O autorach... XXIX Wykaz skrótów... XXXIII Wprowadzenie... XLIII Część I. Dokumentacja z zakresu organizacji i kontroli zarządczej Rozdział I. Statut w sektorze finansów publicznych (Piotr Walczak)... 3 1. Wprowadzenie... 3 2. Nadanie statutu organ właściwy... 4 3. Statut gminy... 5 4. Zmiany treści statutu w nowej kadencji samorządu... 7 5. Wzór statutu gminy... 8 Rozdział II. Zarządzenie w sprawie systemu kontroli zarządczej (Ewa Sławińska-Tomtała)... 29 29 2. Wyjaśnienia do wzoru... 30 2.1. Zarządzenie w sprawie systemu kontroli zarządczej... 30 2.2. Zakres funkcjonowania kontroli zarządczej... 31 2.3. Formy kontroli zarządczej... 31 2.4. Zakres odpowiedzialności za system kontroli zarządczej... 32 2.5. Elementy systemu kontroli zarządczej... 33 2.5.1. Środowisko wewnętrzne kontroli zarządczej... 33 2.5.2. System definiowania misji, celów i zadań... 35 2.5.3. Zarządzanie ryzykiem... 36 2.5.4. Dokumentowanie kontroli zarządczej... 37 2.5.5. Mechanizmy kontroli... 37 2.5.6. Zasada rozdziału obowiązków... 38 2.6. Informacja i komunikacja... 39 2.7. Monitorowanie i ocena... 39 3. Wzór zarządzenia w sprawie kontroli zarządczej... 40 V
Rozdział III. Regulamin zarządzania ryzykiem w jednostce sektora publicznego ogólne zasady tworzenia regulaminu (Agata Kumpiałowska)... 53 53 1.1. Podstawy prawne... 53 1.2. Osoby odpowiedzialne za zapewnienie funkcjonowania kontroli zarządczej... 53 1.3. Zarządzanie ryzykiem jako element kontroli zarządczej... 54 1.4. Dokumentowanie systemu zarządzania ryzykiem... 55 1.5. Standardy Kontroli Zarządczej... 55 1.6. Wytyczne dla sektora finansów publicznych w zakresie planowania i zarządzania ryzykiem... 56 1.7. Regulamin zarządzania ryzkiem jako kluczowy element systemu kontroli zarządczej... 57 1.8. Treść regulaminu zarządzania ryzykiem w jednostce pierwszy poziom... 59 1.9. Regulamin zarządzania ryzykiem a pierwszy i drugi poziom funkcjonowania kontroli zarządczej... 59 1.10. Role i obowiązki w systemie zarządzania ryzykiem... 60 1.11. Właściciel ryzyka... 60 1.12. Zespół ds. zarządzania ryzykiem... 61 1.13. Pełnomocnik ds. zarządzania ryzykiem... 61 1.14. Kierownictwo najwyższego szczebla... 62 1.15. Kierownicy liniowi (operacyjni)... 62 1.16. Pracownicy liniowi... 63 2. Wyjaśnienia do wzoru regulaminu zarządzania ryzykiem w jednostce... 63 2.1. Ogólne zasady zarządzania ryzykiem... 63 2.2. Elementy systemu zarządzania ryzykiem... 63 2.3. Identyfikacja ryzyka... 64 2.4. Ocena ryzyka... 64 2.5. Prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka oraz skutki wystąpienia ryzyka. 64 2.6. Istotność ryzyka... 64 2.7. Akceptowany poziom ryzyka... 65 2.8. Rodzaj reakcji na ryzyko i wyznaczenie właściciela ryzyka... 65 2.9. Odpowiedzialność... 65 2.10. Rejestr ryzyka... 66 2.11. Terminy i tryb pracy... 66 2.12. Monitorowanie i raportowanie... 66 3. Wzór... 67 Rozdział IV. Regulamin zarządzania ryzykiem z uwzględnieniem II poziomu kontroli zarządczej (Agata Kumpiałowska)... 75 1. Wprowadzenie... 75 2. Dwa poziomy kontroli zarządczej rozwiązania systemowe... 76 VI
3. Tworzenie zasad zarządzania ryzykiem w jednostce a obowiązki wynikające z drugiego poziomu kontroli zarządczej... 79 4. Wyjaśnienia do wzoru regulaminu zarządzania ryzykiem z uwzględnieniem II poziomu kontroli zarządczej... 80 4.1. Postanowienia ogólne... 80 4.2. System zarządzania ryzykiem... 80 4.3. Identyfikacja ryzyka... 81 4.4. Analiza ryzyka... 82 4.5. Mechanizmy kontroli... 84 4.6. Monitorowanie i ocena... 84 4.7. Samoocena oraz informacja na temat stanu kontroli zarządczej... 84 5. Wzór regulaminu zarządzania ryzykiem... 85 Rozdział V. Zasady i tryb kontroli wobec samorządowych jednostek organizacyjnych (Piotr Walczak)... 95 1. Dwa poziomy kontroli zarządczej... 95 2. Kontrola wobec jednostek organizacyjnych wynikająca z przepisów... 97 3. Charakter prawny regulacji określających zasady i tryb kontroli... 99 4. Zakres podmiotowy kontroli... 100 5. Jednostki obsługiwane i obsługujące... 101 6. Treść regulacji wewnętrznej dotyczącej zasad i trybu przeprowadzania kontroli 102 7. Zarządzenie w sprawie zasad i trybu przeprowadzania kontroli jednostek organizacyjnych gminy X... 103 Rozdział VI. Regulamin organizacyjny urzędu JST jako instrument kontroli zarządczej (Piotr Walczak)... 109 109 1.1. Kontrola zarządcza... 109 1.1.1. Mechanizmy kontrolne... 109 1.1.2. Ustawa i standardy... 110 1.1.2.1. Międzynarodowe standardy kontroli zarządczej... 110 1.1.2.2. Standardy kontroli zarządczej... 110 1.1.3. Regulacje wewnętrzne odpowiadające standardom kontroli zarządczej... 111 1.2. Regulamin organizacyjny jako instrument kontroli zarządczej... 111 1.2.1. Obowiązek uwzględniania standardów kontroli zarządczej w regulaminie organizacyjnym... 112 1.2.2. Regulamin organizacyjny a ochrona zasobów jednostki... 113 1.2.3. Zapewnienie wiarygodności sprawozdań... 113 1.3. Treść regulaminu organizacyjnego urzędu JST... 114 1.4. Znaczenie regulaminu organizacyjnego w celu zapewnienia funkcjonowania kontroli zarządczej na drugim poziomie... 115 1.5. Zarządzanie ryzykiem... 116 VII
