EUROPA 2020 i wyzwania edukacyjne stojace przed Polska Wizyta studyjna Bruksela, 11.04.2014 Joanna Basztura Education Policy Desk officer (Poland, Lithuania, Denmark) Direction A, Unit A2 Country analysis Education and Culture Directorate General joanna.basztura@ec.europa.eu
Plan prezentacji 1. Strategia Europa 2020 i jej cele 2. Semestr europejski 3. Edukacja i szkolenia 2020 Europejska wspolpraca w zakresie edukacji i szkolen 4. Komunikat: Przemyslec edukacje (rethinking education) 5. Wskazniki edukacyjne dla Europy i Polski 6. Otwarta metoda koordynacji (OMC) 7. Erasmus+
Strategia Europa 2020 - Europa 2020 to unijna strategia wzrostu na okres od 2010 do 2020 r. Obejmuje ona o wiele więcej niż samo wyjście z kryzysu, z którym nadal boryka się wiele europejskich krajów - Celem strategii Europa 2020 jest osiągnięcie wzrostu gospodarczego, który będzie: inteligentny dzięki bardziej efektywnym inwestycjom w edukację, badania naukowe i innowacje; zrównoważony dzięki zdecydowanemu przesunięciu w kierunku gospodarki niskoemisyjnej; oraz sprzyjający włączeniu społecznemu, ze szczególnym naciskiem na tworzenie nowych miejsc pracy i ograniczanie ubóstwa. - Strategia koncentruje się na pięciu dalekosiężnych celach w dziedzinie zatrudnienia, innowacyjności, edukacji, walki z ubóstwem oraz w zakresie klimatu i energii. - Priorytety zwiazane z edukacja i szkoleniami zyskaly na znaczeniu od czasu przyjecia strategii Europa 2020 (2 cele zwiazane z edukacja: odsetek osob w wieku 30-34 majacych wyksztalcenie wyzsze oraz odsetek osob przedwczesnie konczacych nauke)
Czy uda się osiągnąć cele na rok 2020? 75% populacji w wieku 20-64 lat powinno mieć zatrudnienie 3% PKB UE powinno być inwestowane w badania i rozwój Redukcja emisji CO2 o 20% Udział energii ze źródeł odnawialnych do 20% 20% efektywność energetyczna Ograniczenie osób przedwcześnie kończących naukę do 10% Co najmniej 40% z młodego pokolenia powinno zdobywać wyższe wykształcenie Liczba osób zagrożonych ubóstwem powinna spaść o 20 milionów
Semestr europejski kolejne kroki Wszystkie państwa członkowskie zobowiązały się do osiągnięcia celów strategii Europa 2020 i ustanowiły zgodne z nią cele krajowe oraz strategie pobudzające wzrost gospodarczy. Pożądany wpływ na wzrost gospodarczy można jednak osiągnąć jedynie poprzez skoordynowane i ukierunkowane działania wszystkich krajów. W tym celu Komisja Europejska ustanowiła roczny cykl koordynacji. Co roku Komisja Europejska dokonuje gruntownej analizy programów reform gospodarczych i strukturalnych przedstawionych przez poszczególne państwa członkowskie i wydaje im zalecenia obejmujące okres od 12 do 18 kolejnych miesięcy.
Semestr europejski kolejne kroki 1. Przygotowanie rocznej wielowymiarowej analizy wzrostu gospodarczego (Annual Growth Survey - AGS) - sa to szczegółowe priorytety określające wytyczne dla koordynacji krajowych polityk gospodarczych, - celem jest koncentracja na wspieraniu wzrostu i zatrudnienia) - AGS 2013 byla przedstawiona w listopadzie 2012 - W marcu 2013 byla dyskutowana na Radzie Ministrow Unii Europejskiej
Semestr europejski kolejne kroki 2. Kraje czlonkowskie przedstawiają plan należytego zarządzania finansami publicznymi (program stabilności lub konwergencji) oraz plan reform i działań(krajowy program reform) w kwietniu 2013, które mają prowadzić ku inteligentnemu i trwałemu wzrostowi sprzyjającemu włączeniu społecznemu w dziedzinie: - zatrudnienia, - edukacji, - badań naukowych, - innowacji, - energii i włączenia społecznego
Semestr europejski kolejne kroki 3. Komisja ocenia te programy w oparciu o zestaw wskaźników opracowanych przez Eurostat we współpracy z innymi służbami Komisji, umożliwiających ocenę postępów w realizacji najważniejszych celów strategii Europa 2020 (maj 2013) i w stosownym przypadku opracowuje zalecenia dla poszczególnych krajów (Country Specific Recommendations - CSRs). 4. Rada UE zalecenia te omawia, a Rada Europejska je zatwierdza. Państwa członkowskie uzyskują zatem stosowną poradę, jeszcze zanim przystąpią do sporządzania ostatecznego projektu budżetu na kolejny rok. 5. Pod koniec czerwca lub na początku lipca Rada oficjalnie przyjmuje zalecenia skierowane do państw członkowskich.
