Diagnoza picia alkoholu i używania narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Miasta Radomia

Transkrypt

1 Diagnoza picia alkoholu i używania narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Miasta Radomia Program przeprowadzony w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Przez Fundację Na Rzecz Promowania Zdrowia, Sportu i Talentów Salus Et Facultas Radom, grudzień 2017 r. Program sfinansowany ze środków Gminy Miasta Radomia 1

2 Spis treści: I. Wprowadzenie Problem używania substancji psychotropowych przez młodzież szkolną w Radomiu.. 5 II. Opis badania 6 1. Charakterystyka badania Cele badania Metodologia badania Przygotowanie próby ankietowej Opis procedury badania Weryfikacja wiarygodności oraz kontrola rzetelności zbioru Analiza danych. 12 III. Prezentacja wyników badania Charakterystyka badanych osób Wiek i płeć Wyniki w nauce Nieobecności w szkole Rodziny badanych Wykształcenie rodziców Warunki materialne rodziny Wydatki uczniów na własne potrzeby Jak wypoczywają nastolatki z Radomia? Częstotliwość korzystania z różnych form spędzania wolnego czasu Liczna godzin spędzanych w sieci Korzystanie z Internetu w godzinach nocnych Palenie papierosów przez młodzież Dostępność tytoniu

3 3.2 Wiek inicjacji tytoniowej Ocena rozpowszechniania palenia papierosów wśród przyjaciół Częstotliwość palenia papierosów w okresie ostatniego miesiąca Picie napojów alkoholowych przez młodzież Dostępność alkoholu Wiek inicjacji alkoholowej Ocena rozpowszechnienia picia napojów alkoholowych wśród przyjaciół Częstotliwość picia alkoholu w okresie ostatnich 30 dni Rodzaje spożywanych napojów alkoholowych podczas ostatniej okazji Ocena ryzyka związanego z piciem napojów alkoholowych Problem upijania się młodzieży Odczuwane efekty wypicia alkoholu na podstawie ostatniej okazji Rozpowszechnianie upijania się Pierwsze doświadczenie związane z upiciem się Spostrzeżenia uczniów dot. picia napojów alkoholowych Spostrzeżenia na temat picia ograniczenie Spostrzeżenia na temat picia uwagi Spostrzeżenia na temat picia wyrzuty sumienia Spostrzeżenia na temat picia nerwy Trudne pytania związane z piciem napojów alkoholowych Wiek inicjacji Alkohol i tabletki Dopalacze Dostępność marihuany i haszyszu Pierwsze doświadczenia - marihuana i haszysz Problem uzależnienia od konopi Pytania indywidualne

4 9.1 Marihuana Amfetamina Amfetamina inicjacja Inne środki odurzające inicjacja Inne twarde środki odurzające inicjacja Doświadczenia z ostatnich 12 miesięcy Problemy w rodzinie lub towarzystwie Problemy typu bójka, wypadek, uszkodzenie ciała Gorsze wyniki w nauce, ofiara rabunku lub kradzieży IV. Wnioski końcowe 186 4

5 I. Wprowadzenie 1.1 Problem używania substancji psychotropowych przez młodzież szkolną w Radomiu Raport prezentuje wyniki badania zrealizowanego na terenie Radomia. W badaniu, którego wyniki przedstawiamy, uczestniczyła młodzież szkolna z dwóch grup wiekowych: lat oraz lat. Byli to uczniowie Publicznych Szkół Podstawowych, Publicznych Gimnazjów, Liceów Ogólnokształcących, Liceów Profilowanych, Zasadniczych Szkół Zawodowych i Techników. Dzięki objęciu badaniem wymienionych grup wiekowych możemy dostrzec zmiany w zachowaniach i postawach nastolatków w dwóch różnych momentach procesu dojrzewania. W badaniu pytano ankietowanych nie tylko o ich osobiste doświadczenia w zakresie używania substancji psychoaktywnych, ale również o ich opinię na temat powszechności używania alkoholu i narkotyków w środowisku rówieśniczym. Istotną częścią badania jest również problem dostępności alkoholu i narkotyków dla młodzieży. Zgromadzono dane na temat dostępności poszczególnych substancji przez młodzież, a także dane dotyczące ile pieniędzy wydają na papierosy, alkohol czy narkotyki. Podczas analizy danych można zaobserwować problem jaki występuje w postaci naruszania prawa przez sprzedawców, którzy sprzedają wbrew obowiązującemu prawu papierosy oraz alkohol osobom nieletnim. Z badań możemy także dowiedzieć się jakie osobiste przekonania ma młodzież na temat ryzyka jaki związany jest z używaniem narkotyków czy z piciem alkoholu. 5

6 II. Opis badania 1. Charakterystyka badania Projekt badawczy: Diagnoza picia alkoholu i używania narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Miasta Radomia Odbiorca: Gmina Miasta Radomia Autor raportu: Fundacja Na Rzecz Promowania Zdrowia, Sportu i Talentów Salus Et Facultas Konsultacja naukowa: dr Maciej Wiosna Koordynacja: dr Dariusz Buczyński Termin realizacji prac ankietowych: wrzesień listopad 2017 Metodologia: badanie ilościowe w formie ankiety audytoryjnej (z zapewnieniem anonimowości) Ilość pytań: 71 Próba: 1090 uczniów w wieku lat 1990 uczniów w wieku lat Liczba badanych szkół: 21 6

7 SZKOŁA ILOŚĆ RESPONDENTÓW III LO im. D. Czachowskiego 1 VII LO ul. Powstańców Śląskich 4 2 Katolickie LO im. św. Filipa Neri 6 Publiczne Gimnazjum nr 22 im. Karola Wojtyły 26 Publiczne Gimnazjum nr 11 ul. Kujawska Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 5 im. Marii 58 Dąbrowskiej ZSO nr 7 ul. Staromiejska Szkoła ZDZ ul. Saska 4/6 66 Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 im. Ignacego 79 Daszyńskiego VI LO im. Jana Kochanowskiego 150 IV LO im. T. Chałubińskiego 156 LO nr 13 im. Polskich Noblistów 175 Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 4 im. Polskich 183 Olimpijczyków Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 10 im. Lotników Polskich 196 V LO im. Romualda Traugutta 241 Zespół Szkół Skórzano-Odzieżowych, Stylizacji i Usług 248 Zespół Szkół Spożywczych i Hotelarskich 250 Zespół Szkół Budowlanych im. Kazimierza Wielkiego 255 I LO im. Mikołaja Kopernika 274 Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6 im. Orła Białego 291 ZST im. Tadeusza Kościuszki 302 Analizy statystyczne: Excel 7

8 2. Cele badania Najważniejszym celem badania było zbadanie zjawiska jakim jest spożywanie alkoholu oraz sięganie po inne substancje psychoaktywne przez młodzież W badaniu zadajemy pytania dotyczące nie tylko skali tych doświadczeń, ale również o ich częstotliwość, dzięki czemu możliwe jest oszacowanie wielkości populacji młodych ludzi, którzy mają już za sobą pierwsze pojedyncze eksperymenty lub wielokrotne doświadczenia związane z używaniem narkotyków, piciem alkoholu czy wręcz z upijaniem się. Badanie nasze przyniosło informację odnośnie ogólnej skali problemu, jak i jego zawansowania ilościowego jak i jakościowego (zróżnicowania rozpowszechnienia poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych i innych używek, np. tzw. twardych i miękkich narkotyków). Projekt nasz pozwoli jednocześnie oszacować realne zagrożenia powikłaniami somatycznymi, psychicznymi jak i społecznymi wynikającymi z nałogów i uzależnień. Przedstawione badanie pozwoliło także odpowiedzieć na pytanie jaka jest świadomość zagrożeń wynikających z nadużywania alkoholu i innych środków psychoaktywnych oraz jak często zagrożeni lub dotknięci już niekwestionowanym uzależnieniem szukają profesjonalnej pomocy, jakie środki lecznicze i zapobiegawcze zazwyczaj wybierają. Uzyskana w badaniu naszym wiedza oparta na zebranych informacjach pozwoli w przyszłości śledzić zmiany zachodzące społeczeństwie w zakresie badanego problemu co zapewne będzie miało ogromne znaczenie przy projektowaniu i wprowadzaniu nowatorskich programów profilaktycznych. Istotnym celem projektu było także poznanie postaw młodzieży wobec sięgania po różnego rodzaju substancje psychoaktywne, które 8

9 są dostępne na rynku. Poznanie ich wiedzy na temat na skutków używania substancji oraz oceny poziomu ryzyka związanego z używaniem poszczególnych środków. Wyniki tych badań są niezwykle ważne podczas planowania i wdrażania nowoczesnych strategii a także programów profilaktycznych. Szczegółowej analizie poddano czynniki mające znaczący wpływ na podaż i popyt na alkohol oraz na narkotyki wśród młodzieży. Dokładnie analizowano dostępność, czyli łatwość zakupu m.in. papierosów, alkoholu czy narkotyków a także psychologiczną dostępność, czyli subiektywne przekonanie o łatwości bądź o trudności zdobycia lub kupienia określonej substancji psychoaktywnej. Badano osobiste przykre doświadczenia dotyczące używania narkotyków lub alkoholu i ocenę rozpowszechniania używania alkoholu i narkotyków w grupie rówieśniczej, czyli wśród przyjaciół i znajomych. 3. Metodologia badania 3.1 Przygotowanie próby Ankieta została wypełniona przez 3080 uczniów z 21 szkół. Dziewczęta stanowiły 53,4 % a 46,6 %. Liczba badanych uczniów ogółem 3080 Liczba badanych uczniów kobiety 1645 Liczba badanych uczniów - mężczyźni 1435 Uczniowie w wieku lat 1090 Uczniowie w wieku lat 1990 Tabela 1. Liczba badanych w poszczególnych grupach wiekowych 9

10 3.2 Opis procedury badania W badaniu zastosowano ankietę składającą się z 71 pytań. Wszystkie były pytaniami zamkniętymi z możliwością wyboru jednej odpowiedzi. Na początku ankiety zamieszczono metryczkę w której uczestnicy badania określili swoją płeć i wiek. W dalszej części kwestionariusza zaznaczali odpowiedzi dotyczące kwestii ocen szkolnych i informacje na temat nieobecności w szkole. Młodzież charakteryzowała swoją sytuację rodzinną, dotyczącą kwestii z kim mieszkają wraz z informacją na temat wykształcenia i sytuacji materialnej swoich rodziców. W ankiecie pytano o formy spędzania wolnego czasu przez młodzież oraz częstotliwości, z jaką podejmuje ona zajęcia w czasie wolnym od zajęć szkolnych. Kolejne pytania dotyczyły wyjść ze znajomymi, graniu w gry komputerowe oraz spędzania wolnego czasu na korzystaniu z Internetu. Interesowała nas informacja czy w sieci spędzamy czas zarówno w dzień jak i w nocy. Zadaliśmy pytanie dotyczące gier hazardowych takich jak m.in. lotto, automaty czy konkursy SMS-owe. W dalszej części ankiety znajdowały się bloki pytań dotyczące: Rozpowszechnienia używania substancji psychoaktywnych wśród młodzieży. Były tu pytania dotyczące tematyki papierosów, alkoholu, narkotyków, czy dopalaczy. Interesowało nas, czy uczniowie mają problem z zakupem piwa, wina oraz wódki. Istotne było pytanie dotyczące wieku uczniów w którym po raz pierwszy pili alkohol, jaki był jego rodzaj oraz, czy kiedykolwiek upili się alkoholem. Były pytania o częstotliwość picia alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni i jakie mają zdanie na temat ryzyka picia. Ankieta obejmowała pytania odnośnie otoczenia, czy zwracało ono uwagę na picie i czy uczniowie mają poczucie wstydu z powodu picia. 10

11 Uczniowie odpowiadali na pytania o częstotliwość sięgania po takie narkotyki jak marihuana, dopalacze, haszysz (konopie), czy amfetaminę. Były pytania dotyczące kiedy młodzież po raz pierwszy w życiu spróbowała narkotyków, czy trudne było ich zdobycie. Ankieta zawierała pytanie o to, czy w ostatnich 12 miesiącach uczniowie palili konopie i czy ktoś z bliskich mówił im, że powinni ograniczyć lub zaprzestać ich używania. Chcieliśmy również wiedzieć ile razy w czasie ostatnich 12 miesięcy doświadczyli z powodu używania narkotyków problemów w rodzinie/towarzystwie, mieli różnego rodzaju bójki, wypadki czy uszkodzenia ciała oraz, czy zauważyli gorsze wyniki w nauce, a także czy byli ofiarami rabunku bądź kradzieży. Funkcjonowania badanych w grupie rówieśniczej: znalazły się tu pytania dotyczące agresywnych zachowań i przemocy wśród uczniów (w kontekście bycia sprawcą i bycia ofiarą). Kwestionariusz zawierał pytanie odnośnie tego, czy ktoś z rodziny, lekarzy bądź innych osób związanych ze służbą zdrowia interesował się tym, że młodzież spożywa alkohol i czy sugerował jego ograniczenie. Ważne było pytanie czy uczniowie próbowali łączyć alkohol z tabletkami w celu odurzenia. Realizację badania przeprowadzali przeszkoleni ankieterzy, którzy za zgodą dyrekcji szkół, po ich wcześniejszym zawiadomieniu pismem przesłanym przez Zleceniodawcę udostępnili uczniom ankietę w formie elektronicznej. Respondenci zostali poinformowani w jaki sposób prawidłowo zaznaczać odpowiedzi. Średni czas wypełniania ankiety wynosił około 30 minut. Wypełnione ankiety zostały automatycznie zapisane w systemie. Ankieterzy byli obecni w klasie przez cały czas badania tj. do momentu zapisania wypełnionej ankiety przez wszystkich uczniów. Badani nie kontaktowali się między sobą podczas wypełniania ankiety, a także nie mieli możliwości zapoznania się z kwestionariuszem wypełnionym przez inną osobę. 11

12 Osoby uczestniczące w badaniu były informowane, że jest ono anonimowe i służy do poznania problemów młodzieży szkolnej ze szkół w Radomiu 3.3 Weryfikacja wiarygodności oraz kontrola rzetelności zbioru W przypadku realizowania badania przy pomocy ankiet w formie elektronicznej do samodzielnego wypełniania przez respondentów nie jest konieczne dokonywanie wtórnej selekcji kwestionariuszy z uwagi na fakt, iż ankieta nie mogłaby zostać zapisana w przypadku braku zaznaczenia odpowiedzi na któreś z pytań. Odpowiedzi respondentów zostały sprawdzone pod względem spójności logicznej pomiędzy odpowiedziami. Pytanie zawarte w ankiecie nie wykluczają się wzajemnie. Kryteria badania spójności logicznej zostały oparte na metodologii jaka jest stosowana w ogólnoeuropejskich badaniach ESPAD Analiza danych Zebrane dane zostały zapisane, utworzono bazę pozwalającą na dokonywanie zarówno prostych jak i również zaawansowanych analiz danych. W etapie pierwszym przeprowadzono analizę pozwalającą na poznanie rozkładów procentowych odpowiedzi na poszczególne pytania ankiety. W drugim etapie było grupowanie odpowiedzi na pewne grupy pytań oraz tworzenie wskaźników zmiennych w oparciu. Analiza danych pokazała, że odpowiedzi na pewne grupy pytań charakteryzuje wysoka spójność, dlatego możliwe było utworzenie zmiennych: nasilenie używania substancji wśród uczniów, nasilenie 12

13 agresji i przemocy rówieśniczej, ocena rozpowszechnienia używania substancji w szkole, nasilenie oczekiwań dotyczących picia alkoholu oraz używania narkotyków. Wszystkie utworzone zmienne charakteryzują się wysoką rzetelnością, co znaczy, że każda ze stworzonych skal jest jednorodna i mierzy jedną właściwość. Analizie poddano związki pomiędzy nasileniem używania substancji psychoaktywnych wśród młodzieży a różnymi obszarami funkcjonowania psychospołecznego młodzieży wg. schematu: ocena relacji rówieśniczych Nasilenie używania substancji psychoaktywnych wśród uczniów nasilenie pozytywnych oczekiwań związanych z piciem alkoholu ocena poczucia winy dotyczącego picia alkoholu ocena dostępności substancji psychoaktywnych Tabela 2. Związki pomiędzy wybranymi obszarami funkcjonowania psychospołecznego uczniów schemat analizy wyników W opisie wykresów i tabel przedstawiających wyniki badania stosowano następujące symbole: uczniowie w wieku lat uczniowie w wieku lat 13

14 Wybrane zagadnienia w poruszanej kwestii zostały zestawione tematycznie z wynikami badań raportu pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia. Badanie zostało przeprowadzone przez Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie w 2011 roku na zlecenie Urzędu Miejskiego w Radomiu. Próba badania: badanie zostało przeprowadzone na reprezentatywnej próbie losowej uczniów 50 klas (25 klas z gimnazjum i 25 klas ze szkół ponadgimnazjalnych). Badane klasy Liczba badanych uczniów III klasy gimnazjum (G) 516 II klasy ponadgimnazjalne (PG) 559 Razem 1075 Wyniki porównań zostały przedstawione w kolejnych punktach. 14

15 III. Prezentacja wyników badania 1. Charakterystyka badanych osób W przeprowadzonym badaniu wzięło udział 3080 uczniów z radomskich szkół. Dziewczęta stanowiły 53,4 % a 46,6 % Wiek i płeć 35,4% 64,6% lat lat Wykres 1. Wiek badanych W badaniu wzięło udział 35,4% (1090) radomskich uczniów w wieku lat i 64,6% (1990) w wieku lat. 15

16 46,6% 53,4% Wykres 2. Płeć badanych Uczennice stanowią 53,4% (1645) a uczniowie trochę mniej 46,6% (1435). 16