1.6. Zadania publiczne... 117 1.7. Powierzenie obowiązków w zakresie gospodarki finansowej w regulaminie organizacyjnym urzędu... 118 2. Wyjaśnienia do wzorów... 119 3. Wzory... 122 3.1. Zarządzenie w sprawie regulaminu organizacyjnego... 122 3.2. Regulamin organizacyjny... 123 Rozdział VII. Regulamin audytu wewnętrznego (Agata Kumpiałowska)... 133 1. Wprowadzenie... 133 2. Definicja audytu wewnętrznego... 134 3. Prowadzenie audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych wymagane kwalifikacje zawodowe... 135 3.1. Katalog kwalifikacji... 135 3.2. Praktyka w zakresie audytu wewnętrznego... 135 3.3. Warunki prowadzenia audytu wewnętrznego przez usługodawcę... 136 4. Warunki prowadzenia skutecznego audytu w sektorze publicznym... 138 4.1. Błędne rozumienie audytu jako kontrola prawidłowości realizacji wdrożonych procedur... 138 4.2. Współpraca audytora z kadrą zarządzającą... 138 4.3. Dojrzałość organizacji... 140 5. Kierunki zmian w audycie wewnętrznym... 141 5.1. Pomiar skuteczności i efektywności w sektorze publicznym... 141 5.2. Wzrost roli doradczej audytu... 142 6. Istota i cel tworzenia regulaminu audytu wewnętrznego... 142 7. Wyjaśnienia do wzoru regulaminu audytu wewnętrznego... 143 7.1. Postanowienia ogólne... 144 7.2. Cele, ogólne zasady i zakres audytu wewnętrznego... 144 7.3. Plan i sprawozdawczość... 145 7.4. Realizacja zadań audytowych... 146 7.5. Status i organizacja audytu wewnętrznego... 147 7.6. Prawa i obowiązki pracowników komórki audytu wewnętrznego oraz zakres odpowiedzialności... 148 7.7. Prawa i obowiązki kierowników i pracowników komórek organizacyjnych jednostki... 148 7.8. Relacje audytu wewnętrznego z innymi komórkami i instytucjami kontrolnymi... 149 7.9. Procedury i program zapewnienia i poprawy jakości... 149 8. Wzór regulaminu audytu wewnętrznego... 150 Rozdział VIII. Ochrona danych osobowych w jednostkach samorządu terytorialnego (Piotr Kalina)... 159 1. Zagadnienia ogólne... 159 VIII
2. Wykorzystanie dotychczasowej dokumentacji... 163 2.1. Kontynuacja polityki związanej z wydzieleniem obszarów przetwarzania danych osobowych... 163 2.2. Ewidencja udzielonych upoważnień... 163 2.3. Procedura nadawania uprawnień do przetwarzania danych w systemach informatycznych... 164 2.4. Polityka prywatności... 165 2.5. Polityka bezpieczeństwa oraz instrukcja zarządzania systemem informatycznym służącym do przetwarzania danych osobowych... 165 3. Rozliczalność... 166 3.1. Nowe znaczenie rozliczalności... 166 3.2. Obowiązek wyznaczenia inspektora... 167 3.3. Ocena dopuszczalności wyznaczenia jednego inspektora ochrony danych dla kilku jednostek... 167 3.4. Wybór właściwego wykonawcy zewnętrznego do przetwarzania danych osobowych... 168 3.5. Postępowanie w przypadku naruszeń... 169 4. Rejestr czynności przetwarzania i rejestr kategorii czynności przetwarzania... 170 4.1. Zagadnienia wstępne... 170 4.2. Rejestr czynności przetwarzania... 171 4.3. Rejestr kategorii czynności przetwarzania... 174 4.4. Zwolnienia... 176 4.5. Elementy fakultatywne... 176 5. Podstawy prawne dopuszczalności przetwarzania danych osobowych... 177 5.1. Zagadnienia wstępne... 177 5.2. Przesłanki legalizacyjne przetwarzania danych osobowych... 177 5.3. Ograniczenia stosowania przesłanek legalizacyjnych przez sektor publiczny... 178 5.4. Przesłanka niezbędności do wypełnienia obowiązku prawnego... 179 5.5. Przesłanka interesu publicznego... 180 5.6. Przesłanka niezbędności do wykonania umowy lub do podjęcia czynności przed jej zawarciem... 180 5.7. Przesłanka ochrony żywotnych interesów... 181 5.8. Związanie celem... 182 5.9. Szczególne kategorie danych... 183 6. Inspektor ochrony danych... 183 6.1. Obowiązek wyznaczenia inspektora ochrony danych w podmiotach i organach publicznych... 183 6.2. Przekształcenie administratora bezpieczeństwa informacji w inspektora ochrony danych z mocy prawa... 184 6.3. Wyjaśnienie definicji podmiot i organ publiczny... 185 6.4. Zagadnienia formalne związane z wyznaczeniem inspektora... 186 IX
6.5. Kwalifikacje inspektora ochrony danych... 187 6.6. Zadania inspektora ochrony danych... 188 6.7. Niezależność inspektora ochrony danych... 189 7. Powierzenie przetwarzania danych... 190 7.1. Warunki wykonywania czynności przetwarzania przez podmioty zewnętrzne... 190 7.2. Wybór podmiotów przetwarzających... 190 7.3. Umowa powierzenia... 191 8. Wykonanie obowiązku informacyjnego... 196 8.1. Pierwotne zebranie danych... 196 8.2. Pochodne zebranie danych... 199 9. Sankcje... 201 Część II. Dokumentacja z zakresu gromadzenia środków publicznych Rozdział I. Dochody jednostek samorządu terytorialnego o charakterze cywilnoprawnym regulamin dochodzenia należności (Piotr Walczak)... 205 1. Różnorodne tytuły dochodowe budżetu JST... 205 2. Pojęcie dochodów o charakterze cywilnoprawnym... 206 2.1. Jednostki samorządu terytorialnego w obrocie cywilnoprawnym... 206 2.2. Charakter należności cywilnoprawnych... 207 X 2.3. Dochody z tytułów cywilnoprawnych a klasyfikacja budżetowa... 208 3. Najważniejsze regulacje administracyjne w zakresie należności o charakterze cywilnoprawnym... 208 3.1. Gospodarka nieruchomościami w JST... 208 3.2. Należności wynikające z ustaw: WodaŚciekU i PrywPPU... 209 4. Obowiązek dochodzenia należności o charakterze cywilnoprawnym... 210 4.1. Ustalanie należności pieniężnej o charakterze cywilnoprawnym... 211 4.2. Obowiązek podejmowania czynności zmierzających do wykonania zobowiązania przez dłużnika... 211 5. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych... 212 6. Przedawnienie... 214 6.1. Roszczenie o świadczenie okresowe... 215 6.2. Bieg przedawnienia... 215 7. Nakaz zapłaty... 216 7.1. Charakter postępowania nakazowego... 216 7.2. Dopuszczalność postępowania nakazowego... 217 7.3. Nakaz zapłaty i zarzuty od nakazu... 218 8. Wzory dokumentów... 219 8.1. Wyciąg z zakresu czynności pracownika... 219 8.2. Wyciąg z Regulaminu organizacyjnego Urzędu Gminy w R.... 220
