Załącznik nr 5 do zapytania ofertowego na realizację kampanii Bezpiecznie od startu w radiu i Internecie Działania służące edukacji w zakresie ochrony pracy i prewencji wypadków przy pracy w grupie osób młodych (w tym uczniów szkół ponadgimnazjalnych, młodzieży akademickiej i młodocianych pracowników) grupa wiekowa 16-25 lata Realizacja programu edukacyjnego Kultura bezpieczeństwa w roku 2012 Wprowadzenie Jak wskazują statystyki GUS, osoby z krótkim stażem ulegają wypadkom znacznie częściej niż bardziej doświadczeni pracownicy (ponad 30% osób ulegających wypadkom przy pracy ma staż pracy krótszy niż rok). Ok. 25 % poszkodowanych pracowników ulega wypadkom w wieku poniżej 29 lat. W 2011 r. inspektorzy pracy zbadali wypadki przy pracy, w których 405 pracowników w wieku 16-25 lat doznało ciężkich obrażeń ciała lub poniosło śmierć. Spośród nich 70 % pracowało w danym zakładzie krócej niż rok, a 85 % - krócej niż 2 lata. Z krótkim stażem pracy wiąże się słaba adaptacja zawodowa do obowiązującej organizacji pracy. Polega ona na niedostatecznej znajomości instrukcji pracy, procesów technologicznych, instrukcji obsługi maszyn i urządzeń oraz bezpiecznego sposobu wykonywania pracy. Towarzyszy temu bardzo często brak wiedzy o zagrożeniach oraz nie korygowanie popełnianych błędów przez osoby nadzorujące młodych pracowników. W Polsce rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.) wprowadziło zmiany w zakresie prowadzenia szkoleń wstępnych dla pracowników. Likwidacji uległo szkolenie wstępne podstawowe, którego celem miało być zapewnienie pracownikom wiedzę i umiejętności niezbędnych do wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Minimalny łączny czas określony w rozporządzeniu dla szkoleń wstępnych na stanowiskach robotniczych uległ skróceniu z 30 godzin (szkolenie szkolenie wstępne ogólne 3 godzin, szkolenie wstępne na stanowisku pracy - 8, szkolenie wstępne podstawowe - 19) do godzin 11 (szkolenie wstępne ogólne 3 godziny, szkolenie wstępne na stanowisku pracy 8 godzin). Likwidacja szkolenia podstawowego wiązała się z nałożeniem na Ministra Edukacji Narodowej obowiązku uwzględniania zagadnień bhp w programach nauczania. Aktualne programy zawierają elementy wiedzy z tego zakresu. Praktyka szkolna wskazuje jednak, że w wielu szkołach problematyka związana z bhp jest traktowana marginalnie lub wręcz pomijana w związku z nadmiernie rozbudowanymi programami szkolnymi, brakiem podręczników oraz 1
materiałów pomocniczych do prowadzenia lekcji dotyczących takiej problematyki, a także brakiem przygotowania nauczycieli do prowadzenia lekcji z zakresu bhp. W trosce o właściwe przygotowanie do pracy przyszłych pracowników od 2006 roku Państwowa Inspekcja Pracy we współpracy z Centralnym Instytutem Ochrony Pracy - Państwowym Instytutem Badawczym, realizuje programu edukacyjny pn. Kultura bezpieczeństwa, adresowany przede wszystkim do uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Podstawowym jego celem jest promowanie idei bezpiecznej pracy, jako standardu w przyszłym życiu zawodowym, kształtowanie świadomości zagrożeń występujących w środowisku pracy i podnoszenie poziomu wiedzy w zakresie rozwiązań prawnych, dotyczących zapewnienia ochrony prawnej i bezpiecznych warunków pracy. W programie Kultura bezpieczeństwa wykorzystywany jest podręcznik oraz multimedialny materiał edukacyjny (przygotowywany przez CIOP-PIB), który nauczyciele wykorzystują do przygotowania zajęć, a także filmy i wydawnictwa Państwowej Inspekcji Pracy. W roku szkolnym 2010/2011 do programu