

Wentylacja wybranych obiektów podziemnych

Wniosek. o przyłączenie systemu sygnalizacji pożaru obiektu do stacji odbiorczej alarmów pożarowych (SOAP) w Komendzie Miejskiej PSP w Słupsku.

WYTYCZNE ZABEZPIECZENIA PRZECIWPOŻAROWEGO

PROGRAM FUNKCJONALNO-UŻYTKOWY

Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej Biuro Rozpoznawania Zagrożeń

Systemy wentylacyjne dla projektów infrastrukturalnych, takich jak metro, drogi i tunele kolejowe, oraz kopalnie.

ZANE Z WDROŻENIEM SPECYFIKACJI W POLSCE

... stopień, imię i nazwisko ... stanowisko

PRĘDKOŚC NA DROGACH W POLSCE. Samochody osobowe, motocykle, ciężarowe o DMC < 3,5t (DMC dopuszczalna masa całkowita) Droga jednojezdniowa

Projekt tymczasowej organizacji ruchu

WYMAGANIA DLA TABORU ZGODNIE Z TSI BEZPIECZEŃSTWO W TUNELACH KOLEJOWYCH

MINISTRÓW TRANSPORTU 1 oraz SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 2. z dnia r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych 3

Ocena zagrożenia na sieci dróg na podstawie doświadczeń programu EuroRAP. Marcin Budzyński, Karol Romanowski Politechnika Gdańska

PROJEKT ORGANIZACJI RUCHU

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Zarządzanie bezpieczeństwem w tunelu pod Martwą Wisłą w Gdańsku

Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej Budynek Ikar SGGW Warszawa, ul. Nowoursynowska 161

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

EKSPERTYZA TECHNICZNA STANU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ /WYCIĄG/ DLA

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI

8. Przejazd Witkowo Pierwsze-Agrofirma km 166,297

PROJEKT TYMCZASOWEJ ORGANIZACJI RUCHU

Optymalizacja inwestycji remontowych związanych z bezpieczeństwem pożarowym dzięki wykorzystaniu technik komputerowych CFD

9. Przejazd Witkowo Drugie km 168,202

Projekt inwestycji dot. wdrożenia elementów Inteligentnego Systemu Transportu wraz z dynamiczną informacją pasażerską oraz zakupem taboru autobusowego

SPRAWIE UZGADNIANIA PROJEKTU BUDOWLANEGO POD WZGLĘDEM OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

1. Przejazd Nowy Klukom - km 129,786

Metody i środki techniczne uspokojenia ruchu kołowego - aspekty prawne (IV)

OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

2. Programy szkolenia w zakresie poszczególnych przedmiotów

Spis treści Podstawa prawna projektu. 2. Zakres opracowania. 3. Charakterystyka układu drogowego. 4. Projektowana organizacja ruchu

3. Przejazd Gostyczyn - km 136,639

Projekt tymczasowej organizacji ruchu

SZPITALA WOJEWÓDZKIEGO W POZNANIU

Systemy wentylacji pożarowej tuneli drogowych

Warszawa, dnia 14 grudnia 2015 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 1) z dnia 2 grudnia 2015 r.

ROZPOZNANIE MOŻLIWOŚCI WYKONANIA LEWOSKRĘTU Z DROGI KRAJOWEJ NR 5 w m. Kryniczno.

PROJEKT CZASOWEJ ORGANIZACJI RUCHU

1. Przejazd Ziemomyśl A (I) km 142,687

DOKUMENTACJA PROJEKTOWA

DECYZJA Nr 321/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 28 listopada 2003 r.

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

ORGANIZACJA RUCHU NA CZAS: REMONTU PRZEPUSTU DROGOWEGO W CIĄGU UL. ROPCZYCKIEJ NAD ROWEM ŚWIĄTNICA W POZNANIU

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 1

4. Przejazd Morzyca km 157,291

Instalacje i urządzenia elektryczne oraz technologiczne powinny zapewniać ochronę przed powstaniem pożaru, wybuchem i innymi szkodami.

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA 1. OPIS TECHNICZNY 2. RYSUNKI TECHNICZNE

2. Przejazd Ziemomyśl A (II) km 145,728

PROJEKT DOCELOWEJ ORGANIZACJI RUCHU DLA ZADANIA PN. BUDOWA CHODNIKA WZDŁUZ UL. BRZOZOWEJ W BRZEZINCE

Znaki informacyjne Znak D-6 przejście dla pieszych" oznacza miejsce przeznaczone do przechodzenia pieszych w poprzek drogi.