Semestr europejski 2013 kolejne kroki 6. Jeżeli w określonym terminie zalecenia nie zostaną zrealizowane, wydane mogą zostać ostrzeżenia. W razie nadmiernej nierównowagi makroekonomicznej i budżetowej wykonanie zaleceń można egzekwować także za pomocą zachęt i sankcji. 7. Zasadniczą rolę w kontekście wzajemnej oceny oraz śledzenia postępów w realizacji głównych celów UE i inicjatyw przewodnich strategii Europa 2020 odgrywają spotkania ministrów państw członkowskich poświęcone konkretnym kwestiom politycznym. 8. Aby można było zrealizować zakładaną politykę i uzyskać szerokie zaangażowanie, prowadzona jest ścisła współpraca z Parlamentem Europejskim i innymi organami doradczymi UE (Komitet Regionów i Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny). W działania w pełni włączone zostaną także parlamenty krajowe, partnerzy społeczni, regiony i inne podmioty.
Listopad Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec European Commission Annual Growth Survey wraz z innymi raportami Prace nad SWD Propozycja CSR Council of Ministers European Parliament Debaty & identyfikacja celow Debaty & identyfikacja celow Debaty na forum komitetow Rady Jesien: Monitoring i peer review na poziomie europejskim European Council Member States Wiosenny szczyt UE: ogolne wytyczne priorytetow polityki gosp UE Przyjecie Narodowych Programow Reform (NRPs) & Programow Stabilnosci/Konwerg encji (SCPs) Przyjecie CSR Jesien: Uwzglednianie CSR w krajowych politykach
Analiza wzrostu gospodarczego -Annual growth survey (AGS) - edukacja AGS przyjęty w listopadzie 2013 potwierdza kluczową rolę, jaką odgrywa edukacja, szkolenia i umiejętności odegrania jako nośniki wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i konkurencyjności. AGS: - Podkreśla znaczenie odpowiednich umiejętności i uczenia się przez całe zycie jako odpowiedz na starzenie się siły roboczej (po raz pierwszy AGS wskazuje skutki starzenia się społeczeństwa); - Wyróżnia "polityki w zakresie umiejętności" jako sposób wspierania powstawania nowych miejsc pracy w poszczególnych obszarach o wysokich możliwościach tworzenia nowych miejsc pracy (w tym w sektorze technik informacyjnych/informatycznych); - Wzywa do poprawy wyników kształcenia i umiejętności; - Stwierdza, że UE pozostaje w tyle jesli chodzi o czle zwiazane ze szkolnictwem wyzszym i przedwczesnym kończeniem nauki; - Wskazuje, że siła robocza UE ma poważne braki zakresie umiejętności (zwlaszca w zakresie czytania, pisania, liczenia i umiejętności informatycznych); - Stwierdza, że konieczne jest, aby inwestować w modernizację systemów edukacji i szkoleń, w tym uczenia sie przez cale zycie.
