3.1. Wiedza badanych uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Miasta Rzeszowa na temat środków odurzających i substancji psychotropowych

Transkrypt

1 85 3. Wiedza i doświadczenia młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Miasta Rzeszowa dotyczące używania środków odurzających i substancji psychotropowych 3.1. Wiedza badanych uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Miasta Rzeszowa na temat środków odurzających i substancji psychotropowych W celu zbadania, jakie doświadczenia w zakresie używania środków odurzających i substancji psychotropowych, zarówno legalnych, jak i nielegalnych, ma młodzież szkolna Rzeszowa, badanym zadano dwie grupy pytań. Pierwsza grupa pytań dotyczyła używania środków odurzających i substancji psychotropowych przez osoby znane respondentom, natomiast druga grupa pytań związana była z własnymi doświadczeniami badanych w używaniu środków odurzających i substancji psychotropowych. Mając to na uwadze, respondentów zapytano o to, czy znają kogoś, kto pali papierosy, pije alkohol, upija się alkoholem, używa narkotyków. Rozkład odpowiedzi na to pytanie przedstawia tabela 3.1 i wykres Tabela 3.1 Znajomość przez respondentów osób, które używają środków psychoaktywnych (bez braków odpowiedzi) Wyszczególnienie Tak Nie Nie wiem Liczba % Liczba % Liczba % Pali papierosy 69 89,1 47 6,1 29 3,7 Pije alkohol 64 82, , 38 4,9 Upija się alkoholem , , ,2 Używa narkotyków , , ,2 Źródło: obliczenia własne

2 86 Wykres 3.1 Znajomość przez respondentów rówieśników, które używają środków psychoaktywnych (w %) (bez braków odpowiedzi) ,1 82, ,8 37,5 25,5 17, ,2 6,1 3,7 4,9 pali papierosy pije alkohol upija się alkoholem używa narkotyków tak nie nie wiem Z zaprezentowanych danych wynika, że spora liczba respondentów zna osoby, które palą papierosy (89,1% badanych), piją alkohol (82,7% badanych), upijają się alkoholem (59% badanych) oraz używają narkotyków (42,8% badanych). Takie wyniki badań nie mogą napawać optymizmem, tym bardziej, że badanymi były osoby w wieku lat, a więc młodzież, która w znacznej większości nie osiągnęła jeszcze pełnoletniości. Jeśli tak wiele osób styka się z rówieśnikami, którzy palą papierosy, piją alkohol, upijają się alkoholem, a nawet używają narkotyków, to problem jest znaczący. Nie można jednak wykluczyć tego, że badana młodzież niekoniecznie swe obserwacje odnosiła do równolatków. Młodzież może znać różne osoby dorosłe, chociażby rodziców, znajomych, sąsiadów, młodzież z ulicy, a nawet fikcyjne postacie z filmów, z Internetu, ponadto aktorów, osoby masowej wyobraźni, które używają różnorodnych środków psychoaktywnych, legalnych i nielegalnych. Sama znajomość danych osób nie musi skutkować tym, że młodzież będzie sama używać papierosów, alkoholu, narkotyków, chociaż takiego związku nie można wykluczyć. Można założyć, że młodzież obserwując zachowania dorosłych modeluje te zachowania. Związane jest to zarówno z grupą pierwotną, w jakiej funkcjonują dane osoby, jak i z grupami wtórnymi, w których określone zachowania są preferowane. A zatem rodzina jest tą, która w pierwszej kolejności, kształtuje zachowania swych dzieci. Jeśli rodzice palą, piją alkohol, upijają się nim, a także używają narkotyków, to jest spore prawdopodobieństwo,

3 87 że dzieci będą sięgać po te atrybuty dorosłości, chcąc dorównać rodzicom. Podobnie jest w grupach rówieśniczych, w których funkcjonują dzieci i młodzież. Jeśli trafią do grup, w których jednym z zachowań jest palenie papierosów, picie i upijanie się alkoholem, używanie narkotyków, to wówczas, nie chcą stać się outsaiderem grupy, dane osoby będą zachowywać się podobnie. Nie bez znaczenia są także grupy wtórne, a w szczególności grupy odniesienia danej młodzieży. Jeśli grupami takimi będą te, w których pali się papierosy, pije i upija się alkoholem, używa narkotyków, to wówczas istnieje duże prawdopodobieństwo, że sami będą w taki sposób się zachowywać. I nie ma znaczenia wówczas, czy grupami takimi są osoby znane bezpośrednio danej młodzieży, czy też idole młodzieżowi, którzy znani są z mediów. Jeśli jeszcze w domu panuje atmosfera przyzwolenia na dane zachowania, albo rodzicie sami używają różnorodnych środków psychoaktywnych, to wówczas młodzież łatwiej aprobuje dane zachowania. Jednak nie będzie w tym przypadku dokonana szczegółowa analiza korelacyjna, gdyż nie wnosi ona niczego nowego do ogólnej wiedzy o używaniu środków psychoaktywnych. Bardziej interesująca będzie za to analiza własnych zachowań respondentów w tym zakresie. Zapytano także respondentów, czy sami palą papierosy, piją alkohol, upijają się alkoholem, używają narkotyków. Rozkład odpowiedzi na to pytanie przedstawia tabela 3.2 i wykres 3.2. Tabela 3.2 Używanie środków psychoaktywnych przez respondentów (bez braków odpowiedzi) Wyszczególnienie Tak Nie Nie wiem Liczba % Liczba % Liczba % Pali papierosy , ,1 26 3,4 Pije alkohol , ,8 29 3,7 Upija się alkoholem , ,9 37 4,8 Używa narkotyków 59 7, ,9 29 3,7 Źródło: obliczenia własne

4 88 Wykres 3.2 Używanie środków psychoaktywnych przez respondentów (w %) (bez braków odpowiedzi) ,9 72,1 74,9 5,8 43,4 22,7 16,1 7,6 3,4 3,7 4,8 3,7 pali papierosy pije alkohol upija się alkoholem używa narkotyków tak nie trudno powiedzieć Jak wynika zaprezentowanych danych wśród respondentów najbardziej rozpowszechnione jest picie alkoholu. Palenie papierosów nie należy do zachowań popularnych. badanych upija się alkoholem, a część respondentów przyznaje się do tego, że używa narkotyków. Jednak istotnym jest to, że tak dużo badanych uczniów nie pali papierosów, nie pije alkoholu, nie upija się alkoholem oraz nie używa narkotyków. Wyjątkiem jest picie alkoholu, do czego przyznaje się tyle samo respondentów, co respondentów niepijących alkoholu, co zmusza do głębszego zastanowienia się nad tym zagadnieniem. Istotnym spostrzeżeniem wynikającym z tych analiz jest to, że coraz mniej osób pali papierosy, a zatem można domniemywać, że papierosy przestały być używką, po która chętnie sięga młodzież szkolna. Aby jednak obraz zagadnienia był pełniejszy, porównano ze sobą dwie zmienne, jedną z nich jest znajomość przez respondentów osób, które używają środków psychoaktywnych, a drugą są sami respondenci, którzy używają środków psychoaktywnych. Rozkład w tym zakresie przedstawia wykres 3.3.

5 89 Wykres 3.3 Znajomość przez respondentów osób, które używają środków psychoaktywnych, na tle używania środków psychoaktywnych przez respondentów (w %) (bez braków odpowiedzi) ,1 22,7 6,1 72,1 3,7 3,4 82,7 43,4 11 5,8 4,9 3, ,1 25,5 pali papierosy pije alkohol upija się alkoholem używa narkotyków tak, zna tak, sam to robi nie, nie zna nie, sam tego nie robi nie wie nie potrafi powiedzieć 74,9 13,2 4,8 42,8 7,6 37,5 83,9 17,2 3,7 Analiza danych pokazuje, że czterokrotnie więcej badanych uczniów zna osoby, które palą papierosy (89,1%), niż się do palenia przyznaje (22,7%). Można przypuszczać, że nie są to tylko koledzy z klasy, czy ze szkoły, ale także młodzież, która znajduje się w otoczeniu danego respondenta. Nie można także wykluczyć, że w ferworze odpowiedzi, respondenci pomyśleli także nie o rówieśnikach, ale i o innych osobach, jakimi są rodzice respondentów, ich sąsiedzi, znajomi dorośli i tym podobne osoby. Jednak optymistycznym jest to, że mniej młodzieży deklaruje, że pali papierosy, niż pije alkohol. W przypadku picia alkoholu, ta różnica ulega radykalnemu zmniejszeniu. Zna osoby pijące alkohol 82,7% badanych a do picia alkoholu przyznaje się aż 43,4% respondentów. Oczywiście, to, że tak dużo badanych uczniów przyznaje się do picia alkoholu wynika i z tego, że część badanych uczniów deklarowała, że ma 18 lat, co powoduje to, że mogą oni nie tylko spożywać alkohol, ale także nadużywać go. Jednak to, że prawie połowa badanych przyznaje się do picia alkoholu, musi nie tylko zastanawiać pedagogów i nauczycieli, ale także władze samorządowe i państwowe, którzy są zobowiązani do kontroli przestrzegania prawa przez sklepy i lokale oferujące alkohol. Jeśli klientami takich punktów sprzedaży są

6 9 osoby, które nie ukończyły 18 lat, to w takim przypadku istnieje łamanie prawa określonego w Ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. W przypadku upijania się alkoholem, prawie czterokrotnie więcej respondentów zna takie osoby (59,%), w stosunku do osób, które się do tego przyznają (16,1%). Oczywiście, to że co szósty uczeń przyznaje się do upijania się alkoholem musi przerażać, jednak nawet i w tym przypadku istnieje ciemna liczba upijania się alkoholem. Wypicie dwóch piw przez osobę nieletnią skutkować może tym, że osoba ta będzie pijana. Dla wielu młodych ludzi piwo nie jest traktowane jako trunek, a bardziej jako napój chłodzący, dlatego też mogą nie traktować określonego stanu za upicie się. Wystarczy jednak przebadać daną osobę na obecność alkoholu, aby stwierdzić, że gdy ilość alkoholu we krwi przekracza,5 promila, to jest jednoznaczne z upiciem się, co wynika z przepisów prawa, wskazującego, gdzie jest granica stanu po użyciu alkoholu, a gdzie stanu nietrzeźwości. Jeśli chodzi o stosowanie narkotyków, aż 42,8% respondentów zna takie osoby, ale do tego, że samemu je używa przyznaje się 7,6% badanych, a więc sześciokrotnie mniej respondentów. Tak niewielkie wskazania dotyczące używania narkotyków przez młodzież musi cieszyć, chociaż z drugiej strony, z uwagi, że w Polsce istnieje całkowity zakaz posiadania i używania nielegalnych środków psychoaktywnych, a młodzież szkolna jest tego świadoma, mimo zaciemniania tego problemu, zagadnieniem posiadania danego środka na własny użytek, to dane te muszą zastanawiać zarówno specjalistów od profilaktyki problemów społecznych, jak i przedstawicieli organów państwa, które zajmują się ściganiem problemów narkomanii. Aby analiza przedstawionych wyżej danych była bardziej pełna, dokonana zostanie analiza szczegółowa tego zagadnienia, przy czym przeprowadzona będzie analiza zmiennych zależnych, jakimi są palenie papierosów, picie alkoholu, upijanie się alkoholem, używanie narkotyków, ze zmiennymi niezależnymi. Ilustrować to będą wykresy. Należy zaznaczyć, że nie będą przedstawiane braki odpowiedzi na tych i kolejnych wykresach. Na początek zaprezentowane zostaną informacje, prezentujące zmienne zależne ze zmiennymi niezależnymi, które są związane z paleniem papierosów przez respondentów. Prezentować to będą wykresy. W pierwszej kolejności dokonana będzie analiza palenia papierosów z rodzajem szkoły, do której uczęszczają respondenci. Przedstawia to wykres 3.4

7 91 Wykres 3.4 Palenie papierosów przez respondentów, a rodzaj szkoły (w %) ,2 86,3 2,5 29,8 65,2 3,1 28,8 65,6 5,6 45,4 47,7 3,8 gimnazjum liceum ogólnoksztalcące technikum tak nie trudno powiedzieć zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że najczęściej palą papierosy, uczniowie szkół zasadniczych zawodowych (45,4%), uczniowie liceów ogólnokształcących (29,8%), uczniowie techników (28,8%) i uczniowie gimnazjum (9,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =89, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie palą papierosy. Następna analiza mówi o związku między paleniem papierosów a płcią respondentów. Przedstawia to wykres 3.5.

8 92 Palenie papierosów przez respondentów, a płeć respondentów (w %) Wykres , ,7 22,9 1 chłopcy 2,9 tak nie trudno powiedzieć dziewczęta 3,9 Analiza danych pokazuje, że najczęściej palą papierosy dziewczęta (22,9%), w stosunku do chłopców (22,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Płeć determinuje więc to, czy młodzież pali papierosy. Oznacza to, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że bez względu na to jaka jest płeć respondentów, w podobnym zakresie palą papierosy. W następnej kolejności dokonano analizy związku między paleniem papierosów a wiekiem respondentów. Prezentuje to wykres 3.6.

9 93 Palenie papierosów przez respondentów, a wiek respondentów (w %) Wykres ,9 86,7 2,3 16,7 66,7 16,7 28,7 68,2 3,1 37,1 56,3 4,2 Do 15 lat i więcej lat tak nie trudno powiedzieć Dane pokazują, że najczęściej palą papierosy uczniowie w wieku 18 i więcej lat (37,1%), w wieku 17 lat (28,7%), w wieku 16 lat (16,7%), w wieku do 15 lat (8,9%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =85, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. A zatem, bez względu na to ile lat maja respondenci, w podobnym zakresie palą papierosy. Dokonano także analizy związku miedzy paleniem papierosów przez respondentów, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.7.