MOŻLIWOŚCI NOWOCZESNYCH ZINTEGROWANYCH SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA RUCHEM NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU WARSZAWSKIEGO

SRT TSI CR Bezpieczeństwo w tunelach kolejowych. Wprowadzenie do normy. Jolanta Maria Radziszewska-Wolińska

Geometria osi drogi. Elementy podlegające ocenie jednorodności

System zapobiegania zadymieniu EXIT ZZ

P R O J E K T STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU DROGOWEGO NA DRODZE GMINNEJ DOJAZDOWEJ DO GRUNTÓW ROLNYCH W M. MAZIARNIA

Kurs audytu brd Politechnika Gdańska

Wentylacja wybranych obiektów podziemnych

Widoczność oznakowania pionowego D-6

OPIS TECHNICZNY DO PROJEKTU STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU

Nr Kod działu Opis działu i temat działu W Zakres egzaminu teoretycznego dla wszystkich kategorii pojazdów (20 pytań z wiedzy podstawowej) Wa_ Zasady

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

Samochodem po Europie

Wentylacja wybranych obiektów podziemnych

PROJEKT STAŁEJ ORGANIZACJI RUCHU

1999 NR 43 POZ. 430 Z PÓŹN. ZM.)

PROJEKT ORGANIZACJI RUCHU

ZIELONA GÓRA ul. Browarna 1 tel./fax

PROJEKT DOCELOWEJ ORGANIZACJI RUCHU DROGOWEGO

PROJEKT ARCHITEKTONICZNO BUDOWLANY REJPROJEKT. Most w km dr. powiatowej nr 2604L w m. Wilków

ZAGROŻENIA WYSTĘPUJĄCE PODCZAS PRZEJAZDU TUNELAMI

1. Spis zawartości opracowania 1. Spis zawartości opracowania 2. Spis rysunków 3. Karta uzgodnień 4. Opis techniczny 5. Rysunki. 2.

Projekt czasowej organizacji ruchu drogowego na czas wyłączenia chodnika w ciągu drogi gminnej ul. Kościuszki

Wstępne propozycje tematów prac dyplomowych:

PROJEKT ORGANIZACJI RUCHU I OZNAKOWANIA ROBÓT

EFEKTYWNOŚĆ SYSTEMU ZARZĄDZANIA RUCHEM WWARSZAWIE SEBASTIAN KUBANEK. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie

Infrastruktura drogowa chroniąca pieszych

6. Przejazd Strzebielewo Pyrzyckie km 163,057

Wpływ systemu ITS w Tychach na poprawę poziomu bezpieczeństwa ruchu pieszych

Przeciwpożarowe zaopatrzenie w wodę oraz drogi pożarowe Budynek Ikar SGGW Warszawa, ul. Nowoursynowska 161

Gmina Kozienice ul. Parkowa Kozienice STAŁA ORGANIZACJA RUCHU

SPIS ZAWARTOŚCI. 1. Wytyczne do opracowania instrukcji bezpieczeństwa przeciwpożarowego dla remontowanego budynku

Zmiana dotycząca wysokości drogi ewakuacyjnej ( 242 ust. 3) 3. Wysokość drogi ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej 2,2 m, natomiast wysokość

PRO-KOM ZAKŁAD USŁUG PROJEKTOWYCH mgr inż. Krzysztof Sawczuk Olecko, ul. Sokola 3/27 tel.(087)

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. W BYTOMIU

Projekt zawiera: Część tekstową: I. Opis techniczny II. Zestawienie oznakowania. Część rysunkową: 3. Projekt zagospodarowania terenu... rys. 3-3.

SKRAJNIA DROGOWA I ZASADY OZNAKOWANIA OBIEKTÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W SKRAJNI DROGOWEJ

Rola rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych w procesie zapewniania bezpieczeństwa pożarowego w budynkach

Informacja na temat środków bezpieczeństwa i sposobu postępowania w przypadku wystąpienia poważnych awarii.

7. Przejazd Szczecin Sławociesze km 193,298

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI. z dnia 16 czerwca 2003 r.

PODSTAWA OPRACOWANIA...

