Edukacja globalna Scenariusz lekcji szkoła podstawowa Łamanie praw człowieka oraz status bezpaństwowców zmusza Badżawów, mieszkających od pokoleń na łodziach u wybrzeży Malezji, do porzucenia tradycyjnego sposobu życia. Malezja
Dominika Kulczyk, prezes Kulczyk Foundation, dociera do najdalszych zakątków świata, by nieść pomoc ludziom, którzy żyją w tragicznych warunkach. Partner Strategiczny: Partner Logistyczny: Partnerzy Technologiczni:
Współczesny świat jest na wyciągnięcie ręki. Dziś ani odległość, ani odmienność kulturowa nie stanowią bariery nie do pokonania. Dlatego łatwiej dostrzec problemy różnych społeczności. nie powinniśmy być na nie obojętni. Kształtowanie wśród dzieci i młodzieży postawy wrażliwości na krzywdę drugiego człowieka to ważne zadanie, które mają do spełnienia dorośli. to oni dzięki dyskusjom, rozmowom i przykładowi uczą młode pokolenie otwartości na innych. nasze dzieci mają ogromne szczęście, że mogą spokojnie się uczyć w przyjaznych szkołach wykorzystujących nowoczesne źródła edukacji. Zestawienie problemów człowieka żyjącego w dostatnim świecie z problemami człowieka walczącego o przetrwanie pokazuje, jak bardzo wyolbrzymiamy własne lęki. mam nadzieję, że wspólnie, dzięki merytorycznej wartości materiałów, które kieruję do Państwa, uda się nam rozbudzić i zaszczepić wśród uczniów ideę pomagania słabszym i odpowiedzialności za nich. młodzież na pewno wiele wyniesie z tej cennej lekcji empatii. Zachęcam serdecznie do udziału w konkursie z nagrodami dla szkół i uczniów. nagranie filmu konkursowego da młodym ludziom sposobność pokazania, co naprawdę oznacza dla nich pomaganie potrzebującym. partnerzy: patronat Honorowy: patronat Merytoryczny: partnerzy Edukacyjni: Wydział Studiów Edukacyjnych
TEMAT LEKCJI: Pozorne piękno malezyjskiej wody 2 jednostki lekcyjne Scenariusz lekcji wychowawczej (lub lekcji: języka polskiego, historii i społeczeństwa, etyki) dla klas 4 6 szkoły podstawowej Autorzy: Katarzyna Sadowska, Tomasz Sadowski ZAGADNIENIA sytuacja dziecka z ludu Badżawów jako bezpaństwowca pochodzącego z mniejszości filipińskiej w Malezji, zamieszkałego w okolicach wyspy Kampung Halo prawo dziecka do nauki dylematy rodzin żyjących na wodzie emocje, potrzeby i możliwości człowieka żyjącego na stałe na wodzie organizacje pozarządowe wspierające dzieci w Malezji sposoby pomagania rodzinom w trudnej sytuacji życiowej CELE LEKCJI Po lekcji uczeń potrafi: opisać sytuację dziecka mieszkającego na łodzi u wybrzeży Malezji; pozyskać informacje dotyczące sytuacji rodzin mieszkających na łodziach; scharakteryzować emocje dzieci uczęszczających do malezyjskiej mobilnej szkoły; wskazać organizację pomagającą dzieciom z ludu Badżawów; zaproponować sposoby pomagania malezyjskim dzieciom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej; opisać sytuację, w której człowiek ze względu na warunki życia najpierw uczy się pływać, a potem dopiero stawia pierwsze kroki; sformułować pisemnie propozycje rozwiązania problemów przedstawionych w stenogramie posiedzenia zespołu kryzysowego do spraw rodziny, które odbyło się w siedzibie PKPKM (Persatuan Kebajikan Pendidikan Kanak- -Kanak Miskin, Stowarzyszenie na rzecz Edukacji Nieuprzywilejowanych Dzieci). CELE KSZTAŁCENIA I TREŚCI NAUCZANIA WEDŁUG PODSTAWY PROGRAMOWEJ Język polski. Treści nauczania: I. 1. 1), 2), 6), 7); I. 2.; III. 1. 1) Historia i społeczeństwo. Cele kształcenia: IV. Treści nauczania: 1. 1), 2), 3), 7); 7. 4) Zajęcia komputerowe. Cele kształcenia: III.; V. Treści nauczania: 3. 1), 2), 3); 6. 1), 2) Etyka. Cele kształcenia: I.; II.; III. Treści nauczania: 5.; 9. 30 Edukacja Globalna Efektu Domina
