Diagnoza lokalnych zagrożeń społecznych w grupie dzieci i młodzieży Dzielnica Bielany Miasta St. Warszawy Projekt współfinansuje Miasto Stołeczne Warszawa
4 OBSZARY BADANIA STRES UŻYWKI PRZEMOC W SZKOLE ZWRACANIE SIĘ O POMOC
SZKOŁY 260 osób ze szkół podstawowych Badanie objęło 115 chłopców i 134 dziewcząt 434 osoby ze szkół ponadpodstawowych (gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne) Badanie objęło 192 chłopców i 196 dziewcząt ŁĄCZNIE: 694 osoby
BADANA GRUPA Przedział wiekowy od 10 do 20 roku życia Średnia wieku wynosi około 14 lat
STRES - ocena poziomu objawów doznanego stresu, - opis czynników stresujących, - opis sposobów radzenia sobie ze stresem, - zachowania ryzykowne podejmowane w sytuacjach stresujących
STRES - Ok. 35% osób, dość często odczuwa ból głowy na skutek stresu ( codziennie, kilka razy w tygodniu lub w miesiącu ) - Ok. 27% odczuwa trudności ze snem ( codziennie, kilka razy w tygodniu lub w miesiącu ) - Najmniej liczna grupa osób odczuwających ból brzucha/rozstrój żołądka i problemy z łaknieniem każda kategoria po ok. 24% -Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych: ok. 46% badanych problemy ze skupieniem uwagi i poczuciem irytacji, niepokoju i natrętnych myśli o niepowodzeniach
Pytanie 3 Czy masz sposób/sposoby na radzenie sobie ze stresem/zdenerwowaniem? Odpowiedź Częstości Procent a. NIE 317 45,7% b. TAK 366 52,7% c. wpisane 333 48% Suchanie muzyki 66 9,5% Staram się o tym nie myśleć 43 6,2% Sport 43 6,2% Rozmowa/spotkanie z przyjaciółmi 28 4% Gry/komputer 19 2,7% Wychodzę na dwór 18 2,6% Sen/odpoczynek 15 2,2% Wyciszenie/relaksacja/medytacja 12 2% Czekolada/ słodycze 11 1,6% Staram się myśleć pozytywnie 7 1% Staram się zająć czymś innym 5 0,7% Wyżywam się na przedmiotach 5 0,7% Uźywki 5 0,7% Rozładowuję złość 2 0,3% Inne 49 7%
STRES Pytanie 4 W sytuacjach stresujących zdarza mi się: Odpowiedź Często ści wskaz ań Procent a. chodzić na wagary 79 11,4% b. pić alkohol 91 13,1% c. zapalić papierosa 128 18,4% d. zapalić marihuanę 40 5,8% e. brać inne środki odurzające (np. leki, narkotyki) f. robić sobie krzywdę (np. ciąć się, wbijać coś w ciało) g. bardzo długo korzystać z komputera/konsoli do gry 8 1,2% 35 5% 174 25,1% h. wdawać się w bójki 64 9,2% i. żadne z wymienionych 324 46,7% j. inne 100 14,4%
STRES W stresie badanym zdarza się: - bardzo długie korzystanie z komputera/konsoli do gry (25%) - zapalić papierosa (18%) - zapalić marihuanę (prawie 6%) - pić alkohol (13%) Prawie 100 osób spośród badanych przyznaje, że sięga po butelkę w celu ukojenia nerwów.
STRES Związek z odczuwanym przez badanych nasilonym stresem i podejmowaniem destrukcyjnych sposobów radzenia sobie z tym napięciem. Wyróżniono główne czynniki stresujące w tej grupie - nauka, nauczyciele i sprawy sercowe (w przypadku papierosów także rodzinę). Bardziej drastyczne sposoby rozładowania stresu (bójki, czy samouszkodzenia) Związane są z problemami z rówieśnikami i rozwojem emocjonalno-seksualnym (wygląd, sprawy sercowe).