17 3.2 Wyniki w nauce 4,5-6,0 36,3% 4,0-4,4 24,8% 3,5-3,9 18,5% 3,0-3,4 13,4% 2,5-2,9 5,2% 1,0-2,4 1,8% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% Wykres 3. Średnia ocen 4,5-6,0 19,0% 4,0-4,4 18,7% 3,5-3,9 23,4% 3,0-3,4 22,4% 2,5-2,9 12,8% 1,0-2,4 3,8% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% Wykres 4. Średnia ocen 17

18 Lepsze oceny występują częściej wśród dziewcząt niż u chłopców. Analizując wykres 3 i wykres 4 można zauważyć, że uczą się zdecydowanie lepiej w przeciwieństwie do chłopców. Średnią ocen 4,5 % lub wyższą miało 36,3% uczennic i 19% uczniów z radomskich szkół. 1.3 Nieobecności w szkole lat 11,1 19,2 Wykres 5a. Nieobecności w szkole w ostatnim półroczu z powodu choroby (13-15 lat) 18

19 16-19 lat 12,1 13,9 Wykres 5b. Nieobecności w szkole w ostatnim półroczu z powodu choroby (16-19 lat) W ciągu ostatniego półrocza z powodu choroby w wieku lat statystycznie opuściły 11 dni (11,1), zaś w tym samym przedziale wiekowym znacznie więcej - było to 19 dni (19,2). 19

20 13-15 lat 5,4 8,1 Wykres 6a. Nieobecności w szkole w ostatnim półroczu z powodu wagarów (13-15 lat) lat 6,4 11,2 Wykres 6b. Nieobecności w szkole w ostatnim półroczu z powodu wagarów (16-19 lat) 20

21 Równie często w obu frakcjach wiekowych zdarzały się nieobecności z powodu wagarów. Najwięcej dni nieobecnych z tego powodu mieli zarówno w grupie wiekowej lat było to 8 dni (8,1), jak i w grupie starszej 11 dni (11,2) lat 7,6 8,1 Wykres 7a. Nieobecności w szkole w ostatnim półroczu z innych przyczyn (13-15 lat) 21

22 16-19 lat 7,6 8,4 Wykres 7b. Nieobecności w szkole w ostatnim półroczu z innych przyczyn (16-19 lat) W analizowanym okresie z innych powodów uczniowie zarówno w wieku lat jak i lat opuścili przeciętnie po 8 dni. 22

23 1.4 Rodziny badanych Osoby z którymi mieszka uczeń 0,0% 80,3% 1,5% 1,7% 12,2% 0,2% 0,3% 0,8% 0,7% 2,2% 1,3% 0,1% 81,9% 2,9% 1,0% 9,4% 0,3% 0,5% 0,8% 0,5% 1,4% z rodzicam i sam z ojcem z ojczyme m z matką z macochą 0,0% z bratem, z braćmi z siostrą, z siostrami z dziadkie m lub babcią z innymi krewny mi z osobami spoza rodziny lat 80,3% 1,5% 1,7% 0,0% 12,2% 0,2% 0,1% 0,3% 0,8% 0,7% 2,2% lat 81,9% 2,9% 1,0% 1,3% 9,4% 0,3% 0,0% 0,5% 0,8% 0,5% 1,4% lat lat Wykres 8. Odsetki uczniów, którzy wskazali, że mieszkają z wymienionymi osobami 23

24 0,8% 0,7% 0,6% Osoby mieszkające samemu 0,7% 0,6% 0,5% 0,4% 0,3% 0,2% 0,3% 0,4% 0,1% 0,0% lat lat Wykres 9. Osoby mieszkające samemu Analizując odpowiedzi uczniów możemy stwierdzić, iż 81,1% spośród nich obecnie mieszka z rodzicami. Prawie 11% (10,8%) mieszka tylko z matką, a 1,4% tylko z ojcem. Z ojczymem lub z macochą mieszka 1% badanych. Z rodzeństwem mieszka jedynie 0,5%, a z dziadkami niespełna 1% uczniów (0,8%). Niewielki odsetek badanych (4%) mieszka samemu lub z osobami spoza swojej najbliższej rodziny. Można zauważyć, że w przeciwieństwie do dziewcząt (0,7%) więcej chłopców (1,3%) mieszka samemu. 24

25 1.5 Wykształcenie rodziców Wykształcenie rodziców uczniów w wieku lat 45,2% 36,9% 28,7% 23,0% 19,2% 18,2% 10,0% 13,0% 2,7% 3,1% matka ojciec ukończone lub niepełne podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe nie wiem Wykres 10. Wykształcenie rodziców uczniów w wieku lat Wykształcenie rodziców uczniów w wieku lat 38,2% 31,5% 27,0% 27,6% 26,5% 17,0% 16,2% 11,1% 2,2% 2,7% matka ojciec ukończone lub niepełne podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe nie wiem Wykres 11. Wykształcenie rodziców uczniów w wieku lat 25

26 Jak wynika z odpowiedzi respondentów zarówno rodzice uczniów z młodszej jak i starszej grupy wiekowej najczęściej posiadali wykształcenie wyższe lub średnie. W grupie uczniów w wieku lat wykształcenie wyższe ma 41% rodziców a średnie prawie 19% (18,7%). W grupie starszej (16-19 lat) odsetki te wynoszą odpowiednio 32,3% i 29,5%. Wykształcenie zasadnicze zawodowe jak wynika z deklaracji uczniów w wieku lat posiada 10% matek i 13% ojców. Wśród starszej badanej grupy młodzieży (16-19 lat) 17% przyznało, że ich matka posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe, w przypadku ojców jest to 27%. Jedynie niespełna 3% badanych (2,7%) w wieku lat stwierdziło, iż ich matki mają wykształcenie ukończone lub niepełne podstawowe, a 3,1%, że takie wykształcenie mają ich ojcowie. W grupie lat odsetki wynosiły w przypadku matek i ojców odpowiednio 2,2% i 2,7%. Na szczególną uwagę zasługuje grupa uczniów, która nie była zorientowana, jakie wykształcenie posiadają ich rodzice. Co czwarty uczeń (25,8%) w wieku lat i co siódmy (13,6%) w wieku lat nie wiedział, jakie wykształcenie posiadają jego rodzice. Prawdopodobnie, kwestia dotycząca wykształcenia nie była dla tej grupy badanych przedmiotem rozmów z rodzicami np. podczas rozmawiania na temat własnych planów związanych z edukacją albo z jakiś powodów ta część młodzieży nie chciała wypowiadać się na ten temat. 26

27 1.6 Warunki materialne rodziny Jak powodzi się Twojej rodzinie w porównaniu z innymi rodzinami w Polsce? 4,3% lat 69,5% 26,2% 4,9% lat 62,7% 32,4% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% gorzej tak samo lepiej Wykres 12. Ocena sytuacji materialnej rodziny porównanie pomiędzy grupami uczniów Badani dość dobrze oceniają warunki finansowe swojej rodziny. Przekonanie, iż własna rodzina ma się lepiej w porównaniu z innymi rodzinami w Polsce wyraziła 1/3 uczniów z grupy wiekowej lat (32,4%) oraz trochę mniej uczniów w wieku lat (26,2%). Blisko 5% (4,9%) uczniów w wieku lat oraz 4,3% badanych w wieku lat stwierdziło, że warunki materialne w jego rodzinie są gorsze w porównaniu z innymi rodzinami w Polsce. Przekonanie, że własna rodzina ma się tak samo jak inne rodziny w Polsce - nie wiemy jednak dokładnie jaka ocena kryje się pod tym sformułowaniem, bo tak samo może oznaczać dobrze lub źle, wyraziło 62,7% badanych z grupy młodszej i 69,5% z grupy starszej uczniów. 27

28 1.7 Wydatki uczniów na własne potrzeby Ile pieniędzy zwykle wydajesz tygodniowo na swoje potrzeby bez kontroli ze strony rodziców? 43,4% 34,6% 32,4% 27,9% 8,0% 9,4% 9,7% 12,0% 7,6% 10,3% 1,8% 2,9% lat lat 0 zł 1-15 zł zł zł zł powyzej 200 zł Wykres 13a. Tygodniowe wydatki uczniów na własne potrzeby bez kontroli rodziców (13-15 lat) 28

29 44,5% 42,3% 30,3% 15,6% 19,8% 17,3% 4,2% 3,4% 1,9% 5,6% 7,2% 7,8% lat lat 0 zł 1-15 zł zł zł zł powyzej 200 zł Wykres 13b. Tygodniowe wydatki uczniów na własne potrzeby bez kontroli rodziców (16-19 lat) Wydatki uczniów przeznaczone na własne potrzeby rosną wraz z wiekiem badanych. Ponad 43% (43,4%) dziewcząt w wieku lat deklaruje, że wydaje tygodniowo na swoje potrzeby bez kontroli ze strony rodziców kwotę nie przekraczającą 15 zł. W przypadku chłopców z tej grupy wiekowej odsetek ten wynosi 32,4%. W grupie uczniów lat takie wydatki deklarowało 30,3% dziewcząt i blisko 20% (19,8%) chłopców. Blisko 35% (34,6%) uczennic i prawie 28% (27,9%) uczniów z grupy lat stwierdziła, że ich wydatki na własne potrzeby wynoszą od 16 do 50 zł tygodniowo. W przypadku starszej grupy uczniów wydatki na tym poziomie deklarowało 44,5% dziewcząt oraz 42,3% chłopców. 9,4% dziewczyn i 12% chłopców w wieku lat zadeklarowało, że tygodniowo wydaje od 51 do 100 zł. Wśród starszej grupy było to 29

30 15,6% oraz 17,3%. Powyżej 200 zł na własne potrzeby wydaje 6,6% badanych z grupy młodszej i blisko 5% z grupy starszej (4,8%). 2. Jak wypoczywają nastolatki z Radomia? 2.1 Częstotliwość korzystania z różnych form spędzania wolnego czasu Badanie pozwoliło poznać preferencje uczniów w zakresie sposobów spędzania wolnego czasu. Respondenci deklarowali jak często poświęcają swój wolny czas wszelkiego rodzaju przyjemności, takie jak m.in. serfowanie w Internecie, aktywne uprawianiu sportu, czytanie książek, wieczorne wychodzenie z przyjaciółmi, wychodzenie ze znajomymi do centrum handlowego lub parku, korzystanie z Internetu dla przyjemności, granie w gry hazardowe takie jak np. lotto, automaty czy konkursy SMS-owe. 30

31 9,2% 3,3% 87,5% tak nie nie dotyczy Wykres 14a. Hobby radomskich uczniów w wieku lat - 8,5% 1,7% 89,8% tak nie nie dotyczy Wykres 14b. Hobby radomskich uczniów w wieku lat - 31

32 15,2% 2,6% 82,2% tak nie nie dotyczy Wykres 15a. Hobby radomskich uczniów w wieku lat 6,5% 2,1% 91,4% tak nie nie dotyczy Wykres 15b. Hobby radomskich uczniów w wieku lat 32

33 Własne hobby posiada 87,5% radomskich uczennic i blisko 90% uczniów (89,8%) w wieku lat. Wśród uczniów w wieku lat wynosi ono odpowiednio 82,2% i ponad 90% ( 91,4%). Ponad 9% dziewcząt (9,2%) w wieku i aż 15,2% w wieku twierdzi, że nie ma żadnego hobby. U chłopców jest to odpowiednio 8,5% i 6,5%. Jak czesto używasz Internetu dla przyjemności? lat nie dotyczy 2,1% 1,0% kilka razy w roku 0,7% 0,3% kilka razy w miesiącu 1,6% 3,1% raz lub dwa razy w tygodniu 2,7% 4,2% co najmniej trzy razy na tydzień 7,4% 9,0% codziennie 85,4% 82,3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% codziennie co najmniej trzy raz lub dwa razy kilka razy w kilka razy w razy na tydzień w tygodniu miesiącu roku nie dotyczy dziewczeta 85,4% 7,4% 2,7% 1,6% 0,7% 2,1% 82,3% 9,0% 4,2% 3,1% 0,3% 1,0% dziewczeta 33

34 16-19 lat nie dotyczy 1,0% 1,6% kilka razy w roku 0,3% 0,5% kilka razy w miesiącu 0,6% 0,7% raz lub dwa razy w tygodniu 1,9% 2,6% co najmniej trzy razy na tydzień 4,6% 6,5% codziennie 91,7% 88,1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% codziennie co najmniej trzy raz lub dwa razy kilka razy w kilka razy w razy na tydzień w tygodniu miesiącu roku nie dotyczy 91,7% 4,6% 1,9% 0,6% 0,3% 1,0% 88,1% 6,5% 2,6% 0,7% 0,5% 1,6% Wykres 16a. Częstotliwość podejmowania różnych form aktywności w czasie wolnym używanie Internetu dla przyjemności W kilku przypadkach zauważono różnice pomiędzy odsetkami dziewcząt i chłopców wybierających poszczególne formy aktywności w czasie wolnym: używanie Internetu codziennie dla przyjemności zadeklarowało 86,9% uczniów. W przypadku dziewcząt odsetek korzystających z Internetu z taką częstotliwością wynosi 85,4% w grupie wiekowej lat i 91,7% w grupie lat. Wśród chłopców jest to odpowiednio 82,3% oraz 88,1%. Wyniki te jednoznacznie oznaczają, że w Radomiu świat wirtualny jest istotną częścią codziennego życia młodych ludzi. Może on być źródłem 34

35 wartościowej wiedzy i cennych informacji, ale także może być źródłem wielu zagrożeń takich jak m.in. przemoc czy agresja. Czasami mogą one prowadzić do poważnych zaburzeń, w tym do uzależnienia; Jak często aktywnie uprawiasz sport? lat nie dotyczy 5,7% 6,8% kilka razy w roku 2,0% 1,6% kilka razy w miesiącu 6,4% 2,8% raz lub dwa razy w tygodniu 16,8% 10,4% co najmniej trzy razy na tydzień 35,0% 31,7% codziennie 34,2% 46,8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% codziennie co najmniej trzy raz lub dwa razy kilka razy w kilka razy w razy na tydzień w tygodniu miesiącu roku nie dotyczy 34,2% 35,0% 16,8% 6,4% 2,0% 5,7% 46,8% 31,7% 10,4% 2,8% 1,6% 6,8% 35

36 16-19 lat nie dotyczy 6,5% 3,3% kilka razy w roku 3,6% 2,3% kilka razy w miesiącu 12,2% 6,6% raz lub dwa razy w tygodniu 31,2% 17,2% co najmniej trzy razy na tydzień 33,2% 34,9% codziennie 13,2% 35,6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% codziennie co najmniej trzy raz lub dwa razy kilka razy w kilka razy w razy na tydzień w tygodniu miesiącu roku nie dotyczy 13,2% 33,2% 31,2% 12,2% 3,6% 6,5% 35,6% 34,9% 17,2% 6,6% 2,3% 3,3% Wykres 16b. Częstotliwość podejmowania różnych form aktywności w czasie wolnym aktywne uprawianie sportu częściej niż aktywnie uprawiają sport. Prawie codziennie w ten sposób spędza swój wolny czas 34,2% dziewcząt i blisko 47% (46,8%) chłopców w wieku lat. Niepokojącym sygnałem wydaje się dość wyraźny spadek liczby uczniów aktywnie uprawiających sport w grupie wiekowej lat, głównie chodzi tu o (13,2%). Ponad 35% (35,6%) chłopców ze starszej grupy wiekowej twierdzi, że codziennie uprawia sport; 36

37 Jak często czytasz książki dla przyjemności? lat nie dotyczy 17,0% 38,3% kilka razy w roku 28,7% 28,4% kilka razy w miesiącu 19,5% 17,2% raz lub dwa razy w tygodniu 10,0% 4,9% co najmniej trzy razy na tydzień 10,9% 3,5% codziennie 13,9% 7,8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% codziennie co najmniej trzy raz lub dwa razy kilka razy w razy na tydzień w tygodniu miesiącu kilka razy w roku nie dotyczy 13,9% 10,9% 10,0% 19,5% 28,7% 17,0% 7,8% 3,5% 4,9% 17,2% 28,4% 38,3% 37

38 16-19 lat nie dotyczy 17,9% 40,4% kilka razy w roku 34,7% 33,1% kilka razy w miesiącu 18,3% 11,0% raz lub dwa razy w tygodniu 9,0% 6,6% co najmniej trzy razy na tydzień 9,7% 5,0% codziennie 10,4% 4,0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% codziennie co najmniej trzy raz lub dwa razy kilka razy w kilka razy w razy na tydzień w tygodniu miesiącu roku nie dotyczy 10,4% 9,7% 9,0% 18,3% 34,7% 17,9% 4,0% 5,0% 6,6% 11,0% 33,1% 40,4% Wykres 16c. Częstotliwość podejmowania różnych form aktywności w czasie wolnym czytanie książek dla przyjemności znacznie częściej niż czytają książki dla przyjemności. Prawie codziennie w ten sposób spędza swój wolny czas co siódma uczennica (13,9%) w wieku lat i tylko blisko 8% (7,8%) chłopców z tego samego przedziału wiekowego. W grupie uczniów w wieku lat prawie codziennie czyta książki dla przyjemności ponad 10% (10,4%) dziewcząt i jedynie 4% chłopców; 38

39 Jak często wychodzisz z przyjaciółmi wieczorem? lat nie dotyczy 5,0% 7,3% kilka razy w roku 9,3% 8,1% kilka razy w miesiącu 33,4% 22,7% raz lub dwa razy w tygodniu 25,6% 23,2% co najmniej trzy razy na tydzień 19,6% 26,7% codziennie 7,0% 12,0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% codziennie co najmniej trzy raz lub dwa razy kilka razy w razy na tydzień w tygodniu miesiącu kilka razy w roku nie dotyczy 7,0% 19,6% 25,6% 33,4% 9,3% 5,0% 12,0% 26,7% 23,2% 22,7% 8,1% 7,3% 39