10 94 Wykres 3.7 Palenie papierosów przez respondentów, a wykształcenie głowy rodziny (w %) ,9 68,8 78, ,1 25,7 17,9 6,7 3,7 2,8 3 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej palą papierosy, uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (28,1%), średnie (25,7%), podstawowe (24,%), wyższe (17,9%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =11,43326 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to jakie jest wykształcenie głowy rodziny respondentów, w podobnym zakresie palą papierosy. Na koniec dokonano analizy związku miedzy paleniem papierosów przez respondentów, a ich miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.8.

11 95 Palenie papierosów przez respondentów, a ich miejsce zamieszkania (w %) Wykres ,6 66, ,8 27,6 1 miasto 2,5 tak nie trudno powiedzieć wieś 4,8 Analiza danych pokazuje, że najczęściej palą papierosy, uczniowie, którzy mieszkają na wsi (27,6%) i w mieście (19,8%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =9, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Można zatem wskazać, że miejsce zamieszkania może determinować fakt palenia papierosów przez młodzież. Potwierdza się więc założenie, że osoby, które mieszkają na wsi, w większym stopniu palą papierosy niż osoby, które mieszkają w mieście. Następnie zostanie przedstawiona analiza dotycząca picia alkoholu przez badaną młodzież. W tym przypadku także, Tak jaki poprzednio, zostaną porównane dane zmiennych zależnych ze zmiennymi niezależnymi. Przedstawiają to wykresy. W pierwszej kolejności zaprezentowano związek występujący miedzy piciem alkoholu przez respondentów, a rodzajem szkoły do której uczęszczają. Ilustruje to wykres 3.9.

12 96 Wykres 3.9 Picie alkoholu przez respondentów, a rodzaj szkoły (w %) ,7 78,8 4,5 75,2 21,1 3,1 73,6 22,4 4 56,9 37,7 2,3 gimnazjum liceum ogólnoksztalcące technikum tak nie trudno powiedzieć zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że najczęściej do picia alkoholu przyznają się uczniowie liceów ogólnokształcących (75,2%), techników (73,6%), szkół zasadniczych zawodowych (56,9%) i uczniowie gimnazjum (13,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =25,11416 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie przyznają się do picia alkoholu. W następnym przypadku porównano zmienną, jaką jest picie alkoholu przez uczniów z płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.1.

13 97 Picie alkoholu przez respondentów, a płeć respondentów (w %) Wykres ,2 48,6 46, ,9 3,6 chłopcy tak nie trudno powiedzieć dziewczęta Analiza danych pokazuje, że częściej piją alkohol dziewczęta (48,6%), w stosunku do chłopców (39,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =6, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że dziewczęta w większym stopniu niż chłopcy, piją alkohol (a przynajmniej przyznają się do tego). W dalszej kolejności porównano to, czy respondenci piją alkohol z wiekiem badanych. Przedstawia to wykres 3.11.

14 98 Wykres 3.11 Picie alkoholu przez respondentów, a wiek respondentów (w %) ,3 79,3 33,3 58,3 58,1 39,5 73,8 21 4,3 8,3 2,3 3,5 Do 15 lat i więcej lat tak nie trudno powiedzieć Dane pokazują, że najczęściej piją alkohol uczniowie w wieku 18 i więcej lat (73,8%), w wieku 17 lat (58,7%), w wieku 16 lat (33,3%), w wieku do 15 lat (13,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =251,4738 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wiek respondentów, w podobnym zakresie piją alkohol (przyznają się do picia alkoholu). Porównano też zmienną zależna, jaką jest picie alkoholu przez respondentów z wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.12.

15 99 Picie alkoholu przez respondentów, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Wykres ,7 54,8 4 52,2 43,1 33,4 59, ,7 3 2,4 5,6 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją alkohol, uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (54,8%), średnie (52,2%), podstawowe (36,%), wyższe (33,4%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =32,8151 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to jakie jest wykształcenie głowy rodziny respondentów, w podobnym stopniu piją oni alkohol. Na koniec dokonano analizy związku miedzy piciem alkoholu przez respondentów, a miejscem zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.13.

16 1 Picie alkoholu przez respondentów, a miejscem zamieszkania (w %) Wykres ,4 59, ,5 34,8 2 1 miasto 3,3 tak nie trudno powiedzieć wieś 4,4 Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją alkohol, uczniowie, którzy mieszkają na wsi (59,7%), niż w mieście (33,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =52, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. A zatem, bez względu jakie jest miejsce zamieszkania respondentów, w podobnym stopniu piją oni alkohol. W następczej części dokonana zostanie analiza związku między upijaniem się respondentów alkoholem, a zmiennymi niezależnymi. Ilustrują to wykresy. Na początek przedstawiona będzie współzależność między upijaniem się alkoholem przez respondentów, a rodzajem szkoły do której uczęszczają. Przedstawia to wykres 3.14.

17 11 Wykres 3.14 Upijanie się alkoholem przez respondentów, a rodzaj szkoły (w %) ,5 89,4 2,2 24,2 67,7 5 31,2 58,4 8 23,8 6 8,5 gimnazjum liceum ogólnoksztalcące technikum tak nie trudno powiedzieć zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że najczęściej upijają się alkoholem uczniowie techników (31,2%), liceów ogólnokształcących (24,2%), zasadniczych szkół zawodowych (23,8%) i uczniowie gimnazjum (4,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =89,44584 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie upili się alkoholem (albo do tego się przyznają). W drugiej kolejności dokonano porównania upijania się alkoholem z płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.15.

18 12 Wykres 3.15 Upijanie się alkoholem przez respondentów, a płeć respondentów (w %) ,6 73,5 chłopcy 4,6 15,6 tak nie trudno powiedzieć 76,5 dziewczęta 5 Analiza danych pokazuje, że upijają się alkoholem najczęściej chłopcy (16,6%), w stosunku do dziewcząt (15,6%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na płeć, w podobnym zakresie upijają się alkoholem (przyznają się do tego). W kolejnym przypadku porównano zagadnienie dotyczące upijania się alkoholem przez uczniów z ich wiekiem. Przedstawia to wykres 3.16.

19 13 Upijanie się alkoholem przez respondentów, a ich wiek (w %) Wykres ,6 89,3 2 8,3 83,3 8,3 21,7 7,5 5, ,1 7,7 Do 15 lat i więcej lat tak nie trudno powiedzieć Dane pokazują, że niektórzy respondenci upijają się alkoholem, są nimi uczniowie w wieku 18 i więcej lat (28,%), w wieku 17 lat (21,7%), w wieku 16 lat (8,3%), w wieku do 15 lat (4,6%), w wieku 14 lat (1,4%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =87, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wiek, uczniowie, w podobnym nasileniu upijają się alkoholem. Porównano też zmienną zależną z wykształceniem głowy rodziny. Przedstawia to tabela 3.17.

20 14 Upijanie się alkoholem przez respondentów, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Wykres ,3 2,7 14,8 71,9 8,9 18,6 69,6 5,9 13,6 81,1 2,6 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej upijają się alkoholem, uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (2,%), średnie (18,6%), zasadnicze zawodowe (14,8%), wyższe (13,6%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =14,46366 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Można zatem wskazać, że wykształcenie rodziców determinuje to, czy młodzież upija się alkoholem. Potwierdza się więc założenie, że osoby, których rodzice mają stosunkowo niższe wykształcenie (podstawowe) częściej upijają się alkoholem od osób, które mają rodziców z innym wykształceniem. Na koniec dokonano analizy związku miedzy upijaniem się alkoholem przez respondentów, a miejscem zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.18.

21 15 Wykres 3.18 Upijanie się alkoholem przez respondentów, a miejscem zamieszkania (w %) , ,8 miasto 3,1 18,4 wieś 7,5 tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej upijają się alkoholem uczniowie, którzy mieszkają na wsi (18,4%), w stosunku do uczniów mieszkających w mieście (14,8%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, którzy mieszkają na wsi, w większym stopniu niż uczniowie mieszkający w mieście, piją alkohol. Ostatnia część niniejszej analizy omawiać będzie zagadnienie używania narkotyków przez respondentów. Ilustrują to wykresy. Na początek omówiony zostanie związek między tym, czy respondenci używają narkotyków, a rodzajem szkoły, do której uczęszczają. Przedstawia to wykres 3.19.

22 16 Wykres 3.19 Używanie narkotyków przez respondentów, a rodzaj szkoły (w %) ,2 91,9 2 9,9 81,4 3,7 13,6 76 6,4 13,8 72,3 6,2 gimnazjum liceum ogólnoksztalcące technikum tak nie trudno powiedzieć zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że najczęściej używają narkotyków uczniowie szkół zasadniczych zawodowych (13,8%), techników (13,6%), liceów ogólnokształcących (9,9%), gimnazjum (2,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =4,45894 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie używają narkotyków. W drugiej kolejności porównano zmienną zależną z płcią respondentów. Rozkład odpowiedzi w tym zakresie przedstawia wykres 3.2.

23 17 Używanie narkotyków przez respondentów, a płeć respondentów (w %) Wykres ,2 81,2 4,8 7 86,9 2,5 chłopcy tak nie trudno powiedzieć dziewczęta Analiza danych pokazuje, że najczęściej używają narkotyków chłopcy (8,2%), w stosunku do dziewcząt (7,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =3, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Można więc stwierdzić, że bez względu na płeć, w podobnym nasileniu, uczniowie używają narkotyków. Kolejna analiza dotyczy porównania zmiennej zależnej z wiekiem respondentów. Rozkład odpowiedzi przedstawia wykres 3.21.

24 18 Używanie narkotyków przez respondentów, a wiek respondentów (w %) Wykres ,9 2 8,3 83,3 8,3 8,5 86,8 3, ,7 5,9 Do 15 lat i więcej lat tak nie trudno powiedzieć Dane pokazują, że najczęściej używają narkotyków uczniowie w wieku w wieku 18 i więcej lat (14,%), w wieku 17 lat (8,5%), w wieku 16 lat (8,3%) i w wieku do 15 lat (2,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =44,2493 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu wiek respondentów, w podobnym zakresie używają narkotyków. Porównano także zmienną zależną z wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.22

25 19 Używanie narkotyków przez respondentów, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Wykres ,7 81,3 4 8,9 84,4 2,2 7,9 8,2 4,3 6,3 86,8 4 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej używają narkotyków uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (1,7%), zasadnicze zawodowe (8,9%), średnie (7,9%), wyższe (6,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =3, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wykształcenie głowy rodziny respondentów, w podobnym nasileniu uczniowie używają narkotyków. Na koniec dokonano analizy związku miedzy używaniem narkotyków przez respondentów, a miejscem zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.23.

26 11 Wykres 3.23 Używanie narkotyków przez respondentów, a miejscem zamieszkania (w %) ,4 81, ,7 miasto 3,1 9,2 wieś 4,8 tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej używają narkotyków uczniowie, którzy mieszkają na wsi (9,2%), w stosunku do uczniów mieszkających w mieście (6,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =3, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie przyznają się do używania narkotyków. Kolejna grupa zagadnień związana jest z piciem alkoholu. W związku z tym, zapytano respondentów o to, jaki rodzaj alkoholu piją: piwo, wino, wódkę, drinki, samogon, coś innego. Rozkład odpowiedzi na to pytanie przedstawia tabela 3.3 wykres Tabela 3.3 Rodzaj alkoholu wypijanego przez badanych (bez braków odpowiedzi) Wyszczególnienie Tak Nie Nie wiem Liczba % Liczba % Liczba % Piwo , , 22 2,8 Wino 21 26, ,7 29 3,7 Wódka , ,5 29 3,7 Drinki , ,6 38 4,9 Samogon (bimber) , ,6 3 3,9 Inne 46 5, ,7 29 3,7

27 111 Źródło: obliczenia własne Rodzaj alkoholu wypijanego przez badanych (w %) (bez braków odpowiedzi) Wykres , ,7 41,7 43,5 29,1 5,6 17,3 61,6 45,7 1 2,8 3,7 3,7 4,9 3,9 5,9 3,7 piwo wino wódka drinki samogon inne tak nie trudno powiedzieć Z zaprezentowanych danych wynika, że respondenci najczęściej piją piwo (46,1%), następnie wódkę (41,7%), drinki (29,1%), wino (26,%), zaś rzadziej sięgają po samogon (17,3%) i inne trunki (5,9%). Zatem piwo, wódka i drinki na bazie wódek, to podstawowe trunki młodzieży szkolnej. Konsumpcja wódki w tym przypadku zastąpiła konsumpcję wina, które jeszcze kilkanaście lat temu było chętniej pite przez młodzież szkolną. Aby dowiedzieć się, czy występuje związek między tym, co piją badani, a zmiennymi niezależnymi, porównano je. Analiza ta zostanie podzielona na sześć odrębnych zagadnień, a więc dotyczących picia piwa, wina, wódki, drinków, samogonu i innych trunków. Ilustrują to wykresy. W pierwszej kolejności przestawiona zostanie współzależność, miedzy piciem piwa przez badanych, a zmiennymi niezależnymi. Ilustrują to wykresy. Na początek zostanie przeprowadzona analiza zmiennej zależnej, jaką jest picie piwa przez badanych, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.25.