MaLEzJa metody i formy pracy analiza źródeł (reportażu filmowego, stenogramu z posiedzenia zespołu kryzysowego, prezentacji, materiałów pozyskanych przez uczniów z internetu) praca w grupach drama praca indywidualna rozmowa projekt graficzny opracowanie propozycji rozwiązań pomocowych na podstawie stenogramu Środki dydaktyczne reportaż filmowy: Efekt Domina, sezon II, odcinek Malezja. Dzieci morza fragmenty stenogramu z posiedzenia zespołu kryzysowego do spraw rodziny w siedzibie PKPKM O lepsze życie dla rodziny informacje na temat ludzi żyjących na łodziach pozyskane przez uczniów materiały do przygotowania prac plastycznych (arkusze papieru, pisaki) zdjęcia pobrane ze strony Kulczyk Foundation (www.edukacjaglobalna.com) PRZEbiEg lekcji 1. wprowadzenie nauczyciel inicjuje dyskusję na temat warunków mieszkaniowych polskich rodzin. Uczniowie wskazują, w jakich pomieszczeniach (blokach, domach jednorodzinnych, namiotach, barakach itd.) mieszka się w Polsce. Powinni zwrócić uwagę, że w polskich warunkach ludzie na stałe mieszkają w budynkach, które są trwale związane z gruntem i mają m.in. fundamenty i dach. nauczyciel prosi uczniów, żeby zastanowili się, czy człowiek może mieszkać na stałe na wodzie. Uczniowie wskazują zawody, które wymagają od człowieka długotrwałego przebywania poza lądem (np. marynarz, rybak, żołnierz służący w marynarce wojennej, ratownik morski, nurek). Uczniowie powinni też zauważyć, że można mieszkać na jednostce pływającej zacumowanej przy brzegu, np. na jachcie lub barce. nauczyciel prosi uczniów, by zastanowili się, jak ich zdaniem powinna być zaprojektowana łódź, która miałby służyć za mieszkanie dla całej rodziny. Uczniowie dzielą się refleksjami. Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję. rozwinięcie nauczyciel proponuje uczniom pracę w czteroosobowych grupach, w których przygotują projekty domów na wodzie. Zwraca uwagę uczniów na następujące elementy pracy nad projektem: uczniowie powinni wybrać typ domu (np. dom na palach wbitych w dno zbiornika wodnego, łódź, jacht, statek); dom powinien pełnić funkcję mieszkalną dla przynajmniej czteroosobowej rodziny; dom powinien być przeznaczony dla osób w różnym wieku i o rozmaitym stanie zdrowia (np. osób starszych, małych dzieci, osób niepełnosprawnych ruchowo); w projekcie należy uwzględnić miejsca umożliwiające wygodny sen, spożywanie posiłków, pracę, zabawę, naukę, dbanie o higienę; w projekcie trzeba uwzględnić spis sprzętów niezbędnych do życia, które powinny znaleźć się w domu. badżawowie zawsze byli ludźmi morza. Dziś już tylko nieliczni żyją na łodziach, w zgodzie z naturą. jako bezpaństwowcy nie mogą podjąć legalnej pracy, nie mają prawa do opieki medycznej czy edukacji. kulczyk Foundation 31