40 16-19 lat nie dotyczy 2,7% 5,7% kilka razy w roku 7,7% 7,9% kilka razy w miesiącu 35,2% 27,2% raz lub dwa razy w tygodniu 28,1% 28,8% co najmniej trzy razy na tydzień 18,9% 21,2% codziennie 7,3% 9,2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% codziennie co najmniej trzy raz lub dwa razy kilka razy w razy na tydzień w tygodniu miesiącu kilka razy w roku nie dotyczy 7,3% 18,9% 28,1% 35,2% 7,7% 2,7% 9,2% 21,2% 28,8% 27,2% 7,9% 5,7% Wykres 16d. Częstotliwość podejmowania różnych form aktywności w czasie wolnym wychodzenie z przyjaciółmi wieczorem wieczorne wyjścia z przyjaciółmi są bardzo popularnym sposobem spędzania wolnego czasu przez radomską młodzież. W taki sposób niemal codziennie spędza swój wolny czas 7% dziewcząt i 12% chłopców w wieku lat. W starszej grupie młodzieży (16-19 lat) odsetki te wynoszą odpowiednio 7,3% oraz 9,2%. Wraz ze wzrostem wieku badanych odnotowano również wyraźny wzrost badanych, którzy raz lub dwa razy w tygodniu oraz kilka razy w miesiącu wychodzili z przyjaciółmi wieczorami z domu. W grupie chłopców odsetek badanych, 40

41 którzy w taki sposób spędzają swój wolny czas (raz lub dwa razy w tygodniu) wzrósł z 23,2% (13-15 lat) do 28,8% (16-19 lat) a u dziewcząt odpowiednio z 25,6% do 28,1%. Jeśli chodzi o wyjścia kilka razy w miesiącu odsetki te wynosiły odpowiednio 22,7% i 27,2% u chłopców oraz 33,4% i 35,2% wśród dziewcząt; Jak często realizujesz jakieś swoje hobby? lat nie dotyczy 6,1% 10,0% kilka razy w roku 2,9% 4,7% kilka razy w miesiącu 5,0% 9,8% raz lub dwa razy w tygodniu 10,9% 18,9% co najmniej trzy razy na tydzień 22,5% 26,7% codziennie 35,9% 46,6% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% 50,0% 41

42 16-19 lat nie dotyczy 6,3% 15,6% kilka razy w roku 2,6% 5,4% kilka razy w miesiącu 5,7% 15,8% raz lub dwa razy w tygodniu 15,7% 19,1% co najmniej trzy razy na tydzień 20,9% 29,2% codziennie 23,2% 40,5% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% Wykres 16e. Częstotliwość podejmowania różnych form aktywności w czasie wolnym realizowanie swojego hobby częściej niż poświęcają czas na własne hobby codziennie. W grupie wiekowej lat z taką częstotliwością poświęca czas swojemu hobby prawie co drugi badany uczeń (46,6%) i ponad 1/3 uczennic (35,9%). W starszej grupie badanych 2/5 uczniów (40,5%) i prawie 1/4 uczennic (23,2%) codziennie poświęcają czas swojemu hobby; 42

43 Jak często chodzisz ze znajomymi do centrum handlowego, do parku, itp., tylko dla przyjemności? lat nie dotyczy 5,1% 7,3% kilka razy w roku 8,2% 9,4% kilka razy w miesiącu 22,7% 33,4% raz lub dwa razy w tygodniu 23,2% 25,6% co najmniej trzy razy na tydzień 19,5% 26,7% codziennie 7,0% 12,0% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 43

44 16-19 lat nie dotyczy 2,7% 5,7% kilka razy w roku 7,9% 7,7% kilka razy w miesiącu 27,2% 35,2% raz lub dwa razy w tygodniu 28,8% 28,1% co najmniej trzy razy na tydzień 18,9% 21,2% codziennie 7,3% 9,2% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% Wykres 16f. Częstotliwość podejmowania różnych form aktywności w czasie wolnym chodzenie ze znajomymi do centrum handlowego, do parku, itp., tylko dla przyjemności chodzenie ze znajomymi do centrów handlowych, czy do parku dla przyjemności są również popularnym sposobem spędzania wolnego czasu przez radomskich nastolatków. Taką formę spędzania wolnego czasu codziennie wskazywało 12% chłopców i 7% dziewcząt w wieku lat. W starszej grupie wiekowej odsetki uczniów, którzy deklarowali, że codziennie chodzą ze znajomymi do centrów handlowych lub spacerują po parkach były wyraźnie niższe u chłopców 9,2% a u dziewcząt wynosiły 7,3%. Wyjście ze znajomymi co najmniej trzy razy na tydzień 44

45 zadeklarowało 19,5% uczennic i 26,7% uczniów w wieku lat oraz odpowiednio 18,9% i 21,2% w straszymy wieku. Jak często grasz w gry hazardowe (lotto, automaty, konkursy sms-owe etc.)? lat nie dotyczy 79,3% 60,7% kilka razy w roku 13,1% 16,3% kilka razy w miesiącu 3,0% 6,1% raz lub dwa razy w tygodniu 0,8% 3,3% co najmniej trzy razy na tydzień 0,4% 2,3% codziennie 3,5% 11,3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 45

46 16-19 lat nie dotyczy 84,0% 59,1% kilka razy w roku 11,2% 18,7% kilka razy w miesiącu 2,3% 8,6% raz lub dwa razy w tygodniu 0,6% 3,5% co najmniej trzy razy na tydzień 0,8% 3,8% codziennie 1,1% 6,2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Wykres 16g. Częstotliwość podejmowania różnych form aktywności w czasie wolnym granie w gry hazardowe (lotto, automaty, konkursy SMS-owe etc.) w stosunku do dziewcząt, zdecydowanie częściej grają w gry hazardowe takie jak m.in. lotto, automaty czy konkursy SMS-owe. Taką formę rozrywki jako codzienną wybiera 11,3% chłopaków w wieku lat i 6,2% w wieku lat. W przypadku dziewcząt odsetki te wynoszą odpowiednio 3,5% i 1,1%. Najczęściej na gry hazardowe decydujemy się kilka razy w roku, gdzie w grupie wiekowej lat jest to 13,1% u dziewcząt i 16,3% u chłopców. W grupie lat odsetki te wynoszą odpowiednio 11,2% oraz prawie 19% (18,7%); 46

47 Jak często grasz w gry komputerowe? nie dotyczy lat 4,9% 34,8% kilka razy w roku 4,5% 21,5% kilka razy w miesiącu 7,6% 16,4% raz lub dwa razy w tygodniu co najmniej trzy razy na tydzień 7,8% 15,4% 10,5% 24,1% codziennie 9,0% 43,5% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% lat nie dotyczy 12,7% 57,1% kilka razy w roku kilka razy w miesiącu 8,6% 13,9% 12,2% 22,4% raz lub dwa razy w tygodniu co najmniej trzy razy na tydzień 1,4% 3,9% 16,5% 18,5% codziennie 3,0% 29,8% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% Wykres 16h. Częstotliwość podejmowania różnych form aktywności w czasie wolnym granie w gry komputerowe 47

48 w przeciwieństwie do dziewcząt dużo częściej wybierają granie w gry komputerowe. Prawie codziennie w taki sposób spędza wolny czas niemal połowa chłopców z grupy lat (43,5%) i prawie co trzeci uczeń (29,8%) z grupy lat. W grupie wiekowej lat prawie codziennie gra na komputerze 9 % dziewcząt. W grupie uczennic w wieku lat ten rodzaj spędzania wolnego czasu preferuje zdecydowanie mniej dziewcząt 3%. Badanie pokazuje, że wśród starszej młodzieży wyraźnie spada częstotliwość grania na komputerze. Warto również zwrócić uwagę na to, że w populacji chłopców w ogóle nie gra na komputerze jedynie 4,9% w wieku lat, a w wieku lat - 12,7%. Wśród dziewcząt jest to odpowiednio 34,8% i 57,1%; 48

49 2.2 Liczba godzin spędzanych w sieci Liczba godzin spędzanych w Internecie 50,0% 45,0% 40,0% 35,0% 35,6% 40,4% 38,4% 45,4% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 22,3% 21,7% 18,0% 18,4% 24,1% 20,8% 20,9% 18,0% 14,1% 20,0% 17,7% 14,8% 10,0% 5,0% 0,0% 2,5% 2,4% 2,4% 2,1% lat lat lat lat około 1 godz. 2-3 godz. 4-5 godz. powyżej 5 godz. nie dotyczy Wykres 17. Liczba godzin dziennie spędzanych surfując w Internecie Respondentów również zapytano, ile czasu poświęcają dziennie surfując w Internecie. Jak pokazuje wykres 17, uczniowie z obu grup wiekowych najczęściej spędzają 2-3 godziny w ciągu dnia surfując w Internecie. Wśród uczniów, którzy korzystają z Internetu przez 4-5 godzin dziennie jest 20,8% chłopców i 22,3% dziewcząt w wieku lat oraz odpowiednio 17,7% i 20,9% w wieku lat. Badanie wykazuje, że problem codziennego i długotrwałego przebywania w sieci dotyczy uczniów z obu grup wiekowych. Porównajmy tegoroczne wyniki z analogicznymi (z pewnymi ograniczeniami o których poniżej) analizami z 2011 r. Raport przeprowadzonego wówczas badania pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia również 49

50 zawierał pytanie na temat ilości czasu jaką młodzież poświęca na surfowanie z Internecie. Liczba godzin spędzanych w Internecie 60,0% 53,1% 56,3% 56,4% 55,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 13,9% 23,4% 19,6% 15,6% 9,6% 8,5% 26,7% 22,8% 14,8% 10,3% 6,6% 7,4% 0,0% III klasa G III klasa G II klasa PG II klasa PG około 1 godz. 2-3 godz. 4-5 godz. powyżej 5 godz. Wykres 18. Liczba godzin dziennie spędzanych surfując w Internecie - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia raport z 2011 r. Raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia, który został przeprowadzony przez Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie w 2011 roku na zlecenie Urzędu Miejskiego w Radomiu również zawierał pytanie na temat liczby godzin spędzanych w Internecie. Jak pokazuje powyższy wykres (wykres 18), średnio co drugi uczeń i uczennica w obu grupach wiekowych, którzy brali udział w badaniu spędzają w sieci zazwyczaj 2-3 godziny w ciągu dnia. Wśród uczniów, którzy korzystają z Internetu przez 4 i więcej godzin dziennie było 28,1% chłopców i 33% dziewcząt w klasach trzecich gimnazjum oraz 50

51 odpowiednio 22,2% chłopców i 16,9% dziewcząt w klasach drugich ponadgimnazjalnych. Porównując tegoroczne wyniki analizy w aspekcie tego pytania z odpowiednimi danymi sprzed 6 lat, przy zastrzeżeniu niezupełnej kompatybilności porównywanych grup wiekowych (uczniowie w wieku lat w badaniu tegorocznym z uczniami z klas III gimnazjalnych w 2011 roku wiek lat i odpowiednio uczniowie w wieku w badaniu tegorocznym z grupą latków z klas 2 ponadgimnazjalnych w 2011 r) zauważyć można dosyć wyraźne różnice. Dosyć radykalnie przyrosła ilość młodzieży korzystającej z Internetu zbyt często, a wręcz chorobliwie często ponad czterdzieści procent obecnie ankietowanej młodzieży, i to w obydwu porównywanych grupach wiekowych (tak młodszej jak i starszej), deklarowało spędzanie w sieci ponad 4 godziny dziennie, w tym ok. połowa powyżej 5 godzin, w porównaniu z analogiczną % grupą sprzed 6 lat! Nasuwa to bardzo niepokojący wniosek o niekorzystnym, czasem wręcz chorobliwym trendzie wśród radomskiej młodzieży. 51

52 2.3 Korzystanie z Internetu w godzinach nocnych 35,0% Czy spędzasz czas w sieci w godzinach nocnych? 30,0% 28,9% 28,9% 25,0% 20,0% 15,0% 11,3% 11,9% 23,2% 21,3% 21,5% 18,5% 15,0% 19,4% 10,0% 5,0% 0,0% zdecydowanie nie raczej nie trudno powiedzieć raczej tak zdecydowanie tak Wykres 19a. Czas spędzany w sieci w godzinach nocnych (13-15 lat) 40,0% 35,0% 33,7% 36,1% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 7,0% 10,0% 24,5% 21,1% 19,8% 15,2% 15,1% 17,7% 5,0% 0,0% zdecydowanie nie raczej nie trudno powiedzieć raczej tak zdecydowanie tak Wykres 19b. Czas spędzany w sieci w godzinach nocnych (16-19 lat) 52

53 Z badań przeprowadzonych w szkołach wynika, że problem nocnego, czyli po godzinie 22 korzystania z sieci. Jak pokazuje wykres 19a i 19b w podobnym stopniu dotyczy zarówno dziewcząt jak i chłopców. Zdecydowanie nie lub raczej nie takie doświadczenie deklaruje 33,2% chłopców i zbliżona ilość dziewczyn (34,5%) w wieku lat. W grupie lat jest to odpowiednio 31,1% i 31,5%. Trudności z jednoznaczną odpowiedzią na to pytanie zadeklarowało 21,5% uczennic w wieku lat i trochę mniej chłopców (18,5%). Odpowiednio w grupie lat jest to 19,8% oraz 15,2%. Zdecydowanie nie korzysta z sieci w godzinach nocnych wśród młodzieży z grupy młodszej 11,3% uczennic oraz podobny odsetek uczniów (11,9%). W grupie starszej zdecydowanie nie stwierdziło 7% dziewcząt i nieco więcej chłopców (10%). Raczej nie odnotowano odpowiednio w grupie lat - 23,2% wśród uczennic i trochę mniej u uczniów (21,3%). Odpowiednio z grupie starszej jest to prawie 25% (24,5%) i 21,1%. Oznacza to, że większość radomskich uczniów korzysta z Internetu nie tylko w ciągu dnia, ale także w godzinach nocnych! 53

54 3. Palenie papierosów przez radomską młodzież 3.1 Dostępność tytoniu Jak sądzisz, jak trudne byłoby dla Ciebie zdobycie papierosów, gdybyś tego chciał? 11,5% 31,4% 12,3% Wykres 20a. Ocena dostępności papierosów dla młodzieży (13-15 lat) 44,7% 17,3% 3,5% 5,7% 73,6% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 20b. Ocena dostępności papierosów dla młodzieży (16-19 lat) 54

55 Oceniany poziom dostępności papierosów, co wydaje się zgodne z oczekiwaniami, zwiększa się wraz z wiekiem respondentów. Prawie połowa (49,2%) respondentów w wieku lat przyznaje, że dostępność papierosów jest dla nich łatwa. W przypadku uczniów starszych (16-19 lat) tak samo uważa blisko 76% badanych (75,8%). Prawie 11% (10,9%) uczniów w wieku lat stwierdziło, że zdobycie papierosów jest dla nich trudne. Podobna liczba badanych (11,4%) wskazała, iż jest to niemożliwe. W przypadku uczniów w wieku lat analogiczne odsetki wynosiły 4,8% i 4,1%. Stosunkowo wysoki odsetek uczniów wskazało odpowiedź nie wiem. Dokładnie tak zadeklarowało 15,1% badanych w wieku lat, a w przypadku uczniów młodszych odsetek ten był dużo wyższy i wynosił 28,4%. Warto zwrócić uwagę, że sprzedaż wyrobów tytoniowych (papierosów) osobom poniżej 18 roku życia jest prawnie zabroniona. Z przeprowadzonych wyników badania można zauważyć, że przestrzeganie tego przepisu w Radomiu nie jest zadowalające. Przy okazji podejmowania kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych, warto rozważyć możliwość rozszerzenia działań interwencyjnych o miejsca w których można również sprzedawać papierosy. Jedną ze skuteczniejszych metod wpływania na sprzedawców jest rozpowszechnianie idei odpowiedzialnej sprzedaży oraz nagradzanie sprzedawców. Warto łączyć takie działania z badaniami pokazującymi rzeczywiste rozmiary zjawiska jakim jest sprzedaż papierosów osobom nieletnim, opartego na metodzie badań typu tajemniczy klient. Porównajmy tegoroczne wyniki z analogicznymi (z pewnymi ograniczeniami o których poniżej) analizami z 2011 r. 55

56 11,5% 2,5% 8,4% 77,6% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 21a. Ocena dostępności papierosów dla młodzieży (III klasy G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia z 2011 r. 9,6% 2,2% 3,2% 85,0% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 21b. Ocena dostępności papierosów dla młodzieży (II klasy PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia z 2011 r. Oceniając raport z badania z 2011 roku dotyczący dostępności papierosów wynika z niego, że 77,6% uczniów trzecich klas 56

57 gimnazjum przyznaje, że dostępność tytoniu jest dla nich łatwa. W przypadku uczniów drugich klas szkół ponadgimnazjalnych tak uważa 85% respondentów. 8,4% uczniów trzeciej klasy gimnazjum przyznaje, że zdobycie papierosów stanowi dla nich pewien problem a 2,5% wskazało, iż jest to niemożliwe. W przypadku uczniów z drugich klas szkół ponadgimnazjalnych analogiczne odsetki wynosiły 3,2% i 2,2%. Stosunkowy wysoki odsetek uczniów trzecich klas gimnazjum wskazało odpowiedź nie wiem tak zadeklarował co dziewiąty badany z tego rocznika (11,5%). W przypadku uczniów starszych odsetek ten był nieco wyższy i wynosił 9,6%. Porównując wyniki badania tegorocznego z analogicznym z 2011 r. zauważamy: 57