UŻYWKI alkohol, papierosy, marihuana i inne - liczba osób korzystających, - wiek inicjacji - częstość korzystania, - cel sięgania po substancję, - dostępność substancji
Średni wiek inicjacji: 14,11 lat UŻYWKI Alkohol: Wiek inicjacji Co najmniej butelkę piwa/kieliszek wina/kieliszek wódki/drinka wypiło: - 5,8% uczniów szkół podstawowych - 41,7% uczniów gimnazjum - 71,3% szkół ponadgimnazjalnych
Dostępność alkoholu Pytanie 10 Czy kupiłeś/łaś kiedyś alkohol w sklepie na Bielanach? Odpowiedź Częstości Procent a) Nigdy nie kupiłem/łam 503 72,5% b) Raz 29 4,2% c) Do 5 razy 34 4,9% d) Ponad 5 razy 61 8,8% e) Kupuję alkohol poza Bielanami f) Nie wiem, czy to było na Bielanach 47 6,8% 20 2,9%
UŻYWKI Papierosy: Wiek inicjacji Średni wiek inicjacji: 14,01 lat w tym: - 13,1% uczniów szkół podstawowych - 43,9% uczniów gimnazjum - 61,4% szkół ponadgimnazjalnych
UŻYWKI Papierosy: Ile osób obecnie pali Pytanie 12 Jak często teraz palisz papierosy? Odpowiedź Częstości Procent a) codziennie 66 9,5% b) kilka razy w tygodniu 31 4,5% c) kilka razy w miesiącu 30 4,3% d) kilka razy w roku 45 6,5% e) nie palę 238 34,3%
UŻYWKI Średni wiek inicjacji: 15,36 lat Marihuana: Wiek inicjacji w tym: - 3,5% uczniów szkół podstawowych - 13,9% uczniów gimnazjum - 41,7% szkół ponadgimnazjalnych
UŻYWKI Marihuana: Ile osób obecnie pali Pytanie 14 Jak często teraz palisz marihuanę? Odpowiedź Częstości Procent a) nie palę 263 37,9% b) kilka razy w roku 48 6,9% c) kilka razy w miesiącu 13 1,9% d) kilka razy w tygodniu 5 0,7% e) codziennie 7 1%
DOSTĘPNOŚĆ Pytanie 15 Jak łatwo mógłbyś/mogłabyś kupić marihuanę? *pytanie w grupie gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne Odpowiedź a) łatwo, mogę kupić już tego samego dnia Częstości Procent 111 25, 6% b) trudno, zajęłoby mi to kilka dni 26 6% c) bardzo trudno 10 2,3% d) byłoby to niemożliwe 29 6,7% e) nie wiem 235 54, 1%
UŻYWKI 17,9% przyznaje, że piło alkohol od 1 do ponad 5 w ostatnich 30 dniach. W tej grupie osób, częściej zaznaczany cel picia - by upić się jak najmocniej Osoby te częściej spożywały alkohol i eksperymentowały z innymi substancjami.