LILA BAST Usługi Projektowe

st. kpt. mgr inż. Maciej Chilicki Rzeczoznawca ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych nr upr. 612/2014

Projekt Budowlany i Wykonawczy Nr projektu: PBW DOR Data: 10 lipiec Remont ulicy Słowackiego w Skawinie wraz z infrastrukturą

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

Transkrypt:

KONSPEKT WYKŁADY Z PRZEDMIOTU WENTYLACJA WYBRANYCH OBIEKTÓW PODZIEMNYCH OPRACOWAŁ DR HAB.INŻ. STANISŁAW NAWRAT PROF.AGH WYKŁAD 4 WOP TEMAT: Wentylacja tuneli komunikacyjnych: systemy wentylacji, zagrożenie klimatyczne, rozprowadzenie powietrza, dobór urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, prewencja przeciwpożarowa i przeciwwybuchowa

SYSTEMY BEZPIECZEŃSTWA w TUNELACH Systemy bezpieczeństwa w tunelach komunikacyjnych są najważniejszymi elementami wpływającymi zarówno na ochronę życia ludzi, jak i na sprawność ruchu, co w konsekwencji rzutuje na bezpieczeństwo i rentowność transportu w tunelach. W zależności od przeznaczenia tunelu, warunków lokalizacyjnych, występujących zagrożeń: pożarowego, trzęsieniami ziemi i wodnego stosowane są różne systemy bezpieczeństwa. W ostatnich latach daje się zauważyć tendencja do wyposażania tuneli w nowoczesne systemy bezpieczeństwa obejmujące: urządzenia monitorujące stan ruch pojazdów, parametry wentylacji, parametry zagrożenia pożarowego oraz zawartości zanieczyszczeń stałych i gazowych w powietrzu, a także w systemy zarządzania transportowego i awaryjnego. Unia Europejska wprowadziła mocą Dyrektywy 2004/54/EC z dnia 29 kwietnia 2004 regulacje prawne odnoszące się do wyposażenia tuneli drogowych wchodzących w skład sieci komunikacyjnej Europy TEN (Trans European Network). Przy ustalaniu wymagań dotyczących bezpieczeństwa w tunelach, brane są pod uwagę następujące czynniki: długość tunelu, liczba kanałów tunelowych, liczba pasów ruchu, geometria przekroju poprzecznego, pionowe i poziome usytuowanie tunelu, typ konstrukcji, rodzaj ruchu (ruch dwukierunkowy lub jednokierunkowy),

natężenie ruchu w tunelu, włączając czasowe jego zwiększenie (zatory itp.), ryzyko zatorów (czasowe, sezonowe) czas reakcji służb ratowniczych, udział procentowy samochodów ciężarowych w ruchu, rodzaje transportowanych ładunków niebezpiecznych, cechy dróg dojazdowych, szerokość jezdni, prędkość jazdy, środowisko geograficzne i meteorologiczne. W tabeli 4.1 przedstawiono wymagania konstrukcyjne wyposażenia tuneli, a w tabeli 4.2 techniczne środki wyposażenia tuneli i w tabeli 4.3 znaki drogowe obowiązujące w tunelach wchodzących w skład TEN.

Tunel podwójny albo więcej tuneli Nachylenie 5% Przejścia ucieczkowe Ruch samochodowy 2000 sam/pas ruchu/dobę 500 1000 m > 1000m Tabela 0.1 Konstrukcyjne środki bezpieczeństwa tuneli Ruch samochodowy > 2000 sam/pas ruchu/dobę 500 1000 m 1000 3000m >3000 m Dodatkowe warunki obowiązkowe do wprowadzenia Obowiązkowe, tam gdzie prognozowany ruch samochodowy w przeciągu 15 lat wyniesie pow. 10000 samochodów/pas ruchu/dobę. Obowiązkowe, chyba, że warunki geograficzne uniemożliwiają takie rozwiązanie. Obowiązkowe tam gdzie nie ma awaryjnych pasów ruchu. W tunelach jednokierunkowych można zrezygnować z przejść ucieczkowych, jeżeli tunel jest zaopatrzony w instalację pozwalającą zamknąć ruch w tunelu w przypadku awarii, lub gdy koszt przebudowy jest niewspółmiernie duży, konstrukcja tunelu na to nie pozwala. W istniejących tunelach można zrezygnować z przejść ucieczkowych, pod warunkiem zastosowania dodatkowych środków bezpieczeństwa.