58 Porównując tegoroczne wyniki analizy w aspekcie tego pytania z odpowiednimi danymi sprzed 6 lat, przy zastrzeżeniu niezupełnej kompatybilności porównywanych grup wiekowych (uczniowie w wieku lat w badaniu tegorocznym z uczniami z klas III gimnazjalnych w 2011 roku wiek lat i odpowiednio uczniowie w wieku w badaniu tegorocznym z grupą latków z klas 2 ponadgimnazjalnych w 2011 r.) zauważyć można dosyć wyraźne różnice. Istotnie zmniejszyła się grupa młodzieży przekonanej o łatwości zdobycia papierosów szczególnie w młodszej grupie badanych. Odsetek tak deklarujących się wyniósł bowiem w tym roku około 45% wobec około 78% sprzed 6 lat! Odpowiednio w starszej grupie wiekowej było to 73,5% obecnie wobec 85% sprzed 6 lat. Ten optymistyczny trend nieco studzi analiza grup uznających za trudne czy wręcz niemożliwe zdobycie tytoniu (odpowiednio 14% obecnie wobec 11% w 2011r w grupie młodszej i 9% obecnie wobec 5,5% w 2011r w grupie starszej). Najbardziej przyrosła bowiem ilość osób deklarujących nieznajomość dostępności tytoniu (31,5% obecnie wobec 11,5% w 2011 roku w grupie młodszej i analogicznie w grupie starszej 17,5% obecnie wobec 9,5% sprzed 6 lat). Niemniej analiza wyników tego zagadnienia nasuwa dość optymistyczny wniosek o rysującym się korzystnym trendzie ograniczania dostępności tytoniu dla nieletnich w naszym mieście w okresie ostatnich lat. 58

59 3.2 Wiek inicjacji nikotynowej Ile miałeś/aś lat, kiedy zdarzyło Ci się PO RAZ PIERWSZY w życiu palić papierosa? 10,6% 0,2% 18,2% 5,7% 65,4% nigdy nie pamietam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 8,5% 0,2% 23,2% 58,9% 9,2% nigdy nie pamietam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 22a. Wiek inicjacji nikotynowej (13-15 lat) 59

60 14,1% 39,8% 25,6% 13,5% 6,9% nigdy nie pamietam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 14,0% 19,1% 39,9% 19,0% 7,9% nigdy nie pamietam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 22b. Wiek inicjacji nikotynowej (16-19 lat) 60

61 Analizując wyniki badania możemy stwierdzić, że duża część badanej młodzieży szkolnej ma już za sobą inicjację nikotynową. 65,4% dziewcząt i blisko 59% chłopców (58,9%) w wieku lat jeszcze nigdy nie paliło papierosów. Oznacza to, iż osoby mające już za sobą inicjację tytoniową stanowią wśród dziewcząt w wieku lat 34,7%, a wśród chłopców w tym wieku 41,1%. W przypadku uczniów w wieku lat odsetki te były dużo wyższe i wynosiły odpowiednio 60,1% oraz 60%. Wśród uczniów w wieku lat największą grupę wśród osób palących stanowili ci, którzy zaczęli palić papierosy w wieku 13 lat lub wcześniej. Była to co piąta uczennica (18,2%) i co czwarty uczeń (23,2%) w wieku lat. Większa grupa dziewcząt (10,6%) niż chłopców (8,5%) w tej frakcji wiekowej swoją inicjację nikotynową przeszła w wieku lat. W grupie uczniów lat co siódma dziewczyna 13,5% i co piąty chłopak (19%) swojego pierwszego papierosa wypaliło w wieku 13 lat lub wcześniej. Co czwarta uczennica (25,6%) i niemal co piąty uczeń (19,1%) w wieku lat jako czas swojej inicjacji nikotynowej wskazał wiek lat. Podobna liczba chłopców (14%) jak i dziewcząt (14,1%) z tej grupy wiekowej stwierdziła, że swojego pierwszego papierosa zapaliła w wieku 16 lat lub później. 61

62 6,8% 51,6% 41,6% tak nie nie dotyczy 10,4% 43,3% 46,3% tak nie nie dotyczy Wykres 23a. Codzienne palenie papierosów (13-15 lat) 62

63 12,7% 41,1% 46,2% tak nie nie dotyczy 15,7% 40,6% 43,7% tak nie nie dotyczy Wykres 23b. Codzienne palenie papierosów (16-19 lat) Większość uczniów w obu grupach wiekowych nie ma za sobą doświadczeń codziennego palenia papierosów. 63

64 Do codziennego palenia papierosów wśród uczniów w wieku lat przyznaje się blisko 7% dziewcząt (6,8%) i nieco więcej chłopców (10,4%). Odsetek młodzieży palącej codziennie papierosy wyraźnie rośnie wraz z wiekiem badanych. W grupie w wieku lat do nałogowego, czyli do codziennego palenia papierosów przyznaje się 12,7% dziewcząt. W populacji chłopców jest to 15,7%. 3.3 Ocena rozpowszechnienia palenia papierosów wśród przyjaciół Ilu Twoich przyjaciół pali papierosy? 8,0% 3,1% 13,7% 34,2% nikt kilku sporo większość wszyscy 41,0% 64

65 6,1% 5,7% 30,3% 15,3% nikt kilku sporo większość wszyscy 42,6% Wykres 24a. Ocena rozpowszechniania palenia papierosów wśród przyjaciół (13-15 lat) 16,7% 2,4% 11,7% 28,4% 40,9% nikt kilku sporo większość wszyscy 65

66 3,6% 8,3% 17,7% nikt kilku 37,3% sporo większość wszyscy 33,2% Wykres 24b. Ocena rozpowszechniania palenia papierosów wśród przyjaciół (16-19 lat) Rozpowszechnienie palenia papierosów wśród przyjaciół respondentów jest dość znaczne, w szczególności w grupie chłopców i dziewcząt w wieku lat. Aż 34,2% dziewcząt i 30,3% chłopców w wieku lat nie ma w swojej najbliższej grupie przyjaciół osób palących papierosy. W przypadku starszych uczniów (16-19 lat) wskaźnik ten jest znacznie niższy i wynosi odpowiednio 11,7% u dziewcząt oraz 8,3% u chłopców. Wśród uczniów młodszych (13-15 lat) sporą grupę, bo aż 41% stanowią, które twierdzą, że kilku ich przyjaciół pali papierosy. Co siódma badana w tej populacji deklaruje, że po papierosy sięga sporo jej przyjaciół 13,7%, niższy odsetek stwierdza, że pali większość 8%. Nieco inaczej wygląda to w przypadku chłopców. Niemal 43% deklaruje (42,6%), że robi to kilka osób z grona jego przyjaciół, ponad 15% (15,3%) twierdzi, że po papierosy sięga sporo spośród jego bliskich, a 6,1% twierdzi, że pali większość. Aż 66

67 3,1% dziewcząt oraz blisko 6% chłopców (5,7%) stwierdza, że wszyscy ich przyjaciele palą papierosy. Wśród ankietowanych w wieku lat co trzeci chłopiec (33,2%) i trochę niższy odsetek uczennic (28,4%) deklarowała, iż po papierosy sięga sporo ich przyjaciół, a 16,7% dziewcząt oraz 17,7% chłopców przyznało, że większość ich znajomych pali papierosy. Blisko 41% uczennic (40,9%) oraz 37,3% uczniów w tej grupie wiekowej deklaruje, że po papierosy sięga zaledwie kilku ich przyjaciół. Zaledwie 2,4% dziewcząt i 3,6% chłopców stwierdza, że palą wszyscy z grona ich najbliższych przyjaciół. Podsumowując, można stwierdzić, że znaczna część uczniów zarówno z grupy wiekowej lat (67,7%) jak i lat (90,1%) posiada przyjaciół palących papierosy. Porównajmy te dane do odpowiednich sprzed 6 lat. 0,8% 4,2% 34,8% 23,0% 37,2% nikt kilku sporo większość wszyscy 67

68 2,4% 22,5% 7,9% 28,9% 38,3% nikt kilku sporo większość wszyscy Wykres 25a. Ocena rozpowszechniania palenia papierosów wśród przyjaciół (III klasa G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia ,5% 30,9% 3,8% 20,3% 43,5% nikt kilku sporo większość wszyscy 68

69 2,3% 2,3% 21,7% 25,8% 47,9% nikt kilku sporo większość wszyscy Wykres 25b. Ocena rozpowszechniania palenia papierosów wśród przyjaciół (II klasa PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia Według raportu badania przeprowadzonego przez Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie (z 2011 roku) wynika, że zaledwie 4,2% dziewcząt i 7,9% chłopców uczących się w trzecich klasach gimnazjum nie ma w swoim najbliższym otoczeniu osób, które palą papierosy. W przypadku uczniów z drugich klas szkół ponadgimnazjalnych wskaźnik ten jest niższy i odpowiednio wynosi on 3,8% w przypadku dziewcząt i 2,3% u chłopców. Sporą grupę, bo aż 23% stanowią, które deklarują, że kilku ich przyjaciół pali papierosy. Co trzecia badana (37,2%) w tej populacji przyznaje, że sporo jej przyjaciół sięga po papierosy, trochę niższy odsetek deklaruje, że pali większość (34,8%). Trochę inaczej wygląda to jeśli chodzi o chłopców. Czterech na dziesięciu badanych gimnazjalistów (38,4%) twierdzi, że po papierosy sięga sporo spośród ich przyjaciół. Prawie 30% deklaruje, że robi to 69

70 kilka osób (28,9%), a niemal ¼ uważa (22,5%), że takie zachowania podejmuje większość. Wśród uczniów drugich klas szkół ponadgimnazjalnych prawie połowa chłopców (47,9%) i ponad 2/5 badanych uczennic (43,5%), deklarowała, że po papierosy sięga sporo ich przyjaciół, a 30,9% dziewcząt oraz 21,7% chłopców przyznało, że większość ich znajomych pali. Co piąta uczennica (20,3%) i co czwarty uczeń (25,8%) twierdzi, że po papierosy sięga zaledwie kilku ich przyjaciół. 0,8% uczennic z klas trzecich gimnazjum i 2,4% uczniów z tej frakcji wiekowej deklaruje, że palą wszyscy z grona ich bliskich znajomych. W szkołach ponadgimnazjalnych odsetki te wynoszą odpowiednio 1,5% i 2,3%. Porównując tegoroczne wyniki analizy w aspekcie tego pytania z odpowiednimi danymi sprzed 6 lat, przy zastrzeżeniu niezupełnej kompatybilności porównywanych grup wiekowych (uczniowie w wieku lat w badaniu tegorocznym z uczniami z klas III gimnazjalnych w 2011 roku wiek lat i odpowiednio uczniowie w wieku w badaniu tegorocznym z grupą latków z klas 2 ponadgimnazjalnych w 2011 r) zauważyć można również dosyć wyraźne różnice. Istotnie zmniejszyła się grupa młodzieży deklarującej dużą ilość palących przyjaciół (odpowiedzi: sporo-większość-wszyscy). W młodszej grupie badanych redukcja ta wynosiła z 60-70% w 2011 roku do około 22% obecnie!. W starszej grupie ankietowanych odsetki te wyniosły odpowiednio 70% w 2011 r do 40-50% obecnie. Porównanie powyższe wyników tego zagadnienia nasuwa optymistyczny wniosek o rysującym się korzystnym trendzie 70

71 zmniejszania się ilości palącej młodzieży w naszym mieście na przestrzeni ostatnich kilku lat. 3.4 Częstotliwość palenia papierosów w ciągu ostatniego miesiąca Jak dużo paliłeś/aś papierosów w ciągu ostatniego miesiąca? więcej niż 20 papierosów dziennie 2,3% 7,4% papierosów dziennie 0,8% 0,7% 6-10 papierosów dziennie 0,8% 1,9% 1-5 papierosów dziennie 2,9% 3,3% mniej niż 1 papierosa na dzień 3,1% 2,3% mniej niż 1 papierosa na tydzień 4,9% 4,2% nie palę 85,2% 80,1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% dziewcząta Wykres 26a. Częstotliwość palenia papierosów w ciągu ostatniego miesiąca (13-15 lat) 71

72 więcej niż 20 papierosów dziennie 1,7% 2,6% papierosów dziennie 1,9% 3,5% 6-10 papierosów dziennie 3,7% 5,0% 1-5 papierosów dziennie 8,7% 9,2% mniej niż 1 papierosa na dzień 4,9% 3,5% mniej niż 1 papierosa na tydzień 6,9% 6,8% nie palę 72,2% 69,5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Wykres 26b. Częstotliwość palenia papierosów w ciągu ostatniego miesiąca (16-19 lat) Wskaźnikiem nałogowego palenia papierosów, przyjętym na potrzeby badania jest 6 lub więcej papierosów wypalanych dziennie. W grupie lat niewiele, bo tylko 1,3% uczniów wypala w ciągu dnia od 6 do 10 papierosów. W starszej grupie uczniów odsetek ten jest wyższy i wynosi 4,3%. Niecały 1% (0,7%) respondentów z grupy młodszej twierdzi, że wypala od 11 do 20 papierosów każdego dnia a blisko 5% (4,8%), że pali więcej niż paczkę papierosów dziennie. Odpowiednio w grupie starszych uczniów jest to 2,7% i 2,1%. Oznacza to, że nałogowych palaczy jest więcej wśród uczniów starszych. Kolejną frakcję uczniów palących papierosy możemy określić mianem tzw. umiarkowanych palaczy. Do tej grupy należą ci spośród 72

73 badanych, którzy zadeklarowali, że wypalają od 1 do 5 papierosów dziennie. Wielkość tej grupy w obu przedziałach wiekowych wynosi odpowiednio 3,1% (13-15 lat) i 8,9% (16-19 lat). Trzecią wyróżnioną grupą są tzw. palacze incydentalni, którzy wypalają mniej niż jednego papierosa dziennie. Stanowią oni 2,7% wśród uczniów w wieku lat oraz 4,2% w grupie lat. Odsetek dziewcząt i chłopców palących incydentalnie rośnie wraz z wiekiem. W grupie wiekowej lat mniej niż jednego papierosa na tydzień wypala 4,5% młodzieży, a w grupie lat - 6,8%. 4. Picie napojów alkoholowych przez młodzież 4.1 Dostępność alkoholu Najważniejsze znaczenie dotyczące oceny dostępności napojów alkoholowych dla młodzieży mają postawy dorosłych, w szczególności sprzedawców alkoholu oraz rodziców. Ważny wpływ na możliwość kupna alkoholu przez osoby nieletnie mają lokalne samorządy, gdyż to do nich należy monitorowanie przestrzegania prawa, które zabrania sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia. Polskie miasta bardzo różnią się w kwestii sprzedaży alkoholu osobom nieletnim. W dużym stopniu na te różnice wpływają systematyczne i konsekwentne działania kontrolne, a także szkolenia sprzedawców oraz pracowników gastronomii, w szczególności pubów, klubów i dyskotek. Warto wspomnieć o potencjalnym partnerze pozarządowym, który może być wsparciem i uzupełnieniem lokalnych działań w tym zakresie. 73

74 Jak sądzisz, jak trudne byłoby dla Ciebie zdobycie PIWA, gdybyś tego chciał/a? 27,0% 14,6% 9,8% 48,6% niemożliwe trudne łatwe nie wiem 20,5% 13,9% 12,1% 53,4% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 27a. Ocena dostępności piwa (13-15 lat) 74

75 14,3% 3,4% 5,7% 76,7% niemożliwe trudne łatwe nie wiem 9,9% 4,4% 5,7% 80,1% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 27b. Ocena dostępności piwa (16-19 lat) 75

76 Postrzegana przez młodzież dostępność napojów alkoholowych wyraźnie zwiększa się wraz z wiekiem badanych osób. Jak przedstawia wykres 27a i 27b ocena dostępności piwa zarówno wśród respondentów w grupie wiekowej lat jak i lat jest bardzo wysoka. Ponad połowa radomskich uczniów w wieku lat (51%) uważa, że zdobycie piwa byłoby dla nich łatwe, natomiast 14,2% twierdzi, iż byłoby to niemożliwe. Ponad 78% młodzieży (78,4%) w wieku lat stwierdziło, że piwo jest dla nich łatwo dostępne, a tylko niecałe 4% uznało (3,9%), iż jego zdobycie jest dla nich niemożliwe. Jak sądzisz, jak trudne byłoby dla Ciebie zdobycie WINA, gdybyś tego chciał/a? 15,4% 32,6% 10,0% 42,0% niemożliwe trudne łatwe nie wiem 76

77 25,8% 15,6% 16,1% 42,5% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 28a. Ocena dostępności wina (13-15 lat) 17,2% 4,2% 6,4% 72,3% niemożliwe trudne łatwe nie wiem 77

78 14,2% 4,9% 6,6% 74,2% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 28b. Ocena dostępności wina (16-19 lat) Zdobycie wina byłoby łatwe w opinii 42,2% badanych w wieku lat, a tylko 15,5% uczniów w tej grupie wiekowej uznało, że byłoby to niemożliwe. Wśród uczniów w wieku lat dostępność wina jest jeszcze częściej oceniania jako łatwa. Opinię taką wyraziło aż 73,2% uczniów, a tylko niespełna 5% stwierdziło, że zdobycie wina byłoby dla nich niemożliwe (4,5%). 78

79 Jak sądzisz, jak trudne byłoby dla Ciebie zdobycie WÓDKI, gdybyś tego chciał/a? 30,5% 20,5% 13,3% 35,7% niemożliwe trudne łatwe nie wiem 22,5% 19,4% 15,3% 42,8% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 29a. Ocena dostępności wódki (13-15 lat) 79

80 17,7% 4,8% 8,5% 69,1% niemożliwe trudne łatwe nie wiem 13,5% 5,8% 7,7% 73,0% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 29b. Ocena dostępności wódki (16-19 lat) W opinii radomskiej młodzieży zarówno z grupy wiekowej starszej jak i z młodszej wódka jest nieco trudniej dostępna niż wino oraz piwo. Ponad 39% badanych (39,2%) w grupie wiekowej lat uważa, że zdobycie wódki byłoby dla nich łatwe, a prawie 20% uznało 80

81 to za niemożliwe (19,9%). Średnio co czwarty uczeń w wieku lat stwierdził, że nie wie, jak trudne byłoby dla niego zdobycie wódki (26,5%). W przypadku uczniów z grupy wiekowej lat, aż 71% stwierdziło, że zdobycie wódki jest łatwe, a tylko 5,3% uznało, że jest to niemożliwe. Porównajmy te dane do odpowiednich sprzed 6 lat. 8,5% 11,1% 23,6% 56,8% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 30a. Ocena dostępności wódki (III klasy G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia ,6% 4,4% 18,6% 70,4% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 30b. Ocena dostępności wódki (II klasy PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia

82 Analiza raportu pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia wskazuje, że blisko 3/5 uczniów trzecich klas gimnazjum (56,8%) uważa, że zdobycie wódki było by dla nich łatwe. Za niemożliwe uznało jej zdobycie 11,1% badanych z tej frakcji wiekowej. Średnio co dwunasty badany uczeń gimnazjum (8,5%) stwierdził, że nie wie, jak trudne było by dla niego zdobycie tego napoju alkoholowego. Jeśli chodzi o uczniów ze szkół ponadgimnazjalnych, aż 70,4% spośród nich uznało, że nie miałoby problemu ze zdobyciem wódki. Tylko 4,4% uznało, że jest to niemożliwe. 82

83 Porównując tegoroczne wyniki analizy w aspekcie tego pytania z odpowiednimi danymi sprzed 6 lat, przy zastrzeżeniu niezupełnej kompatybilności porównywanych grup wiekowych (uczniowie w wieku lat w badaniu tegorocznym z uczniami z klas III gimnazjalnych w 2011 roku wiek lat i odpowiednio uczniowie w wieku w badaniu tegorocznym z grupą latków z klas 2 ponadgimnazjalnych w 2011 r) zauważyć można pewne różnice. Istotnie zwiększyła się grupa młodzieży deklarującej brak orientacji w dostępności wódki : 30,5% i 22,5% obecnie wobec 8,5% młodzieży w 2011 r. w grupie wiekowej młodszej. W starszej grupie wiekowej odsetki te przedstawiały się następująco: 17,7% i 13,5% chłopców obecnie wobec 6,6% młodzieży w 2011 r. Zmalała natomiast grupa młodszej młodzieży przekonanej o łatwości w zdobyciu wódki. Odpowiednio 35,5% i 42,8% chłopców obecnie wobec 56,8% młodszej młodzieży sprzed 6 lat. W starszej grupie wiekowej takiego trendu nie obserwujemy, natomiast wyraźnie rysuje się spadek ilości przekonanych o trudnym dostępie do alkoholu (odpowiedzi trudne-niemożliwe). Odsetki te przedstawiają się następująco: % obecnie wobec 23 % w 2011 r. Na wynik taki mógł mieć wpływ oczywiście także fakt iż w tym roku ankietowano także osoby pełnoletnie w grupie starszej młodzieży czego nie było 6 lat temu. Suma-sumarum porównanie powyższych wyników tego zagadnienia nasuwa optymistyczny wniosek o rysującym się korzystnym trendzie spadającej łatwości w dostępie do mocnego alkoholu dla radomskiej młodzieży szczególnie w grupie młodszej poniżej 16 roku życia! 83

84 4.2 Wiek inicjacji alkoholowej Jednym z głównych celów programów profilaktycznych realizowanych w szkołach jest niewątpliwie zahamowanie procesu obniżania się wieku inicjacji alkoholowej. Na podstawie różnych badań zrealizowanych w Polsce określono średni wiek inicjacji alkoholowej wśród młodzieży na poziomie lat. Należy zaznaczyć, że rzetelna ocena zmian, jakie następują w tym zakresie jest możliwa dopiero po przeprowadzeniu kilku pomiarów, dlatego bardzo ciekawe pod tym względem będą porównania z wynikami kolejnych badań, za kilka lub kilkanaście lat. Ile miałeś/aś lat, kiedy zdarzyło Ci się po raz pierwszy w życiu (jeśli w ogóle) pić alkohol? 17,4% 46,9% 22,3% 13,1% nigdy nie pamiętam 13 lat lub mniej lat 84

85 13,7% 41,8% 26,5% 17,7% nigdy nie pamiętam 13 lat lub mniej lat Wykres 31a. Wiek inicjacji alkoholowej (13-15 lat) 24,7% 14,0% 11,7% 13,8% 35,7% nigdy nie pamiętam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 85

86 19,9% 15,0% 11,0% 34,2% 19,8% nigdy nie pamiętam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 31b. Wiek inicjacji alkoholowej (16-19 lat) Wśród badanej grupy w wieku lat prawie połowa zarówno dziewcząt (46,9%), jak i chłopców (41,8%) jeszcze nigdy nie piła alkoholu. Inaczej prezentują się wyniki w analizowanej grupie uczniów starszych, gdzie jest to odpowiednio 14% wśród dziewcząt oraz 15% u chłopców. Co czwarty uczeń (26,5%) i co piąta dziewczyna (22,3%) z grupy młodszej za wiek swojej inicjacji alkoholowej przyjęli 13 lat lub mniej. Odpowiednio w grupie uczniów lat jest to 19,8% oraz 13,8%. 86

87 Rodzaj alkoholu - inicjacja alkoholowa 2,1% 5,9% 12,1% 5,9% 49,2% 24,8% nie piję piwo wino wódka whisky, koniak, brandy, likier inne 4,7% 6,8% 8,9% 7,1% 45,0% 27,6% nie piję piwo wino wódka whisky, koniak, brandy, likier inne Wykres 32a. Rodzaj alkoholu podczas inicjacji alkoholowej (13-15lat) 87

88 3,1% 4,0% 15,9% 18,8% 8,3% 49,9% nie piję piwo wino wódka whisky, koniak, brandy, likier inne 6,4% 3,6% 15,7% 26,1% 3,8% 44,4% nie piję piwo wino wódka whisky, koniak, brandy, likier inne Wykres 32b. Rodzaj alkoholu podczas inicjacji alkoholowej (16-19lat) Podczas inicjacji alkoholowej wśród dziewcząt w wieku lat najwięcej piło piwo (24,8%), 12,1% piło wódkę, wino i inne rodzaje 88

89 alkoholu miały po 5,9%. Najmniej bo tylko 2,1% było w przypadku takich alkoholi jak whisky, koniak, brandy oraz likier. Odsetek wśród chłopców w tej samej grupie wiekowej wynosił odpowiednio 27,6% - piwo, 8,9% - wódka, trochę mniej wino (7,1%) oraz inne alkohole (6,8%). Whisky, koniak, brandy i likier piło prawie 5% chłopców (4,7%). Warto podkreślić, że różnego rodzaju działania profilaktyczne, których głównym celem jest opóźnienie wieku inicjacji alkoholowej młodzieży mają tylko wtedy sens, gdy zostaną podjęte nie później niż w czwartej bądź piątej klasie szkoły podstawowej. Rozpoczynanie tego typu działań w ostatnich klasach szkoły podstawowej lub na początku gimnazjum, czyli wtedy, gdy większość uczniów przeszła już inicjację alkoholową, nie przyniesie oczekiwanych korzyści, a także nie będzie miało charakteru uprzedzającego. 4.3 Ocena rozpowszechnienia picia napojów alkoholowych wśród przyjaciół Według Twojej oceny, ilu Twoich przyjaciół pije napoje alkoholowe (piwo, wino, wódka, itp.)? sporo 14% większość 8% wszyscy 7% nikt 36% kilku 35% 89

90 większość 12% wszyscy 6% nikt 35% sporo 12% kilku 35% Wykres 33a. Picie alkoholu wśród przyjaciół (13-15 lat) wszyscy 15% nikt 4% kilku 19% większość 37% sporo 25% 90

91 wszyscy 20% nikt 5% kilku 20% większość 33% sporo 22% nikt kilku sporo większość wszyscy Wykres 33b. Picie alkoholu wśród przyjaciół (16-19 lat) Z punktu widzenia oszacowania rozpowszechnienia picia alkoholu wśród młodzieży bardzo ciekawe są deklaracje badanych dotyczące tego, ilu ich przyjaciół pije alkohol. Wykres 33a pokazuje, że według 34,5% dziewcząt w wieku lat alkohol pije kilku ich znajomych. Co siódma uczennica (14%) stwierdziła, że pije sporo osób z grona jej przyjaciół. Nieco wyższy odsetek chłopców (34,8%) w tej grupie wiekowej wskazał, że pije kilku ich przyjaciół, a co ósmy (12,5%) zadeklarował, iż pije sporo osób z grona ich bliskich znajomych. Aż 36,4% uczennic oraz 34,8% uczniów stwierdziło, że nikt nie pije alkoholu spośród ich najbliższych przyjaciół. W grupie badanych w wieku lat (wykres 33b) ponad 1/3 dziewcząt (36,7%) oraz trochę niższy odsetek chłopców (32,8%) twierdzi, że większość ich przyjaciół sięga po alkohol. Ponad 15% uczennic (15,2%) i niemal co piaty uczeń (19,8%) stwierdza, że robią to wszyscy jego przyjaciele. Zaledwie 4,4% uczennic i 5,2% uczniów 91

92 w wieku lat twierdziło, że alkoholu nie pije nikt spośród ich przyjaciół. Z analizy danych można wywnioskować, że wraz ze wzrostem wieku badanych również wzrasta ilość osób wśród ich przyjaciół, którzy piją alkohol. Z tego wynika, że picie alkoholu jest bardzo popularne wśród radomskich uczniów. Porównajmy sytuację obecną z analogiczną sprzed 6 lat. 8,0% 4,6% 12,6% 44,1% 30,7% nikt kilku sporo większość wszyscy 92

93 5,6% 6,7% 19,8% 36,9% 31,0% nikt kilku sporo większość wszyscy Wykres 34a. Picie alkoholu wśród przyjaciół (III klasa G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia ,1% 1,2% 6,4% 24,4% 55,9% nikt kilku sporo większość wszyscy 93

94 9,2% 2,8% 10,1% 25,3% 52,6% nikt kilku sporo większość wszyscy Wykres 34b. Picie alkoholu wśród przyjaciół (II klasa PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia Analizując raport przeprowadzony w 2011 roku przez Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie wynika z niego, że 44,1% dziewcząt z klas trzecich gimnazjum twierdzi, że alkohol pije większość ich znajomych. Co dwunasta uczennica (8%) uznała, że piją wszyscy z grona jej bliskich znajomych oraz przyjaciół. Nieco niższy odsetek chłopców (36,9%) w tej grupie wiekowej wskazał, że pije większość jego przyjaciół, a co osiemnasty zadeklarował, że piją wszystkie osoby z grona ich znajomych. Wśród uczniów drugich klas szkół ponadgimnazjalnych, ponad połowa badanych uczennic (55,9%) i zbliżony odsetek uczniów (52,6%) przyznaje, że większość ich przyjaciół sięga po alkohol. Co ósma uczennica (12,1%) i niemal co jedenasty uczeń (9,2%) twierdzi, że robią to wszyscy ich znajomi. Tylko 4,6% dziewcząt i 6,7% chłopców z klas trzecich gimnazjum oraz 1,2% dziewcząt i 2,8% 94

95 chłopców z klas drugich szkół ponadgimnazjalnych stwierdziło, że alkoholu nie pije nikt spośród ich przyjaciół. Porównując tegoroczne wyniki analizy w aspekcie tego pytania z odpowiednimi danymi sprzed 6 lat, przy zastrzeżeniu niezupełnej kompatybilności porównywanych grup wiekowych (uczniowie w wieku lat w badaniu tegorocznym z uczniami z klas III gimnazjalnych w 2011 roku wiek lat i odpowiednio uczniowie w wieku w badaniu tegorocznym z grupą latków z klas 2 ponadgimnazjalnych w 2011 r) zauważyć można istotne różnice. Istotnie zmniejszyła się grupa młodzieży deklarującej dużą ilość pijących wśród swoich znajomych (odpowiedzi większość-wszyscy). W starszej grupie wiekowej przedstawia się to następująco: 70% dziewcząt i 62% chłopców w 2011 roku wobec 52% dziewcząt i 53% chłopców obecnie. W grupie wiekowej młodszej odsetki te przedstawiały się następująco: 52% dziewcząt i 42% chłopców w 2011 roku wobec 12% dziewczat i 20% chłopców obecnie. Porównanie powyższe tchnie optymizmem iż rysuje się korzystny trend spadku ilości pijącej radomskiej młodzieży szczególnie w grupie młodszej poniżej 16 roku życia! 95

96 4.4 Częstotliwość picia alkoholu w okresie ostatnich 30 dni Ile razy (jeśli w ogóle) zdarzyło Ci się pić napój alkoholowy, tzn. piwo, wino, wódkę lub inny napój spirytusowy w ciągu ostatnich 30 dni? 71,9% 66,4% 15,0% 13,4% 8,7% 4,7% 4,3% 4,6% 2,9% 1,2% 1,2% 5,7% lat lat 1-2 razy 3-5 razy 6-9 razy razy 20 lub więcej nigdy Wykres 35a. Częstotliwość picia napojów alkoholowych w ciągu ostatnich 30 dni (13-15 lat) 96

97 34,2% 34,9% 30,6% 32,0% 17,9% 17,3% 10,7% 6,2% 4,0% 2,8% 5,0% 4,3% lat lat 1-2 razy 3-5 razy 6-9 razy razy 20 lub więcej nigdy Wykres 35b. Częstotliwość picia napojów alkoholowych w ciągu ostatnich 30 dni (16-19 lat) Do picia alkoholu w okresie ostatnich 30 dni przyznaje się 33,6% chłopców i 28,1% dziewcząt z grupy wiekowej lat, natomiast w przypadku grupy w wieku lat odsetek wśród uczniów wynosi 67,9% i 65,1% wśród uczennic. Co trzecia uczennica (34,9%) i także co trzeci uczeń (32%) ze starszej grupy badanych nie pił alkoholu w przeciągu ostatniego miesiąca. Odsetek ten u ankietowanych w wieku lat wynosi odpowiednio 71,9% i 66,4%. 97

98 4.5 Rodzaje spożywanych napojów alkoholowych podczas ostatniej okazji Jakie napoje piłeś podczaś/eś ostatniej okazji, kiedy piłaś/eś alkohol? 10,7% 2,9% 4,7% 5,9% 13,7% 61,1% nie piję piwo wino wódka whisky, koniak, brandy, likier inne 13,5% 3,1% 5,2% 5,5% 56,3% 16,3% nie piję piwo wino wódka whisky, koniak, brandy, likier inne Wykres 36a. Odsetki uczniów pijących poszczególne napoje alkoholowe podczas ostatniej okazji (13-15 lat) 98

99 4,1% 6,2% 20,3% 27,4% 25,1% 17,0% nie piję piwo wino wódka whisky, koniak, brandy, likier inne 8,7% 4,4% 20,6% 29,1% 33,6% 3,5% nie piję piwo wino wódka whisky, koniak, brandy, likier inne Wykres 36b. Odsetki uczniów pijących poszczególne napoje alkoholowe podczas ostatniej okazji (16-19 lat) Najpopularniejszym napojem alkoholowym wśród radomskich uczniów okazało się piwo. Podczas ostatniej okazji do picia piło je 15% uczniów w wieku lat i prawie 1/3 uczniów w wieku lat (29,3%). 99

100 Drugim najpopularniejszym napojem okazała się wódka. Ostatnio piło wódkę 12,1% uczniów w grupie wiekowej lat i blisko co trzeci uczeń w wieku lat (28,2%). Po wino sięgnął co siedemnasty uczeń w wieku lat (5,7%) i co dziesiąty uczeń (10,2%) z grupy lat. Najmniejszą popularnością cieszyły się alkohole typu whisky, koniak, brandy czy likier. Ostatnio piło je 3% uczniów w wieku lat i prawie 6,4% ich starszych kolegów. Wyzwaniem dla osób, które zajmują się profilaktyką alkoholową jest fakt, iż w Radomiu odnotowano nie tylko wysokie rozpowszechnienie picia alkoholu wśród młodzieży (głównie piwa oraz wódki), ale również natężenie doświadczeń z alkoholem i fakt, że znaczące odsetki młodzieży piją alkohol regularnie i w coraz to młodszym wieku. 4.6 Ocena ryzyka związanego z piciem napojów alkoholowych Postrzeganie ryzyka związanego z piciem alkoholu przez badaną młodzież w dużo większym stopniu zależy od płci badanych niż od ich wieku. 100

101 Jak bardzo, Twoim zdaniem, ludzie ryzykują, mogą sobie zaszkodzić (zdrowotnie lub w inny sposób), jeśli wypijają 1-2 drinki prawie codziennie? 5,5% 17,2% 15,0% 17,5% 38,5% 31,4% 25,6% 19,4% 15,4% 14,6% nie ma ryzyka małe ryzyko umiarkowane ryzyko duże ryzyko nie wiem Wykres 37a. Ocena związanego z piciem 1-2 drinków prawie codziennie (13-15 lat) 40,7% 36,9% 35,9% 21,0% 24,4% 9,3% 11,2% 8,9% 8,3% 3,2% nie ma ryzyka małe ryzyko umiarkowane ryzyko duże ryzyko nie wiem Wykres 37b. Ocena związanego z piciem 1-2 drinków prawie codziennie (16-19 lat) 101

102 Jak bardzo, Twoim zdaniem, ludzie ryzykują, mogą sobie zaszkodzić (zdrowotnie lub w inny sposób), jeśli wypijają 4-5 drinków prawie codziennie? 64,1% 48,6% 12,8% 14,2% 17,5% 13,9% 14,7% 4,1% 3,7% 6,4% nie ma ryzyka małe ryzyko umiarkowane ryzyko duże ryzyko nie wiem Wykres 38a. Ocena związanego z piciem 4-5 drinków prawie codziennie (13-15 lat) 79,2% 61,9% 18,0% 6,2% 6,9% 1,4% 2,3% 10,4% 6,7% 7,0% nie ma ryzyka małe ryzyko umiarkowane ryzyko duże ryzyko nie wiem Wykres 38b. Ocena związanego z piciem 4-5 drinków prawie codziennie (16-19 lat) 102