przystąpiły 292 szkoły ponadgimnazjalne z całej Polski, a w jego realizację zaangażowało się 764 nauczycieli, którzy przeprowadzili z młodzieżą lekcje poświęcone zagadnieniom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz prawa pracy. Na uczelniach wyższych program realizowano w formie wykładów i seminariów. Tematyka wykładów ustalana była w zależności od charakteru uczelni. Ogółem, w latach 2006-2011, w lekcjach i spotkaniach uczestniczyło ponad 180 tysięcy uczniów szkół ponadgimazlajnych i studentów. Zgodnie z badaniem ankietowym przeprowadzanym corocznie po realizacji zadań w szkołach, 93% nauczycieli ocenia program jako bardzo dobry lub dobry. Pomimo dużego zaangażowania w promocję programu edukacyjnego ze strony Państwowej Inspekcji Pracy obejmuje on swoim zasięgiem nie więcej niż 9% populacji uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Wskazane jest zatem dalsze intensyfikowanie dotychczasowych działań oraz podjecie nowych o charakterze popularyzatorskim, które zwiększą zasięg i efekty oddziaływania w grupie młodzieży i młodych pracowników. Działania proponowane w roku 2012 1. Program edukacyjny Kultura bezpieczeństwa dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych i studentów. 2. Kampania społeczna promocja kultury bezpieczeństwa i praworządności w stosunkach pracy. 3. Opracowanie pomocy edukacyjnych i publikacji. 4. Konkursy dla młodzieży. 5. Współpraca z partnerami, w tym konferencja podsumowująca 6 lat realizacji programu. 2
1. Program edukacyjny Kultura bezpieczeństwa dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych i studentów. Program edukacyjny realizowany w roku 2012 ma na celu: podniesienie poziomu wiedzy w zakresie rozwiązań prawnych, dotyczących zapewnienia ochrony prawnej i bezpiecznych warunków pracy wśród młodzieży szkolnej (w szczególności w szkołach o profilu budowlanym) i akademickiej. kształtowanie świadomości zagrożeń występujących w środowisku pracy wśród nauczycieli, uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów. Zgodnie z wytycznymi do realizacji programu przewiduje się zakup materiałów dla nauczycieli (opracowanych przez CIOP-PIB): podręcznika wraz z płytą zawierającą filmy i inne pomoce edukacyjne przydatne podczas realizacji lekcji z młodzieżą. Dodatkowo na potrzeby realizacji programu wydana została płyta z mini serialem edukacyjnym Para na etacie i komiks Moja pierwsza praca. W realizacji programu wykorzystywane są również inne publikacje Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności broszury i ulotki dotyczące prawnej ochrony pracy a także przygotowany specjalnie dla uczniów szkół budowlanych poradnik Bezpiecznie od startu. Świadectwa potwierdzające udział w programie przygotowywane są w Głównym Inspektoracie Pracy na wniosek okręgowych inspektoratów pracy. 2. Kampania społeczna Bezpiecznie od startu promocja kultury bezpieczeństwa i praworządności w stosunkach pracy adresowana do młodego odbiorcy Kampania społeczna ma na celu zainteresowanie uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów zdobywaniem podstawowej wiedzy nt. prawa pracy i zasad bezpiecznej pracy. Zgodnie z założeniami budżetowymi PIP w roku 2012 przygotowana zostanie kreacja kampanii na potrzeby programu Kultura bezpieczeństwa, w ramach której opracowane zostaną projekty graficzne: logotypu wraz z hasłem kampanii, plakatów kampanii, layoutów kampanii, banneru internetowego, teczek reklamowych i naklejek. Kampania społeczna oparta zostanie o radio i prasę (w przypadku prasy współpraca wyłącznie na zasadach non profit). Alokacja środków budżetowych PIP przeznaczonych na przekaz radiowy kampanii pozwoli osiągnąć maksymalny zasięg w grupie młodych odbiorców, z uwzględnieniem kryterium cenowego przy wyborze wykonawca w postępowaniu zamówień publicznych, a także takich wskaźników efektywności jak: zasięg 1+,3+, GRP i CPP. 3