28 112 Wykres 3.25 Picie piwa przez badanych, a rodzaj szkoły (w %) ,4 72,7 72,8 64, ,2 2,5 2 24,6 1 3,9 gimnazjum 1,2 liceum ogólnoksztalcące 2,4 technikum tak nie trudno powiedzieć 2,3 zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że najczęściej piją piwo uczniowie techników (72,8%), liceów ogólnokształcących (72,7%), szkół zasadniczych zawodowych (64,6%) i gimnazjum (18,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =199,52491 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie piją piwo. W drugiej kolejności dokonano analizy miedzy piciem piwa przez badanych a ich płcią. Rozkład odpowiedzi w tym zakresie przedstawia wykres 3.26.

29 113 Picie piwa przez badanych, a płeć respondentów (w %) Wykres ,3 4,5 3,4 47,2 41,3 2,2 chłopcy tak nie trudno powiedzieć dziewczęta Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją piwo dziewczęta (47,2%), w stosunku do chłopców (45,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1,3936 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wiek respondentów, w podobnym zakresie piją piwo. Kolejna analiza dotyczy porównania zmiennej zależnej, którą jest picie piwa z wiekiem respondentów. Rozkład odpowiedzi przedstawia wykres Wykres 3.27 Picie piwa przez badanych, a wiek respondentów (w %) , ,4 32,6 75,9 16,4 4 2,3 1,7 Do 15 lat i więcej lat tak nie trudno powiedzieć

30 114 Dane pokazują, że najczęściej piją piwo uczniowie w wieku 18 i więcej lat (75,9%), w wieku 17 lat (57,5%), w wieku 16 lat (5,%), w wieku do 15 lat (17,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 12,949916= wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym nasileniu spożywają piwo. Porównano także zmienną zależną, którą jest picie piwa przez badanych, z wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres Wykres 3.28 Picie piwa przez badanych, a wykształcenie głowy rodziny (w %) 6 55,6 55,7 5 45,3 45, ,8 36,4 36, ,7 1,5 2 4,3 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją piwo, uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (55,7%), zasadnicze zawodowe (55,6%), podstawowe (4,2%), wyższe (36,1%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =21, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wykształcenie głowy rodziny respondentów, uczniowie w podobnym nasileniu piją piwo. Na koniec dokonano analizy związku miedzy piciem piwa przez badanych, a miejscem zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.29.

31 115 Picie piwa przez respondentów, a miejscem zamieszkania (w %) Wykres ,3 48,1 6,4 29, ,3 miasto tak nie trudno powiedzieć wieś 2 Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją piwo uczniowie, którzy mieszkają na wsi (6,4%), w stosunku do osób mieszkających w mieście (37,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =37, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na miejsce zamieszkania respondentów, uczniowie w podobnym nasileniu piją piwo. W drugiej kolejności przestawiono współzależność, miedzy piciem wina przez respondentów, a zmiennymi niezależnymi. Ilustrują to wykresy. Na początek zostanie przeprowadzona analiza między piciem wina, a rodzajem szkoły. Ilustruje to wykres 3.3.

32 116 Wykres 3.3 Picie wina przez badanych, a rodzaj szkoły (w %) , ,7 37,3 39,2 4,8 34,6 42, ,5 3,4 4,3 4 3,8 gimnazjum liceum ogólnoksztalcące technikum tak nie trudno powiedzieć zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że do picia wina najczęściej przyznają się uczniowie liceów ogólnokształcących (49,7%), techników (39,2%), szkół zasadniczych zawodowych (34,6%), gimnazjum (7,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =127,55634 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, do jakiej szkoły chodzą respondenci, w podobnym zakresie piją wino. W drugiej kolejności dokonano analizy miedzy piciem wina przez badanych a płcią respondentów. Rozkład odpowiedzi w tym zakresie przedstawia wykres 3.31.

33 117 Picie wina przez badanych, a płeć respondentów (w %) Wykres ,1 51, ,7 32,1 1 chłopcy 3,9 tak nie trudno powiedzieć dziewczęta 3,6 Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją wino dziewczęta (32,1%), w stosunku do chłopców (41,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =9,88912 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że dziewczęta w większym stopniu niż chłopcy, piją wino. Kolejna analiza dotyczy porównania zmiennej zależnej z wiekiem respondentów. Rozkład odpowiedzi przedstawia wykres 3.32.

34 118 Picie wina przez badanych, a wiek respondentów (w %) Wykres ,5 71,5 3,5 8,3 91,7 3,2 51,2 3,9 47,2 34,3 4,2 Do 15 lat i więcej lat tak nie trudno powiedzieć Dane pokazują, że najczęściej piją wino uczniowie w wieku 18 i więcej lat (47,2%), w wieku 17 lat (3,2%), w wieku 16 lat (8,3%), w wieku do 15 lat (7,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =14,41923 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym nasileniu spożywają wino. Porównano także zmienną zależną z wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.33.

35 119 Picie wina przez badanych, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Wykres ,3 51, , ,7 32,6 31,6 18,9 1 1,3 3 2,8 5,6 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją wino, uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (32,6%), średnie (31,6%), podstawowe (22,7%), wyższe (18,9%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =17, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, których rodzice mają wykształcenie stosunkowo niższe (zasadnicze zawodowe, średnie, podstawowe), w większym stopniu piją wino, niż uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe. Na koniec dokonano analizy związku miedzy piciem wina przez badanych, a miejscem zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.34.

36 12 Picie wina przez respondentów, a miejscem zamieszkania (w %) Wykres , , ,5 1 miasto 3,5 tak nie trudno powiedzieć wieś 4,1 Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją wino uczniowie, którzy mieszkają na wsi (37,9%), w stosunku do uczniów, którzy mieszkają w mieście (18,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =35, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, którzy mieszkają na wsi, w większym stopniu piją wino, niż uczniowie, którzy mieszkają w mieście. W trzeciej kolejności przestawiona zostanie współzależność, miedzy piciem wódki przez badanych, a zmiennymi niezależnymi. Ilustrują to wykresy. W związku z tym dokonano analizy zmiennej zależnej, jaką jest picie wódki przez badanych, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.35.

37 121 Wykres 3.35 Picie wódki przez badanych, a rodzaj szkoły (w %) ,4 72,7 71,2 56, ,9 gimnazjum 18,6 3,1 liceum ogólnoksztalcące 2,8 3,2 technikum tak nie trudno powiedzieć 27,7 4,6 zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że najczęściej piją wódkę, uczniowie liceów ogólnokształcących (72,7%), techników (71,2%), szkół zasadniczych zawodowych (56,9%) i gimnazjum (12,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =241,67382 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, do jakiej szkoły chodzą respondenci, w podobnym zakresie piją wódkę. W drugiej kolejności dokonano analizy miedzy piciem wódki przez badanych a płcią respondentów. Rozkład odpowiedzi w tym zakresie przedstawia wykres 3.36.

38 122 Picie wódki przez badanych, a płeć respondentów (w %) Wykres ,3 3,1 43,9 42,5 4,5 chłopcy tak nie trudno powiedzieć dziewczęta Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją wódkę dziewczęta (43,9%), w stosunku do chłopców (4,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na płeć, w podobnym zakresie piją wódkę. Kolejna analiza dotyczy porównania zmiennej zależnej z wiekiem respondentów. Rozkład odpowiedzi przedstawia wykres 3.37.

39 123 Picie wódki przez badanych, a wiek respondentów (w %) Wykres ,2 68, ,9 72,4 16,4 4 3,9 3,5 Do 15 lat i więcej lat tak nie trudno powiedzieć Dane pokazują, że najczęściej piją wódkę uczniowie w wieku 18 i więcej lat (72,4%), w wieku 17 lat (55,%), w wieku 16 lat (5,%), w wieku do 15 lat (11,2). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =25,85971 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym nasileniu spożywają wódkę. Porównano także zmienną zależną z wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.38.

40 124 Picie wódki przez badanych, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Wykres ,3 53,3 51,4 49, , ,9 3, ,7 3,2 4,3 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją wódkę, uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (53,3%), średnie (51,4%), podstawowe (38,7%), wyższe (3,1%),. Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =24,31871 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. że uczniowie, których rodzice mają wykształcenie stosunkowo niższe (zasadnicze zawodowe, średnie, podstawowe), w większym stopniu piją wódkę, niż uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe. Na koniec dokonano analizy związku miedzy piciem wódki przez badanych, a miejscem zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.39.

41 125 Picie wódki przez respondentów, a miejscem zamieszkania (w %) Wykres , ,9 3,4 2 1 miasto 4 tak nie trudno powiedzieć wieś 3,4 Analiza danych pokazuje, że najczęściej wódkę piją uczniowie, którzy mieszkają na wsi (58,%), w stosunku do tych, co mieszkają w mieście (31,9%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =47, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na miejsce zamieszkania respondentów, uczniowie w podobnym nasileniu piją wódkę. W czwartej kolejności przestawiona zostanie współzależność, miedzy piciem drinków przez badanych, a zmiennymi niezależnymi. Ilustrują to wykresy. W związku z tym, co powiedziano wcześniej, na początek zostanie przeprowadzona analiza zmiennej zależnej, jaką jest picie drinków przez badanych, a rodzajem szkoły respondentów. Ilustruje to wykres 3.4.

42 126 Wykres 3.4 Picie drinków przez badanych, a rodzaj szkoły (w %) ,6 59, ,4 36,8 36, ,1 4,7 4,3 4,8 6,2 gimnazjum liceum ogólnoksztalcące technikum tak nie trudno powiedzieć zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że najczęściej piją drinki uczniowie liceów ogólnokształcących (59,6%), techników (42,4%), szkół zasadniczych zawodowych (36,2%) i uczniowie gimnazjum (8,1%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =161,3892 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie piją drinki. W drugiej kolejności dokonano analizy miedzy piciem drinków przez badanych a płcią respondentów. Rozkład odpowiedzi w tym zakresie przedstawia wykres 3.41.

43 127 Picie drinków przez badanych, a płeć respondentów (w %) Wykres ,7 5 45,8 4 36, ,4 1 4,8 5 chłopcy tak nie trudno powiedzieć dziewczęta Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją drinki dziewczęta (36,9%), niż chłopcy (22,4%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =16,7819 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że dziewczęta, w większym stopniu piją drinki, niż chłopcy. Kolejna analiza dotyczy porównania zmiennej zależnej z wiekiem respondentów. Rozkład odpowiedzi przedstawia wykres 3.42.

44 128 Picie drinków przez badanych, a wiek respondentów (w %) Wykres , ,5 45,7 5,3 29 6,9 4,9 3,1 5,9 Do 15 lat i więcej lat tak nie trudno powiedzieć Dane pokazują, że najczęściej piją drinki uczniowie w wieku 18 i więcej lat (5,3%), w wieku 16 lat (5,%), w wieku 17 lat (39,5%), w wieku do 15 lat (6,9%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =166,896 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to jaki jest wiek respondentów, w podobnym zakresie piją drinki. Porównano także zmienną zależną z wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.43.

45 129 Picie drinków przez badanych, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Wykres , , , , ,4 5,1 5,3 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją drinki uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (36,%), zasadnicze zawodowe (31,1%), wyższe (24,2%), podstawowe (24,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =8, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wykształcenie głowy rodziny respondentów, uczniowie w podobnym nasileniu piją drinki. Na koniec dokonano analizy związku miedzy piciem drinków przez badanych, a miejscem zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.44.

46 13 Picie drinków przez respondentów, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres , ,9 42,3 3 24, ,8 miasto tak nie trudno powiedzieć wieś Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją drinki uczniowie, którzy mieszkają na wsi (36,9%), w stosunku do uczniów, którzy mieszkają w mieście (24,4%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =16, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, którzy mieszkają na wsi, w większym stopniu piją drinki, niż uczniowie, którzy mieszkają w mieście. W piątej kolejności przestawiona zostanie współzależność, miedzy piciem samogonu (bimbru) przez badanych, a zmiennymi niezależnymi. Ilustrują to wykresy. Na początek zostanie przeprowadzona analiza zmiennej zależnej, jaką jest picie samogonu przez badanych, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.45.

47 131 Wykres 3.45 Picie samogonu przez badanych, a rodzaj szkoły (w %) 8 74, ,2 44,8 44, ,7 32,8 33,1 1 4,2 3,1 gimnazjum 3,1 liceum ogólnoksztalcące 5,6 technikum tak nie trudno powiedzieć 5,4 zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że najczęściej piją samogon uczniowie szkół zasadniczych zawodowych (33,1%), techników (32,8%), liceów ogólnokształcących (21,7%) i gimnazjum (4,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =97, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, do jakiej szkoły chodzą respondenci, w podobnym zakresie piją samogon. W drugiej kolejności dokonano analizy miedzy piciem samogonu przez badanych a płcią respondentów. Rozkład odpowiedzi w tym zakresie przedstawia wykres 3.46.

48 132 Picie samogonu przez badanych, a płeć respondentów (w %) Wykres ,5 6 57, ,9 2, chłopcy tak nie trudno powiedzieć dziewczęta Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją samogon chłopcy (21,9%), w stosunku do dziewcząt (12,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =15,75417 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona wysoka. Można więc stwierdzić, że chłopcy, częściej piją samogon w stosunku do dziewcząt. A zatem istnieje większe prawdopodobieństwo, że jeśli uczniowie piją samogon, to częściej są to chłopcy. Kolejna analiza dotyczy porównania zmiennej zależnej z wiekiem respondentów. Rozkład odpowiedzi przedstawia wykres 3.47.