103 Najbardziej ryzykownym zachowaniem w rozumieniu respondentów jest picie 4-5 drinków prawie codziennie, a najmniej ryzykownym picie 1-2 drinków prawie każdego dnia. Co piąty uczeń (22,5%) w wieku lat twierdzi, iż wypijanie 1-2 drinków prawie codziennie jest związane z dużym ryzykiem dla zdrowia. 16,2% uczniów uważa, że jest to małe ryzyko. W grupie wiekowej lat jest to odpowiednio 30,1% oraz 16,1%. 15% ankietowanych z grupy młodszej i 8,6% z grupy starszej nie ma zdania na ten temat. Biorąc pod uwagę ocenę ryzyka intensywnego picia alkoholu, czyli spożywania 4-5 drinków prawie codziennie, zdecydowana większość badanych jest zdania, że wiąże się z tym duże ryzyko dla zdrowia. Dużo częściej taka opinię mają ponad połowa w wieku lat (64,1%) i trochę większy odsetek w wieku lat (79,2%). Oceniając chłopców kwestia ta przedstawia się nieco inaczej. Odsetek tych, którzy twierdzą, że taki model picia alkoholu jest dużym ryzykiem jest niższy w porównaniu z grupą dziewcząt. W grupie lat taką opinie wyraziło 48,6% chłopców, a w grupie lat - 61,9%. 5% uczniów w grupie lat uważa, że wypijanie 4-5 drinków prawie codziennie wiąże się z małym ryzykiem. W grupie starszej odsetek ten wynosi 4,6%. Porównajmy obecną sytuację z analogiczną sprzed 6 lat. 103

104 45,0% 40,0% 35,0% 40,9% 37,0% 30,0% 31,9% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 27,2% 20,8% 16,3% 11,0% 9,1% 3,1% 2,7% nie ma ryzyka małe ryzyko umiarkowane ryzyko duże ryzyko nie wiem Wykres 39a. Ocena związanego z piciem 1-2 drinków prawie codziennie (III klasa G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia AD ,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% nie ma ryzyka małe ryzyko umiarkowane ryzyko duże ryzyko nie wiem Wykres 39b. Ocena związanego z piciem 1-2 drinków prawie codziennie (II klasa PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia AD

105 80,0% 70,0% 72,8% 60,0% 54,4% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 23,2% 18,1% 11,0% 5,1% 6,3% 2,3% 3,4% 3,4% nie ma ryzyka małe ryzyko umiarkowane ryzyko duże ryzyko nie wiem Wykres 40a. Ocena związanego z piciem 4-5 drinków prawie codziennie (III klasa G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia AD ,0% 74,8% 70,0% 63,3% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 17,9% 12,9% 4,6% 6,9% 5,0% 7,0% 7,3% 0,3% nie ma ryzyka małe ryzyko umiarkowane ryzyko duże ryzyko nie wiem Wykres 40b. Ocena związanego z piciem 4-5 drinków prawie codziennie (II klasa PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia AD

106 Wyniki badania przeprowadzonego wśród radomskich uczniów na zlecenie Urzędu Miejskiego w Radomiu w 2011 roku wskazują, że co piąty chłopiec (20,8%) z trzecich klas gimnazjum uważa, że wypijanie 1-2 drinków prawie codziennie jest związane z wysokim ryzykiem dla zdrowia, w przypadku dziewcząt taką opinię wyraziło 2/5 badanych (37%). W starszej grupie uczniów odsetek dziewcząt które uważają, że taki model picia wiąże się z dużym ryzykiem dla zdrowia wynosi 42,2%, zaś w grupie chłopców 28,9%. Oceniając ryzyko picia 4-5 drinków prawie codziennie, zdecydowana większość badanych jest zdania, że wiąże się to z tym duże ryzyko dla zdrowia. Częściej taką opinię prezentują prawie 3/4 badanych w trzecich klasach gimnazjum (72,8%) i nieco większy odsetek w drugich klasach szkół ponadgimnazjalnych (74,8%). Jedynie 5,3% - 5,7% dziewcząt było zdania, że takie zachowanie wiąże się z małym lub nie wiąże się z żadnym ryzykiem. Jeśli chodzi o kwestię chłopców to wygląda to nieco inaczej. Odsetek tych, którzy sądzą, że taki model picia alkoholu jest bardzo ryzykowny jest wyraźnie niższy w przeciwieństwie do grupy dziewcząt. Wśród gimnazjalistów taką opinię wyraziło 54,4% badanych, a w grupie uczniów szkół ponadgimnazjalnych 63,3%. 11,4% - 11,5% chłopców w obu frakcjach wiekowych uważa, że wypijanie 4-5 drinków prawie codziennie wiąże się z małym lub nie wiąże się z żadnym ryzykiem. 4,6 % spośród starszych chłopców i 5,1% spośród młodszych uważa, że taki model picia nie oznacza żadnego ryzyka. 106

107 Porównując dane roku obecnego z analogicznymi z 2011 r. możemy również zauważyć pewne różnice: Odnośnie postrzegania zagrożeń związanych z wypijaniem dużej ilości drinków dziennie (4-5 drinków) porównanie wygląda następująco: 107

108 108

109 5. Problem upijania się młodzieży 5.1 Odczuwane efekty wypicia alkoholu na podstawie ostatniej okazji W ankiecie poproszono uczniów, aby subiektywnie ocenili w skali od 1 do 10 własne odczuwanie efektu działania alkoholu, podczas ostatniej okazji, kiedy zdarzyło się im pić. Oceń na skali od 1 do 10 jak silnie czułeś/aś efekt alkoholu ostatniego dnia, kiedy go piłeś/aś? 59,4% 52,9% 21,5% 20,5% 8,2% 4,9% 9,5% 10,2% 2,7% 3,3% 4,2% 2,8% lat lat Wykres 41a. Ocena subiektywnych efektów picia alkoholu ostatnia okazja (13-15 lat) 109

110 36,4% 30,1% 26,2% 24,1% 20,2% 19,2% 9,7% 4,7% 2,7% 12,6% 8,6% 5,3% lat lat nie piję 1-w ogóle nie czułem oceny 2-4 oceny 5-6 oceny silne upicie Wykres 41b. Ocena subiektywnych efektów picia alkoholu ostatnia okazja (16-19 lat) Jeśli chodzi o uczniów w wieku lat to zdecydowana większość, bo aż 20,5% chłopców i 21,5% dziewcząt oszacowało to na 1 punkt na dziesięciostopniowej skali, czyli brak efektów picia alkoholu. 4,2% badanych uczniów i 3,3% uczennic z tej grupy wiekowej przyznało, że podczas ostatniej okazji, kiedy pili alkohol bardzo silnie odczuli jego działania (ocena 10). W przypadku uczniów w wieku lat odsetki tych, którzy odczuwali bardzo silny efekt działania alkoholu podczas ostatniej okazji (ocena 10) wynosiły 5,3% w przypadku chłopców oraz prawie 3% wśród dziewcząt (2,7%). Na 110

111 skali ocenę 2-4 zaznaczyło 8,8% uczniów z młodszej grupy wiekowej i co czwarty uczeń ze starszej grupy (25,1%). Przypomnijmy jak sytuacja wyglądała w tym względzie w 2011 r. 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 35,3% 28,2% 42,3% 41,1% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 13,7% 12,9% 12,6% 9,4% 3,2% 1,3% 1-w ogóle nie czułem oceny 2-4 oceny 5-6 oceny silne upicie Wykres 42a. Ocena subiektywnych efektów picia alkoholu ostatnia okazja (III klasa G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia AD ,0% 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 46,7% 39,5% 25,2% 24,5% 19,3% 16,0% 16,5% 8,5% 3,5% 0,3% 1-w ogóle nie czułem oceny 2-4 oceny 5-6 oceny silne upicie Wykres 42b.1 Ocena subiektywnych efektów picia alkoholu ostatnia okazja (II klasa PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia AD

112 Jak wynika z raportu pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia zdecydowana większość uczniów trzecich klas gimnazjum, bo aż 70,5% chłopców i 76,4% dziewcząt oszacowało subiektywny efekt picia alkoholu na 1-4 punktów na dziesięciostopniowej skali. Natomiast 3,2% badanych chłopców i 1,3% dziewcząt w tej grupie przyznało, że podczas ostatniej okazji, kiedy pili alkohol bardzo silnie odczuli jego działanie (ocena 10). Jeśli chodzi o uczniów drugich klas szkół ponadgimnazjalnych odsetki tych, którzy odczuwali bardzo silny efekt działania alkoholu podczas ostatniej okazji (ocena 10) wynosiły 3,5% w przypadku chłopców i 0,3% wśród dziewcząt. 4 lub mniejszą cyfrę zaznaczyło 64% chłopów i 71,9% dziewcząt. Co czwarty chłopak (26,3%) i prawie co czwarta dziewczyna w gimnazjum (22,3%) oraz prawie 1/3 uczniów starszych (32,5%) i ponad 1/4 uczennic (27,8%) w tej grupie wiekowej wskazali na doznanie umiarkowanych oraz silnych efektów wypicia alkoholu (oceny 5-9). 5.2 Rozpowszechnianie upijania się Upijanie się jest jednym z najbardziej ryzykownych zachowań, jakie podejmują młodzi ludzie. Wielu z nich na skutek upicia się popada w poważne problemy, ulega wypadkom, narusza prawa, a także traci szansę na dalszą edukację. Konsekwencja upijania się są również poważne problemy emocjonalne oraz konflikty i zaburzone relacje z rodzicami i z rówieśnikami. Bezpośrednim następstwem upicia się są również niechciane kontakty seksualne oraz eksperymenty związane z narkotykami. W tym kontekście warto podkreślić, że kontrola zachowań związanych z piciem alkoholu powinna stanowić jeden z kluczowych elementów działań profilaktycznych skierowanych do młodzieży. 112

113 5.3 Pierwsze doświadczenie związane z upiciem się Ile miałeś/aś lat, kiedy zdarzyło Ci się po raz pierwszy w życiu (jeśli w ogóle), upić się alkoholem? 5,3% 6,8% 10,7% 0,6% 76,6% nigdy nie pamietam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 6,8% 10,1% 0,5% 11,3% 71,4% nigdy nie pamietam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 43a. Wiek inicjacji pierwsze upicie się (13-15 lat) 113

114 25,7% 46,2% 18,5% 2,4% 7,2% nigdy nie pamietam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 23,5% 41,3% 21,4% 6,6% 7,1% nigdy nie pamietam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 43b. Wiek inicjacji pierwsze upicie się (16-19 lat) 114

115 Doświadczenie upicia się ma już za sobą 26% uczniów w wieku lat oraz ponad połowa (56,2%) uczniów w wieku lat. Blisko 7% zarówno dziewcząt (6,8%) jak i chłopców (6,8%) z młodszej grupy badanych upiło się po raz pierwszy w życiu w wieku 13 lat lub wcześniej. Wśród uczniów w wieku lat ten wiek, jako moment inicjacji wskazało 2,4% dziewcząt oraz 6,6% chłopców. Prawie 11% uczennic (10,7%) w wieku lat i co dziesiąty uczeń (10,1%) upiło się po raz pierwszy w życiu w wieku lat. W starszej grupie badanych odsetki te wynosiły odpowiednio 18,5% i 21,4%. Wśród uczniów w wieku lat jako moment inicjacji badani najczęściej wskazali wiek 16 lat lub więcej ponad ¼ dziewcząt (25,7%) i 23,5% chłopców. Popatrzmy jak to wyglądało w 2011 roku 0,4% 30,6% 58,5% 9,7% 0,8% nigdy upił się, ale nie udzielił odpowiedzi 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 115

116 2,3% 28,4% 55,5% 12,6% 1,2% nigdy upił się, ale nie udzielił odpowiedzi 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 44a. Wiek inicjacji pierwsze upicie się (III klasa G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia AD ,5% 47,4% 18,8% 4,7% 0,6% nigdy upił się, ale nie udzielił odpowiedzi 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 116

117 26,4% 31,5% 1,4% 29,6% 11,1% nigdy upił się, ale nie udzielił odpowiedzi 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 44b. Wiek inicjacji pierwsze upicie się (II klasa PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia AD Wyniki badanie przeprowadzonego przez Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie wskazują, że doświadczenie upicia się co najmniej raz w życiu ma już za sobą średnio 43% uczniów klas III gimnazjum oraz 60,6% uczniów klas drugich szkół ponadgimnazjalnych. 9,7% dziewcząt z młodszej grupy badanych upiło się po raz pierwszy w wieku 13 lat lub wcześniej, w przypadku chłopców odsetek ten wynosił 12,6%. Wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych ten wiek, jako moment inicjacji wskazało 4,7% dziewcząt i 11,1% chłopców. Prawie 1/3 gimnazjalistek (30,6%) i ponad ¼ gimnazjalistów (28,4%) upiło się po raz pierwszy w wieku lat, a więc na przełomie pierwszej i drugiej klasy gimnazjum. W starszej badanej grupie odsetki te wynosiły odpowiednio 18,8% i 29,6%. Wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych jako moment inicjacji ponad ¼ dziewcząt (28,5%) i 26,4% chłopców uczniowie wskazywali z reguły wiek 16 lat lub więcej. 117

118 Przedstawione wyniki wyraźnie wskazują, iż istnieje grupa młodych osób, którzy po raz pierwszy upili się będąc jeszcze uczniami szkoły podstawowej, natomiast znaczna część badanych takie doświadczenie miało na początku nauki w gimnazjum. Jest to kolejny istotny sygnał pokazujący, że działania profilaktyczne, których głównym celem jest m.in. opóźnienie momentu inicjacji alkoholowej powinny być prowadzone jeszcze w szkole podstawowej najpóźniej w czwartej bądź w piątej klasie. 6. Spostrzeżenia uczniów dotyczące picia napojów alkoholowych 6.1 Spostrzeżenia na temat picia ograniczenie Czy zdarzyły się w Twoim życiu takie okresy, kiedy odczuwałeś/aś konieczność ograniczenia swojego picia? 6,1% 28,9% 65,0% tak nie nie dotyczy 118

119 9,5% 56,3% 34,1% tak nie nie dotyczy Wykres 45a. Spostrzeżenia związane z piciem alkoholu ograniczenie picia (13-15 lat) 14,4% 33,8% 51,8% tak nie nie dotyczy 119

120 15,8% 33,3% 50,9% tak nie nie dotyczy Wykres 45b. Spostrzeżenia związane z piciem alkoholu ograniczenie picia (16-19 lat) Co drugi ankietowany w wieku lat (51,3%) nie miał spostrzeżeń dotyczących ograniczenia picia alkoholu. Jeśli chodzi o młodszą grupę wiekową odpowiedział tak samo co trzeci badany (31%%). Aż 14,4% dziewcząt i trochę więcej chłopców (15,8%) ze starszej grupy wiekowej stwierdziło, że odczuwało konieczność ograniczenia spożywania alkohol. Odpowiednio w grupie młodszej było to 6,1% oraz 9,5%. 120

121 6.2 Spostrzeżenia na temat picia - uwagi Czy zdarzyło się, że różne osoby z Twojego otoczenia denerwowały Cię uwagami na temat Twojego picia? 8,6% 25,2% 66,2% tak nie nie dotyczy 7,6% 57,0% 35,4% tak nie nie dotyczy Wykres 46a. Spostrzeżenia związane z piciem alkoholu - uwagi na temat picia (13-15 lat) 121

122 13,7% 32,6% 53,7% tak nie nie dotyczy 27,9% 14,9% 57,2% tak nie nie dotyczy Wykres 46b. Spostrzeżenia związane z piciem alkoholu - uwagi na temat picia (16-19 lat) 122

123 Wśród radomskich uczniów w wieku lat, aż 13,7% uczennic i niespełna 15% uczniów (14,9%) twierdzi, że bliskie im osoby denerwowały ich uwagami dotyczącymi ich picia. W przypadku grupy młodszej (13-15 lat) odsetki te wynoszą odpowiednio 8,6% jeśli chodzi o uczennice i 7,6% u uczniów. Aż 53,7% dziewcząt w wieku lat i 57,2% chłopców stwierdziło, że nikt spośród ich bliskich nie zwracał im uwagi. Wśród uczniów w wieku lat odpowiednio jest to 25,2% oraz 35,4%. 6.3 Spostrzeżenia na temat picia wyrzuty sumienia Czy zdarzyło się, że odczuwałeś/aś wyrzuty sumienia lub wstyd z powodu swojego picia? 10,5% 26,0% 63,5% tak nie nie dotyczy 123

124 6,2% 37,1% 56,7% tak nie nie dotyczy Wykres 47a. Spostrzeżenia związane z piciem alkoholu wyrzuty sumienia, wstyd (13-15 lat) 29,9% 25,4% 44,7% tak nie nie dotyczy 124

125 27,6% 19,6% 52,9% tak nie nie dotyczy Wykres 47b. Spostrzeżenia związane z piciem alkoholu wyrzuty sumienia, wstyd (16-19 lat) Co czwarta uczennica (25,4%) i co piąty uczeń (19,6%) w wieku lat stwierdził, że było mu wstyd z powodu picia alkoholu. Wśród grupy lat odpowiednio jest to 10,5% i 6,2%. Wyrzutów sumienia nie odczuwało, aż 44,7% dziewcząt i niespełna 53% chłopców (52,9%) ze starszej grupy wiekowej i odpowiednio 26% i 37% z młodszej grupy. 125

126 6.4 Spostrzeżenia na temat picia nerwy Czy zdarzyło Ci się, że rano po przebudzeniu pierwszą rzeczą było wypicie alkoholu dla uspokojenia nerwów lub postawienia się na nogi? 2,7% 35,2% 62,1% tak nie nie dotyczy 10,2% 53,4% 36,4% tak nie nie dotyczy Wykres 48a. Spostrzeżenia związane z piciem alkoholu - dla uspokojenia nerwów (13-15 lat) 126

127 4,5% 27,7% 67,8% tak nie nie dotyczy 7,6% 27,6% 64,8% tak nie nie dotyczy Wykres 48b. Spostrzeżenia związane z piciem alkoholu - dla uspokojenia nerwów (16-19 lat) 127