8.3. Zarządzenie Wójta Gminy R. w sprawie ustalenia procedur dochodzenia należności o charakterze cywilnoprawnym z tytułu gospodarowania nieruchomościami... 221 8.4. Pozew (nakaz zapłaty)... 224 Rozdział II. Dochodzenie niepodatkowych należności o charakterze publicznoprawnym przez jednostki samorządu terytorialnego kwoty dotacji podlegające zwrotowi (Piotr Walczak)... 227 1. Rodzaje należności... 227 2. Niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym... 228 2.1. Wyszczególnienie należności niepodatkowych o charakterze publicznoprawnym... 228 2.2. Sposoby powstania zobowiązania... 229 3. Wydatki z tytułu dotacji... 229 4. Zwrot dotacji... 230 5. Postępowanie w przypadku braku zwrotu dotacji do budżetu... 232 5.1. Wydanie decyzji... 232 5.2. Dochodzenie należności a odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych... 233 6. Dokumentacja wewnętrzna... 234 7. Dochodzenie zwrotu dotacji... 234 8. Zarządzenie w sprawie zasad kontroli wykorzystania dotacji udzielanych z budżetu oraz zasad egzekwowania zwrotu dotacji do budżetu Gminy... 235 Rozdział III. Tryb postępowania wierzyciela (organu administracji publicznej) przy egzekucji obowiązków pieniężnych o charakterze publicznoprawnym (Łukasz Sadkowski)... 239 1. Informacje wprowadzające... 239 2. Krok pierwszy stwierdzenie, czy akt administracyjny lub podatkowy podlega wykonaniu... 240 3. Krok drugi ustalenie adresu do doręczeń zobowiązanego/zobowiązanych... 244 4. Krok trzeci wystawienie i doręczenie upomnienia oraz działania informacyjne wierzyciela... 245 4.1. Informacje wstępne... 245 4.2. Elementy obligatoryjne upomnienia... 248 4.3. Sposób doręczenia upomnienia... 249 5. Krok czwarty wystawienie tytułu wykonawczego i skierowanie go do organu egzekucyjnego... 250 5.1. Tytuł wykonawczy i jego obligatoryjne elementy... 250 5.2. Ponowny tytuł wykonawczy, dalszy tytuł wykonawczy i tzw. zmieniony tytuł wykonawczy... 253 5.3. Tytuł wykonawczy wystawiony na małżonków... 254 5.4. Właściwość organu egzekucyjnego... 256 5.5. Obowiązki wierzyciela po skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji 257 XI
Rozdział IV. Instrukcja ewidencji i realizacji dochodów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (Piotr Walczak)... 261 1. System gospodarowania odpadami komunalnymi... 261 2. Charakter opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi... 262 3. Elementy konstrukcyjne opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi... 263 3.1. Podmiot... 263 3.2. Przedmiot opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi... 264 3.3. Podstawa obliczenia opłaty i stawka opłaty... 265 3.4. Zwolnienia... 266 4. Obowiązki wójta gminy i zobowiązanego do uiszczenia opłaty... 267 5. Szczególne zasady wykonywania budżetu... 269 6. Przypis opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi... 271 7. Analiza i identyfikacja ryzyka... 273 8. Wzór instrukcji realizacji dochodów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi... 275 Część III. Dokumentacja z zakresu wydatkowania środków publicznych Rozdział I. Regulamin udzielania zamówień publicznych o wartości nieprzekraczającej 30 000 euro (Anna Kuszel-Kowalczyk, Andrzela Gawrońska-Baran). 283 283 2. Wyjaśnienia do wzoru... 284 2.1. Podstawa prawna... 284 2.2. Wartość szacunkowa... 284 2.3. Zasady udzielania zamówień publicznych/publikacji ogłoszeń o zamówieniach publicznych... 285 2.4. Procedury udzielania zamówień publicznych... 285 2.5. Szczegółowa procedura udzielania zamówienia publicznego... 286 2.6. Odpowiedzialność... 286 3. Wzory... 287 3.1. Regulamin udzielania zamówień publicznych o wartości nieprzekraczającej 30 000 euro... 287 3.2. Wniosek w sprawie zamówienia o wartości nieprzekraczającej 30 000 euro... 290 Rozdział II. Regulamin udzielania zamówień publicznych o wartości przekraczającej 30 000 euro (Andrzela Gawrońska-Baran)... 293 293 2. Wyjaśnienia do wzorów... 294 2.1. Wnioskodawca... 294 2.2. Elementy wniosku o wszczęcie postępowania... 294 2.3. Wadium i projekt umowy... 295 3. Wzory... 297 XII
3.1. Regulamin udzielania zamówień publicznych o wartości przekraczającej 30 000 euro... 297 3.2. Wniosek o rozpoczęcie postępowania związanego z udzieleniem zamówienia publicznego o wartości przekraczającej 30 000 euro... 303 Rozdział III. Dokumentacja związana z podróżami służbowymi (Marek Rotkiewicz). 305 1. Komentarz wprowadzający... 305 1.1. Cechy niezbędne, aby uznać świadczoną pracę za podróż służbową... 305 1.2. Ograniczenia w możliwości zlecenia wyjazdu... 308 1.3. Zakres dokumentacji związanej z podróżą służbową... 309 1.4. Termin rozliczenia kosztów delegacji... 310 1.5. Dokumenty potwierdzające wydatki... 311 1.5.1. Podstawowe dokumenty potwierdzające wydatek... 311 1.5.2. Dodatkowe informacje, jakie pracodawca musi pozyskać od pracownika w celu pełnego rozliczenia delegacji... 312 1.6. Wypłata należności pracownikowi... 312 2. Wyjaśnienia do wzorów... 313 2.1. Polecenie wyjazdu w podróż służbową... 313 2.1.1. Oznaczenie pracownika... 313 2.1.2. Cel wyjazdu... 313 2.1.3. Miejscowość rozpoczęcia i zakończenia podróży... 314 2.1.4. Czas podróży... 316 2.1.5. Potwierdzenie pobytu służbowego... 316 2.1.6. Środki lokomocji... 316 2.1.7. Zaliczka... 318 2.2. Rozliczenie podróży służbowej... 319 2.2.1. Delegacje krajowe... 319 2.2.1.1. Diety w delegacjach krajowych... 319 2.2.1.2. Koszty przejazdów... 324 2.2.1.3. Noclegi... 326 2.2.1.4. Przejazdy lokalne... 328 2.2.2. Delegacje zagraniczne... 329 2.2.2.1. Diety w delegacjach zagranicznych... 329 2.2.2.2. Koszty przejazdów... 331 2.2.2.3. Noclegi... 331 2.2.2.4. Przejazdy lokalne... 331 2.2.2.5. Przewóz bagażu i koszty leczenia... 333 2.2.3. Inne wydatki... 335 2.2.3.1. Wydatek na pranie odzieży... 335 2.2.3.2. Opłata wizowa... 336 XIII