Specjalne zalecenia (CSRs) 2013 W 2013, wydano CSR w następujących obszarach związanych z Edukacja i szkoleniami dla panstw czlonkowskich: - Młodziez (17 rekomendacji), w tym problem bezrobocia wśród młodzieży, ktory ma zostac zmniejszony przez pwdrazanie gwarancje dla młodzieży (12); - Laczenie swiata pracy i edukacji, umiejetnosci, uczenie się przez całe życie (14); - Przejście od edukacji do pracy, reformy szkolnictwa zawodowego, praktyki zawodowe (16); - Edukacja szkolna (12), predwczesne konczenie nauki (6), Zawod nauczyciela (3); - Wczesna edukacja i opieka nad dziecmi (10); - Szkolnictwo wyższe i reforma szkolnictwa wyższego (10); - Grupy defaworyzowane (9), w tym Romowie (5); - Kwestie finansowania, konsolidacja fiskalna w sposób przyjazny dla wzrostu (18).
Polska CSR 2013
CSR dla Polski w 2013 r. Rekomendacja dla Polski 2013 dotycząca edukacji: Rekomendacja 3 (CSR 3): - Zwiększenie wysiłków na rzecz obniżenia bezrobocia osób młodych, na przykład poprzez gwarancję dla młodzieży, - większe udostępnienie przyuczania do zawodu uczenia się poprzez praktykę, zacieśnienie współpracy szkół i pracodawców oraz poprawę jakości nauczania. - Przyjęcie projektu strategii na rzecz uczenia się przez całe życie.
CSR dla Polski w 2013 r. Uzasadnienie (11) - Bezrobocie osób młodych rośnie, co jest w dużej mierze skutkiem niedostatecznego dopasowania wyników nauczania do potrzeb rynku pracy. - Mimo że wdrożone już reformy systemu edukacji służą rozwiązaniu problemu niedopasowania umiejętności do wolnych stanowisk, wciąż zachodzi potrzeba zwiększenia dostępności przyuczania do zawodu oraz uczenia się poprzez praktykę w celu zacieśnienia współpracy między szkołami a pracodawcami oraz poprawy jakości nauczania. - Odsetek osób dorosłych angażujących się w uczenie się przez całe życie jest nadal bardzo niski, a strategia w tym zakresie nie została jeszcze przyjęta.
CSR dla Polski w 2013 r. Rekomendacja 4 (CSR 4): - Kontynuowanie wysiłków na rzecz zwiększenia udziału kobiet w rynku pracy, szczególnie przez inwestowanie w wysokiej jakości, przystępną cenowo opiekę nad dziećmi i nauczanie przedszkolne, zapewnienie stabilnego finansowania i wykwalifikowanego personelu. Uzasadnienie (12) - Jeśli chodzi o wczesną opiekę na dziećmi, starania rządu skoncentrowane są na wdrożeniu programu Maluch. W efekcie liczba żłobków wzrosła niemal dwukrotnie w ostatnich dwóch latach, ale w porównaniu z innymi państwami jest wciąż bardzo niska i nie zaspokaja istniejącego zapotrzebowania.
ET 2020 (edukacja i szkolenia 2020): Europejska wspolpraca w zakresie edukacji i szkolen) W maju 2009 r. Rada przyjęła konkluzje ustanawiające strategiczne ramy europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ET 2020) w okresie do 2020 r., kontynuacją wcześniejszego programu roboczego Edukacja i Szkolenia 2010, zapoczątkowanej w 2001 roku. Są 4 cele strategiczne: 1. Wdrazanie kształcenia przez całe życie i mobilności; 2. Poprawa jakości i skuteczności kształcenia i szkolenia; 3. Promowanie rownosci, spójności społecznej i aktywności obywatelskiej; 4. Zwiększanie kreatywności i innowacyjności, w tym przedsiębiorczości, na wszystkich poziomach kształcenia i szkolenia 17
Dzialania w zakresie ET 2020 - Działania na poziomie UE zostały opracowane w celu wsparcia obszarów priorytetowych na kazdym poziomie kształcenia i szkolenia - wczesne dzieciństwo, szkolnictwo wyższe, kształcenie zawodowe i dorosłych na podstawie ogólnych celów. - Należą do nich, na przykład, coraz wieksze możliwości mobilności edukacyjnej, zacieśniania partnerstw między instytucjami kształcenia i szkolenia oraz całego społeczeństwa. - Inne działania istotne dla wszystkich poziomów kształcenia, takie jak promowanie wielojęzyczności, innowacyjność, kreatywność i wdrazanie ICT (Technologii Informacyjnych i Informatycznych)