Dodatkowo nagrane zostaną krótkie audycje radiowe (max. 3 min.) w formie pogadanek, dotyczące podstawowych, najważniejszych z punktu widzenia młodych ludzi zagadnień dotyczących ochrony pracy (np. praca młodocianych, różnice między umową o pracę, a umowami cywilnoprawnymi, zasady zawierania i rozwiązywania umowy o pracę, podstawowe informacje o rozliczaniu czasu pracy i urlopu). Audycje przeznaczone będą do emisji podczas płatnej kampanii radiowej, w formule patronatów medialnych, a także na zasadach współpracy non profit z rozgłośniami radiowymi (w tym rozgłośniami internetowymi) podczas całego roku szkolnego 2012/2013. Audycje umieszczone zostaną również na stronach internetowych Państwowej Inspekcji Pracy. Elementem wspierającym kampanię radiową będą działania podejmowane na profilach społecznościowych takich jak facebook. Przewidujemy, że tego rodzaju promocja pozwoli rozszerzyć grupę odbiorców przy niewielkich nakładach finansowych. Realizacja kampanii przewidywana jest na okres wrzesień październik 2012 r. (czas powrotu z wakacji i podejmowania pierwszej pracy o charakterze stałym nie sezonowym). Kampania skorelowana będzie z projektem Poznaj swoje prawa w pracy. 3. Opracowanie nowych pomocy edukacyjnych i publikacji W roku 2012 planowane jest opracowanie poradnika dla młodzieży mającego być quasi podręcznikiem wykorzystywanym podczas lekcji z uczniami szkół ponadgimnazjalnych. Podręcznik będzie bogato ilustrowany (zdjęcia, rysunki, krzyżówki, przykłady). 4. Konkursy dla młodzieży W związku z dużym zainteresowaniem i wnioskami okręgowych inspektoratów pracy, uważamy za celowe opracowanie regulaminu ogólnopolskiego konkursu wiedzy o przepisach prawa pracy i zasadach BHP dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Organizacja ogólnopolskiego konkursu, który tematycznie koncentruje się na prawnej ochronie pracy i obejmuje swoim zasięgiem wszystkich uczniów szkół ponadgimnazjalnych będzie naturalną kontynuacją inicjatyw na poziomie okręgowych inspektoratów pracy, a jednocześnie narzędziem służącym promocji kultury praworządności i bezpieczeństwa pracy w grupie przyszłych pracowników. 5. Współpraca z partnerami, w tym konferencja podsumowująca 6 lat realizacji programu Przedstawieniu wyników i efektów programu Kultura bezpieczeństwa realizowanego w latach 2006-2012 służyć będzie konferencja podsumowująca w czwartym kwartale br. 4
Podczas spotkania poruszone zostaną problemy związane z właściwym przygotowaniem młodych ludzi do bezpiecznego wykonywania pracy, stanem świadomości i wiedzy młodego pokolenia w zakresie prawnej ochrony pracy i dobrych praktyk służących edukacji w zakresie ochrony zdrowia zawodowego. Przewidywanymi partnerami w organizacji przedsięwzięcia są: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Ministerstwo Edukacji, Związek Rzemiosła Polskiego, Ochotnicze Hufce Pracy, Polski Czerwony Krzyż i inni partnerzy instytucjonalni i społeczni PIP. W roku 2012 rozpocznie się budowanie partnerstwa na rzecz promocji kultury bezpieczeństwa i praworządności w pracy w grupie młodych pracowników. W pierwszej kolejności do współpracy zostaną zaproszeni partnerzy instytucjonalni, a także samorządy studentów i organizacje młodzieżowe. 5