2.3. Oświadczenie pracownika o okolicznościach mających wpływ na świadczenia związane z podróżą służbową... 336 3. Wzory dokumentów... 337 3.1. Polecenie wyjazdu w podróż służbową... 337 3.2. Rozliczenie podróży służbowej... 339 3.2.1. Rachunek kosztów podróży na terenie kraju... 339 3.2.2. Rozliczenie kosztów zagranicznej podróży służbowej... 340 3.3. Oświadczenie pracownika o okolicznościach mających wpływ na świadczenia związane z podróżą służbową... 342 Rozdział IV. Procedury zaciągania zobowiązań i zawierania umów w jednostkach samorządu terytorialnego (Piotr Walczak)... 345 1. Uwagi ogólne... 345 2. Uwarunkowania związane charakterem i przedmiotem umowy... 346 2.1. Regulacje prawne w zakresie trybu zawierania umów... 346 2.2. Wybór formy wykonywania zadania... 348 2.3. Umowy pożyczek i kredytów... 348 3. Uwarunkowania związane z wysokością zaciąganego zobowiązania... 349 3.1. Kredyty, pożyczki... 349 3.2. Umowy wieloletnie... 350 3.2.1. Limity zobowiązań ustalone w załączniku do uchwały w sprawie WPF... 350 3.2.2. Upoważnienie do zaciągania zobowiązań... 352 3.2.3. Umowy, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki... 352 3.3. Umowy zawierane w trakcie wykonywania budżetu, w ramach danego roku budżetowego... 353 3.3.1. Zagadnienia ogólne... 353 3.3.2. Ograniczenia w zaciąganiu zobowiązań... 354 3.3.3. Zasady zmian w planie dochodów i wydatków budżetu JST... 355 4. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych... 355 5. Składanie oświadczeń woli... 356 5.1. Zagadnienia ogólne... 356 5.2. Kontrasygnata... 357 5.3. Zawieranie umów a procedury określające ich obieg w ramach struktur organizacyjnych JST... 359 Rozdział V. Regulamin korzystania ze służbowych kart płatniczych (Elżbieta Iglińska)... 363 363 2. Wyjaśnienia do wzorów... 364 3. Wzory... 365 XIV
3.1. Zarządzenie w sprawie określenia zasad, sposobu oraz trybu przyznawania i korzystania ze służbowych kart płatniczych przy dokonywaniu wydatków oraz rozliczania płatności dokonywanych przy ich wykorzystaniu... 365 3.2. Regulamin w sprawie określenia zasad, sposobu oraz trybu przyznawania i korzystania ze służbowych kart płatniczych przy dokonywaniu wydatków oraz rozliczania płatności dokonywanych przy ich wykorzystaniu przez pracowników... 366 3.3. Decyzja o przyznaniu służbowej karty płatniczej... 369 3.4. Umowa o korzystanie z karty płatniczej do celów służbowych... 370 3.5. Oświadczenie o zapoznaniu się z regulaminem... 372 3.6. Oświadczenie o wyrażeniu zgody na potrącenie z wynagrodzenia za pracę należności z tytułu wykorzystania służbowej karty płatniczej niezgodnie z regulaminem... 373 3.7. Zasady, sposób oraz tryb przyznawania i korzystania ze służbowych kart płatniczych oraz rozliczania dokonywanych przy ich wykorzystaniu operacji finansowych w jednostkach organizacyjnych Gminy... 374 Rozdział VI. Instrukcja aktualizacji podstawowej kwoty dotacji dla jednostek oświatowych dotowanych z budżetu JST (Agnieszka Pawlikowska)... 377 1. Prawo dotacyjne uwagi ogólne... 377 1.1. Dotacja jako wydatek publiczny... 377 1.2. Grupy przepisów prawa dotacyjnego... 379 1.3. Sankcje za nieprzestrzeganie prawa dotacyjnego... 379 2. Źródła prawa dotyczące dotacji oświatowych... 380 2.1. Przepisy Konstytucji RP... 380 2.2. Przepisy ustawy o finansowaniu zadań oświatowych... 380 2.3. Przepisy prawa miejscowego... 381 3. Rodzaje podstaw obliczania wysokości dotacji oświatowej... 381 3.1. Podstawa ustalania wysokości dotacji według wagi subwencji oświatowej. 383 3.2. Dotacja obliczana według konstrukcji podstawowych kwot dotacji... 386 3.2.1. Składowe podstawowej kwoty dotacji wyjaśnienie pojęć... 387 3.2.1.1. Wydatki bieżące... 387 3.2.1.2. Wydatki bieżące ponoszone z udziałem środków z budżetu Unii Europejskiej... 390 3.2.1.3. Statystyczna liczba uczniów... 390 3.2.2. Podstawowa kwota dotacji dla przedszkola... 392 3.2.3. Obliczenie podstawy dotacji w razie nieprowadzenia przez JST jednostki oświatowej takiej jak jednostka dotowana... 394 4. Aktualizacja podstawowej kwoty dotacji oraz ostateczne ustalenie wysokości dotacji należnej na rok kalendarzowy... 395 5. Ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej i ich znaczenie... 397 6. Instrukcja aktualizacji podstawowej kwoty dotacji... 397 XV
Rozdział VII. Regulamin pracy komisji powołanej do przeprowadzania przetargów i negocjacji na zbycie nieruchomości (Zuzanna Tokarzewska-Żarna)... 403 403 1.1. Podstawowe definicje... 403 1.2. Przetarg jako forma postępowania przy zbywaniu nieruchomości... 404 1.3. Ogłoszenie o przetargu... 404 1.4. Możliwe formy przeprowadzenia przetargu... 404 1.5. Przetarg zakończony wynikiem negatywnym... 405 1.6. Kwestionowanie przebiegu przetargu... 405 1.7. Zawiadomienie o miejscu i terminie zawarcia umowy sprzedaży lub oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości... 406 1.8. Przyczyny odstąpienia od zawarcia umowy... 406 1.9. Komisja przetargowa... 406 1.10. Rokowania po drugim przetargu... 407 2. Wzór regulaminu pracy komisji powołanej do przeprowadzania przetargów i negocjacji na zbycie nieruchomości... 409 Część IV. Dokumentacja związana z gospodarowaniem składnikami majątku Rozdział I. Instrukcja w sprawie gospodarki majątkiem trwałym i zasad odpowiedzialności za powierzone mienie (Adam Cabała)... 419 1. Komentarz wprowadzający... 419 1.1. Kryteria zaliczenia danego składnika do środków trwałych... 420 1.2. Kryteria zaliczenia danego prawa majątkowego do wartości niematerialnych i prawnych... 420 1.3. Zmiany w składnikach majątku... 421 1.4. Wartość początkowa środków trwałych... 422 XVI 1.5. Amortyzacja... 423 2. Wyjaśnienia do wzorów... 424 2.1. Definicje używanych pojęć... 424 2.2. Odpowiedzialność materialna za mienie powierzone pracownikowi... 425 2.3. Wspólna odpowiedzialność za powierzone mienie... 426 2.4. Inwentaryzacja... 427 2.5. Zasady przekazywania posiadanego majątku osobom trzecim... 427 2.6. Likwidacja majątku... 427 3. Wzory... 428 3.1. Instrukcja w sprawie gospodarki majątkiem trwałym i zasad odpowiedzialności za powierzone mienie... 428 3.1.1. Karta użytkownika urządzeń informatycznych i osobistego wyposażenia załącznik Nr 1 do instrukcji... 447 3.1.2. Powierzenie obowiązków w zakresie gospodarowania składnikami majątkowymi załącznik Nr 2 do instrukcji... 448 3.1.3. Dokument przemieszczenia załącznik Nr 3 do instrukcji... 449