ET 2020 (edukacja i szkolenia 2020): Europejska wspolpraca w zakresie edukacji i szkolen) - Wysokiej jakości edukacja przedszkolna, szkolnictwo podstawowe, srednie, szkolnictwo zawodowe, wyższe są podstawą sukcesu Europy. - W szybko zmieniającym się świecie, kształcenie ustawiczne musi być priorytetem - jest kluczem do zatrudnienia, sukcesu gospodarczego i pozwala obywatelom w pelni w pełni uczestniczyć w życiu społecznym. - Każde państwo członkowskie UE jest odpowiedzialne za własne systemy kształcenia i szkolenia, polityki na poziomie Unii europejskiej maja za zadanie wspieranie działań krajowych i pomóc w realizacji wspólnych wyzwań, takich jak: starzenie się społeczeństw, deficyt umiejętności wśród pracowników i globalnej konkurencja. - Obszary te wymagają wspólnych odpowiedzi i kraje mogą korzystać z wymiany doświadczeń. 19
Edukacja i szkolenia 2020 Na wniosek Rady, co roku Komisja Europejska publikuje Monitor Edukacji i Szkoleń (Education and Training Monitor). Jest on sprawozdaniem rocznym przedstawionym każdej jesieni przez Komisję Europejska, określającym, w zwięzłym dokumencie, postęp w sprawie kluczowych wskaźników Edukacja i Szkolenia 2020, w tym kluczowe wskaźniki Europa 2020 w dziedzinie edukacji i szkoleń. Education Monitor przedstawia ewolucję systemów kształcenia i szkolenia w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem zaleceń dla poszczególnych państw w dziedzinie kształcenia i szkolen, a także przyczynia się jako analityczny wkład do kolejnego europejskiego semestru.. Drugiemu monitorowi wydanemu w dniu 30 października 2013 r. towarzyszy 28 indywidualnych raportów krajowych i narzędzia do wizualizacji online.
Edukacja i szkolenia 2020 cele do 2020 roku - Co najmniej 95% dzieci w wieku od lat czterech do wieku rozpoczęcia obowiązkowej edukacji podstawowej powinny uczestniczyć w edukacji wczesnoszkolnej; - Udział w 15-latkow, ktorzy posidaja niewystarczające umiejętności w zakresie czytania, matematyki i nauki scislych powinien być mniejszy niż 15%; -Odsetek osób przedwcześnie kończących edukacje i szkolenie powinien być mniejszy niż 10%; - Udział osób w wieku 30-34 lat z wyższym wykształceniem powinien wynosić co najmniej 40%; -Przynajmniej 15% osób dorosłych w wieku 25-64 lat powinno uczestniczyć w kształceniu ustawicznym -Co najmniej 20% osób z wykształceniem wyższym i 6% 18-34 latków konczacych szkolenie zawodowe powinien spedzic czesc studiow badz szkolenia za granicą; - Wskaznik zatrudnienia absolwentów w wieku 20-34 lat, którzy ukonczyli studia badz szkolenie nie więcej niż trzy lata przed rokiem odniesienia powinien wynosic co najmniej 82%. -
Edukacja i szkolenia 2020 - Wskazniki dla Polski i UE Poniżej przedstawiona sa wybrane wskaźniki dotyczące osiągnieć Polski w stosunku do średniej europejskiej i wartości docelowych w 2020 roku. - Edukacja wczesnoszkolna (78.4,4% w 2011), średnia UE 93,2% w 2012 roku, celem UE jest 95% - Przedwczesne kończenie nauki 5.7%; srednia UE (12,7% w 2012), celem UE jest 10% - Procent uczniow wybierajacych szkolnictwo zawodowe jako % uczniow szkol srednich (48.3 % w 2012 roku) - srednia EU : 50,3%, - Odsetek osob z wyższym wykształceniem (39.1 % w 2012 r.); srednia UE (35,7%), celem UE jest 40% - Przedsiębiorczość osob w wieku 18-64 (54% w 2012 roku); srednia UE (42%) - Wydatki publiczne na edukację (5.5 % PKB w 2011), srednia UE (5,3% w 2012) - Osoby dorosle 16-64 uczestniczace w szkoleniach (4.5% w 2012); srednia UE 9%, celem UE jest 15%
Edukacja i szkolenia 2020 Wyniki PISA 2012 : Udział polskich 15-latkow osiągających niskie wyniki jest znacznie niższy niż średnia w UE we wszystkich 3 obszarach: - czytanie (10,6% vs 17,8% w UE), - matematyka (14,4% w porównaniu z UE 22,1%) - nauki scisle i (9,0% w porównaniu z UE 16,6%). Duża poprawa jest we wszystkich 3 dziedzinach porównaniu do roku 2009.