49 133 Wykres 3.47 Picie samogonu przez badanych, a wiek respondentów (w %) ,1 16,7 83,3 17,8 6,5 33,2 46,2 4 3,2 3,9 4,9 Do 15 lat i więcej lat tak nie trudno powiedzieć Dane pokazują, że najczęściej piją samogon uczniowie w wieku 18 i więcej lat (33,2%), w wieku 17 lat (17,8%), w wieku 16 lat (16,7%), w wieku do 15 lat (4,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =98,7476 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym nasileniu spożywają samogon. W kolejnej analizie porównano zmienną zależną z wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.48.

50 134 Picie samogonu przez badanych, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Wykres , ,7 65, ,3 2 23,3 11,6 2,7 5,2 3,6 4 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją samogon, uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (23,3%), zasadnicze zawodowe (2,%), podstawowe (17,3%), wyższe (11,6%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =13, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, których rodzice mają wykształcenie stosunkowo niższe (zasadnicze zawodowe, średnie, podstawowe), w większym stopniu piją samogon, niż uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe. Na koniec dokonano analizy związku miedzy piciem samogonu przez badanych, a miejscem zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.49.

51 135 Picie samogonu przez respondentów, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres ,9 66,7 miasto 3,3 24,6 tak nie trudno powiedzieć 53,2 wieś 4,8 Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją piwo uczniowie, którzy mieszkają na wsi (24,6%), w stosunku do uczniów, którzy mieszkają w mieście (12,9%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =2, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na miejsce zamieszkania respondentów, uczniowie w podobnym nasileniu piją samogon. Na koniec przestawiono współzależność, miedzy piciem innych trunków przez respondentów, a zmiennymi niezależnymi. Ilustrują to wykresy. W związku z tym zostanie przeprowadzona analiza między piciem innych trunków, a rodzajem szkoły respondentów. Ilustruje to wykres 3.5.

52 136 Wykres 3.5 Picie innych trunków przez badanych, a rodzaj szkoły (w %) 7 6 6, ,1 33,6 33, ,2 2,5 gimnazjum 1,6 3,7 liceum ogólnoksztalcące 9,6 6,4 technikum tak nie trudno powiedzieć 6,9 4,6 zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że najczęściej piją inne trunki uczniowie liceów ogólnokształcących (1,6%), techników (9,6%), szkół zasadniczych zawodowych (6,9%), gimnazjum (2,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =42, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, do jakiej szkoły chodzą respondenci, w podobnym zakresie piją inne trunki. W drugiej kolejności dokonano analizy miedzy piciem innych trunków przez badanych a płcią respondentów. Rozkład odpowiedzi w tym zakresie przedstawia wykres 3.51.

53 137 Picie innych trunków przez badanych, a płeć respondentów (w %) Wykres ,7 43, ,5 4,1 5,3 3,4 chłopcy tak nie trudno powiedzieć dziewczęta Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją inne trunki chłopcy (6,5%), w stosunku do dziewcząt (5,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Można więc stwierdzić, że bez względu na płeć, zarówno chłopcy, jak i dziewczęta w podobnym stopniu są konsumentami innych trunków. Kolejna analiza dotyczy porównania zmiennej zależnej z wiekiem respondentów. Rozkład odpowiedzi przedstawia wykres Wykres 3.52 Picie innych trunków przez badanych, a wiek respondentów (w %) , ,7 44,2 27, ,3 2,9 3,1 3,1 11,9 5,2 Do 15 lat i więcej lat tak nie trudno powiedzieć

54 138 Dane pokazują, że najczęściej piją inne trunki uczniowie w wieku 18 i więcej lat (11,9%), %), w wieku 17 lat (3,1%), w wieku do 15 lat (2,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =59, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym nasileniu spożywają inne trunki. Porównano także zmienną zależną z wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres Wykres 3.53 Picie innych trunków przez badanych, a wykształcenie głowy rodziny (w %) ,2 42,3 49, ,3 1,3 5,9 3 5,5 4,7 6,6 4 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją inne trunki uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe (6,6%), zasadnicze zawodowe (5,9%), średnie (5,5%), podstawowe (5,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =2, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wykształcenie głowy rodziny respondentów, uczniowie w podobnym nasileniu piją inne trunki. Na koniec dokonano analizy związku miedzy piciem innych trunków przez badanych, a miejscem zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.54.

55 139 Picie innych trunków przez respondentów, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres ,3 4 36, ,9 5,8 5,1 miasto tak nie trudno powiedzieć wieś Analiza danych pokazuje, że najczęściej piją inne trunki uczniowie, którzy mieszkają w mieście (6,%), w stosunku do uczniów, którzy mieszkają na wsi (5,8%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =6, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, którzy mieszkają w mieście, w większym stopniu piją inne trunki, niż uczniowie, którzy mieszkają na wsi. Kolejne pytanie, dotyczyło tego, czy respondenci mieli okazję kiedykolwiek się już upijać. Rozkład odpowiedzi na to pytanie przedstawia tabela 3.4 i wykres Tabela 3.4 Upicie się już alkoholem przez respondentów Wyszczególnienie Liczba % Tak ,5 Nie 392 5,6 Nie pamiętam 85 11, Brak odpowiedzi 3 3,9 Razem 774 1, Źródło: obliczenia własne

56 14 Upicie się już alkoholem przez respondentów (w %) (bez braków odpowiedzi) Wykres ,6 4 34, liczba tak nie nie pamiętam Jak wynika z zamieszczonych danych, aż 34,5% badanych uczniów upiło się już alkoholem, jednak 5,6% uczniów nie miało takich doświadczeń, a 11,% nie potrafi udzielić odpowiedniej odpowiedzi. Widać zatem, że około jedna trzecia badanych upiła się alkoholem. Jednak istotnym jest tutaj fakt, że część respondentów to osoby w wieku 18 i więcej lat. Aby jednak dowiedzieć się, czy istnieje związek zmiennej zależnej, ze zmiennymi niezależnymi, porównano je. Ilustrują to wykresy, które we wszystkich przypadkach przedstawiać będą rozkłady procentowe, nie uwzględniając jednak braków odpowiedzi. Na początek przestawiona zostanie współzależność między upiciem się alkoholem przez respondentów, a rodzajem szkoły, w której uczą się badani. Ilustruje to wykres 3.56.

57 141 Upicie się już alkoholem przez respondentów, a rodzaj szkoły (w %) Wykres ,7 75,7 gimnazjum 57,1 34,2 8,7 8,1 liceum ogólnoksztalcące 52 52,3 24,8 26,9 18,4 13,8 technikum tak nie nie pamiętam zasadnicza zawodowa Dokonując analizy szczegółowej tego zagadnienia, można stwierdzić, że najczęściej upili się już alkoholem uczniowie liceów ogólnokształcących (57,1%), zasadniczych szkół zawodowych (52,3%), techników (52,%) i uczniowie gimnazjum (11,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =194,78362 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie upijają się alkoholem. Następnie przestawiona zostanie współzależność, między upiciem się alkoholem przez respondentów, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.57.

58 142 Upicie się już alkoholem przez respondentów, a płeć respondentów (w %) Wykres ,4 37,4 53, ,5 8,1 chłopcy dziewczęta tak nie nie pamiętam Analiza danych pokazuje, że najczęściej upili się już alkoholem dziewczęta (37,4%), w stosunku do chłopców (32,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =36, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że dziewczęta, w większym stopniu upili się już alkoholem, niż chłopcy. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między upiciem się alkoholem przez respondentów, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres 3.58.

59 143 Upicie się już alkoholem przez respondentów, a wiek respondentów (w %) Wykres ,5 76,1 8, ,3 16,7 48,1 39,5 9,3 56,6 24,5 14,7 Do 15 lat i więcej lat tak nie nie pamiętam Dane pokazują, że upili się już alkoholem uczniowie w wieku 18 i więcej lat (56,4%), w wieku 17 lat (48,1%), w wieku 16 lat (25,%), w wieku do 15 lat (11,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =193,94489 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wiek respondentów, w podobnym zakresie upili się już alkoholem. Przestawiona zostanie także współzależność między upiciem się alkoholem przez respondentów, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.59.

60 144 Upicie się już alkoholem przez respondentów, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Wykres ,3 58, ,4 45,2 42,3 41,9 3 25,3 26, ,3 8,1 1,3 13,2 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe tak nie nie pamiętam Analiza danych pokazuje, że upili się już alkoholem uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (44,4%), średnie (42,3%), wyższe (26,2%), podstawowe (25,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =27,319 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Można więc stwierdzić, że istnieje związek między zmienną zależną a zmienną niezależną, co oznacza, że uczniowie których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe, wyższe, średnie, są częstszymi konsumentami wódki w stosunku do uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe. Na koniec dokonano analizy związku miedzy upiciem się alkoholem przez respondentów, a miejscem zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.6.

61 145 Upicie się alkoholem przez respondentów, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres , ,4 43 4, ,8 12,6 miasto tak nie trudno powiedzieć wieś Analiza danych pokazuje, że najczęściej upili się alkoholem uczniowie, którzy mieszkają na wsi (43,%), w stosunku do uczniów, którzy mieszkają w mieście (29,4%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =21, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na miejsce zamieszkania respondentów, uczniowie w podobnym nasileniu upijają się alkoholem. Ponadto zadano pytanie, czy łatwo jest danemu respondentowi kupić alkohol. Rozkład odpowiedzi na to pytanie przedstawia tabela 3.5 i wykres Tabela 3.5 Łatwość kupna alkoholu przez respondentów Wyszczególnienie Liczba % Zdecydowanie tak ,8 Raczej tak ,1 Raczej nie 84 1,9 Zdecydowanie nie ,9 Trudno powiedzieć ,9 Brak odpowiedzi 2 2,6 Razem 774 1, Źródło: obliczenia własne

62 146 Łatwość kupna alkoholu przez respondentów (w %) (bez braków odpowiedzi) Wykres ,8 21,1 14,9 15,9 1,9 % zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć Z zamieszczonych danych wynika, że 55,9% badanych uczniów wskazuje na dużą łatwość kupna alkoholu (łącznie odpowiedzi zdecydowanie tak i raczej tak), 25,8% uczniów nie może kupić alkoholu (łącznie odpowiedzi zdecydowanie tak i raczej tak), a 15,9% badanych nie ma w tym zakresie zdania. Można więc stwierdzić, że badania wykazały dużą łatwość zakupu alkoholu przez młodzież. Oczywiście pamiętać należy, że część respondentów to osoby dorosłe, które mają unormowaną prawnie możliwość legalnego zakupu alkoholu. Aby dowiedzieć się, jaka jest łatwość kupna alkoholu przez respondentów, a także, jaki jest ich związek ze zmiennymi niezależnymi, porównano je. Ilustrują to wykresy. Na początek przestawiona zostanie współzależność miedzy łatwością kupna alkoholu przez respondentów, a rodzajem szkoły, w której się uczą. Ilustruje to wykres 3.62.

63 147 Wykres 3.62 Łatwość kupna alkoholu przez respondentów, a rodzaj szkoły (w %) ,6 16,2 15,9 25,7 gimnazjum 24,3 47,8 29,2 5,6 5 12,4 liceum ogólnoksztalcące ,6 2,4 technikum 4 59,2 17,7 4,6 9,2 8,5 zasadnicza zawodowa zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że najłatwiej kupić alkohol (łącznie odpowiedzi zdecydowanie i raczej tak) uczniom techników (84,%), liceów ogólnokształcących (77,), zasadniczych szkół zawodowych (76,9%) i uczniom gimnazjum (28,8%). Nie mają takiej łatwości (łącznie zdecydowanie i raczej nie) uczniowie gimnazjum (41,6%), uczniowie zasadniczych zawodowych (13,8%), techników (12,%) i liceów ogólnokształcących (1,6). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =214,9569 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 12 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie łatwo im kupić alkohol. Następnie przestawiona zostanie współzależność między łatwością kupna alkoholu przez respondentów, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.63.

64 148 Wykres 3.63 Łatwość kupna alkoholu przez respondentów, a płeć respondentów (w %) ,8 19,8 1,8 12,3 15,9 3,2 22,3 1,9 17,9 15,9 chłopcy dziewczęta zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że chłopcy (58,6%) mają większą łatwość kupna alkoholu niż dziewczęta (52,5%) (łącznie zdecydowanie i raczej tak). Także mniejszą łatwość kupna alkoholu (łącznie zdecydowanie i raczej nie) deklarują chłopcy (23,1%), w stosunku do dziewcząt (28,8%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =8, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 4 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. A zatem można więc stwierdzić, że bez względu na płeć, wszyscy uczniowie mają podobną łatwość kupna alkoholu. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między łatwością kupna alkoholu przez respondentów, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres 3.64.

65 149 Łatwość kupna alkoholu przez respondentów, a wiek respondentów (w %) Wykres , ,8 16,1 16,4 26,2 24,2 41,7 16,7 8, ,9 32,6 1,9 13,2 15,5 22 4,2 2,4 5,6 Do 15 lat i więcej lat zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że łatwość kupna alkoholu ma 87,4% osób w wieku 18 i więcej lat (łącznie odpowiedzi zdecydowanie i raczej tak), także 6,5% osób w wieku 17 lat, 58,4% osób w wieku 16 lat, 27,9% osób w wieku do 15 lat. Nie ma takiej łatwości (łącznie odpowiedzi zdecydowanie i raczej nie) 42,6% osób w wieku do 15 lat, 24,1% osób w wieku 17 lat, 8,3% osób w wieku 16 lat oraz 6,6% osób w wieku 18 i więcej lat. Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =261,69951 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 12 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wiek respondentów, w podobnym zakresie łatwość kupna alkoholu. Przestawiona zostanie także współzależność, miedzy łatwością kupna alkoholu przez respondentów, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.65.