3.1.4. Wniosek o likwidację składnika majątkowego załącznik Nr 4 do instrukcji... 450 3.1.5. Oświadczenie, że składniki majątkowe zostały wykorzystane na potrzeby warsztatowe załącznik Nr 5 do instrukcji... 450 3.1.6. Wniosek o ocenę przydatności składników majątku ruchomego i uznanie go za zbędny załącznik Nr 6 do instrukcji... 451 Rozdział II. Klasyfikacja środków trwałych (Artur Hołda, Anna Staszel)... 453 1. Informacje wstępne... 453 2. Podstawowa jednostka ewidencyjna... 453 3. Zmiany w KŚT w 2018 r. w stosunku do poprzednio obowiązujących przepisów 455 4. Problemy związane ze zmianą numeru inwentarzowego środka trwałego... 461 5. Problem określenia obiektu inwentarzowego z punktu widzenia rachunkowości... 462 6. Problem określenia obiektu inwentarzowego z punktu widzenia prawa podatkowego... 462 6.1. Informacje wstępne... 462 6.2. Przykłady określenia pojedynczego obiektu inwentarzowego... 465 6.2.1. Obiekty typu: laptop, desktop (komputer stacjonarny), notebook, stacja dokująca, monitor, terminal komputerowy zaliczane do rodzaju 487 zespoły komputerowe... 465 6.2.2. Części składowe budynków... 467 6.2.3. Obiekty pomocnicze obsługujące dany budynek (chodniki, place, dojazdy)... 469 6.2.4. Sieciowe środki trwałe... 470 6.2.5. Urządzenie stanowiące pojedynczy obiekt inwentarzowy... 471 7. Objaśnienia do wzorów... 472 7.1. Zarządzenie w sprawie wprowadzenia instrukcji ewidencji i klasyfikacji środków trwałych w zakresie stosowania KŚT... 472 7.1.1. Osoby odpowiedzialne... 472 7.1.2. Cel... 472 7.1.3. Procedury... 472 7.1.4. Terminy... 473 7.1.5. Przechowywanie dokumentów... 473 8. Wzory... 473 8.1. Zarządzenie prezesa zarządu w sprawie wprowadzenia instrukcji ewidencji środków trwałych (zgodnie z KŚTR obowiązującym od 1.1.2018 r.)... 473 8.2. Instrukcja ewidencji i klasyfikacji środków trwałych zgodnie z rozporządzeniem w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych... 474 Rozdział III. Instrukcja magazynowa (Sebastian Bach, Artur Hołda, Piotr Wieczorek)... 477 477 1.1. Cel tworzenia... 477 XVII
2. Wyjaśnienia do wzorów... 478 2.1. Podstawa prawna i merytoryczna... 478 2.2. Istota i pojęcie magazynu... 478 2.3. Obowiązki magazyniera... 478 2.4. Przyjmowanie i wydawanie materiałów z magazynu... 479 2.5. Dokumentowanie obrotu magazynowego... 479 2.6. Kontrola gospodarki magazynowej... 480 2.7. Postanowienia końcowe... 480 3. Wzory... 481 3.1. Zarządzenie w sprawie wprowadzenia instrukcji magazynowej... 481 3.2. Instrukcja magazynowa... 482 Rozdział IV. Instrukcja kasowa (Sebastian Bach, Artur Hołda, Piotr Wieczorek)... 487 487 1.1. Zasada nieudzielania zaliczek... 487 1.2. Ograniczenia w zakresie obrotu gotówkowego... 488 2. Wyjaśnienia do wzorów... 488 2.1. Akty prawne... 488 2.2. Miejsce funkcjonowania kasy... 488 2.3. Pozostałe techniczne środki ochrony... 493 2.4. Sposób transportu gotówki... 493 2.5. Stanowisko kasjera... 493 2.6. Przepływ gotówki w kasie... 494 2.7. Udokumentowanie operacji kasowych... 494 2.8. Obieg dokumentów kasowych... 494 2.9. Raport kasowy... 495 2.10. Inwentaryzacja kasy... 495 2.11. Inne obowiązki... 495 3. Zmiany w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej obniżony limit dla dokonywanych transakcji gotówkowych... 496 4. Wzory... 497 4.1. Zarządzenie w sprawie wprowadzenia instrukcji kasowej... 497 4.2. Instrukcja kasowa... 498 Część V. Dokumentacja związana z procesem pracy Rozdział I. Regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (Marek Rotkiewicz)... 509 1. Uwagi ogólne... 509 2. Tworzenie funduszu i rezygnacja z niego... 509 3. Finansowanie funduszu... 512 4. Świadczenia z funduszu a ubezpieczenia społeczne... 515 5. Świadczenia z funduszu a podatek dochodowy... 516 XVIII
6. Ustalenie regulaminu funduszu wyjaśnienia do wzoru... 518 6.1. Warunki przyznawania świadczeń... 518 6.2. Osoby uprawnione do korzystania z funduszu... 520 6.3. Działalność socjalna w regulaminie... 523 6.4. Kryteria wydatkowania środków socjalnych... 525 6.5. Przetwarzanie i udostępnianie danych osobowych planowane zmiany... 530 7. Wzór regulaminu gospodarowania środkami ZFŚS... 530 Rozdział II. Zasady podnoszenia kwalifikacji dokumentowanie podróży na szkolenia (Marek Rotkiewicz)... 535 535 2. Wyjaśnienia do wzoru... 537 3. Wzór dokumentu... 538 Rozdział III. Minimalna stawka godzinowa w umowach zlecenia (Marek Rotkiewicz) 543 1. Zakres zmian w zakresie minimalnej stawki godzinowej... 543 2. Umowa zlecenia i umowa o dzieło... 544 3. Zleceniobiorcy i zleceniodawcy, do których ma zastosowanie minimalna stawka godzinowa... 544 4. Zlecający będący przedsiębiorcą lub jednostką organizacyjną... 545 5. Osoba fizyczna niewykonująca działalności gospodarczej... 546 6. Zleceniobiorca przedsiębiorca... 546 7. Wysokość wynagrodzenia... 549 8. Roszczenie o wypłatę w minimalnej wysokości... 551 9. Zakaz zrzeczenia się prawa do wynagrodzenia... 553 10. Wypłata w pieniądzu... 554 11. Minimalna częstotliwość wypłat... 554 12. Potwierdzanie liczby godzin wykonywania usług... 557 13. Okres objęty ewidencją... 560 14. Przechowywanie dokumentów... 561 15. Wyłączenia... 562 16. Miejsce, czas i prowizja... 563 17. Konkretne usługi... 564 18. Przykładowy wzór umowy... 564 Rozdział IV. Regulamin wynagradzania (Marek Rotkiewicz)... 569 1. Wprowadzenie... 569 2. Tryb ustalania regulaminu... 571 3. Treść regulaminu... 572 4. Wyjaśnienia do wzoru... 573 4.1. Składniki wynagrodzenia w samorządzie... 573 4.2. Wynagrodzenie zasadnicze... 574 4.3. Dodatek specjalny... 574 XIX