128 Wykres 48b przedstawia, że 67,8% dziewcząt i trochę mniejszy odsetek chłopców (64,8%) w wieku lat nie mieli sytuacji, aby rano musieli wypić alkohol dla uspokojenia nerwów. Jeśli chodzi o uczniów w wieku lat (wykres 48a) jest to 35,2% u dziewcząt i 36,4% u chłopców. Niepokojące jest to, że aż 4,5% uczennic i 7,6% uczniów w wieku lat miało sytuację, kiedy zaraz po przebudzeniu musiało wypić alkohol w celu postawienia się na nogi. Wśród uczniów w wieku lat odsetki te wynosiły odpowiednio 2,7% i 10,2%. 6.5 Trudne pytania związane z piciem napoi alkoholowych Jak często pijesz napoje zawierające alkohol? cztery lub wiecej razy w tygodniu 2,7% 5,4% dwa lub trzy razy w tygodniu 4,2% 3,5% dwa do czterech razy w miesiącu 8,1% 6,4% raz w miesiącu 15,1% 13,5% nigdy 67,2% 73,8% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% Wykres 49a. Picie napoi zawierających alkohol (13-15 lat) 128

129 cztery lub wiecej razy w tygodniu 2,8% 1,6% dwa lub trzy razy w tygodniu 5,2% 8,3% dwa do czterech razy w miesiącu 26,6% 29,7% raz w miesiącu 29,9% 34,6% nigdy 29,3% 32,1% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% Wykres 49b. Picie napoi zawierających alkohol (16-19 lat) W wieku lat - 68% dziewcząt i nieco więcej chłopców (70,7%) twierdzi, że piją napoje zawierające alkohol. Wśród uczniów z grupy młodszej jest to odpowiednio 26,1% i 32,8%. Najwięcej osób sięga po alkohol raz w miesiącu. Tak stwierdziło 34,6% uczennic i niespełna 30% uczniów (29,9%) w wieku lat oraz 13,5% i 15,1% w wieku lat. Dwa do cztery razy w miesiącu po alkohol sięga aż 26,6% dziewcząt i niecałe 30% chłopców (29,7%)w wieku lat. W grupie młodszej (13-15 lat) jest to odpowiednio 6,4% i 8,1%. Można zauważyć, że wraz z wiekiem radomska młodzież coraz częściej pije napoje zawierające alkohol. 129

130 Ile standardowych porcji zawierających alkohol (jest to równowartość 10 g czystego etanolu = 1 małe piwo = pół kieliszka wina= 25 ml wódki) wypijasz w dniu, w którym pijesz? 74,6% 68,8% 9,8% 10,6% 5,5% 5,4% 4,5% 4,2% 5,0% 6,1% 4,3% 1,4% 1-2 porcje 3-4 porcje 5-6 porcji 7-9 porcji 10 lub więcej porcji nie dotyczy Wykres 50a. Porcje alkoholu (13-15lat) 130

131 34,4% 32,0% 28,2% 19,7% 14,9% 12,1% 11,0% 9,2% 8,4% 8,6% 5,8% 5,7% 1-2 porcje 3-4 porcje 5-6 porcji 7-9 porcji 10 lub więcej porcji nie dotyczy Wykres 50b. Porcje alkoholu (16-19lat) Zarówno w grupie uczniów w wieku lat jak i lat można zauważyć, że najczęściej wypijają oni 1-2 standardowe porcje alkoholu w dniu, kiedy piją. Wśród uczniów w wieku lat jest to 9,8% u dziewcząt i niewiele więcej u chłopców (10,6%), a w grupie starszej odpowiednio 28,2% i 19,7%. Najwięcej bo 10 lub więcej porcji stwierdziło, że pije 4,3% uczennic i trochę ponad 6% uczniów (6,1%) w wieku oraz odpowiednio 5,7% i 8,6% w wieku lat. Picie alkoholu nie dotyczy ¾ dziewcząt (74,6%) i prawie 70% chłopców (68,8%) z młodszej grupy wiekowej. W starszej grupie uczennic jest to 34,4%, a wśród uczniów 32%. 131

132 Jak często wypijasz sześć lub więcej porcji alkoholu podczas jednego dnia? nie dotyczy 34,0% 43,8% codziennie lub prawie codziennie około raz w tygodniu około raz w miesiącu rzadziej niż raz w miesiącu 5,9% 2,7% 3,6% 2,5% 4,0% 4,3% 7,5% 6,1% nigdy 40,6% 45,1% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% 50,0% Wykres 51a. Wypijany alkohol sześć lub więcej porcji (13-15 lat) nie dotyczy 15,1% 19,1% codziennie lub prawie codziennie około raz w tygodniu 2,4% 0,8% 3,1% 6,6% około raz w miesiącu 11,7% 16,5% rzadziej niż raz w miesiącu 25,7% 24,6% nigdy 33,4% 40,7% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% Wykres 51b. Wypijany alkohol sześć lub więcej porcji (16-19 lat) 132

133 Sześć lub więcej porcji alkoholu podczas jednego dnia wypija rzadziej niż raz w miesiącu 6,8% uczniów w wieku lat i 25,1% w wieku lat. 42,8% uczniów z grupy młodszej i 37% ze starszej twierdzi, że nigdy im się to nie zdarzyło. Jak często w ostatnim roku nie mogłeś/aś zaprzestać picia po jego rozpoczęciu? nie dotyczy 39,6% 47,3% codziennie lub prawie codziennie 2,9% 2,5% około raz w tygodniu 1,6% 1,8% około raz w miesiącu 1,8% 5,2% rzadziej niż raz w miesiącu 2,3% 5,5% nigdy 45,2% 44,3% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% 50,0% Wykres 52a. Zaprzestanie picia alkoholu (13-15 lat) 133

134 nie dotyczy 22,4% 23,0% codziennie lub prawie codziennie około raz w tygodniu około raz w miesiącu rzadziej niż raz w miesiącu 2,1% 1,2% 3,1% 1,8% 4,4% 3,0% 6,5% 6,3% nigdy 61,5% 64,7% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% Wykres 52b. Zaprzestanie picia alkoholu (16-19 lat) Rzadziej niż raz w miesiącu nie mogło zaprzestać picia po jego rozpoczęciu 6,3% dziewcząt i podobny odsetek chłopców (6,5%) w wieku lat. Wśród uczniów w wieku lat było to odpowiednio 2,3% dziewcząt i 5,5% chłopców. W ostatnim roku codziennie nie mogło zaprzestać pić po jego rozpoczęciu 1,2% uczennic i 2,1% uczniów w wieku lat. W grupie lat odsetki te wynosiły odpowiednio 2,5% wśród dziewcząt i blisko 3% wśród chłopców (2,9%). 134

135 Jak często w ciągu ostatniego roku z powodu picia alkoholu zrobiłeś/aś coś niewłaściwego, co naruszyło przyjęte w Twoim środowisku normy postępowania? nie dotyczy 38,7% 46,6% codziennie lub prawie codziennie około raz w tygodniu około raz w miesiącu rzadziej niż raz w miesiącu 3,1% 2,5% 4,5% 1,4% 4,3% 2,0% 3,3% 4,9% nigdy 46,1% 42,6% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% 45,0% 50,0% Wykres 53a. (13-15 lat) nie dotyczy 19,3% 20,7% codziennie lub prawie codziennie około raz w tygodniu około raz w miesiącu 1,6% 0,5% 2,8% 1,6% 4,7% 3,4% rzadziej niż raz w miesiącu 13,2% 12,1% nigdy 58,4% 61,7% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% Wykres 53b. (16-19 lat) 135

136 Wśród uczniów w wieku lat 12,1% dziewcząt i trochę więcej (13,2%) chłopców twierdzi, że rzadziej niż raz w miesiącu z powodu picia alkoholu zrobili coś niewłaściwego co naruszyło przyjęte w ich środowisku normy postępowania. W grupie młodszej jest to odpowiednio 4,9% oraz 3,3%. 44,3% uczniów w wieku lat i 60 % w wieku lat stwierdziło, że nigdy nie mieli takiej sytuacji. Jak często w ostatnim roku potrzebowałeś/aś napić się alkoholu rano następnego dnia po dużym piciu, aby móc dojść do siebie? nie dotyczy 36,0% 46,6% codziennie lub prawie codziennie około raz w tygodniu około raz w miesiącu rzadziej niż raz w miesiącu 3,3% 2,5% 4,2% 1,4% 3,8% 1,8% 2,8% 1,6% nigdy 46,1% 49,9% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% Wykres 54a. Alkohol wypijany rano (13-15 lat) 136

137 nie dotyczy 18,8% 19,3% codziennie lub prawie codziennie około raz w tygodniu około raz w miesiącu rzadziej niż raz w miesiącu 2,6% 0,4% 2,1% 1,8% 2,6% 1,7% 6,3% 3,5% nigdy 67,6% 73,3% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% Wykres 54b. Alkohol wypijany rano (16-19 lat) Wśród uczniów w wieku lat 48% twierdzi, że nigdy nie potrzebowali napić się alkoholu rano następnego dnia po dużym piciu, aby móc dojść do siebie. Wśród uczniów w wieku lat było to 70,4%. 3,5% dziewcząt i 6,3% chłopców ze starszej grupy (16-19 lat) i odpowiednio 1,6% oraz 2,8% z młodszej grupy (13-15 lat) stwierdziło, że rzadziej niż raz w miesiącu potrzebowali napić się alkoholu następnego dnia rano po dniu w którym pili. 137

138 Jak często w ostatnim roku miałeś/aś poczucie winy lub wyrzuty sumienia po piciu alkoholu? nie dotyczy 39,6% 51,0% codziennie lub prawie codziennie około raz w tygodniu około raz w miesiącu rzadziej niż raz w miesiącu 2,6% 2,3% 1,4% 1,8% 2,1% 2,7% 8,5% 4,9% nigdy 37,3% 45,8% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% Wykres 55a. Poczucie winy lub wyrzuty sumienia (13-15 lat) nie dotyczy 19,2% 20,6% codziennie lub prawie codziennie około raz w tygodniu około raz w miesiącu 1,5% 0,8% 2,0% 2,0% 5,0% 3,0% rzadziej niż raz w miesiącu 13,0% 15,1% nigdy 59,3% 58,5% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% Wykres 55b. Poczucie winy lub wyrzuty sumienia (16-19 lat) 138

139 Ponad połowa dziewcząt (58,5%) i chłopców (59,3%) w wieku lat twierdzi, że nigdy w ciągu ostatniego roku nie mieli poczucia winy lub wyrzutów sumienia po wypiciu alkoholu. Wśród uczniów w wieku lat odsetki te są dużo niższe i wynoszą odpowiednio 37,3% u dziewcząt i 45,8% u chłopców. Jak często w ostatnim roku nie mogłeś/aś przypomnieć sobie, co zdarzyło się poprzedniego dnia lub nocy, z powodu picia? nie dotyczy 38,6% 48,2% codziennie lub prawie codziennie 2,9% 3,0% około raz w tygodniu 2,0% 1,6% około raz w miesiącu 1,8% 4,5% rzadziej niż raz w miesiącu 5,2% 6,1% nigdy 39,3% 46,8% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% Wykres 56a. Zdarzenie z poprzedniego dnia lub nocy (13-15 lat) 139

140 nie dotyczy 17,3% 19,6% codziennie lub prawie codziennie 2,1% 0,8% około raz w tygodniu 2,2% 1,3% około raz w miesiącu 4,4% 6,8% rzadziej niż raz w miesiącu 12,5% 17,2% nigdy 54,4% 61,4% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% Wykres 56b. Zdarzenie z poprzedniego dnia lub nocy (16-19 lat) Wśród uczniów w wieku lat 6,1% dziewcząt i 5,2% chłopców twierdzi, że rzadziej niż raz w miesiącu nie mogli przypomnieć sobie, co zdarzyło się poprzedniego dnia lub nocy po piciu alkoholu. W grupie uczniów w wieku lat stwierdziło tak 12,5% dziewcząt i trochę więcej chłopców (17,2%). Ponad 4% uczennic (4,4%) i 6,8% uczniów w wieku lat około raz w miesiącu nie mogli sobie przypomnieć po wypiciu alkoholu co było poprzedniego dnia. Odpowiednio odsetek w grupie lat wynosił 1,8% u dziewcząt i 4,5% u chłopców. 140

141 Czy kiedykolwiek doznałeś/aś lub ktoś inny doznał jakiegoś urazu fizycznego w wyniku Twojego picia? 4,5% 5,2% 90,2% nie tak, ale nie w ostatnim roku tak, w ostatnim roku 8,0% 6,1% 86,0% nie tak, ale nie w ostatnim roku tak, w ostatnim roku Wykres 57a. Uraz fizyczny (13-15 lat) 141

142 4,5% 7,1% 88,4% nie tak, ale nie w ostatnim roku tak, w ostatnim roku 9,2% 9,1% 81,7% nie tak, ale nie w ostatnim roku tak, w ostatnim roku Wykres 57b. Uraz fizyczny (16-19 lat) Wśród uczniów w wieku lat 88,1% twierdzi, że nie doznała żadnego urazu fizycznego wynikającego z picia alkoholu. 142

143 W grupie uczniów lat jest to 85%. 7,1% dziewcząt i 9,1% chłopców z grupy starszej (16-19 lat) uważa, że w ostatnim roku doznali lub ktoś inny doznał jakiegoś urazu, który był spowodowany ich piciem. Odsetek ten w grupie młodszej (13-15 lat) wynosił 5,2% i 6,1%. Czy ktoś z rodziny, lekarzy lub innych pracowników służby zdrowia interesował się Twoim piciem albo sugerował jego ograniczenie? 2,3% 3,5% 94,1% nie tak, ale nie w ostatnim roku tak, w ostatnim roku 143

144 8,7% 3,3% 88,0% nie tak, ale nie w ostatnim roku tak, w ostatnim roku Wykres 58a. Picie czy ktoś się nim interesował (13-15 lat) 1,9% 4,1% 94,1% nie tak, ale nie w ostatnim roku tak, w ostatnim roku 144

145 5,6% 5,5% 88,9% nie tak, ale nie w ostatnim roku tak, w ostatnim roku Wykres 58b. Picie czy ktoś się nim interesował (16-19 lat) Ponad 90% uczniów zarówno z grupy wiekowej lat (91%) jak i lat (91,5%) twierdzi, że nikt spośród rodziny, lekarzy lub innych pracowników służby zdrowia nie interesował się ich piciem i tym samym nie sugerował jego ograniczenia. 3,4% uczniów w wieku lat oraz niewiele więcej (4,8%) uczniów w wieku lat uważa, że w ciągu ostatniego roku, ktoś interesował się ich problemem jakim jest picie alkoholu. 145

146 7. Wiek inicjacji 7.1 Alkohol i tabletki Ile miałeś lat, kiedy zdarzyło Ci się po raz pierwszy w życiu, spróbować alkohol razem z tabletkami w celu odurzenia? 16 lat lub więcej 0,8% lat 2,0% 13 lat lub mniej 4,5% nie pamiętam 2,2% nigdy 90,6% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% 16 lat lub więcej 1,2% lat 0,7% 13 lat lub mniej 6,9% nie pamiętam 6,2% nigdy 84,9% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% Wykres 59a. Pierwsze doświadczenia z łączeniem alkoholu z tabletkami (13-15 lat) 146

147 16 lat lub więcej 1,2% lat 1,4% 13 lat lub mniej 1,0% nie pamiętam 2,8% nigdy 93,6% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% 16 lat lub więcej 2,0% lat 2,6% 13 lat lub mniej 3,3% nie pamiętam 4,3% nigdy 87,9% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% Wykres 59b. Pierwsze doświadczenia z łączeniem alkoholu z tabletkami (16-19 lat) Analizując grupę osób, które mają za sobą inicjację łączenia alkoholu z tabletkami można zauważyć, że znaczna część uczniów nie próbowała tego połączenia. W grupie uczniów w wieku lat jest to 87,7%, a w wieku lat 90,7%. 147

148 Na podstawie zebranych danych można stwierdzić, iż łączenie alkoholu z tabletkami jest trochę bardziej popularne wśród chłopców, niż wśród dziewcząt. 9,5% uczennic w wieku lat zadeklarowało posiadanie takich doświadczeń, odsetek wśród uczniów w tym samym wieku jest znacznie wyższy i wynosi on 15%. Odnotowana różnica jest bardzo istotna statystycznie. W grupie uczniów starszych (16-19 lat) odnotowano niższy odsetek uczennic (6,4%), które przyznały się do posiadania takich doświadczeń niż w przypadku uczniów (12,2%). W przypadku uczniów zarówno w wieku lat jak i lat takie próby po raz pierwszy najczęściej miały miejsce w wieku 13 lat lub mniej. 7.2 Dopalacze Oprócz pytania o łączenie alkoholu z tabletkami zapytano uczniów także o substancje określone mianem dopalaczy, a dokładniej o wiek w którym po raz pierwszy ich spróbowali. Ile miałeś/aś lat, kiedy zdarzyło Ci się po raz pierwszy w życiu, spróbować dopalaczy? 16 lat lub więcej lat 13 lat lub mniej nie pamiętam nigdy 0,4% 1,8% 3,5% 2,0% 92,4% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% 148

149 16 lat lub więcej lat 13 lat lub mniej nie pamiętam 0,7% 1,9% 6,8% 4,0% nigdy 86,7% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% Wykres 60a. Pierwsze doświadczenie z dopalaczami (13-15 lat) 16 lat lub więcej lat 13 lat lub mniej nie pamiętam 2,6% 1,3% 1,5% 2,3% nigdy 92,7% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% 16 lat lub więcej lat 13 lat lub mniej nie pamiętam 3,1% 2,4% 3,0% 3,8% nigdy 87,5% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% Wykres 60b. Pierwsze doświadczenie z dopalaczami (16-19 lat) 149