Wyjścia ucieczkowe co najmniej co 500 m Przecinki łączące tunele na / / odcinku co 1500 m Połączenia z tunelem ucieczkowy m na końcu każdego portalu Zatoki parkingowe co najmniej co 1000m / / Drenaż w celu odprowadz enia palnych płynów Wyjścia awaryjne pozwalają opuścić tunel piechotą, a także grupom ratowniczym dostać się do miejsca wypadku. Przykładami takich dróg mogą być: bezpośrednie wyjście z tunelu na zewnątrz, połączenie pomiędzy tunelami wejścia do schronów, Schrony z połączeniem do oddzielnego tunelu ewakuacyjnego. Obowiązkowe w tunelach podwójnych o długości powyżej 1500 m. Przecinki powinny posiadać odpowiedni prześwit dla dostępu służb ratowniczych. Obowiązkowy dla tuneli podwójnych lub o większej liczbie kanałów tunelowych, niezależnie od położenia geograficznego. Połączenie powinno być dostosowane do wjazdu służb ratowniczych z każdego portalu. Obowiązkowe w nowych tunelach o długości powyżej 1500 m z ruchem dwukierunkowym bez pasów awaryjnych. W istniejących tunelach dwukierunkowych o długości powyżej 1500 m zależne od analizy bezpieczeństwa. Dla nowych i istniejących tuneli zależne od przekroju użytecznego tunelu. Obowiązkowy dla tuneli w których dozwolony jest transport materiałów niebezpiecznych. W przypadku istniejących tuneli, gdy koszt budowy byłby duży, należy przeprowadzić analizę bezpieczeństwa, oraz wyeliminować ruch towarów niebezpiecznych.

Obudowa tunelu odporna ogniowo obowiązkowy dla wszystkich tuneli obowiązkowy z zastrzeżeniem nie obowiązkowy zalecany Obowiązkowe dla tuneli w których lokalne naruszenie struktury może prowadzić do tragicznych skutków jak np. tunele podwodne, tunele sąsiadujące z ważnymi obiektami itp. Oświetlenie Normalne oświetlenie Oświetlenie awaryjne Tabela 0.2 Techniczne środki bezpieczeństwa w tunelach Ruch samochodowy < 2000 sam/pas ruchu/dobę 500 1000m > 1000m Ruch samochodowy > 2000 sam/pas ruchu/dobę 500 1000m 1000 3000m >3000m Dodatkowe warunki obowiązkowe do wprowadzenia Oświetlenie powinno zapewnić dostateczną widoczność w tunelu w dzień jak i w nocy, przy wjeździe do tunelu jak i w środku. Powinno zapewnić minimalną widoczność w tunelu dla celów ewakuacji w przypadku awarii zasilania.

Oświetlenie ewakuacyjne W skład oświetlenia ewakuacyjnego wchodzą znaki podświetlane informujące o drogach ucieczkowych, umieszczone na wysokości nie większej niż 1,5m.

Wentylacja Wentylacja mechaniczna Przy projektowaniu wentylacji mechanicznej, należy brać pod uwagę następujące czynniki: kontrola zanieczyszczeń emitowanych przez pojazdy podczas normalnego ruchu i zatorów, kontrola zanieczyszczeń powietrza w tunelu podczas zatrzymania ruchu, gdy wydarzył się wypadek, kontrola temperatury dymów podczas pożaru. Wentylacja mechaniczna powinna być zastosowana w każdym tunelu o długości powyżej 1000m i natężeniu ruchu powyżej 2000 samochodów/pas ruchu/dobę. W tunelach z dwukierunkowym ruchem, lub jednokierunkowym ruchem i zatorami, dopuszcza się wentylację wzdłużną, jeżeli przeprowadzona analiza ryzyka pozwala na takie rozwiązanie. W takim przypadku należy zmniejszyć odstępy pomiędzy wyjściami ewakuacyjnymi i umieścić system oddymiania w odpowiednich odstępach.

Wymagania dla wentylacji półpoprzecznej i poprzecznej Stacja ratownicza Co 150m Dla tuneli z ruchem dwukierunkowym oraz natężeniem ruchu większym niż 2000 samochodów/pas ruchu dłuższych niż 3000 m z kontrolą wentylacji istnieją następujące wymagania: Wentylatory tłoczące i ssące będą zainstalowane z możliwością kontroli ich pracy zarówno grupowej, jak i indywidualnej. Wzdłużna prędkość powietrza w tunelu będzie monitorowana ciągle, wentylacja będzie sterowana dla zapewnienia odpowiednich prędkości. W stacjach będą zainstalowane telefony alarmowe, dwie gaśnice i inne środki służące do walki z pożarem, lecz nie chronią one użytkowników tunelu przed skutkami pożaru. Odległość pomiędzy stacjami może być zwiększona do 250m dla istniejących tuneli.