4.4. Dodatek funkcyjny... 576 4.5. Nagrody i premie... 577 4.6. Inne dodatki... 578 4.7. Wymagania kwalifikacyjne... 579 Rozdział V. Regulamin pracy (Marek Rotkiewicz)... 587 1. Komentarz wprowadzający... 587 2. Obowiązywanie postanowień regulaminu odbiegających od zasad wynikających z przepisów powszechnych... 588 3. Tryb ustalania regulaminu pracy... 588 4. Treść regulaminu pracy... 590 5. Wyjaśnienia do wzoru... 591 Rozdział VI. Powierzenie mienia (Marek Rotkiewicz)... 619 1. Uwagi ogólne... 619 2. Umowa dotycząca powierzenia mienia... 620 3. Przesłanki odpowiedzialności za mienie powierzone... 622 4. Dochodzenie naprawienia szkody... 623 Rozdział VII. Procedura naboru na wolne stanowisko w JST (Marek Rotkiewicz)... 629 1. Uwagi ogólne... 629 2. Wyjaśnienia do wzorów... 630 2.1. Ogłoszenie o naborze... 631 2.2. Protokół... 633 2.3. Informacja o wynikach naboru... 634 3. Wzory dokumentów... 635 3.1. Regulamin naboru... 635 3.2. Lista najlepszych kandydatów... 639 3.3. Protokół z naboru... 640 Rozdział VIII. Zarządzenie w sprawie wewnętrznej polityki antymobbingowej (Michał Culepa)... 643 643 2. Wyjaśnienia do wzoru... 644 3. Wzór zarządzenia w sprawie wewnętrznej polityki antymobbingowej... 645 Rozdział IX. Zarządzenie w sprawie planowania i organizowania szkoleń (Michał Culepa)... 651 651 2. Wzór zarządzenia w sprawie planowania i organizowania szkoleń... 652 Rozdział X. Samorządowy regulamin wynagradzania nauczycieli (Artur Klawenek).. 657 XX 1. Wstęp... 657 2. Obowiązki oświatowe jako samorządowe zadanie własne... 657 3. Wynagrodzenia nauczycieli w porządku przepisów Karty nauczyciela... 658 4. Średnie wynagrodzenia nauczycieli... 659
5. Składniki płacy nauczyciela (definicja wynagrodzenia nauczycielskiego)... 660 6. Samorząd i stanowienie płac nauczycielskich... 661 6.1. Zakres normatywny uchwały w sprawie wynagradzania nauczycieli... 661 6.2. Uzgodnienie treści jako warunek przyjęcia uchwały w sprawie wynagradzania nauczycieli... 662 6.3. Zaniechanie aktualizowania regulaminu wynagradzania działaniem na niekorzyść członków lokalnej wspólnoty mieszkańców... 663 7. Obliczanie wydatków na wynagrodzenia... 663 8. Ustalanie w regulaminie płacowym wysokości dodatków i szczegółowych warunków ich przyznawania... 664 8.1. Zagadnienia wstępne... 664 8.2. Dodatek za wysługę lat... 665 8.2.1. Wysokość dodatku za wysługę lat... 665 8.2.2. Szczegółowe warunki przyznawania dodatku za wysługę lat... 665 8.2.3. Najpowszechniejsze błędy w regulacjach samorządowych w zakresie dodatku za wysługę lat... 666 8.3. Dodatek motywacyjny... 666 8.3.1. Wysokość dodatku motywacyjnego... 666 8.3.2. Szczegółowe warunki przyznawania dodatku motywacyjnego... 667 8.3.3. Najpowszechniejsze błędy w regulacjach samorządowych w zakresie dodatku motywacyjnego... 667 8.4. Dodatek funkcyjny... 668 8.4.1. Wysokość dodatków funkcyjnych... 668 8.4.2. Szczegółowe warunki przyznawania dodatku funkcyjnego... 669 8.4.3. Najpowszechniejsze błędy w regulacjach samorządowych w zakresie dodatku funkcyjnego... 669 8.5. Dodatek za warunki pracy... 670 8.5.1. Wysokość dodatku za warunki pracy... 670 8.5.2. Szczegółowe warunki przyznawania dodatku za warunki pracy... 670 8.5.3. Najpowszechniejsze błędy w regulacjach samorządowych w zakresie dodatku za warunki pracy... 670 9. Ustalanie w regulaminie płacowym wysokości innych elementów płacy nauczycielskiej i szczegółowych warunków ich przyznawania... 671 9.1. Godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw szczegółowe warunki obliczania... 671 9.2. Godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw szczegółowe warunki wypłacania... 671 10. Inne regulacje w regulaminie płacowym zawierane bez niezbędnego upoważnienia ustawowego... 672 11. Wzór regulaminu wynagradzania nauczycieli... 673 Część VI. Dokumentacja polityki rachunkowości Rozdział I. Polityka rachunkowości (Sebastian Bach)... 681 XXI
XXII 1. Podstawa prawna... 681 2. Elementy obowiązkowe dokumentacji zasad (polityki) rachunkowości... 682 2.1. Obowiązek określenia roku obrotowego oraz wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych... 682 2.2. Metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego.. 683 2.2.1. Wycena środków trwałych stanowiących własność Skarbu Państwa lub JST otrzymanych nieodpłatnie... 683 2.2.2. Zasady umarzania lub amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych... 684 2.2.3. Jednorazowe umorzenie... 684 2.2.4. Jednorazowe umorzenie w jednostkach zwolnionych z podatku dochodowego od osób prawnych... 684 2.2.5. Odpisy aktualizujące wartość należności... 685 2.2.6. Określenie zasad ustalania wyniku... 685 2.3. Prowadzenie ksiąg rachunkowych... 686 2.3.1. Sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych... 686 2.3.2. Określenie techniki prowadzenia ksiąg rachunkowych... 686 2.3.3. Szczególne rozwiązania ewidencyjne... 687 2.3.4. Zakładowy plan kont... 687 2.3.5. Wykaz ksiąg rachunkowych... 687 2.4. Opis systemu przetwarzania danych (systemu informatycznego)... 688 2.5. Przykład... 690 3. Uproszczenia w zasadach (polityce) rachunkowości... 692 4. Pozostałe zapisy ujmowane w zasadach (polityce) rachunkowości... 693 4.1. Wartości niematerialne i prawne o wartości poniżej kwoty 10 000 zł... 693 4.2. Aktualizacja wartości należności... 694 4.3. Określenie daty tzw. zamknięcia miesiąca, po której operacje gospodarcze dotyczące tego miesiąca nie będą już ujmowane... 694 4.4. Prowadzenie zobowiązań według podziałek klasyfikacji budżetowej... 695 5. Formalne uregulowanie dokumentacji zasad (polityki) rachunkowości jednostki... 696 5.1. Sporządzanie i aktualizacja polityki rachunkowości... 696 5.2. Stosowanie KSR-ów oraz MSR-ów... 697 5.3. Zasady techniki prawodawczej... 697 6. Zakładowy plan kont... 698 6.1. Ewidencja bilansowa... 698 6.1.1. Opracowanie planu kont budżetu i jednostki... 698 6.1.2. Opis zasad funkcjonowania kont... 698 6.1.3. Dochody budżetu JST nieujęte w planach finansowych innych samorządowych jednostek budżetowych... 699 6.1.4. Określenie zasad prowadzenia ewidencji analitycznej... 700 6.2. Ewidencja pozabilansowa... 700