Po wykonaniu projektów nauczyciel prosi, by grupy zaprezentowały efekty swojej pracy i opisały przestrzeń zaprojektowanych domów w odniesieniu do potrzeb człowieka. Nauczyciel prezentuje uczniom zdjęcia dzieci żyjących na malezyjskich wodach, pobrane ze strony www.edukacjaglobalna.com, i stawia pytania otwarte dotyczące: stroju, wieku, wyglądu postaci ukazanych na fotografiach; domu na wodzie rozumianego jako miejsce zamieszkania i jako środowisko rodzinne; drugiego planu na zdjęciach i typów zabudowy na wodzie. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela analizują materiał dotyczący życia na malezyjskich wodach. Nauczyciel zachęca uczniów do wskazania pozytywnych aspektów takiego życia. ZADANIE DOMOWE Nauczyciel prosi, by uczniowie przeprowadzili wywiady z członkami swoich rodzin na temat: Jak funkcjonowałaby moja rodzina, gdyby nie mieszkała na lądzie? Forma rejestracji wywiadu może być dowolnie wybrana przez ucznia (np. odręczne zapisanie tekstu rozmowy, nagranie dyktafonem w telefonie komórkowym, nagranie kamerą). PRZEBIEG LEKcji 2. WPROWADZENIE Nauczyciel prosi uczniów o prezentację wywiadów przeprowadzonych w ramach pracy domowej. Uczniowie przedstawiają przygotowane materiały. ROZWINIĘCIE Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i prosi, żeby każdy zespół przedstawił propozycje rozwiązania jednego z wymienionych problemów. Korzystanie z pomocy medycznej przez osoby stale przebywające na wodzie (np. w jaki sposób wezwać pomoc w nagłej sytuacji, w jaki sposób pomoc może dotrzeć do potrzebującego, jak zorganizować transport chorego do szpitala). Zabawy dzieci stale przebywających na wodzie (np. w co mogą się bawić dzieci w różnym wieku, z jakich zabawek mogą korzystać). Pozyskiwanie pożywienia bez schodzenia na ląd (np. w jaki sposób zdobywać pożywienie, jak robić zakupy). Dostęp dzieci do edukacji (np. w jaki sposób zorganizować szkołę, gdzie ją zlokalizować). Uczniowie pracują w zespołach i zapisują swoje propozycje. Po wykonaniu zadania następuje prezentacja i omówienie efektów pracy w grupach. Nauczyciel proponuje uczniom obejrzenie reportażu filmowego Malezja. Dzieci morza. Reportaż trwa około 24 min. Jeżeli nauczycielowi brakuje czasu, by na lekcji zaprezentować cały film, może posłużyć się jego fragmentami. Podział materiału filmowego na kolejne sekwencje (wraz z czasem ich trwania) został podany w sekcji Wskazówki w dalszej części scenariusza. W tym miejscu lekcji najlepiej posłużyć się fragmentem nr 3. Nauczyciel prosi, by uczniowie zwrócili uwagę na tryb życia ludu Badżawów, którego członkowie są nazywani ludźmi rybami. Po obejrzeniu reportażu (lub jego fragmentów) uczniowie pod kierunkiem nauczyciela rozmawiają o trybie życia rodzin mieszkających na malezyjskich wodach. URUCHOMIENIE EFEKTU DOMINA POPCHNIJMY KOSTKĘ W MALEZJI Nauczyciel wręcza dzieciom wydruki stenogramu O lepsze życie dla rodziny (do pobrania ze strony www.edukacjaglobalna.com) i formułuje polecenie: Zapoznajcie się ze stenogramem posiedzenia zespołu kryzysowego ds. rodziny w siedzibie PKPKM, a następnie w formie pisemnej zaproponujcie rozwiązania pomocowe. Nauczyciel może zaproponować uczniom wykonanie polecenia w zespołach i przedstawienie efektów pracy w formie scenek dramowych. 32 Edukacja Globalna Efektu Domina