Hydrant z wodą Znaki drogowe Centrum kontroli Monitoring Co 250m Video Automatyczne wykrywanie pożarów Hydranty z wodą rozmieszczone nie rzadziej jak co 250 m. W przypadku braku hydrantów, należy dostarczyć wodę w inny sposób. Obowiązkowe dla wszystkich tuneli. Tunele o długości powyżej 3000 m i natężeniu ruchu powyżej 2000 samochodów/pas ruchu/dobę powinny posiadać centrum kontroli ruchu. System monitoringu za pomocą kamer, pozwalający kontrolować wypadki w tunelu, pożary powinien być zainstalowany w każdym tunelu z centrum kontroli. Automatyczna detekcja pożaru powinna być zainstalowana w tych tunelach które nie posiadają centrum kontroli oraz wentylacja nie jest sterowana automatycznie.

Wyposażenie do zablokowania wjazdu do tunelu Sygnały świetlne przed wjazdem do tunelu Sygnały drogowe w tunelu w odstępach co najmniej 1000m Systemy komunikacji System transmisji radiowej Każdy tunel o długości większej niż 1000 m powinien posiadać znaki pozwalające zatrzymać ruch pojazdów do tunelu w przypadku pożaru lub innego niebezpieczeństwa. We wszystkich tunelach o długości powyżej 3000 m i natężeniu ruchu powyżej 2000 samochodów/pas ruchu/dobę ruchu zainstalowane będzie wyposażenie do zatrzymywania ruchu wewnątrz tunelu za pomocą sygnałów świetlnych, szlabanów, systemów głośnomówiących. System będzie instalowany w tunelach dłuższych niż 1000m z natężeniem ruch powyżej 2000 samochodow/pas ruchu/dobę.

System transmisji radiowej do użytkowników tunelu System głośnomówiący Zasilanie awaryjne Wyposażenie odporne ogniowo W tunelach z centrum kontroli należy zainstalować system pozwalający przekazywać użytkownikom informacje za pomocą radia System powinien być użyty podczas oczekiwania na pomoc w celu instruowania użytkowników. Każdy tunel powinien posiadać dodatkowe źródło zasilania pozwalające na utrzymanie oświetlenia, wentylatorów na czas ewakuacji. Wyposażenie tunelu powinno być możliwie odporne ogniowo. obowiązkowy dla wszystkich tuneli obowiązkowy z zastrzeżeniem nie obowiązkowy zalecany

Tabela 0.3 Znaki drogowe w tunelach Jeden z dwóch znaków umieszczanych przy każdym portalu, określający długość tunelu. Zatoka bezpieczeństwa Lokalizacja telefonu alarmowego Lokalizacja gaśnic pożarowych. Wyjście ewakuacyjne, Wyjście ewakuacyjne, Wyjście ewakuacyjne, Wyjście ewakuacyjne, Wielkość zatoki bezpieczeństwa. Znaki służące do kierowania ruchem Przedstawione wymagania w zakresie bezpieczeństwa w tunelach TEN mogą być zastosowane w innych systemach komunikacji tunelowej, a zakres środków powinien być uzależniony od analizy ryzyka uwzględniającej szereg

parametrów technicznych i eksploatacyjnych, a także od uwarunkowań lokalnych. Monitoring i controling w tunelach komunikacyjnych Widoczność i koncentracja tlenku węgla są miarodajnymi kryteriami do oceny jakości powietrza i ruchu w tunelach drogowych. Szczególnie ważne dla bezpieczeństwa użytkowników jest przestrzeganie ustalonych wartości granicznych: koncentracji tlenku z powodu jego toksyczności a widoczności z powodu ryzyka wypadku. W poprzednich latach najczęściej krytyczną wielkością była koncentracja tlenku węgla, lecz w związku z wprowadzeniem katalizatorów i rosnącym ruchem ulicznym wzrosło znaczenie widoczności. Obie wartości służą do sterowania przewietrzaniem i mają wpływ nie tylko na bezpieczeństwo, lecz także na ekonomicznie optymalną eksploatację. Monitoring widoczności w tunelu Pod pojęciem widoczności rozumie się maksymalną odległość przy której ludzkie oko przy panujących określonych warunkach jest w stanie jeszcze rozpoznać obiekt z tła. Stosowane w tunelach urządzenia pomiarowe bazują na określaniu: 1. współczynnika gęstości optycznej K, który odtwarza straty widoczności spowodowane zanieczyszczeniem powietrza. 2. wykrywaniu światła rozproszonego polegające na zdalnym pobieraniu prób powietrza w wyznaczonych miejscach tunelu i analizie w urządzeniu pomiarowym (rys. 4.1.).