66 15 Łatwość kupna alkoholu przez respondentów, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Wykres ,7 18, ,7 24,4 42,3 21,7 28,5 2,2 12 1,4 11,1 13,3 1,7 12,3 1,7 1,6 16,9 2,2 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć Analiza danych pokazuje, że 45,4% uczniów, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (łącznie zdecydowanie i raczej tak) ma łatwość kupna alkoholu, 64,% uczniów, których rodzice mają wykształcenie średnie, 48,7% uczniów, których rodzice mają wykształcenie wyższe i 45,4% uczniów, których rodzice mają wykształcenie podstawowe. Nie ma takiej łatwości 32,% uczniów, których rodzice mają wykształcenie podstawowe, 27,5% uczniów, których rodzice mają wykształcenie wyższe, 23,% uczniów, których rodzice mają wykształcenie średnie, 21,5% uczniów, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe. Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =25,25441 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 12 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (zasadnicze zawodowe i średnie), w większym stopniu mają łatwość kupna alkoholu, niż uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe i wyższe. Na koniec przestawiona zostanie współzależność między łatwością kupna alkoholu przez respondentów, a miejscem zamieszkania respondentów. Ilustruje to wykres 3.66.

67 151 Wykres 3.66 Łatwość kupna alkoholu przez respondentów, a miejsce zamieszkania respondentów (w %) (bez braków odpowiedzi ) ,4 18,1 11,5 18,1 19,8 43,4 25,9 9,9 9,6 9,6 miasto wieś zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że uczniowie, którzy mieszkają na wsi (69,3%), najczęściej uważają, że łatwo kupić alkohol (łącznie zdecydowanie i raczej tak), podobnie uważają uczniowie mieszkający w mieście (47,5%). Z kolei są przeciwnego zdania uczniowie, którzy mieszkają na wsi (19,5%) (łącznie zdecydowanie i raczej tak), a także w mieście (29,6%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =37, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 4 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. A zatem, bez względu na to, gdzie mieszkają uczniowie, wszyscy w podobnym zakresie mają łatwość kupna alkoholu. Zapytano też gdzie najłatwiej jest respondentowi kupić alkohol. Rozkład odpowiedzi na to pytanie przedstawia tabela 3.6 i wykres Tabela 3.6 Miejsca zakupu alkoholu Wyszczególnienie Liczba % Nigdy mi się to nie udało ,2 W sklepie 38 49,1 W barze 16 13,7 W pubie, ogródku piwnym 71 9,2

68 152 Na dyskotece 1 12,9 Inne miejsca 52 6,7 Brak odpowiedzi 19 14,1 Źródło: obliczenia własne Wykres 3.67 Miejsca zakupu alkoholu (w %) , , ,7 9,2 12,9 6,7 Nigdy mi się to nie udało W sklepie % W barze W pubie, ogródku piwnym Na dyskotece Inne miejsca Z uwagi na to, że badani mieli możliwość wyboru większej liczby odpowiedzi, odpowiedzi nie sumują się do 1%. Analiza danych wykazała, że aż 49,1% badanych kupuje alkohol w sklepie. Z kolei 25,2% respondentów uważa, że nigdy im się to nie udało,. 13,7% badanych stwierdziło, że alkohol kupiło w barze, 12,9% badanych, że na dyskotece, 9,2% w pubie lub ogródku piwnym, a 6,7% badanych wskazało, że w innych miejscach. Widać więc, że uczniom najłatwiej jest kupić alkohol w sklepie. Wynika z tego, że kupno alkoholu nie jest jakimś znacznym problemem dla respondentów, skoro zaledwie jedna czwarta badanych uczniów stwierdza, że ma problemy z jego zakupem. Aby dowiedzieć się, gdzie zakupują alkohol respondenci, a także, jaki jest ich związek ze zmiennymi niezależnymi, porównano je ze sobą. Ilustrują to wykresy. Na początek przestawiona zostanie współzależność miedzy tym, jakie są miejsca zakupu alkoholu, a rodzajem szkoły respondentów. Ilustruje to wykres 3.68.

69 153 Miejsca zakupu alkoholu, a rodzaj szkoły (w %) Wykres ,2 25,4 6,1 3,1 6,1 6,1 11, ,3 14,9 2,5 5,6 9, ,2 14,4 19,2 4,8 15,4 6 18,5 13,8 16,2 11,1 gimnazjum liceum technikum zasadnicza zawodowa Nigdy mi się to nie udało ogólnoksztalcące W sklepie W barze W pubie, ogródku piwnym Na dyskotece Inne miejsca Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że według badanych uczniów nigdy się nie udało zakupić alkohol przez 4,2% uczniów gimnazjów, 15,4% uczniów zasadniczych szkół zawodowych, 11,8% uczniów liceów ogólnokształcących, 9,6% uczniów techników. Jednak najprościej alkohol można kupić w sklepie, o czym mówi 76,% uczniów techników, 72,% uczniów liceów ogólnokształcących, 6,% uczniów zasadniczych szkół zawodowych, 25,4% uczniów gimnazjów. Prosty jest także zakup alkoholu w barze dla 23,2% uczniów techników, 19,3% uczniów liceów ogólnokształcących, 18,5% uczniów zasadniczych szkół zawodowych, 6,1% uczniów gimnazjów. Bez problemu kupuje alkohol w pubie, ogródku piwnym 14,9% uczniów liceów ogólnokształcących, 14,4% uczniów techników, 13,8% uczniów zasadniczych szkół zawodowych, 3,1% uczniów gimnazjów. Nie ma problemów z zakupem alkoholu na dyskotece dla 2,5% uczniów liceów ogólnokształcących, 19,2% uczniów techników, 16,2% uczniów zasadniczych szkół zawodowych, i 6,1% uczniów gimnazjów. W innych miejscach nie ma problemu z zakupem 11,5% uczniów zasadniczych szkół zawodowych, 6,1% uczniów gimnazjów, 5,6% uczniów liceów ogólnokształcących, 4,8% uczniów techników. Nie dokonano jednak analizy szczegółowej tej zmiennej, gdyż zastosowany miernik χ 2, z uwagi na to, że ma charakter zmiennej koniunktywnej, jest niemożliwy do policzenia. W drugiej kolejności przestawiona zostanie współzależność między tym, jakie są miejsca zakupu alkoholu, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.69.

70 154 Miejsca zakupu alkoholu, a płeć respondentów (w %) Wykres ,8 46, ,1 13,3 8,7 11,6 8,2 14,2 9,8 14,5 5 23,6 2 1 chłopcy dziewczęta Nigdy mi się to nie udało W sklepie W barze W pubie, ogródku piwnym Na dyskotece Inne miejsca Analiza danych pokazuje, że nie ma sukcesów w zakupie alkoholu 27,1% dziewcząt i 23,6% chłopców. Jednak najczęściej alkohol kupowany jest w sklepie, o czym mówi 5,8% chłopców i 46,9% dziewcząt. Poza tym w barze, o czym mówi 14,2% dziewcząt i 13,3% chłopców. Także w pubie, ogródku piwnym, o czym mówi 9,8% dziewcząt i 8,7% chłopców. Ponadto na dyskotece, o czym mówi 14,5% dziewcząt i 11,6% chłopców. A także w innych miejscach, o czym mówi 8,2% chłopców i 5,% dziewcząt. Nie dokonano analizy szczegółowej tej zmiennej, gdyż zastosowany miernik χ 2, z uwagi na to, że ma charakter zmiennej koniunktywnej, jest niemożliwy do policzenia. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między tym, jakie są miejsca zakupu alkoholu, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres 3.7.

71 155 Wykres 3.7 Miejsca zakupu alkoholu, a wiek respondentów (w %) ,2 24,8 5,8 2 5,5 6,3 16,7 58, ,7 8,3 2,9 51,9 11,6 6,2 11,6 3,9 8 76,9 23,8 18,5 22,4 Do 15 lat i więcej lat Nigdy mi się to nie udało W sklepie W barze W pubie, ogródku piwnym Na dyskotece Inne miejsca 8,4 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że nigdy się nie udało zakupić alkohol osobom w wieku do 15 lat (41,2%), w wieku 17 lat (2,9%), w wieku 16 lat (16,7%) i w wieku 18 i więcej lat (8,%). Jednak najłatwiej kupić jest alkohol w sklepie, osobom w wieku 18 i więcej lat (76,9%), w wieku 16 lat (58,3%), w wieku 17 lat (51,9%), w wieku do 15 lat (24,8%). Także w barze, osobom w wieku 16 lat (25,%), w wieku 18 i więcej lat (23,8%), w wieku 17 lat (11,6%) i w wieku do 15 lat (5,8%). Ponadto w pubie, ogródku piwnym, osobom w wieku 16 lat (25,%), w wieku 18 i więcej lat (18,5%), w wieku 17 lat (6,2%), w wieku do 15 lat (2,%). Poza tym na dyskotece, osobom w wieku 18 i więcej lat (22,4%), w wieku 16 lat (16,7%), w wieku 17 lat (11,6%), w wieku do 15 lat (5,5%). Także zakup w innych miejscach, osobom w wieku 18 i więcej lat (8,4%), w wieku 16 lat (8,3%), w wieku do 15 lat (6,3%), w wieku 17 lat (3,9%). Nie dokonano analizy szczegółowej tej zmiennej, gdyż zastosowany miernik χ 2, z uwagi na to, że ma charakter zmiennej koniunktywnej, jest niemożliwy do policzenia. Przestawiona zostanie zależność między tym, jakie są miejsca zakupu alkoholu, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.71.

72 156 Wykres 3.71 Miejsca zakupu alkoholu, a wykształcenie głowy rodziny (w %) ,8 58, ,7 41,3 1,7 2,7 6,7 5,3 2,7 14,8 8,9 11,1 7,4 2,6 15,4 12,3 15,4 podstawowe zasadnicze zawodowe średnie wyższe Nigdy mi się to nie udało W sklepie W barze W pubie, ogródku piwnym Na dyskotece Inne miejsca 6,3 28,8 42,4 12,6 8,6 13,2 7,3 Analiza danych pokazuje, że nigdy się nie udało kupić alkohol uczniom, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (3,7%), wyższe (28,8%), średnie (2,7%), zasadnicze zawodowe (2,6%). Jednak najłatwiej jest kupić alkohol w sklepie, o czym mówią uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (58,1%), zasadnicze zawodowe (54,8%), wyższe (42,4%), podstawowe (41,3%). Także w barze, o czym mówią uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (15,4%), zasadnicze zawodowe (14,8%), wyższe (12,6%), podstawowe (1,7%). Ponadto w pubie, ogródku piwnym, o czym mówią uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (12,3%), zasadnicze zawodowe (8,9%), wyższe (8,6%), podstawowe (2,7%). Poza tym na dyskotece, o czym mówią uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (15,4%), wyższe (13,2%), zasadnicze zawodowe (11,1%), podstawowe (6,7%). Do zakupu dochodzi i w innych miejscach o czym mówią uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (7,4%), wyższe (7,3%), średnie (6,3%), podstawowe (5,3%). Nie dokonano analizy szczegółowej tej zmiennej, gdyż zastosowany miernik χ 2, z uwagi na to, że ma charakter zmiennej koniunktywnej, jest niemożliwy do policzenia. Na koniec przestawiona zostanie zależność między tym, jakie są miejsca zakupu alkoholu, a miejscem zamieszkania respondentów. Ilustruje to wykres 3.72.