150 Jak wynika z zebranych danych w grupie wiekowej lat dopalaczy próbowało 13,4% chłopców i 7,7% dziewcząt. W grupie osób lat po dopalacze przynajmniej raz sięgnęło 12,3% chłopców i znacznie mniej dziewcząt 7,7%. Wśród uczniów w wieku lat - 5,1% z nich sięgnęło po dopalacze w wieku 13 lat lub mniej, a w grupie starszej odsetek ten wynosił 2,2%. 7.3 Dostępność marihuany i haszyszu Jak sądzisz, jak trudne byłoby dla Ciebie zdobycie marihuany lub haszyszu, gdybyś tego chciał/a? nie wiem 30% niemożliwe 34% łatwe 18% trudne 18% 150

151 nie wiem 22% niemożliwe 32% łatwe 29% trudne 17% Wykres 61a. Ocena dostępności marihuany lub haszyszu (13-15 lat) nie wiem 29% niemożliwe 18% trudne 20% łatwe 34% 151

152 nie wiem 22% niemożliwe 16% trudne 20% łatwe 42% Wykres 61b. Ocena dostępności marihuany lub haszyszu (16-19 lat) Alkohol i papierosy to substancje legalne, natomiast marihuana i haszysz są już substancjami nielegalnymi. Pomimo to badani deklarują, że zdobycie tych substancji nie sprawiłoby im trudności. Wśród uczniów w wieku lat, aż 23,6% uznało, że jest to łatwe a wśród uczniów starszych taką opinię wyraziła znacznie większa ilość badanych (37,6%). Za trudne zdobycie marihuany lub haszyszu uznało 17,4% młodzieży w wieku lat i trochę wyższy odsetek młodzieży starszej 20,2%. Niespełna 33% uczniów letnich (32,9%) deklarowało, iż zdobycie marihuany lub haszyszu byłoby dla nich niemożliwe, a odsetek wśród uczniów starszych wynosi 16,3%. Popatrzmy jak sytuacja ta wyglądała 6 lat temu. 152

153 9,3% 1,8% 5,3% 83,6% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 62a. Ocena dostępności marihuany lub haszyszu (III klasa G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia badanie z 2011 r. 9,5% 2,1% 4,6% 83,8% niemożliwe trudne łatwe nie wiem 153

154 Wykres 62b. Ocena dostępności marihuany lub haszyszu (II klasa PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia badanie z 2011 r. Z badanie przeprowadzonego przez Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie (z 2011 roku) wynika, że w klasach trzecich 9,3% respondentów uznało, iż zdobycie marihuany lub haszyszu jest łatwe. W drugich klasach szkół ponadgimnazjalnych taką opinię wyraziła zbliżona ilość badanych (9,5%). Za trudne zdobycie marihuany lub haszyszu uznało 5,3% trzecioklasistów i trochę niższy odsetek uczniów starszych (4,6%). 83,6% gimnazjalistów deklarowało, że zdobycie marihuany byłoby dla nich niemożliwe. W szkołach ponadgimnazjalnych było to 83,8%. Porównując obie sytuacje (obecną z analogiczną z 2011 roku) możemy zaobserwować: 154

155 Porównując tegoroczne wyniki analizy w aspekcie tego pytania z odpowiednimi danymi sprzed 6 lat, przy zastrzeżeniu niezupełnej kompatybilności porównywanych grup wiekowych (uczniowie w wieku lat w badaniu tegorocznym z uczniami z klas III gimnazjalnych w 2011 roku wiek lat i odpowiednio uczniowie w wieku w badaniu tegorocznym z grupą latków z klas 2 ponadgimnazjalnych w 2011 r) zauważyć można bardzo duże i niestety niepokojące różnice. Istotnie zmniejszyła się grupa młodzieży deklarującej trudność w ewentualnym zdobyciu marihuany/haszyszu (odpowiedzi trudnoniemożliwe). W starszej grupie wiekowej przedstawia się to następująco: 88% w 2011 roku wobec jedynie około 37% młodzieży obecnie!- SPADEK NIEMAL 3-KROTNY!!! W grupie wiekowej młodszej odsetki te przedstawiały się następująco: 89% w 2011 roku wobec 50% młodzieży obecnie. 155

156 Jednocześnie zarysował się jednoznaczny trend wskazujący na ewidentny wzrost łatwości dostępu tych narkotyków. W młodszej grupie wiekowej przedstawia się to następująco: jedynie 9,3% młodzieży deklarowało łatwość w zdobywaniu tych środków psychogennych w 2011 roku wobec 18% () i 29% () obecnie!- WZROST DOSTĘPNOŚCI 2 i 3-KROTNY!!! W grupie wiekowej starszej odsetki te przedstawiały się następująco: 9.5% w 2011 roku wobec 34% () i 42% () obecnie. WZROST DOSTĘPNOŚCI 3-4 KROTNY!!! Porównanie powyższe niestety jednoznacznie wskazuje na rosnącą dostępność na rynku radomskim tego typu substancji także dla grup dzieci i młodzieży. 7.4 Pierwsze doświadczenia marihuana i haszysz Ile miałeś lat, kiedy zdarzyło Ci się PO RAZ PIERWSZY w życiu, spróbować marihuany lub haszyszu? 89,0% 1,9% 4,1% 4,3% 0,6% nigdy nie pamiętam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 156

157 77,5% 7,3% 8,0% 6,9% 0,3% nigdy nie pamiętam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 63a. Pierwsze doświadczenie z marihuaną lub haszyszem (13-15 lat) 74,0% 8,2% 13,9% 2,5% 1,4% nigdy nie pamiętam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 157

158 62,9% 13,1% 14,7% 3,9% 5,5% nigdy nie pamiętam 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 63b. Pierwsze doświadczenie z marihuaną lub haszyszem (16-19 lat) W grupie wiekowej lat 4,1% dziewcząt i dwukrotnie więcej chłopców (8%) po raz pierwszy spróbowało marihuany lub haszyszu jeszcze w szkole podstawowej, czyli w wieku 13 lat lub wcześniej. Wśród starszych uczniów odsetek takich wskazań wynosił odpowiednio 1,4% i 5,5%. Natomiast wśród uczniów starszych dominuje wiek 16 lat lub więcej. Pierwsze doświadczenia z marihuaną lub haszyszem miało wówczas 13,9% dziewcząt i zbliżony odsetek chłopców (14,7%). 158

159 Przypomnijmy jak to wyglądało w 2011 roku: 3,1% 0 15,0% 0,4% 81,50% nigdy spróbował, ale nie podał wieku inicjacji 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 1,6% 19,6% 9,4% 69,40% 0 nigdy spróbował, ale nie podał wieku inicjacji 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 64a. Pierwsze doświadczenie z marihuaną lub haszyszem (III klasa G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia

160 16,7% 0,6% 7,9% 0 74,8% nigdy spróbował, ale nie podał wieku inicjacji 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej 29,8% 52,8% 14,6% 2,8% 0 nigdy spróbował, ale nie podał wieku inicjacji 13 lat lub mniej lat 16 lat lub więcej Wykres 64b. Pierwsze doświadczenie z marihuaną lub haszyszem (II klasa PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia W przypadku uczniów klas trzecich, którzy brali udział w badaniu przeprowadzonym na zlecenie Urzędu Miejskiego w Radomiu w 2011 roku wynika, że najczęściej inicjacja z marihuaną miała miejsce w wieku lat i dotyczy ona zarówno dziewcząt jak i chłopców. 15% uczennic z tego rocznika oraz 19,6% uczniów właśnie 160

161 wtedy po raz pierwszy sięgnęła po te środki. Wśród uczniów starszych dominuje wiek 16 lat lub więcej. Pierwsze doświadczenia z marihuaną odnotowało wówczas 16,7% dziewcząt oraz 29,8% chłopców. W klasach trzecich gimnazjum 3,1% dziewcząt i trzykrotnie więcej chłopców (9,4%) po raz pierwszy użyło marihuany jeszcze w szkole podstawowej, czyli w wieku 13 lat lub wcześniej. Wśród starszych uczniów odsetek takich wskazań wynosił odpowiednio 0,6% oraz 2,8%. Przedstawione wyniki oznaczają że dla uczniów młodszych okresem inicjacji narkotykowej (marihuana/haszysz) był najczęściej okres nauki w szkole gimnazjalnej, a dla uczniów starszych był to okres nauki w ostatniej klasie szkoły gimnazjalnej lub już w szkole ponadgimnazjalnej. 8. Przejawy uzależnienia od konopi Czy w czasie ostatnich 12 miesięcy paliłeś konopie przed południem? 91,8% 83,4% 3,3% 1,8% 7,1% 5,4% 0,8% 2,3% 1,2% 2,9% lat lat Wykres 65a. Palenie konopi przed południem (13-15 lat) 161

162 89,5% 80,4% 6,5% 9,3% 2,5% 4,3% 0,4% 1,1% 2,4% 3,4% lat lat nie dotyczy rzadko od czasu do czasu raczej często bardzo często Wykres 65b. Palenie konopi przed południem (16-19 lat) Wśród badanych osób, które paliły konopie w ciągu ostatniego roku przed południem 7,1% chłopców w wieku lat oraz 9,3% chłopców w wieku lat zadeklarowało, że raczej rzadko. Takie doświadczenia miało 3,3% uczennic w wieku lat, a wśród starszych uczennic było to 6,5%. Prawie 3% młodszych uczniów (2,6%) stwierdziło, że bardzo często paliło konopie przed południem, a w grupie starszej było to 2,2%. 162

163 Czy w czasie ostatnich 12 miesięcy paliłeś konopie samotnie? bardzo często 2,3% 2,3% raczej często 0,8% 1,7% od czasu do czasu 2,2% 4,2% rzadko 2,2% 6,4% nie dotyczy 92,6% 85,4% Wykres 66a. Palenie konopi samotnie (13-15 lat) bardzo często 0,7% 2,6% raczej często 0,6% 2,0% od czasu do czasu 1,4% 4,0% rzadko 1,9% 6,9% nie dotyczy 95,4% 84,6% Wykres 66b. Palenie konopi samotnie (16-19 lat) Jak przedstawia powyższy wykres 66a 2,3% chłopców w wieku lat przyznało, że bardzo często paliło konopie w samotności. 163

164 Wśród starszych chłopców było to 2,6%. Jeśli chodzi o było to odpowiednio 2,3% i 0,7%. Z wykresów wynika, iż niewiele ponad 4% uczniów zarówno z grupy młodszej (4,3%) jak i starszej (4,4%) twierdzi, że rzadko pali samotnie konopie. Czy w czasie ostatnich 12 miesięcy Twoi przyjaciele lub krewni mówili Ci, że powinieneś ograniczyć lub zaprzestać używania konopi? bardzo często 2,9% 2,1% raczej często 0,6% 3,8% od czasu do czasu 1,4% 2,6% rzadko 2,3% 6,0% nie dotyczy 92,8% 85,6% Wykres 67a. Twoi przyjaciele ograniczenie używania konopi (13-15 lat) 164

165 bardzo często 0,4% 1,0% raczej często 0,6% 2,1% od czasu do czasu 1,1% 3,4% rzadko 2,0% 5,7% nie dotyczy 95,9% 87,8% Wykres 67b. Twoi przyjaciele ograniczenie używania konopi (16-19 lat) Niewiele ponad 2% uczniów (2,2%) w wieku lat używających konopi w ciągu ostatnich 12 miesięcy i 1,3% uczniów w wieku lat twierdzi, że raczej często ich przyjaciele lub krewni zwracali się do nich z sugestiami dotyczącymi ograniczenia lub zaprzestania używania konopi. Takie uwagi ze strony bliskich osób rzadko usłyszało 2% dziewcząt w wieku lat i niewiele więcej, bo 2,3% z młodszej grupy. Jeśli chodzi o chłopców było to odpowiednio 5,7% oraz 6%. 165

166 Czy w czasie ostatnich 12 miesięcy próbowałeś bezowocnie ograniczyć lub zaprzestać używania konopi? bardzo często 1,4% 1,4% raczej często 0,8% 3,5% od czasu do czasu 1,4% 4,9% rzadko 2,7% 4,2% nie dotyczy 94,0% 86,1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Wykres 68a. Zaprzestanie używania konopi (13-15 lat) bardzo często 0,4% 1,3% raczej często 0,5% 2,8% od czasu do czasu 1,1% 1,9% rzadko 1,6% 5,2% nie dotyczy 96,3% 88,8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Wykres 68b. Zaprzestanie używania konopi (16-19 lat) 166

167 Wśród respondentów w wieku lat - 3,5% uczniów i niespełna 1% uczennic (0,8%) zadeklarowało, że raczej często próbowało w ciągu ostatniego roku ograniczyć lub zaprzestać używania konopi. O czasu do czasu takie próby miało 1,9% chłopców i 1,1% dziewcząt w wieku lat. Czy w czasie ostatnich 12 miesięcy miałeś z powodu używania konopi jakieś problemy kłótnia, bójka, wypadek, złe wyniki w szkole itp.? bardzo często raczej często od czasu do czasu rzadko nie dotyczy 2,0% 1,0% 1,2% 2,9% 93,0% 2,1% 1,4% 3,1% 7,6% 85,8% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Wykres 69a. (13-15 lat) bardzo często 0,2% 1,6% raczej często od czasu do czasu rzadko nie dotyczy 0,8% 1,3% 2,0% 95,7% 1,9% 2,4% 4,9% 89,2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Wykres 69b. (16-19 lat) Prawie 2% uczniów (1,9%) w wieku lat i blisko 1% uczennic (0,8%) przyznało, że raczej często z powodu używania konopi miało problemy takie, jak np. kłótnia, bójka, wypadek czy złe wyniki w 167

168 szkole. W grupie wiekowej lat odsetki te wynosiły odpowiednio 1,4% i 1%. 9. Pytania indywidualne 9.1 Marihuana Ile razy miałeś okazję spróbować marihuany lub haszyszu, ale nie zrobiłeś tego? nigdy 76,4% 20 lub więcej 3,1% razy 2,2% 6-9 razy 0,8% 3-5 razy 4,5% 1-2 razy 13,1% nigdy 70,7% 20 lub więcej razy 6-9 razy 3-5 razy 3,6% 3,1% 5,0% 5,7% 1-2 razy 11,8% Wykres 70a. (13-15 lat) 168

169 nigdy 56,4% 20 lub więcej 6,0% razy 3,2% 6-9 razy 4,8% 3-5 razy 11,2% 1-2 razy 18,3% nigdy 49,6% 20 lub więcej 10,0% razy 4,2% 6-9 razy 8,7% 3-5 razy 11,6% 1-2 razy 15,9% Wykres 70b. (16-19 lat) Prawie 3/4 uczniów (73,5%) uczniów w wieku lat i 53% uczniów starszych stwierdziło, że nigdy nie mieli okazji spróbować marihuany lub haszyszu. Z młodszej grupy wiekowej niewiele ponad 3% dziewcząt (3,1%) i 6% ze starszej miało 20 lub więcej okazji spróbowania marihuany bądź haszyszu, ale tego nie zrobili. Jeśli chodzi o chłopców odpowiednio było to 3,6% i 10%. 169

170 9.2 Amfetamina Jak sądzisz, jak trudne byłoby dla Ciebie zdobycie amfetaminy, gdybyś tego chciał? nie wiem 35% niemożliwe 35% łatwe 13% trudne 17% nie wiem 28% niemożliwe 38% łatwe 12% trudne 22% Wykres 71a. (13-15 lat) 170

171 nie wiem 35% niemożliwe 22% trudne 28% łatwe 15% nie wiem 29% niemożliwe 28% łatwe 18% trudne 25% Wykres 71b. (16-19 lat) Zdobycie amfetaminy jest niemożliwe dla co trzeciego ucznia (36,3%) w wieku lat i dla co czwartego (25,2%) w wieku lat. Co ósmy uczeń (12,5%) z młodszej grupy i co szósty (16,3%) z 171

172 grupy starszej sądzi, że amfetamina byłaby dla niego łatwa do zdobycia, gdyby tego chciał. Popatrzmy jak to wyglądało 6 lat temu: 17,5% 36,2% 17,0% 29,3% niemożliwe trudne łatwe nie wiem Wykres 72a. (III klasa G) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia AD ,1% 30,8% 13,4% 34,7% niemożliwe trudne łatwe nie wiem 172

173 Wykres 72b. (II klasa PG) - raport pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia AD ,2% badanych trzecioklasistów i trochę mniej (30%) uczniów klas drugich, którzy brali udział w badaniu pt. Picie alkoholu i używanie narkotyków przez młodzież szkolną na terenie Radomia uważają amfetaminę jako niemożliwą do zdobycia. W obu klasach zbliżony był odsetek osób, które nie potrafiły jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Wynosił on odpowiednio 17,5% i 21,1%. Pomiędzy klasą trzecią gimnazjum i drugą szkoły ponadgimnazjalnej odnotowano nieznaczny spadek odsetka osób, które uważają, że zdobycie amfetaminy jest łatwe. Takiego zdania było 17% trzecioklasistów i 13,4% uczniów starszych. Porównując widzimy: 173

174 Porównując tegoroczne wyniki analizy w aspekcie tego pytania z odpowiednimi danymi sprzed 6 lat, przy zastrzeżeniu niezupełnej kompatybilności porównywanych grup wiekowych (uczniowie w wieku lat w badaniu tegorocznym z uczniami z klas III gimnazjalnych w 2011 roku wiek lat i odpowiednio uczniowie w wieku w badaniu tegorocznym z grupą latków z klas 2 ponadgimnazjalnych w 2011 r) zauważyć tu można także pewne, niepokojące różnice. Podobnie jak w przypadku marihuany i haszyszu zmniejszyła się grupa młodzieży deklarującej trudność w ewentualnym zdobyciu amfetaminy (odpowiedzi trudno-niemożliwe). W starszej grupie wiekowej przedstawia się to następująco: 66% w 2011 roku wobec około 50-53% młodzieży obecnie! W grupie wiekowej młodszej odsetki te przedstawiały się następująco: 66% w 2011 roku wobec 51% (dziewcząt) i 60% (chłopców) obecnie. 174