Rys. 0.1. Sposób pomiaru światła rozproszonego [12] Monitorowanie koncentracji tlenku węgla w tunelu Kontrola stężenia tlenku węgla w powietrzu przepływającym przez tunele prowadzona może być wieloma urządzeniami i metodami pomiarowymi, przy czym najczęściej stosowane są urządzenia wykonujące pomiary w sposób automatyczny i przekazujące do dyspozytorni bezpieczeństwa informacje, które są analizowane i archiwizowane. Systemy te wyposażone są w układy transmisji, alarmowania i wspomagania komputerowego. Kierunki poprawy bezpieczeństwa w tunelach Ważność zagadnień bezpieczeństwa w tunelach rośnie zwłaszcza w aspekcie budowy sieci transeuropejskie połączeń drogowych i kolejowych. Kilka ważnych połączeń transgranicznych drogowych i kolejowych, będących w fazie projektu lub budowy, zawiera ważne odcinki tunelowe, osiągające czasami 50 km. Wśród tych projektów które już otrzymały lub otrzymają wspólnotową pomoc finansową, można wymienić tunel Somport o długości 8 km pomiędzy Francją i Hiszpanią, połączenie kolejowo drogowe pomiędzy Danią i Szwecją (Øresund), przyszłe kolejowe połączenie transalpejskie Lyon Turyn, projekt Brenner lub jeszcze linię

dużych prędkości w budowie Bolonia Florencja, której sześćdziesiąt kilometrów na 90 będzie umieszczonych w tunelu. W związku z tym nowe projekty tuneli będą musiały uwzględniać wymagania zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa i komfortu dla użytkowników. Na rys. 4.2. przedstawiono wizję tunelu idealnego, spełniającego wymogi transportowe i przede wszystkim wysoki poziom bezpieczeństwa. Rys. 0.2. Tunel idealny pod kątem bezpieczeństwa [23] Badania stanu bezpieczeństwa w tunelach W celu sprawdzenia i oceny stanu bezpieczeństwa w tunelach komunikacyjnych przeprowadzane są audyty przez specjalistyczne jednostki nadzoru budowlanego, przeciwpożarowego i technicznego. Badania takie prowadzone są też przez inne organizacje zajmujące się komunikacją. Kompleksowa ocena poziomu bezpieczeństwa jest bardzo trudna z uwagi na dużą ilość czynników bardzo często

współzależnych od siebie, a także na zależności nie tylko ilościowe, ale również jakościowe. Badania poziomu bezpieczeństwa prowadzone są corocznie przez ADAC -Powszechny Niemiecki Automobilklub (Allgemainer Deutscher Automobil Club), który do oceny tuneli wytypował czynniki wraz z odpowiednimi wagami tabela 4.4. Tabela 0.4.Czynniki oceny bezpieczeństwa w tunelach wg ADAC System tunelu waga 10% liczba tuneli, przebieg drogi, szerokość pasów ruchu oraz dróg ucieczkowych, rozmieszczenie zatok postojowych. Stan tunelu waga 9% nawierzchnia, oświetlenie, oznaczenie. Ruch i nadzór waga 19% ruch (jedno lub dwukierunkowy), obciążenie tunelu (zatory w ruchu), ograniczenia w szczególnym przypadku meldowanie o przewożonych ładunkach niebezpiecznych, szczególne środki bezpieczeństwa dla samochodów ciężarowych, kontrola odstępu pomiędzy samochodami oraz Wentylacja pożarowa waga 10% specjalna wentylacja na wypadek pożaru, kontrola prędkości wzdłużnej powietrza w tunelu, sterowanie kierunkiem przewietrzania, możliwość rewersyjnej pracy wentylatorów, wentylacja poprzeczna: kontrola wielkości przepływu w kanałach wylotowych, wpływ

prędkości ruchu, ograniczenie dopuszczalnej prędkości, budynek kontroli, sterowanie ruchem (oświetlenie, tablice informacyjne, znaki informacyjne, i inne), video rejestracja, automatyczna detekcja zatorów, systemy automatycznego wykrywania materiałów niebezpiecznych, mechaniczne bariery dla zamknięcia ruchu (np. szlabany), kontrola wysokości pojazdów, informacja o objazdach w przypadku zatorów, lub zamknięcia tunelu. Komunikacja waga 10% głośniki, radio dla kierowców, informacje w różnych językach, telefony alarmowe (oznaczenie, odstęp, ochrona przed hałasem). wzdłużnej prędkości, otwarcie i zamknięcie kanału wylotowego, wyposażenie tunelu odporne na temperaturę, wykaz urządzeń kontrolujących parametry pożaru. Organizacja akcji ratunkowej waga 8% plany alarmowe, automatyczne powiązanie systemów ratunkowosterujących, regularne ćwiczenia ratunkowe, regularna kontrola