73 157 Wykres 3.72 Miejsca zakupu alkoholu, a miejsce zamieszkania respondentów (w %) ,7 5 42, ,2 1,2 6,9 1,6 5,8 18,8 19, ,4 8,2 miasto wieś Nigdy mi się to nie udało W sklepie W barze W pubie, ogródku piwnym Na dyskotece Inne miejsca Analiza danych pokazuje, że nigdy się nie udało kupić alkohol uczniom, którzy mieszkają w mieście (29,2%), na wsi (18,8%). Najłatwiej jest kupić alkohol w sklepie, o czym mówią uczniowie, którzy mieszkają na wsi (59,7%) i w mieście (42,7%). Także w barze, o czym mówią uczniowie, którzy mieszkają na wsi (19,5%) i w mieście (1,2%). Ponadto w pubie, ogródku piwnym, o czym mówią uczniowie, którzy mieszkają na wsi (13,%) i w mieście (6,9%). Poza tym na dyskotece, o czym mówią uczniowie, którzy mieszkają na wsi (16,4%) i w mieście (1,6%). Do zakupu dochodzi i w innych miejscach o czym mówią uczniowie, którzy mieszkają na wsi (8,2%) i w mieście (5,8%). Nie dokonano analizy szczegółowej tej zmiennej, gdyż zastosowany miernik χ 2, z uwagi na to, że ma charakter zmiennej koniunktywnej, jest niemożliwy do policzenia. Kolejne pytanie dotyczyło tego, dlaczego młodzież używa narkotyków. Analizę danych przedstawia tabela 3.7 i wykres Tabela 3.7 Przyczyny używania przez młodzież narkotyków (w %) Wyszczególnienie Liczba % Bo mają zaburzoną osobowość ,5 Bo chcą się buntować ,7 Bo szukają przyjemności ,4 Bo to pozwala im lepiej się uczyć ,8

74 158 Bo chcą być akceptowani w grupach ,7 Bo są uzależnieni ,8 Bo na ten temat dużo słyszą i wiedzą 87 11,2 Bo chcą się dobrze bawić ,2 Inne 95 12,3 Brak odpowiedzi 6,8 Wykres 3.73 Przyczyny używania przez młodzież narkotyków (w %) (bez braków odpowiedzi) Z uwagi na to, że badani mieli możliwość wyboru większej liczby odpowiedzi, odpowiedzi nie sumują się do 1%. Z przedstawionych danych wynika, że zdaniem respondentów młodzież najczęściej sięga po narkotyki, ponieważ chce się dobrze bawić (61,2% respondentów), szuka przyjemności (58,4% respondentów), chce być akceptowana w grupach (54,7% respondentów), jest uzależniona (31,8% respondentów), chce się buntować (31,7% respondentów), ma zaburzoną osobowość (22,5% respondentów), bo to pozwala lepiej się uczyć (15,8% respondentów), są inne powody (12,3% respondentów), ponieważ na ten temat młodzież dużo słyszy i wie (11,2% respondentów). Wśród innych powodów respondenci wymieniają następujące: bo mają problemy wychowawcze i rodzinne, bo chcą odreagować swój stres i wszystko co ich męczy, np. patologia w rodzinie, bo szukają ucieczki

75 159 od rzeczywistości, bo są zestresowani, gdyż mają problemy psychiczne, są zagubieni, by imponować rówieśnikom, z ciekawości, z chęci przeżycia czegoś nowego, dla oderwania się od rzeczywistości, bo chcą spróbować jak to jest, chcą pokazać jacy są super i fajni, bo myślą, że będą fajni jak zażyją, bo uważają się za dorosłych, bo chcą się popisać, ale nie wiedzą czym to grozi, ponieważ to daje moc i energię, bo kochają ten stan, bo czują się fajnie i bosko, bo chcą się zrelaksować i odprężyć, po to aby się po prostu dobrze poczuć. Widać zatem, że w opiniach respondentów, u podstaw sięgania po narkotyki przez młodzież leżą przede wszystkim czynniki o charakterze społecznym, integracyjnym. Młodzież chce się razem dobrze bawić, chce być akceptowana w grupach. Na drugim miejscu znajdują się czynniki o charakterze psychologicznym, wśród których można wymienić chęć buntu i poszukiwanie przyjemności, dużą wiedzę na temat narkotyków. Na dalszych pozycjach są takie, które były istotne jeszcze kilkanaście lat temu, jak uzależnienie, zaburzona osobowość czy stymulujące działanie narkotyków podczas nauki. Aby dowiedzieć się, jakie są przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a także, jaki jest ich związek ze zmiennymi niezależnymi, porównano te zmienne, bez uwzględniania braków odpowiedzi. Ilustrują to wykresy. Na początek przestawiona zostanie współzależność miedzy zmienną zależną, jaką są przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a rodzajem szkoły respondentów. Ilustruje to wykres Wykres 3.74 Przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a rodzaj szkoły (w %)

76 16 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że respondenci uważają, że młodzież sięga po narkotyki dlatego, że mają zaburzoną osobowość, o czym mówią uczniowie gimnazjów (24,%), techników (21,6%), liceów ogólnokształcących (21,1%), zasadniczych szkół zawodowych (2,8%). Ponadto, bo chce się buntować, o czym mówią uczniowie gimnazjów (38,5%), liceów ogólnokształcących (34,8%), techników (25,6%) i zasadniczych szkół zawodowych (14,6%). Bo szuka przyjemności, o czym mówią uczniowie techników (63,2%), liceów ogólnokształcących (61,5%), gimnazjów (57,3%) i zasadniczych szkół zawodowych (53,1%). Bo to pozwala im lepiej się uczyć, o czym mówią uczniowie zasadniczych szkół zawodowych (17,7%), gimnazjów (16,8%), liceów ogólnokształcących (13,7%), techników (13,6%). Ponadto bo chce być akceptowana w grupach, o czym mówią uczniowie gimnazjów (64,8%), liceów ogólnokształcących (48,4%), techników (47,2%), zasadniczych szkół zawodowych (41,5%). Także, bo jest uzależniona, o czym mówią uczniowie gimnazjów (35,8%), zasadniczych szkół zawodowych (28,5%), liceów ogólnokształcących (29,2%), techników (27,2%). Bo na ten temat dużo słyszą i wiedzą, o czym mówią uczniowie gimnazjów (14,5%), zasadniczych szkół zawodowych (13,1%), techników (8,%), liceów ogólnokształcących (5,%). Bo chce się dobrze bawić, o czym mówią uczniowie liceów ogólnokształcących (66,5%), techników (62,4%), gimnazjów (61,7%), zasadniczych szkół zawodowych (52,3%). Bo są inne powody, o czym mówią uczniowie gimnazjów (15,9%), techników (9,6%), liceów ogólnokształcących (9,3%) i zasadniczych szkół zawodowych (8,5%). Nie dokonano jednak analizy szczegółowej tej zmiennej, gdyż zastosowany miernik χ 2, z uwagi na to, że ma charakter zmiennej koniunktywnej, jest niemożliwy do policzenia. W drugiej kolejności przestawiona zostanie współzależność między tym, jakie są przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.75.

77 161 Przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a płeć respondentów (w %) Wykres 3.75 Dane wskazują, że młodzież używa narkotyków, bo ma zaburzoną osobowość, o czym mówi 24,% dziewcząt i 21,2% chłopców. Bo chce się buntować, o czym mówi 37,2% dziewcząt i 27,% chłopców. Bo szuka przyjemności, o czym mówi 62,3% dziewcząt i 54,9% chłopców. Bo narkotyki pozwalają lepiej się uczyć, o czym mówi 17,3% chłopców i 14,% dziewcząt. Bo chce być akceptowana w grupach, o czym mówi 61,2% dziewcząt i 49,2% chłopców. Bo jest uzależniona, o czym mówi 32,% chłopców i 31,6% dziewcząt. Bo na ten temat dużo słyszą i wiedzą, o czym mówi 12,% chłopców i 1,3% dziewcząt. Bo chce się dobrze bawić, o czym mówi 69,% dziewcząt i 54,7% chłopców. Na koniec, z innych powodów, o czym mówi 13,5% chłopców i 1,9% dziewcząt. Nie dokonano jednak analizy szczegółowej tej zmiennej, gdyż zastosowany miernik χ 2, z uwagi na to, że ma charakter zmiennej koniunktywnej, jest niemożliwy do policzenia. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między tym, jakie są przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres 3.76.

78 162 Przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a wiek respondentów (w %) Wykres 3.76 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że młodzież używa narkotyków, bo ma zaburzoną osobowość, na co wskazują uczniowie w wieku 16 lat (41,7%), 17 lat (24,%), do 15 lat (23,3%) i 18 i więcej lat (19,9%). Bo chcą się buntować, na co wskazują uczniowie w wieku 16 lat (5,%), do 15 lat (37,8%), 17 lat (28,7%), 18 i więcej lat (24,8%). Bo szuka przyjemności, na co wskazują uczniowie w wieku 16 lat (66,7%), 18 i więcej lat (61,5%), do 15 lat (57,1%), 17 lat (54,3%). Bo to pozwala im lepiej się uczyć, na co wskazują uczniowie w wieku 16 lat (33,3%), 17 lat (16,3%), do 15 lat (16,1%), 18 i więcej lat (14,3%). Bo chce być akceptowani w grupach, na co wskazują uczniowie w wieku 16 lat (66,7%), do 15 lat (64,8%), 18 i więcej lat (46,2%), 17 lat (45,%). Bo są uzależnieni, na co wskazują uczniowie w wieku 16 lat (5,%), do 15 lat (35,2%), 18 i więcej lat (3,1%), 17 lat (24,8%). Bo na ten temat dużo słyszą i wiedzą, na co wskazują uczniowie w wieku 16 lat (33,3%), do 15 lat (13,8%), 18 i więcej lat (9,8%), 17 lat (5,4%). Bo chce się dobrze bawić, na co wskazują uczniowie w wieku 16 lat (83,3%), 17 lat (62,8%), do 15 lat (61,4%), 18 i więcej lat (59,4%). Na inne czynniki wskazują uczniowie w wieku 16 lat (16,7%), do 15 lat (15,6%), 18 i więcej lat (9,4%), 17 lat (9,3%). Nie dokonano analizy szczegółowej tej zmiennej, gdyż zastosowany miernik χ 2, z uwagi na to, że ma charakter zmiennej koniunktywnej, jest niemożliwy do policzenia. Przestawiona też zostanie zależność między tym, jakie są przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.77.

79 163 Wykres 3.77 Przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, że młodzież używa narkotyków, bo mają zaburzoną osobowość, na co wskazują uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (28,1%), średnie (23,3%), wyższe (21,5%), podstawowe (14,7%). Bo chcą się buntować, na co wskazują uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe (39,4%), zasadnicze zawodowe (28,9%), podstawowe (26,7%), średnie (25,7%). Bo szuka przyjemności, na co wskazują uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (59,7%), wyższe (58,9%), zasadnicze zawodowe (57,8%), podstawowe (56,%). Bo to pozwala im lepiej się uczyć, na co wskazują uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe (16,9%), podstawowe (16,%), średnie (15,4%), zasadnicze zawodowe (14,1%). Bo chcą być akceptowani w grupach, na co wskazują uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe (58,3%), zasadnicze zawodowe (52,6%), średnie (52,2%), podstawowe (52,%). Bo są uzależnieni, na co wskazują uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (34,8%), wyższe (31,8%), zasadnicze zawodowe (28,9%), podstawowe (28,%). Bo na ten temat dużo słyszą i wiedzą, na co wskazują uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (11,9%), wyższe (11,6%), podstawowe (1,7%), zasadnicze zawodowe (7,4%). Bo chcą się dobrze bawić, na co wskazują uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (62,1%), wyższe (61,6%), zasadnicze zawodowe (6,%), podstawowe (6,%). Na koniec na inne czynniki wskazują uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe (15,2%), podstawowe (14,7%), średnie (1,7%), zasadnicze zawodowe

80 164 (7,4%). Nie dokonano analizy szczegółowej tej zmiennej, gdyż zastosowany miernik χ 2, z uwagi na to, że ma charakter zmiennej koniunktywnej, jest niemożliwy do policzenia. Na koniec przestawiona zostanie zależność między tym, jakie są przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a miejscem zamieszkania respondentów. Ilustruje to wykres Wykres 3.78 Przyczyny używania przez młodzież narkotyków, a miejsce zamieszkania respondentów (w %) Analiza danych pokazuje, że młodzież używa narkotyków, bo mają zaburzoną osobowość, na co wskazują uczniowie, którzy mieszkają w mieście (22,7%) i na wsi (22,2%). Bo chcą się buntować, na co wskazują uczniowie, którzy mieszkają w mieście (32,7%) i na wsi (3,%). Bo szuka przyjemności, na co wskazują uczniowie, którzy mieszkają na wsi (6,8%) i w mieście (57,1%). Bo to pozwala im lepiej się uczyć, na co wskazują uczniowie, którzy mieszkają w mieście (16,7%) i na wsi (14,3%). Bo chce być akceptowani w grupach, na co wskazują uczniowie, którzy mieszkają w mieście (57,3%) i na wsi (5,5%). Bo są uzależnieni, na co wskazują uczniowie, którzy mieszkają w mieście (32,9%) i na wsi (3,%). Bo na ten temat dużo słyszą i wiedzą, na co wskazują uczniowie, którzy mieszkają w mieście (12,9%) i na wsi (8,5%). Bo chcą się dobrze bawić, na co wskazują uczniowie, którzy mieszkają w mieście (62,9%) i na wsi (58,7%). Na koniec na inne czynniki wskazują uczniowie, którzy mieszkają w mieście (12,9%) i na wsi (1,9%). Nie dokonano analizy szczegółowej tej zmiennej, gdyż zastosowany miernik χ 2, z uwagi na to, że ma charakter zmiennej koniunktywnej, jest niemożliwy do policzenia.