MaLEzJa O lepsze życie dla rodziny fragment stenogramu posiedzenia zespołu kryzysowego do spraw rodziny, które odbyło się w siedzibie PKPKm osoby: torben Venning (t.v.) współzałożyciel i menedżer organizacji pkpkm, dzięki której dzieci z plemienia Badżawów mogą podjąć edukację jerry abbas (j.a.) nauczyciel z organizacji pkpkm Sofina (S.) kobieta, która razem z rodziną mieszka na łodzi biboy (b.) chłopiec mieszkający wraz z rodziną w domku na palach, uczeń szkoły pkpkm j.a. witam wszystkich serdecznie. poprosiłem o to spotkanie, ponieważ część naszych dzieci nie uczęszcza do szkoły. wszyscy wiemy dobrze, jakie są losy dzieci, gdy ich rodziny nie mogą ich wykarmić. wiemy też doskonale, że ostatnio rybołówstwo na naszych wodach jest mocno zagrożone. przyczyniają się do tego nowoczesny przemysł i przejmowanie przez hodowców wodorostów życiodajnej dotąd dla Badżawów rafy koralowej, a także powstające coraz liczniej kurorty turystyczne. wszystko to sprawia, że Badżawowie nie mogą normalnie i bezpiecznie żyć. Nasze dzieci mają coraz większe kłopoty nie mogą się rozwijać, są głodne, często wychodzą na ląd, a tam są wyłapywane i w brutalny sposób traktowane przez miejscowe władze. t.v. Mam świadomość, że niezwykle trudno żyje się współczesnym Badżawom, sam bardzo chciałbym, byśmy mieli lepsze i spokojniejsze życie. Najbardziej niepokoi mnie fakt, że pkpkm to jedyna organizacja, która działa w tej okolicy. Nie możemy liczyć na wsparcie rządu malezyjskiego, miejscowych zarządców. Badżawowie to lud osamotniony w swej niedoli. S. panie torben, ja tak bardzo proszę. wiem, że jest trudno, ale jeśli nie uda się naprawić łodzi, wkrótce ja i moja rodzina nie będziemy mieli co ze sobą zrobić. j.a. to prawda. pani Sofina codziennie wylewa wiadrami wodę z dziurawej łodzi. obiecuję, że porozmawiam z innymi rodzinami, może będzie można pozyskać jakieś materiały, trochę drewna. t.v. Ja także postaram się uzyskać jakieś materiały i przekażę je naszemu nauczycielowi Jerry emu. przecież to oczywiste, że trzeba pani pomóc. pięć lat temu dostrzegłem, w jak nieludzkich warunkach żyją dzieci Badżawów. S. panie dyrektorze, czy jest możliwość, by dzieci mojej siostry też przyszły do pana szkoły? Szwagier codziennie nurkuje, nic nie może złowić, fizycznie już nie daje rady. wszystkiemu winne są brutalne połowy z użyciem materiałów wybuchowych. Ryby potrute, rafa zniszczona, ludzie zagrożeni. Nie wiem, co robić, bo ostatnio ich syn w takim wybuchu został okaleczony. Czy oni też mogą prosić o pomoc? t.v. oczywiście. zobaczymy, co da się zrobić, jak pomóc tym rodzinom. Może zorganizuję zbiórkę pożywienia i odzieży Jestem w trakcie rozmów z polskimi organizacjami pozarządowymi. przedstawiciele tych organizacji bardzo chcą pomóc. j.a. zaraz przyjdzie do nas Biboy, mój uczeń ten z domu na palach który ma jeszcze sporo rodzeństwa. oni wszyscy chodzą do naszej szkoły, uczą się i bawią Czasem serce się kraje na widok ich niewinnych twarzy, tak spragnionych spokoju, miłości, bezpieczeństwa dzielny chłopiec z tego Biboya pomaga w budowie nowej szkoły. Może nam powie, które materiały dla pani Sofiny moglibyśmy pozyskać, żeby tę łódź nieco naprawić. b. Już jestem. widziałem, jak budowali tę mobilną szkołę na lądzie. Sam pomagałem przy okazji nosić drewno, ciężkie pale. zjadłbym obiad. Czy