UŻYWKI Do używania innych niż alkohol, papierosy, czy marihuana substancji w celu odurzenia się przyznaje się około 5% ankietowanych. Wśród substancji służących odurzaniu się zamieszczonych przez uczniów w ankiecie najczęściej pojawiały się: - acodin 1,3% - inne leki głównie przeciwbólowe i uspokajające - 0,6% - kokaina 1,2% - amfetamina 0,9%
PRZEMOC - częstość doznawanej i obserwowanej przemocy - kto wobec kogo w szkole stosuje przemoc - poziom poczucia bezpieczeństwa w szkole i na terenie dzielnicy
PRZEMOC Najczęściej doznawane przez uczniów formy przemocy słowna, fizyczna i seksualne komentarze 45,7% zadeklarowało, że doświadcza przezwisk, wyśmiewania, poniżania, grożenia, (w tym 8,5% twierdzi, że zdarza im się to codziennie bądź kilka razy w tygodniu) 35,6% - bicie, kopanie, popychanie, szarpanie (w tym 9,5% codziennie lub kilka razy w tygodniu) 27,6% - seksualne komentarze (w tym 12,4% codziennie lub kilka razy w tygodniu)
Rodzaje przemocy i częstotliwość ich występowania Osoby doznające zachowań przemocowych Osoby będące świadkami zachowań przemocowych 1. Bicie, kopanie, popychanie, szarpanie 2. Wyzywanie poniżanie, wyśmiewanie, grożenie 3. Zabieranie rzeczy/pieniędzy niszczenie rzeczy Odpowiedź Częstości Procent Częstości Procent Codziennie 26 4,2 % 80 12,6 % Kilka razy w tygodniu 33 5,3 % 92 14,4 % Kilka razy w miesiącu 32 5,1 % 118 18,5 % Kilka razy w roku 47 7,5 % 109 17,1 % Kilka razy w życiu 84 13,5 % 122 19,2 % Nigdy 402 64,4 % 116 18,2 % Trudno powiedzieć 58 8,4 % 45 6,5 % Codziennie 27 4,2 % 97 15,1 % Kilka razy w tygodniu 28 4,3 % 107 16,6 % Kilka razy w miesiącu 53 8,2 % 117 18,2 % Kilka razy w roku 64 9,9 % 103 16,0 % Kilka razy w życiu 124 19,2 % 107 16,6 % Nigdy 351 54,3 % 112 17,4 % Trudno powiedzieć 37 5,3 % 39 5,6 % Codziennie 6 0,9 % 35 5,6 % Kilka razy w tygodniu 5 0,8 % 27 4,3 % Kilka razy w miesiącu 15 2,3 % 46 7,4 % Kilka razy w roku 24 3,7 % 79 12,6 % Kilka razy w życiu 60 9,1 % 117 18,7 % Nigdy 547 83,3 % 321 51,4% Trudno powiedzieć 26 3,7 % 50 7,2 %
Rodzaje przemocy i częstotliwość ich występowania 4. Zamykanie w pomieszczeniu (np. szatni, toalecie) 5. Seksualne komentarze 6.Obmacywanie, zmuszanie do całowania itp. Odpowiedź Osoby doznające zachowań przemocowych Częstości Procent Osoby będące świadkami zachowań przemocowych Częstości Procent Codziennie 9 1,4 % 31 4,9 % Kilka razy w tygodniu 7 1,1 % 39 6,2 % Kilka razy w miesiącu 18 2,8 % 54 8,5 % Kilka razy w roku 24 3,7 % 80 12,6 % Kilka razy w życiu 49 7,5 % 117 18,5 % Nigdy 547 83,6 % 313 49,4 % Trudno powiedzieć 27 3,9 % 46 6,6 % Codziennie 46 7,1 % 83 13,1 % Kilka razy w tygodniu 34 5,3 % 56 8,8 % Kilka razy w miesiącu 28 4,3 % 58 9,1 % Kilka razy w roku 26 4,0 % 65 10,2 % Kilka razy w życiu 44 6,8 % 86 13,5 % Nigdy 467 72,4 % 288 45,3 % Trudno powiedzieć 36 5,2 % 43 6,2 % Codziennie 13 1,9 % 21 3,3 % Kilka razy w tygodniu 7 1,0 % 22 3,5 % Kilka razy w miesiącu 6 0,9 % 21 3,3 % Kilka razy w roku 13 1,9 % 30 4,7 % Kilka razy w życiu 19 2,8 % 63 9,9 % Nigdy 609 91,3 % 480 75,4 % Trudno powiedzieć 15 2,2 % 40 5,8 %
Rodzaje przemocy i częstotliwość ich występowania Osoby doznające zachowań przemocowych Osoby będące świadkami zachowań przemocowych Odpowiedź Częstości Procent Częstości Procent 7. Używanie bez zgody Twoich zdjęć, obrażanie, zastraszanie w Internecie itp. Codziennie 6 0,9 % 21 3,3 % Kilka razy w tygodniu 2 0,3 % 5 0,8 % Kilka razy w miesiącu 3 0,5 % 25 3,9 % Kilka razy w roku 15 2,3 % 34 5,4 % Kilka razy w życiu 43 6,5 % 74 11,7 % Nigdy 594 89,6 % 475 74,9% Trudno powiedzieć 17 2,5 % 40 5,8 %
Przemoc seksualna a picie, palenie, wiek i płeć Osoby, które deklarowały doznawanie i obserwowanie przemocy seksualnej, w większości przypadków, deklarowały częstsze: picie i palenie papierosów oraz marihuany. W grupie tej nieznacznie przeważali chłopcy i starsi ankietowani.