81 165 Kolejna grupa pytań poświęcona jest używaniu środków nielegalnych, jakimi są narkotyki. W związku z tym, zapytano respondentów o to, z jakimi rodzajami narkotyków można zetknąć się w środowisku szkolnym. Rozkład odpowiedzi na to pytanie przedstawia tabela 3.8 i wykres Tabela 3.8 Rodzaje narkotyków z jakimi można zetknąć się w środowisku szkolnym (bez braków odpowiedzi) Wyszczególnienie Często Czasem Nigdy Liczba % Liczba % Liczba % Dopalacze , , ,9 Marihuana 235 3, , ,7 Haszysz 92 11, , ,8 Kokaina 65 8, , ,3 Amfetamina 69 8, , , Grzyby, LSD 52 6, , ,6 Kleje, rozpuszczalniki 88 11, , ,3 Środki uspokajające 12 13, , ,5 Środki nasenne 85 11, , ,3 Ekstazy 62 8, 97 12, ,9 Polska heroina 43 5,6 77 9, ,5 Heroina 52 6,7 78 1, ,8 Pseudoefedryna 34 4,4 48 6,2 62 8,1 Nootropil 29 3,7 41 5, ,8 Inne 22 2,8 18 2, ,7 Źródło: obliczenia własne

82 166

83 167 Z zaprezentowanych danych wynika, że respondenci w swym środowisku szkolnym najczęściej stykają się z marihuaną (łącznie często i czasem 53,9% respondentów) i dopalaczami (45,6% respondentów), następnie ze środkami uspokajającymi (32,6% respondentów), środkami nasennymi (28,2% respondentów), haszyszem (26,1% respondentów), kokainą (23,9% respondentów), amfetaminą (23,1% respondentów), klejami i rozpuszczalnikami (22,8% respondentów), Ekstazy (2,5% respondentów), grzybkami i LSD (19,5% respondentów), heroiną (16,8% respondentów), polską heroiną (15,5% respondentów), pseudoefedryną (1,6% respondentów), Nootropilem (9,% respondentów), innymi środkami (5,1% respondentów). Widać zatem, że poza tym, że tradycyjne narkotyki nadal funkcjonują w środowisku szkolnym, to do obiegu wchodzą nowe środki psychoaktywne, w tym szczególnie niebezpieczne dla zdrowia dopalacze. Aby dowiedzieć się, czy istnieje związek korelacyjny miedzy zmienną zależną, jaką jest pytanie o to, z jakimi rodzajami narkotyków można zetknąć się w środowisku szkolnym, a zmiennymi niezależnymi, porównano je ze sobą. Związek ten dotyczy każdego z narkotyków z osobna, a więc w takiej kolejności jak to jest przedstawione w tabeli 3.8 (dopalacze, marihuana, haszysz, kokaina, amfetamina, grzyby i LSD, kleje i rozpuszczalniki, środki uspokajające, środki nasenne, Ekstazy, polska heroina, heroina, pseudoefedryna, Nootropil, inne). Dlatego też ilustrować będą to wykresy. Należy zaznaczyć, że nie będą na wykresach uwzględniane braki odpowiedzi. Na początek przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z dopalaczami, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.8. Wykres 3.8 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z dopalaczami a rodzaj szkoły (w %)

84 168 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z dopalaczami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie techników (24,8%), zasadniczych szkół zawodowych (18,5%), gimnazjów (12,%), liceów ogólnokształcących (9,9%). Czasami stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (42,9%), techników (29,6%), zasadniczych szkół zawodowych (28,5%), gimnazjów (26,8%). Nigdy nie zetknęli się z dopalaczami uczniowie gimnazjów (54,2%), liceów ogólnokształcących (44,1%), techników (44,%), zasadniczych szkół zawodowych (39,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =27,93218 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z dopalaczami. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z dopalaczami, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres Wykres 3.81 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z dopalaczami, a płeć respondentów (w %) Analiza danych pokazuje, że z dopalaczami w środowisku szkolnym często stykają się dziewczęta (15,1%), niż chłopcy (14,5%). Czasem stykają się dziewczęta (34,9%) i chłopcy (27,2%). Nie mieli styczności z dopalaczami chłopcy (5,6%) i dziewczęta (45,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =4, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to więc, że bez względu na płeć, respondenci w podobnym stopniu stykają się z dopalaczami w środowisku szkolnym.

85 169 W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres Wykres 3.82 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z dopalaczami, a wiek respondentów (w %) Dane pokazują, z dopalaczami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 18 lat i więcej lat (17,8%), w wieku 16 lat (16,7%), w wieku 17 lat (15,5%), w wieku do 15 lat (11,8%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 18 lat i więcej lat (36,4%), w wieku 17 lat (29,5%), w wieku 16 lat (25,%), w wieku do 15 lat (27,1%). Nie zetknęli się nigdy z dopalaczami uczniowie w wieku do 15 lat (54,2%), w wieku 16 lat (5,%), w wieku 17 lat (49,6%), w wieku 18 lat i więcej lat (39,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =15,7417 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona średnia. Oznacza to, że uczniowie starsi, w większym stopniu niż uczniowie młodsi, stykają się w środowisku szkolnym z dopalaczami. Przestawiona też zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z dopalaczami, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.83.

86 17 Wykres 3.83 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z dopalaczami, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, z dopalaczami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (25,3%), zasadnicze zawodowe (15,6%), wyższe (13,9%), średnie (12,6%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (34,4%), zasadnicze zawodowe (34,1%), wyższe (29,5%), podstawowe (22,7%). Nie zetknęli się nigdy z dopalaczami uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe (51,%), średnie (47,4%), podstawowe (44,%), zasadnicze zawodowe (47,4%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =11,59356, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, których rodzice mają wykształcenie stosunkowo niższe (zasadnicze zawodowe, podstawowe), w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z dopalaczami, niż uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z dopalaczami, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.84.

87 171 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z dopalaczami, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres 3.84 Analiza danych pokazuje, z dopalaczami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają w mieście (15,%), niż na wsi (14,3%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają w na wsi (35,5%), niż w mieście (28,1%). Nie zetknęli się nigdy z dopalaczami uczniowie, którzy mieszkają w mieście (5,8%), niż na wsi (43,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =5, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, gdzie mieszkają uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z dopalaczami. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z marihuaną, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.85.

88 172 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z marihuaną a rodzaj szkoły (w %) Wykres 3.85 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z marihuaną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie techników (45,6%), zasadniczych szkół zawodowych (4,%), liceów ogólnokształcących (36,6%), gimnazjów (18,7%). Czasami stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (29,8%), techników (24,%), gimnazjów (22,1%), zasadniczych szkół zawodowych (19,2%). Nigdy nie zetknęli się z marihuaną uczniowie gimnazjów (52,5%), zasadniczych szkół zawodowych (31,5%), liceów ogólnokształcących (31,1%), techników (28,8%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =57,99274 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z marihuaną. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z marihuaną, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.86.

89 173 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z marihuaną, a płeć respondentów (w %) Wykres 3.86 Analiza danych pokazuje, że z marihuaną w środowisku szkolnym często stykają się dziewczęta (32,4%), niż chłopcy (28,7%). Czasem stykają się chłopcy (25,3%) i dziewczęta (21,2%). Nie miały styczności z marihuaną dziewczęta (42,2%) i chłopcy (39,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =2,46365 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na płeć, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z marihuaną. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres 3.87.

90 174 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z marihuaną, a wiek respondentów (w %) Wykres 3.87 Dane pokazują, z marihuaną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 18 i więcej lat (42,%), w wieku 17 lat (36,4%), w wieku 16 lat (33,3%), w wieku do 15 lat (18,4%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 18 i więcej lat (25,2%), w wieku 17 lat (24,8%), w wieku do 15 lat (22,2%), w wieku 16 lat (8,3%). Nie zetknęli się nigdy z marihuaną uczniowie w wieku do 15 lat (52,7%), w wieku 16 lat (5,%), w wieku 17 lat (35,7%), w wieku 18 i więcej lat (28,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =57,24136 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wiek, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z marihuaną. Przestawiona też zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z marihuaną, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.88.

91 175 Wykres 3.88 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z marihuaną, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, z marihuaną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (34,1%), średnie (31,6%), wyższe (29,1%), podstawowe (28,%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (28,1%), zasadnicze zawodowe (22,2%), wyższe (21,5%), podstawowe (21,3%). Nie zetknęli się nigdy z marihuaną uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe (43,7%), podstawowe (42,7%), średnie (37,2%), zasadnicze zawodowe (37,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =5, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wykształcenie głowy rodziny uczniów, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z marihuaną. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z marihuaną, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.89.

92 176 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z marihuaną, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres 3.89 Analiza danych pokazuje, z marihuaną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (33,4%) i w mieście (28,5%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (26,3%) i w mieście (21,9%). Nie zetknęli się nigdy z marihuaną uczniowie, którzy mieszkają w mieście (44,4%) i na wsi (34,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =7, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, którzy mieszkają na wsi, w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z marihuaną, niż uczniowie, którzy mieszkają w mieście. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z haszyszem, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.9.

93 177 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z haszyszem a rodzaj szkoły (w %) Wykres 3.9 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z haszyszem w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie techników (2,%), zasadniczych szkół zawodowych (15,4%), liceów ogólnokształcących (11,2%), gimnazjów (8,1%). Czasami stykają się uczniowie techników (23,2%), liceów ogólnokształcących (18,6%), zasadniczych szkół zawodowych (16,9%), gimnazjów (8,1%). Nigdy nie zetknęli się z haszyszem uczniowie gimnazjów (76,%), liceów ogólnokształcących (67,1%), zasadniczych szkół zawodowych (53,8%), techników (53,6%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =41,683365, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to w jakich szkołach się uczą respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z haszyszem. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z haszyszem, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.91.

94 178 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z haszyszem, a płeć respondentów (w %) Wykres 3.91 Analiza danych pokazuje, że z haszyszem w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (13,5%) i dziewczęta (1,1%). Czasem stykają się chłopcy (16,4%) i dziewczęta (11,7%). Nie miały styczności z haszyszem dziewczęta (73,5%) i chłopcy (61,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =8,94455, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona średnia. Oznacza to, że chłopcy, w większym stopniu niż dziewczęta, stykają się w środowisku szkolnym z haszyszem. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres 3.92.

95 179 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z haszyszem, a wiek respondentów (w %) Wykres 3.92 Dane pokazują, z haszyszem w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 16 lat (16,7%), w wieku 18 i więcej lat (16,1%), w wieku 17 lat (13,23%), w wieku do 15 lat (7,8%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 16 lat (25,%), w wieku 18 i więcej lat (19,9%), w wieku 17 lat (17,8%), w wieku do 15 lat (7,8%). Nie zetknęli się nigdy z haszyszem uczniowie w wieku do 15 lat (76,7%), w wieku 17 lat (63,6%), w wieku 18 i więcej lat (57,%), w wieku 16 lat (5,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =38,3645, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wiek, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z haszyszem. Przestawiona zostanie także współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z haszyszem, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.93.

96 18 Wykres 3.93 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z haszyszem, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, z haszyszem w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (16,%), zasadnicze zawodowe (11,9%), średnie (11,6%), wyższe (11,5%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (17,8%), podstawowe (16,%), średnie (13,8%), wyższe (12,9%). Nie zetknęli się nigdy z haszyszem uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe (68,9%), średnie (68,8%), zasadnicze zawodowe (62,2%), podstawowe (58,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =4,36685 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to jakie jest wykształcenie głowy rodziny respondentów, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z dopalaczami. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z haszyszem, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.94.

97 181 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z haszyszem, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres 3.94 Analiza danych pokazuje, z haszyszem w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają w mieście (12,1%) i na wsi (11,6%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (16,4%) i w mieście (12,9%). Nie zetknęli się nigdy z haszyszem uczniowie, którzy mieszkają w mieście (67,9%) i na wsi (64,8%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z haszyszem. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z kokainą, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.95.

98 182 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z kokainą a rodzaj szkoły (w %) Wykres 3.95 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z kokainą w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie techników (13,6%), zasadniczych szkół zawodowych (12,3%), gimnazjów (7,3%), liceów ogólnokształcących (3,7%). Czasami stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (21,1%), techników (2,%), gimnazjów (12,8%), zasadniczych szkół zawodowych (11,5%). Nigdy nie zetknęli się z kokainą uczniowie liceów ogólnokształcących (72,%), gimnazjów (71,8%), techników (62,4%), zasadniczych szkół zawodowych (6,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =2, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, którzy uczęszczają do techników i zasadniczych szkół zawodowych, w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z kokainą, niż uczniowie, którzy uczęszczają do liceów ogólnokształcących i gimnazjów. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z kokainą, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.96.

99 183 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z kokainą, a płeć respondentów (w %) Wykres 3.96 Analiza danych pokazuje, że z kokainą w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (9,9%), niż dziewczęta (6,7%). Czasem stykają się dziewczęta (18,7%) i chłopcy (12,8%). Nie miały styczności z kokainą dziewczęta (69,%) i chłopcy (67,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =6, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że chłopcy, w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z kokainą, niż dziewczęta. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres 3.97.

100 184 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z kokainą, a wiek respondentów (w %) Wykres 3.97 Dane pokazują, z kokainą w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 18 i więcej lat (11,5%), w wieku 16 lat (8,3%), w wieku do 15 lat (7,2%), w wieku 17 lat (4,7%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 16 lat (25,%), w wieku 17 lat (2,2%), w wieku 18 i więcej lat (16,1%), w wieku do 15 lat (13,%). Nie zetknęli się nigdy z kokainą uczniowie w wieku do 15 lat (71,8%), w wieku 17 lat (68,2%), w wieku 18 i więcej lat (64,7%), w wieku 16 lat (58,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =11, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to ile lat mają uczniowie w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z kokainą. Przestawiona też zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z kokainą, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.98.

101 185 Wykres 3.98 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z kokainą, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, z kokainą w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (17,32%), zasadnicze zawodowe (8,1%), wyższe (7,9%), średnie (6,7%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (17,8%), średnie (16,6%), wyższe (15,9%), podstawowe (8,%). Nie zetknęli się nigdy z kokainą uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (7,8%), wyższe (68,2%), podstawowe (65,3%), zasadnicze zawodowe (65,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =11,86231, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, jakie mają wykształcenie rodzice uczniów, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z kokainą. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z kokainą, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.99.

102 186 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z kokainą, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres 3.99 Analiza danych pokazuje, z kokainą w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (1,2%) i w mieście (7,3%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają w mieście (15,8%) i na wsi (15,%). Nie zetknęli się nigdy z kokainą uczniowie, którzy mieszkają w mieście (69,2%) i na wsi (66,9%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =2, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, gdzie mieszkają uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z kokainą. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z amfetaminą, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.1.