systemów bezpieczeństwa (wewnętrznych oraz zewnętrznych). Zagrożenie pożarowe waga 21% ochrona przeciwpożarowa budowli, oraz kabli w tunelu, systemy detekcji pożaru (automatyczne/ręczne), systemy gaśnicze (oznaczenie, konserwacja), system rurociągów, określenie wjazdu straży pożarnej, oraz czasu dojazdu, kwalifikacje i wyposażenie straży pożarnej. Drogi ucieczkowe i ratunkowe waga 13% odstęp dróg ucieczkowych, oznaczenie dróg ucieczkowych, oświetlenie awaryjne oraz świetlne oznaczenie dróg ucieczkowych w tunelu, ograniczanie rozprzestrzeniania się dymu, alternatywne drogi ucieczki, materiały ognioodporne, przewietrzanie specjalne zarządzanie, możliwość dojazdu pomocy (straż pożarna, karetki pogotowia itp.). Ocena ADAC bardzo dobry dobry wystarczający zły bardzo zły

Skala ocen: Stopień: bardzo dobrze > 90 % z całkowitej ilości punktów Stopień: dobrze > 80 % z całkowitej ilości punktów Stopień: wystarczająco > 70 % z całkowitej ilości punktów Stopień: źle > 60 % z całkowitej ilości punktów Stopień: bardzo źle < 60 % z całkowitej ilości punktów

System tunelu Stan tunelu Ruch i nadzór Komunikacj a Drogi ucieczkowe Pożar Wentylacja pożarowa Organizacja akcji ratunkowej System tunelu Stan tunelu Ruch i nadzór Komunikacj a Drogi ucieczkowe Pożar Wentylacja pożarowa Organizacja akcji ratunkowej Tabela 0.5 Tunele testowane przez ADAC w 2003 roku [1] Waga 10% 9% 19% 10% 13% 21% 10% 8% Kraj Austria Gleinalm ++ + - -- ++ ++ + Perjen ++ - - -- ++ ++ + Pfander ++ -- + -- + ++ + Belgia Waasland -- ++ -- -- -- -- -- Szwajcaria Porny ++ ++ + - ++ ++ ++ ++ Gorgier - -- ++ + ++ ++ Piumogna + - -- - -- -- Milchbuck -- ++ -- + -- - Niemcy Weserauen ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ Elbtunnel (czwarty tunel) ++ - ++ - ++ ++ ++ Petueltunnel + + - ++ + + ++ Hiszpania Somport ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ Soller - - -- -- -- -- -- -- Francja Nogent-sur- Marne + - -- -- -- - Prado Carenage + + ++ - ++ + + Wielka Brytania Rotherhithe -- ++ - -- -- + ++ + Blackwall South -- + - -- -- + ++ - Tyne -- ++ -- + -- ++ Blackwall Nord -- + - -- -- ++ - Włochy

Fortezza -- ++ - -- - ++ ++ + Norwegia Ekeberg ++ + + Festnings -- - + - Holandia IJ tunnel -- + ++ + -- -- -- Maastunnel -- + -- - -- -- -- Słowacja Karawanken + + -- ++ ++ Przykład oceny tuneli przez ADAC w roku 2003 Do analizy czynników oceny stanu bezpieczeństwa wybrano tunel Waserauen, który otrzymał najlepszą ocenę oraz tunel Soller, który otrzymał najgorszą ocenę. Dla tunelu Waserauen przedstawiono dane charakterystyczne w tabeli 4.8. oraz wykaz cech pozytywnych i negatywnych określony zgodnie z oceną według metody ADAC w tabeli 4.9. Tabela 0.6 Charakterystyka tunelu Waserauen Dane techniczne Wielkość Rok uruchomienia 2002 Długość 1730 m Wysokość portali 40/42 m Liczba tuneli kanałów 2 (ruch jednokierunkowy) Dopuszczalna prędkość 80 km/h Ilość samochodów 30 000/dzień Ilość samochodów 10% ciężarowych Awarie w 2002 roku 0 Wypadki w 2002 roku 3 Pożary w 2002 roku 0 Ryzyko niskie