dziś też będzie posiłek, mimo że nie ma lekcji? j.a. tak, wszyscy, którzy pomagają, dostaną dziś rybę od pani z naszej kuchni. zaraz idę tam pomagać. ale powiedz mi, proszę, czy są jakieś dodatkowe, niepotrzebne materiały budowlane. pani Sofina już traci siły od wylewania wody z łodzi. b. tak, coś na pewno zostało, pani dominika kupiła nam bardzo dużo, mamy spory zapas. widziałem chyba ze dwieście beczek i dokładnie nie wiem jeszcze co, ale było tego dużo. Chłopaki na nich pływali w przerwach od pracy. te maluchy, które jeszcze nie umieją chodzić od naszej sąsiadki też pływały. ale im było wesoło, dawno się tak nie bawiły. t.v. tak, chciałbym powiedzieć wszystkim obecnym, że w ostatnim czasie pomogła nam bardzo organizacja z polski. proszę to zanotować do protokołu, że każda pomoc pozwala na zmianę na lepsze. PKPKm prowadzi szkoły także w slumsach, gdzie trafiają badżawowie, gdy zmuszeni są porzucić tradycyjny sposób życia. biboy ma 12 lat. Kiedy nauczy się czytać i pisać, łatwiej znajdzie pracę. kulczyk Foundation 33
INSPIRACJE DO DALSZEJ PRACY WYCHOWAWCZEJ WSKaZÓWKi 1. Jeżeli nauczyciel nie ma czasu, aby na lekcji zaprezentować cały materiał filmowy, może posłużyć się jego fragmentami. Poniżej podział reportażu na części wraz ze wskazaniem czasu trwania każdej z nich (w minutach): 1) Bezpaństwowcy (0:00 3:43) 2) Mobilne szkoły dla dzieci mieszkających na wodzie (3:43 6:18) 3) Życie na morzu (6:18 9:24) 4) Potrzeby edukacyjne dzieci mieszkających na wodzie (9:24 11:57) 5) Historia Jerry ego, nauczyciela z PKPKM (11:57 14:17) 6) Życie rodzinne Badżawów (14:17 15:14) 7) Problemy bezpaństwowców (15:14 19:39) 8) Pomoc dla dzieci Badżawów (19:39 21:42) 9) Życie w zgodzie z zasadami przodków (21:42 23:50) 2. Na stronie internetowej www.edukacjaglobalna.com można znaleźć ponadto: reportaż filmowy: Efekt Domina, sezon II, odcinek Malezja. Dzieci morza; prezentację zdjęciową do lekcji. pozorne piękno malezyjskiej wody Pytania i zadania dla ucznia do samodzielnego opracowania Autorzy: Katarzyna Sadowska, Tomasz Sadowski 1. jak wyobrażasz sobie życie na wodzie? Jak przebiegają codzienne zajęcia (przygotowywanie posiłków, prace porządkowe), spotkania rodzinne, spędzanie wolnego czasu? 2. Kto i w jaki sposób pomaga dzieciom Badżawów mieszkającym u wybrzeży Malezji? 3. jakie organizacje wspierają dzieci z plemienia Badżawów? 4. na czym polega działalność pkpkm? 5. czy w polsce są dzieci, które nie mają dostępu do szkół? 6. jakie działania podejmuje się w polsce, by umożliwić wszystkim dzieciom dostęp do edukacji? 7. co jest głównym źródłem pożywienia dla ludu Badżawów? 8. Dlaczego rodziny zamieszkujące malezyjskie wody cierpią głód? 9. jak możesz pomóc rówieśnikom, którzy są bezpaństwowcami mieszkającymi na łodziach pływających po malezyjskich wodach? PRZYDatnE linki Efekt Domina. Dajemy szansę na edukację w Malezji, Kulczyk Foundation: http://goo.gl/ppxtli Stowarzyszenie na rzecz Edukacji nieuprzywilejowanych Dzieci: www.pkpkmsabah.org Wikipedia, hasło Obowiązek szkolny: https://goo.gl/olu2hi Strona na Facebooku Stowarzyszenia na rzecz Edukacji nieuprzywilejowanych Dzieci: https://goo.gl/1u1xms 34 Edukacja globalna Efektu Domina