7. Dokumentacja dodatkowa jako uzupełnienie zasad (polityki) rachunkowości... 702 8. Instrukcja inwentaryzacyjna... 703 9. Instrukcja kontroli i obiegu dokumentów finansowo-księgowych... 705 Rozdział II. Zarządzenie w sprawie centralizacji (Marek Piotrowski)... 707 1. Komentarz wprowadzający... 707 2. Wyjaśnienia do wzoru... 709 2.1. Wyjaśnienia do paragrafu 1... 709 2.2. Wyjaśnienia do paragrafu 2... 710 2.2.1. Ustalenie prewspółczynnika... 710 2.2.2. Proporcja... 711 2.3. Wyjaśnienia do paragrafu 3... 712 2.4. Wyjaśnienia do paragrafu 4... 713 2.5. Wyjaśnienia do paragrafu 5... 714 2.6. Wyjaśnienia do paragrafu 6... 715 2.7. Wyjaśnienia do paragrafu 7... 716 2.8. Wyjaśnienia do paragrafu 8... 716 2.9. Wyjaśnienia do paragrafu 9... 717 2.10. Wyjaśnienia do paragrafu 10... 717 2.11. Wyjaśnienia do paragrafu 11... 718 Rozdział III. Instrukcja inwentaryzacyjna (Elżbieta Dworak, Bożena Rudnicka)... 723 1. Zagadnienia ogólne... 723 1.1. Definicja inwentaryzacji... 723 1.2. Wymóg posiadania instrukcji inwentaryzacyjnej... 723 1.3. Osoby odpowiedzialne w procesie inwentaryzacji... 724 1.4. Osoby odpowiedzialne a centra usług wspólnych... 725 1.5. Instrukcja inwentaryzacyjna... 727 2. Wyjaśnienia do wzorów... 727 2.1. Instrukcja inwentaryzacyjna... 727 2.1.1. Część wstępna... 727 2.1.2. Cel inwentaryzacji... 727 2.1.3. Metody (techniki) inwentaryzacji... 728 2.1.4. Metody inwentaryzacji a zakres inwentaryzacji... 729 2.1.5. Terminy ustawowe... 729 2.1.6. Etapy inwentaryzacji... 730 2.1.7. Spis z natury... 731 2.1.8. Uzgadnianie sald... 732 2.1.9. Weryfikacja stanów księgowych... 733 2.1.10. Uproszczenia... 733 2.1.11. Różnice inwentaryzacyjne... 733 2.1.11.1. Niedobory zawinione i niezawinione... 734 XXIII
2.1.11.2. Ewidencja różnic inwentaryzacyjnych... 736 2.1.11.3. Wycena niedoborów... 737 2.1.12. Przechowywanie dokumentów inwentaryzacyjnych... 738 2.2. Zarządzenie przeprowadzenia inwentaryzacji... 739 2.3. Harmonogram przeprowadzenia inwentaryzacji... 739 2.4. Ewidencja arkuszy spisu z natury... 739 2.5. Polecenie przeprowadzenia spisu z natury... 739 2.6. Oświadczenie wstępne osoby odpowiedzialnej materialnie... 740 2.7. Oświadczenie końcowe osoby odpowiedzialnej materialnie... 740 2.8. Arkusz spisu z natury... 740 2.9. Sprawozdanie opisowe z przebiegu spisu z natury... 741 2.10. Sprawozdanie zespołu spisowego... 741 2.11. Protokół wyceny zapasów niepełnowartościowych... 741 2.12. Protokół inwentaryzacji kasy... 741 2.13. Zbiorcze zestawienie weryfikacji aktywów i pasywów... 741 2.14. Protokół na zakończenie inwentaryzacji drogą spisu z natury... 742 3. Wzory... 743 3.1. Zarządzenie w sprawie wprowadzenia instrukcji inwentaryzacyjnej... 743 3.2. Instrukcja inwentaryzacyjna... 744 3.3. Zarządzenie w sprawie inwentaryzacji rocznej (okresowo-okolicznościowej)... 758 3.4. Harmonogram inwentaryzacji rocznej... 760 3.5. Ewidencja arkuszy spisy z natury... 761 3.6. Polecenie przeprowadzenia spisu z natury... 762 3.7. Oświadczenia... 763 3.8. Arkusz spisu... 763 3.9. Sprawozdanie opisowe z przebiegu spisu z natury... 765 3.10. Sprawozdanie zespołu spisowego... 766 3.11. Protokół wyceny zapasów niepełnowartościowych... 767 3.12. Protokół inwentaryzacji kasy... 768 3.13. Zbiorczy protokół weryfikacji aktywów i pasywów... 769 3.14. Protokół komisji inwentaryzacyjnej sporządzony na zakończenie inwentaryzacji... 770 Rozdział IV. Instrukcja obiegu i kontroli dowodów księgowych (Sebastian Bach, Stanisława Szlachta, Piotr Wieczorek)... 773 773 2. Wyjaśnienia do wzorów... 776 3. Wzory... 777 XXIV 3.1. Zarządzenie w sprawie instrukcji obiegu i kontroli dowodów księgowych.. 777 3.2. Instrukcja obiegu i kontroli dowodów księgowych... 778
3.3. Upoważnienie pracownika do dokonywania kontroli merytorycznej dowodów księgowych... 787 Rozdział V. Instrukcja obiegu i kontroli dokumentów księgowych pomiędzy jednostką obsługującą a jednostkami obsługiwanymi (Joanna Kwiecień)... 789 1. Zagadnienia ogólne... 789 2. Cel tworzenia samorządowych centrów usług wspólnych... 790 3. Korzyści wynikające z utworzenia centrum usług wspólnych dla jednostek oświatowych... 791 4. Ryzyko wynikające z utworzenia centrum usług wspólnych dla jednostek oświatowych... 793 5. Zakres działania centrum usług wspólnych dla jednostek oświatowych... 795 6. Liczba centrów usług wspólnych dla danej jednostki samorządu terytorialnego. 798 7. Określenie zadań możliwych do przekazania centrum usług wspólnych przez jednostki oświatowe... 798 7.1. Zadania z zakresu administracyjnego... 799 7.2. Zadania z zakresu pomocy prawnej... 799 7.3. Zadania z zakresu finansów i rachunkowości... 800 7.4. Zadania z zakresu organizacyjnego... 801 7.5. Zadania z zakresu udzielania zamówień publicznych... 803 8. Procedura tworzenia samorządowych centrów usług wspólnych... 804 8.1. Podjęcie decyzji i opracowanie koncepcji powołania centrum usług wspólnych... 804 8.2. Przeprowadzenie analiz, określenie zakresu działania i zasięgu terytorialnego centrum usług wspólnych... 