Tabela 0.7 Wykaz czynników decydujących o bezpieczeństwie w tunelu Waserauen Pozytywne czynniki tunel podwójny z połączeniami poprzecznymi oraz wyjściami, drogi ucieczkowe i ratunkowe w odstępie 150 m kierowanie ruchem przed wjazdem do tunelu zamknięty dla transportu materiałów niebezpiecznych dostępne radio dla kierowców, oraz komunikaty w kilku językach kamery rozmieszczone co 150m w systemie bez luk automatyczna lokalizacja zatorów ruchu oraz wypadków zatoki postojowe co 600 m telefony alarmowe co 150 m drogi ucieczkowe wystarczająco wyposażone głośniki w tunelu oraz przy Negatywne czynniki widoczność przy wjeździe do tunelu od strony mostu ograniczona ze względu na mur betonowy telefony alarmowe nie są oddzielone od tunelu przegrodą dźwiękoszczelną

portalach przy włączeniu telefonu alarmowego automatyczne ograniczenie prędkości oraz włączenie rejestracji video gaśnice co 150m przy pobraniu gaśnicy automatyczne włączenie rejestracji video oświetlenie awaryjne i tablice pokazujące kierunek i odległość wyjść awaryjnych automatyczny system meldunków o pożarach podczas detekcji pożaru automatyczne włączanie systemu wentylacji pożarowej, informowanie straży pożarnej, oraz blokowanie wjazdu do tunelu specjalny program wentylacji na wypadek pożaru z uwzględnieniem powstającego prądu wzdłużnego, testowany w tunelu hydranty z wodą pod ciśnieniem rozmieszczone co 150 m dobre wyposażenie straży

pożarnej regularne ćwiczenia pożarowe aktualny plan ucieczkowy i alarmowy tunel podwójny z połączeniami poprzecznymi oraz wyjściami, drogi ucieczkowe i ratunkowe w odstępie 150 m Dla tunelu Soller przedstawiono dane charakterystyczne w tabeli 4.10. oraz wykaz cech pozytywnych i negatywnych określony zgodnie z oceną według metody ADAC w tabeli 4.11. Tabela 0.8 Charakterystyka tunelu Soller Dane techniczne Wielkości Rok uruchomienia 1997 Długość 3023m Różnica wysokości portali 4,5 m Liczba tuneli kanałów 1 (ruch dwukierunkowy) Dopuszczalna prędkość 90 km/h Ilość samochodów 6540/dzień Ilość samochodów 6% ciężarowych Awarie w 2002 roku 0 Wypadki w 2002 roku 0 Pożary w 2002 roku 0

Tabela 0.9 Wykaz czynników decydujących o bezpieczeństwie w tunelu Soller Pozytywne czynniki: Negatywne czynniki: meldowanie ciężarówek z tunel pojedynczy z ruchem materiałami dwukierunkowym niebezpiecznymi przed wjazdem do tunelu automatyczne stwierdzenie brak kierowania ruchem zatorów przed wjazdem do tunelu zatoki postojowe co 600 m niedostatecznie widoczne znaki poziome na jezdni telefon alarmowy brak radia dla kierowców dostępnego w tunelu gaśnice brak nadzoru video regularne ćwiczenia telefony alarmowe nie są pożarowe oddzielone od tunelu przegrodą dźwiękoszczelną aktualny plan ucieczkowy i wąskie drogi ucieczkowe alarmowy (60 cm szerokości) brak głośników brak dodatkowych dróg ewakuacyjnych brak oznaczenia kierunków ucieczki oraz oświetlenia awaryjnego brak automatycznego systemu informowania o pożarze brak automatycznej

wentylacji pożarowej oraz zamknięcia tunelu dla samochodów wjeżdżających podczas pożaru brak specjalnego programu wentylacji na wypadek pożaru oraz potwierdzonych badaniami symulacji pożaru brak ochrony kabli w tunelu podczas pożaru brak przystosowania wentylatorów do pracy podczas pożaru brak doprowadzenia wody do tunelu, oraz hydrantów brak odpowiedniego wyposażenia straży pożarnej Przeprowadzone przez ADAC badania tunelu Soller wykazały, że występuje bardzo dużo czynników negatywnych (17) i niewiele pozytywnych (7) wpływających na bezpieczeństwo. W związku z tym tunel taki powinien być poddany w trybie pilnym modernizacji technicznej lub trzeba podjąć działania zmierzające do zmiany parametrów organizacyjnych (np. zmniejszenie obciążenia ruchem pojazdów) w tunelu.