ZWRACANIE SIĘ O POMOC
ZWRACANIE SIĘ O POMOC W przypadku problemów z: - uzależnieniami, - trudnościami życiowymi (np. stres, obniżony nastrój), - przemocą. 1) zapytano w sposób otwarty gdzie/do kogo badani zwróciliby się z każdym z wymienionych problemów 2) zadano pytanie o konkretne instytucje oferujące pomoc na terenie Dzielnicy Bielany
ZWRACANIE SIĘ O POMOC po pomoc głównie do rodziny (przeważnie do rodziców) 40% w przypadku każdego z wymienionych problemów w drugiej kolejności, rówieśnicy, do których badani zwracaliby się z problemami psychicznymi. Ok. 10% z każdym problemem niewielu badanych skorzystałoby z pomocy profesjonalnej stosunkowo najczęściej zwróciliby się oni do specjalisty od uzależnień na policję głównie z problemem przemocy - 6 %
ZWRACANIE SIĘ O POMOC - ponad 84% osób, nie wie czy w ogóle istnieją na Bielanach takie miejsca - 5,2% osób, stwierdziło, że taka pomoc w ogóle nie jest dostępna na Bielanach Pytanie 23 Czy w dzielnicy Bielany są miejsca, które pomagają ludziom w rozwiązywaniu problemów (np. z uzależnieniami, nadmiernym stresem, doznawaniem przemocy)? Odpowiedź Częstości Procent a. NIE 36 5,2% b. NIE WIEM 584 84,1% c. TAK 51 7,3% Wypisz jakie to miejsca: 43 6,2%
ZWRACANIE SIĘ O POMOC O istnieniu miejsc oferujących pomoc wiedziało 7,3% osób. Konkretne miejsca wymieniło już jedynie 6,2% osób. W tym jednak 5 osób stwierdziło, że nie zna dokładnych miejsc, ale widział/a ogłoszenia, albo że po prostu wie, że są. Pozostałe osoby wymieniły: - jakieś poradnie/przychodnie/kluby młodzieżowe - 4 wskazania, - 3 osoby wpisały policję, - oraz po dwie Kościół i szpital.
PODSUMOWANIE Stres - z jednej strony badani odczuwają wiele, częstych objawów stresu, z drugiej zaś nie są wyposażeni w narzędzia radzenia sobie z nim. Badani często stosują używki w celu redukcji napięcia. Szczególnie wyróżnia się picie alkoholu (ok. 13% osób deklarowało sięganie po alkohol w sytuacjach stresu) oraz sięganie po papierosy (18% osób). Badani, którzy stosują tę technikę zwalczania stresu, robią to często, czyli Częściej niż inni badani sięgają po używki.
PODSUMOWANIE Silna zależność między poziomem deklarowanych objawów stresu a poczuciem bezpieczeństwa w szkole i własnej okolicy (także z doznawaniem i obserwowaniem przemocy). Osoby, które odczuwają częsty strach na terenie swojej szkoły, by go rozładować sięgają po rzadsze używki (np. leki).