804 8.3. Przygotowanie niezbędnych dokumentów i podjęcie uchwały... 805 8.4. Opracowywanie statutu centrum usług wspólnych i podjęcie uchwały o jego przyjęciu... 806 8.5. Organizacja centrum usług wspólnych i przyjęcie procedur wewnętrznych 810 9. Obowiązki i uprawnienia kierowników jednostek obsługiwanych i kierownika jednostki obsługującej... 810 10. Główny księgowy w centrum usług wspólnych odpowiedzialność, obowiązki i uprawnienia... 811 11. Analiza porównawcza funkcjonowania centrów usług wspólnych i zespołów ekonomiczno-administracyjnych obsługi jednostek oświatowych... 813 Rozdział VI. Instrukcja w sprawie zasad gospodarowania drukami ścisłego zarachowania (Bogusław Nowakowski, Sebastian Bach)... 833 833 1.1. Podstawowe zasady... 833 1.2. Przechowywanie druków... 834 1.3. Kontrola gospodarki drukami ścisłego zarachowania... 834 1.4. Mandaty... 834 1.5. Inwentaryzacja... 835 XXV
2. Wyjaśnienia do wzorów... 836 3. Wzory... 838 3.1. Zarządzenie w sprawie instrukcji gospodarowania drukami ścisłego zarachowania... 838 3.2. Instrukcja w sprawie zasad gospodarowania drukami ścisłego zarachowania... 839 3.3. Oświadczenie o przyjęciu odpowiedzialności za gospodarkę... 843 3.4. Upoważnienie do pobrania druków ścisłego zarachowania... 844 3.5. Zasady rozliczania druków ścisłego zarachowania w jednostce... 844 3.6. Formularz rozliczenia druków ścisłego zarachowania... 845 3.7. Formularz spisu z natury druków ścisłego zarachowania... 846 3.8. Protokół z inwentaryzacji druków ścisłego zarachowania... 847 3.9. Protokół z likwidacji druków ścisłego zarachowania... 848 Rozdział VII. Wytyczne do sporządzania Informacji dodatkowej dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (Małgorzata Wojtczak)... 849 1. Wprowadzenie... 849 2. Podstawy prawne... 851 3. Zakres instrukcji (w tym wytyczne do zakładowego planu kont)... 852 4. Wyjaśnienia do wzoru... 853 5. Wzór wytycznych do zakładowych planów kont... 860 Rozdział VIII. Instrukcja odliczania podatku od towarów i usług prewspółczynnikiem (Marek Piotrowski)... 871 871 1.1. Uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego... 871 1.2. Ustalenie kwoty podatku naliczonego na podstawie prewspółczynnika... 873 1.3. Metoda określania proporcji... 874 1.4. Prewspółczynnik w jednostkach samorządowych... 876 1.5. Roczna korekta podatku naliczonego... 877 2. Wyjaśnienie do wzoru instrukcji... 879 2.1. Stosowanie instrukcji... 879 2.2. Podmioty stosujące instrukcję... 879 2.3. Akty prawne stosowane w instrukcji... 879 3. Wzór instrukcji w zakresie ustalania prewspółczynnika dla celów realizacji uprawnienia do obniżenia podatku należnego o wartość podatku naliczonego.. 880 Rozdział IX. Instrukcja odliczania podatku naliczonego w oparciu o proporcję (Marek Piotrowski)... 883 883 1.1. Uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego... 883 1.2. Stosowanie proporcji dla celów odliczenia podatku naliczonego... 884 1.3. Sposób określania proporcji... 885 XXVI
1.4. Proporcja w jednostkach samorządowych... 888 1.5. Roczna korekta podatku naliczonego... 888 2. Wyjaśnienie do wzoru... 890 2.1. Stosowanie instrukcji... 890 2.2. Podmioty stosujące instrukcję... 890 2.3. Akty prawne stosowane w instrukcji... 891 3. Wzór instrukcji ustalania wartości podatku naliczonego na podstawie proporcji 891 Rozdział X. Mechanizm podzielonej płatności (split payment) w jednostkach samorządu terytorialnego (Artur Hołda, Teresa Krawczyk)... 893 893 1.1. Informacje ogólne... 893 1.2. Zasady działania mechanizmu podzielonej płatności... 894 1.2.1. Wydzielony rachunek VAT... 896 1.2.2. Ograniczenia w korzystaniu z rachunku VAT... 897 1.2.2.1. Zamknięty katalog uznawania i obciążania rachunku VAT... 897 1.2.2.2. Realizacja polecenia przelewu w systemie podzielonej płatności... 898 1.2.2.3. Brak środków lub niewystarczające środki na rachunku VAT... 899 1.2.2.4. Zamykanie rachunków... 899 1.2.3. Możliwość wypłaty pieniędzy z rachunku VAT... 899 1.2.4. Korzyści z korzystania z mechanizmu podzielonej płatności... 900 1.2.4.1. Korzyści dla podatnika, który skorzysta z mechanizmu podzielonej płatności... 900 1.2.4.2. Inne korzyści dla podatników odprowadzających VAT do urzędu skarbowego i korzystających z mechanizmu podzielonej płatności... 902 1.2.4.3. Odpowiedzialność odbiorcy, który przez pomyłkę otrzymał przelew z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.. 903 1.3. Zmiany w rachunkowości wynikające z wprowadzenia mechanizmu podzielonej płatności... 904 1.3.1. Ewidencja VAT w jednostkach samorządu terytorialnego, w jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych utworzenie nowego konta Rachunek bankowy VAT... 904 1.3.2. Ujmowanie środków na rachunku VAT w sprawozdaniu finansowym... 906 1.4. Otrzymywanie i dokonywanie płatności przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności w jednostce samorządu terytorialnego... 907 1.4.1. Możliwości tworzenia rachunku VAT z uwzględnieniem specyfiki sektora publicznego po centralizacji VAT... 907 1.4.2. Uwolnienie środków pieniężnych zamrożonych na rachunku VAT w jednostkach budżetowych... 908 XXVII
1.4.3. Możliwość prowadzenia jednego rachunku lub kilku rachunków VAT dla jednostki samorządu terytorialnego... 908 2. Wyjaśnienia do wzorów... 912 2.1. Osoby odpowiedzialne... 912 2.2. Cel... 913 2.3. Procedury... 913 2.4. Terminy... 913 2.5. Przechowywanie dokumentów... 914 3. Wzór instrukcji stosowania mechanizmu podzielonej płatności oraz załącznika do tej instrukcji... 914 3.1. Instrukcja stosowania mechanizmu podzielonej płatności... 914 3.2. Załącznik Nr 1 do instrukcji stosowania mechanizmu podzielonej płatności... 918 XXVIII