Rethinking Education Komunikat: Przemyslec edukacje Aby lepiej przyczynić się do strategii Europa 2020 i pomóc w zwiększeniu zatrudnienia i poprawy umiejętności, wydano komunikat 'Przemyśleć Edukacje', ktory obejmuje cztery obszary, które zostały uznane za niezbędne w celu poprawy jakosci edukacji i szkolen: - Rozwój szkolnictwa zawodowego światowej klasy, aby podnieść jakość umiejętności zawodowych; - Promowanie nauki opartej na praktyce, w tym staży, praktyk zawodowych, systemow dualnych, aby ulatwic przejście od nauki do pracy; - Promowanie współpracy pomiędzy instytucjami publicznymi i prywatnymi (w celu tworzenia odpowiednich programow nauczania i przekazywania potrzebnych umiejetnosci) - Promowanie mobilności w ramach programu Erasmus +
Otwarta metoda koordynacji (OMC) - Monitorowanie postępu: wsparcie krajowych reform kształcenia ustawicznego, modernizacjia szkolnictwa wyższego oraz rozwoju wspólnych instrumentów promujących jakość kształcenia, przejrzystośc wyborów i kwalifikacji, mobilnośc pomiędzy krajami. Cele UE są przedmiotem regularnego monitorowania i sprawozdawczości, zarówno na szczeblu unijnym i krajowym. - Uczenie się od siebie nawzajem: Komisja organizuje działania w zakresie dzielenia sie doswiadczeniami miedzy panstwami czlonkowskimi i zainteresowanymi wspolnym tworzeniem polityk krajowych i systemow wsparcia w roznych dziedzinach
Otwarta metoda koordynacji (OMC) Europejskie narzędzia referencyjne: Europejska współpraca w dziedzinie edukacji doprowadziła do rozwoju wielu narzędzi referencyjnych UE, aby pomóc uczniom i wspierac reformy krajowe. Rekomendacje i wspólne zasady zostały opracowane w nastepujacych dziedzinach: - kompetencje kluczowe dla uczniów, - zapewnienie jakości w szkolnictwie wyższym oraz w kształceniu i szkoleniu zawodowym, - jakość w mobilności, - walidacja pozaformalnego i nieformalnego uczenia się, pdoradztwo w czasie całego życie - uznawanie kwalifikacji za granicą.