Edukacja w najlepszej formie Bogata oferta publikacji dla wszystkich segmentów edukacyjnych, również szkolnictwa zawodowego. Podręczniki ponad 1,5 tys. tytułów w ofercie, co roku kilka milionów użytkowników. Zeszyty ćwiczeń i inne pomoce dydaktyczne dla uczniów. Obudowa metodyczna dla nauczyciela na uczę.pl pełna pomoc w przygotowaniu lekcji. E-booki stale rozwijana, największa w Polsce oferta podręczników elektronicznych. Repetytoria i arkusze egzaminacyjne kompletne materiały dla uczniów przygotowujące do egzaminów szkolnych wszystkich typów. E-ćwiczenia najobszerniejszy zbiór ćwiczeń na platformie WSiPnet.pl. Ponad 500 tys. użytkowników! Zdasz.to profesjonalne zasoby i pomoce dla zdających egzaminy gimnazjalne i maturalne. Nowość! Seria repetytoriów i arkuszy ZDASZ.TO
Kulczyk Foundation niezwykle gorąco dziękuje wszystkim instytucjom i organizacjom pozarządowym za wsparcie merytoryczne, którego nam udzieliły w tym projekcie. Patronat Honorowy: Patronat Merytoryczny: Partnerzy Edukacyjni: Wydział Studiów Edukacyjnych Autorzy scenariuszy: Agnieszka Bojarczuk, Marta Kałużna, Kinga Kuszak, Katarzyna Sadowska, Tomasz Sadowski, Kamila Słupska Konsultacja merytoryczna: prof. UAM dr hab. Kinga Kuszak Wsparcie metodyczne: dr Barbara Ostrowska Redakcja: Łukasz Marks, Anna Wiese Projekt graficzny: Marta Jedlińska Opracowanie graficzne: Piotr Zalewski Koordynacja produkcji: Tomasz Jagodziński Produkcja: GM Records Drogowiec-PL sp. z o.o. NC Koperty sp. z o.o. BeColour sp. z o.o. Fotografie: Tatiana Jachyra Tomasz Borkowski Dariusz Szymura Zespół Kulczyk Foundation: Dominika Kulczyk Marta Schmude-Olczak Beata Kopyt Karolina Mikołajczak Paweł Orzeszko Małgorzata Płocka Mateusz Kamil Roszak Marzena Zowczak Kulczyk Foundation ul. Krucza 24/26 00-526 Warszawa www.kulczykfoundation.org.pl office@kulczykfoundation.org.pl 40 Edukacja Globalna Efektu Domina
WYGRAJ IPADY DLA CAŁEJ KLASY DRUKARKI DLA NAUCZYCIELI I SZKÓŁ WEŹ UDZIAŁ W KONKURSIE EDUKACJAGLOBALNA.COM Obojętność to choroba, której musimy się wystrzegać. Konkurs filmowy Edukacji Globalnej Efektu Domina ma za zadanie uwrażliwić dzieci i młodzież na codzienne problemy obecne w otaczającej ich rzeczywistości. Młodzi ludzie mają okazję nauczyć się pomagać i angażować w pomoc innym. W ramach konkursu młodzież ma za zadanie stworzyć i przeprowadzić akcję, dzięki której zmieni świat na lepsze. Następnie uczestnicy muszą nakręcić film, w którym przedstawią swoją inicjatwę. Na młodzież, nauczycieli i szkoły, które reprezentują czekają atrakcyjne nagrody! MillionYou to najstarsza i największa w Polsce firma wykorzystująca ideę crowdsourcingu. Na swoim koncie mamy liczne innowacyjne akcje edukacyjne, w których społeczności współpracowały ze znanymi osobowościami i markami. MillionYou to również ponad 70 wyjątkowych konkursów filmowych zrealizowanych dla największych marek. MillionYou w swoich działaniach łączy społeczny potencjał i talenty współtworząc nową jakość komunikacji i treści. Dzięki nam kreatywne społeczności łączą się z wiodącymi markami, aby generować innowacyjne pomysły, współtworzyć content i realizować kampanie angażujące konsumentów. WEJDŹ NA STRONĘ EDUKACJAGLOBALNA.COM ZAPOZNAJ SIĘ Z ZASADAMI KONKUSU POMÓŻ ZMIENIĆ ŚWIAT NA LEPSZE WYGRAJ ATRAKCYJNE NAGRODY dowiedz się więcej millionyou.pl