Program Erasmus+ (2014-2020 ) Budżet 14,7 mld euro (40-procentowy wzrost) Instytucje zarządzające Komisja Europejska/ Agencja Wykonawcza Narodowe Agencje
E R A S M U S+ Nowy program Unii Europejskiej na lata 2014-2020. Wspiera edukację, szkolenia, inicjatywy młodzieżowe oraz sportowe w całej Europie. Połączył w jedną całość 7 dotychczasowych programów: Uczenie się przez całe życie : Comenius, Erasmus, Grundtvig i Leonardo da Vinci Młodzież w działaniu Erasmus Mundus Tempus Jean Monnet Alfa Edulink
Struktura programu Erasmus+ E R A S M U S + Edukacja szkolna, szkolnictwo i kształcenie zawodowe, szkolnictwo wyższe, edukacja dorosłych, młodzież AKCJA 1 AKCJA 2 AKCJA 3 Mobilność edukacyjna (wyjazdy w celach edukacyjnych) Współpraca na rzecz innowacji i dobrych praktyk Wsparcie dla reform w obszarze edukacji oraz 2 akcje specjalne : Jean Monnet Sport
Kraje uczestniczące (programme countries) Kraje partnerskie (partner countries) A. Kraje uczestniczące w programie (programme countries) a. 28 państw członkowskich UE b. Islandia, Liechtenstein, Norwegia c. Szwajcaria d. Turcja e. Była republika Jugosławii Macedonia (FYROM) B. Kraje partnerskie (partner countries) a. Kraje sąsiadujące z UE (podzielone na 4 regiony) Partnerstwo Wschodnie, Basen Morza Śródziemnego, Bałkany Zachodnie, Rosja b. Pozostałe kraje udział uzależniony od akcji i obszaru (sektora)
Priorytety programu Erasmus+ - W swoich założeniach Program Erasmus+ nie różni się zasadniczo od zakończonego właśnie programu Uczenie się przez całe życie. - Największy nacisk w nowym programie został położony na edukację formalną i pozaformalną służącą rozwijaniu umiejętności uczniów, nauczycieli i pracowników oraz poprawy ich sytuacji na rynku pracy. - W praktyce program Erasmus+ umożliwia zagraniczną mobilność wyjazdy w celach edukacyjnych (np. podjęcia studiów lub pracy, odbycia szkoleń lub zaangażowania się w wolontariat) uczniów, studentów, kadry edukacyjnej i pracowników młodzieżowych oraz wspiera budowę partnerstw pomiędzy uniwersytetami, szkołami wyższymi i średnimi, przedsiębiorstwami i organizacjami non-profit na rzecz wzmacniania innowacyjności i budowania wiedzy.
Priorytety programu Erasmus+ - W programie podkreśla się szczególnie znaczenie współpracy międzysektorowej (różne sektory edukacji, instytucje na różnym szczeblu i o różnym profilu) i wzmacnianie efektu synergii pomiędzy sektorami edukacji a środowiskiem pracy. - Działania w obrębie sportu mają przede wszystkim wspierać inicjatywy mające na celu zwalczanie przemocy, dyskryminacji i dopingu. Na dofinansowanie będą mogły liczyć również międzynarodowe imprezy sportowe typu non-profit.
Priorytety programu Erasmus+ 1. - Rozwój umiejętności ogólnych i horyzontalnych, w szczególności związanych z przedsiębiorczością, ICT, wielojęzycznością. 2. - Lepsze wykorzystanie ICT i OZE (Otwartych zasobów edukacyjnych) w edukacji. 3. - Osiągnięcie spójności pomiędzy europejskimi i krajowymi narzędziami dotyczącymi uznawalności kwalifikacji i kompetencji. 4. - Inwestowanie w poprawę wykształcenia społeczeństwa.
Cele szczegółowe programu: - podnoszenie poziomu kluczowych kompetencji i umiejętności poprzez mobilność edukacyjną i współpracę między światem edukacji i pracy - podnoszenie jakości, innowacyjności i internacjonalizacji instytucji edukacyjnych - modernizację systemów edukacji poprzez wymianę dobrych praktyk i rezultatów i wykorzystanie europejskich narzędzi ułatwiających uznawanie i przenoszenie kwalifikacji - rozwijanie międzynarodowego wymiaru edukacji i szkoleń zwłaszcza poprzez współpracę instytucji z krajów uczestniczących w programie z instytucjami z krajów partnerskich programu w sektorze kształcenia i szkoleń zawodowych oraz szkolnictwa wyższego - nauczanie i uczenie się języków obcych, różnorodność językowa, świadomość międzykulturowa
Dalsze informacje Europe 2020 http://ec.europa.eu/europe2020/index_en.htm Edukacja i Szkolenia 2020 http://ec.europa.eu/education/policy/strategicframework/index_en.htm Rethinking education http://ec.europa.eu/languages/policy/strategicframework/rethinking-education_en.htm Rekomendacje dla poszczegolnych krajow http://ec.europa.eu/europe2020/making-it-happen/countryspecific-recommendations/index_en.htm Erasmus + http://ec.europa.eu/education/opportunities/index_en.htm
Dalsze informacje Erasmus+ Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa Tel. +48 22 463 10 00 Fax +48 22 463 10 25; +48 22 463 10 26 e-mail: kontakt@frse.org.pl http://www.frse.org.pl/