103 187 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z amfetaminą a rodzaj szkoły (w %) Wykres 3.1 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z amfetaminą w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie techników (15,2%), zasadniczych szkół zawodowych (12,3%), liceów ogólnokształcących (6,8%), gimnazjów (6,4%). Czasami stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (2,5%), techników (16,8%), zasadniczych szkół zawodowych (11,5%), gimnazjów (11,5%). Nigdy nie zetknęli się z amfetaminą uczniowie gimnazjów (74,%), liceów ogólnokształcących (7,8%), techników (62,4%), zasadniczych szkół zawodowych (59,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =2, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że osoby, którzy uczęszczają do zasadniczych szkół zawodowych i techników, częściej stykają się w środowisku szkolnym z amfetaminą, niż uczniowie liceów ogólnokształcących i gimnazjów. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z amfetaminą, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.11.

104 188 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z amfetaminą, a płeć respondentów (w %) Wykres 3.11 Analiza danych pokazuje, że z amfetaminą w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (1,1%) i dziewczęta (7,5%). Czasem stykają się dziewczęta (17,6%) i chłopcy (11,1%). Nie mieli styczności z amfetaminą chłopcy (69,2%) i dziewczęta (69,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =6,9649 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że chłopcy, w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z amfetaminą, niż dziewczęta. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres 3.12.

105 189 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z amfetaminą, a wiek respondentów (w %) Wykres 3.12 Dane pokazują, z amfetaminą w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 16 lat (16,7%), w wieku 18 i więcej lat (12,2%), w wieku 17 lat (8,5%), w wieku do 15 lat (6,1%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 18 i więcej lat (16,8%), w wieku 17 lat (16,3%), w wieku do 15 lat (11,5%), w wieku 16 lat (8,3%). Nie zetknęli się nigdy z amfetaminą uczniowie w wieku do 15 lat (74,4%), w wieku 17 lat (69,7%), w wieku 16 lat (66,7%), w wieku 18 i więcej lat (62,6%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =14, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że osoby w wyższych grupach wiekowych, częściej stykają się w środowisku szkolnym z amfetaminą, niż osoby młodsze. Przestawiona zostanie też współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z amfetaminą, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.13.

106 19 Wykres 3.13 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z amfetaminą, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, z amfetaminą w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (16,%), średnie (8,3%), wyższe (8,3%), zasadnicze zawodowe (8,1%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (18,5%), wyższe (14,4%), średnie (13,4%), podstawowe (9,3%). Nie zetknęli się nigdy z amfetaminą uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (71,9%), wyższe (69,2%), podstawowe (65,3%), zasadnicze zawodowe (64,4%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =8, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na wykształcenie rodziców, wszyscy w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z amfetaminą. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z amfetaminą, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.14.

107 191 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z amfetaminą, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres 3.14 Analiza danych pokazuje, z amfetaminą w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (1,9%) i w mieście (7,7%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają w mieście (14,6%) i na wsi (13,7%). Nie zetknęli się nigdy z amfetaminą uczniowie, którzy mieszkają w mieście (7,6%) i na wsi (66,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =2, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z amfetaminą. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z grzybami halucynogennymi lub LSD, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.15.

108 192 Wykres 3.15 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z grzybami halucynogennymi lub LSD a rodzaj szkoły (w %) Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z grzybami halucynogennymi lub LSD w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie techników (9,6%), zasadniczych szkół zawodowych (9,2%), gimnazjów (5,6%), liceów ogólnokształcących (5,%). Czasami stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (21,7%), techników (17,6%), zasadniczych szkół zawodowych (1,8%), gimnazjów (7,8%). Nigdy nie zetknęli się z grzybami halucynogennymi lub LSD uczniowie gimnazjów (77,1%), liceów ogólnokształcących (71,4%), techników (65,6%), zasadniczych szkół zawodowych (62,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =25,12336 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie techników i zasadniczych szkół zawodowych, w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z grzybami halucynogennymi lub LSD, niż uczniowie gimnazjów i liceów ogólnokształcących. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z grzybami halucynogennymi lub LSD, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres 3.16.

109 193 Wykres 3.16 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z grzybami halucynogennymi lub LSD, a płeć respondentów (w %) Analiza danych pokazuje, że z grzybami halucynogennymi lub LSD w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (8,%), niż dziewczęta (5,3%). Czasem stykają się chłopcy (13,%) i dziewczęta (12,3%). Nie miały styczności z grzybami halucynogennymi lub LSD dziewczęta (76,3%) i chłopcy (67,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =3, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na płeć respondentów, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z grzybami halucynogennymi lub LSD. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres 3.17.

110 194 Wykres 3.17 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z grzybami halucynogennymi lub LSD, a wiek respondentów (w %) Dane pokazują, z grzybami halucynogennymi lub LSD w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 18 i więcej lat (9,1%), w wieku do 15 lat (5,8%), w wieku 17 lat (4,7%), w wieku 16 lat (,%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 16 lat (33,3%), w wieku 17 lat (19,4%), w wieku 18 i więcej lat (16,1%), w wieku do 15 lat (6,9%). Nie zetknęli się nigdy z grzybami halucynogennymi lub LSD uczniowie w wieku do 15 lat (78,1%), w wieku 17 lat (69,%), w wieku 18 i więcej lat (65,7%), w wieku 16 lat (5,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =29,25874 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z grzybami halucynogennymi lub LSD. Przestawiona zostanie też współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z grzybami halucynogennymi lub LSD, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres 3.18.

111 195 Wykres 3.18 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z grzybami halucynogennymi lub LSD, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, z grzybami halucynogennymi lub LSD w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (9,3%), zasadnicze zawodowe (8,1%), wyższe (7,6%), średnie (4,3%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (15,6%), podstawowe (14,7%), średnie (13,4%), wyższe (1,6%). Nie zetknęli się nigdy z grzybami halucynogennymi lub LSD uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (74,7%), wyższe (72,8%), zasadnicze zawodowe (66,7%), podstawowe (65,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =7,339646, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to jakie mają wykształcenie rodzice respondentów, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z grzybami halucynogennymi lub LSD. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z grzybami halucynogennymi lub LSD, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres 3.19.

112 196 Wykres 3.19 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z grzybami halucynogennymi lub LSD, a miejsce zamieszkania (w %) Analiza danych pokazuje, z grzybami halucynogennymi lub LSD w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (1,9%), niż w mieście (7,7%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają w mieście (14,6%), niż na wsi (13,7%). Nie zetknęli się nigdy z grzybami halucynogennymi lub LSD, uczniowie, którzy mieszkają w mieście (7,6%), niż na wsi (66,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =2, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z grzybami halucynogennymi lub LSD. Dalej przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z klejami lub rozpuszczalnikami, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.11.

113 197 Wykres 3.11 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z klejami lub rozpuszczalnikami a rodzaj szkoły (w %) Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z klejami lub rozpuszczalnikami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie techników (14,4%), gimnazjów (13,1%), zasadniczych szkół zawodowych (1,8%), liceów ogólnokształcących (5,6%). Czasami stykają się uczniowie techników (14,4%), gimnazjów (12,%), liceów ogólnokształcących (11,8%), zasadniczych szkół zawodowych (6,2%). Nigdy nie zetknęli się z klejami lub rozpuszczalnikami uczniowie liceów ogólnokształcących (8,1%), techników (67,2%), gimnazjów (65,1%), zasadniczych szkół zawodowych (63,8%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =12,36132 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, z jakich szkół są respondenci, w takim samym stopniu stykają się z klejami lub rozpuszczalnikami. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z klejami lub rozpuszczalnikami, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres

114 198 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z klejami lub rozpuszczalnikami, a płeć respondentów (w %) Analiza danych pokazuje, że z klejami lub rozpuszczalnikami w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (13,5%), niż dziewczęta (8,9%). Czasem stykają się chłopcy (12,3%), niż dziewczęta (1,3%). Nie mieli styczności z klejami lub rozpuszczalnikami dziewczęta (73,2%), niż chłopcy (64,1%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =6, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że chłopcy w większym stopniu niż dziewczęta stykają się w środowisku szkolnym z grzybami halucynogennymi lub LSD. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres

115 199 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z klejami lub rozpuszczalnikami, a wiek respondentów (w %) Dane pokazują, z klejami lub rozpuszczalnikami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku do 15 lat (13,5%), w wieku 18 i więcej lat (11,2%), w wieku 16 lat (8,3%), w wieku 17 lat (6,2%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 16 lat (16,7%), w wieku 17 lat (16,3%), w wieku do 15 lat (11,5%), w wieku 18 i więcej lat (8,7%). Nie zetknęli się nigdy z klejami lub rozpuszczalnikami uczniowie w wieku 18 i więcej lat (71,7%), w wieku 17 lat (69,8%), w wieku do 15 lat (65,4%), w wieku 16 lat (58,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z klejami lub rozpuszczalnikami. Przestawiona też zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z klejami lub rozpuszczalnikami, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres

116 2 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z klejami lub rozpuszczalnikami, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, z klejami lub rozpuszczalnikami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (16,%), wyższe (15,2%), zasadnicze zawodowe (8,9%), średnie (7,1%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (15,6%), średnie (12,3%), podstawowe (12,%), wyższe (8,9%). Nie zetknęli się nigdy z klejami lub rozpuszczalnikami uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (73,5%), zasadnicze zawodowe (66,7%), wyższe (66,6%), podstawowe (6,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =15, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, których rodzice mają wykształcenie stosunkowo niższe (zasadnicze zawodowe, podstawowe), w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z klejami lub rozpuszczalnikami, niż uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z klejami lub rozpuszczalnikami, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres

117 21 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z klejami lub rozpuszczalnikami, a miejsce zamieszkania (w %) Analiza danych pokazuje, z klejami lub rozpuszczalnikami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (7,5%), niż w mieście (6,3%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (14,3%), niż w mieście (11,9%). Nie zetknęli się nigdy z klejami lub rozpuszczalnikami uczniowie, którzy mieszkają w mieście (73,5%), niż na wsi (68,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z klejami lub rozpuszczalnikami. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się ze środkami uspokajającymi, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres

118 22 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym ze środkami uspokajającymi, a rodzaj szkoły (w %) Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że ze środkami uspokajającymi w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (16,8%), zasadniczych szkół zawodowych (13,1%), gimnazjów (12,6%), techników (1,4%). Czasami stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (24,8%), techników (24,%), gimnazjów (12,6%), zasadniczych szkół zawodowych (13,1%). Nigdy nie zetknęli się ze środkami uspokajającymi uczniowie gimnazjów (6,1%), techników (6,%), liceów ogólnokształcących (56,5%), zasadniczych szkół zawodowych (55,4%),. Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =7, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na rodzaj szkoły, wszyscy uczniowie w podobnym zakresie stykają się ze środkami uspokajającymi. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się ze środkami uspokajającymi, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres

119 23 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym ze środkami uspokajającymi, a płeć respondentów (w %) Analiza danych pokazuje, że ze środkami uspokajającymi w środowisku szkolnym często stykają się dziewczęta (16,2%) i chłopcy (1,6%). Czasem stykają się dziewczęta (22,6%) i chłopcy (16,6%). Nie mieli styczności ze środkami uspokajającymi chłopcy (61,4%) i dziewczęta (55,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =8, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to więc, że dziewczęta w większym stopniu stykają się ze środkami uspokajającymi w środowisku szkolnym, niż chłopcy. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres

120 24 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym ze środkami uspokajającymi, a wiek respondentów (w %) Dane pokazują, że ze środkami uspokajającymi w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 16 lat (25,%), w wieku 17 lat (14,7%), w wieku 18 i więcej lat (13,3%), w wieku do 15 lat (12,1%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 16 lat (25,%), w wieku 18 i więcej lat (21,3%), w wieku 17 lat (19,4%), w wieku do 15 lat (17,6%). Nie zetknęli się nigdy ze środkami uspokajającymi uczniowie w wieku do 15 lat (6,8%), w wieku 17 lat (58,1%), w wieku 18 i więcej lat (57,%), w wieku 16 lat (33,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =5,9922, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym ze środkami uspokajającymi. Przestawiona też zostanie współzależność zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym ze środkami uspokajającymi, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres

121 25 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym ze środkami uspokajającymi, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, ze środkami uspokajającymi w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (21,3%), wyższe (14,9%), zasadnicze zawodowe (12,6%), średnie (9,5%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (22,2%), wyższe (2,2%), średnie (18,6%), podstawowe (16,%). Nie zetknęli się nigdy ze środkami uspokajającymi uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (64,4%), zasadnicze zawodowe (57,%), wyższe (56,6%), podstawowe (46,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =11,642459, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, jakie wykształcenie mają rodzice uczniów, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym ze środkami uspokajającymi. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym ze środkami uspokajającymi, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres

122 26 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym ze środkami uspokajającymi, a miejsce zamieszkania (w %) Analiza danych pokazuje, ze środkami uspokajającymi w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (14,7%) i w mieście (12,3%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (21,8%) i w mieście (17,9%). Nie zetknęli się nigdy ze środkami uspokajającymi uczniowie, którzy mieszkają w mieście (61,%) i na wsi (54,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =3, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku ze środkami uspokajającymi. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się ze środkami nasennymi, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.12.

123 27 Zetknięcie się w środowisku szkolnym ze środkami nasennymi, a rodzaj szkoły (w %) Wykres 3.12 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że ze środkami nasennymi w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (16,8%), zasadniczych szkół zawodowych (1,8%), techników (9,6%), gimnazjów (8,9%). Czasami stykają się uczniowie techników (23,2%), liceów ogólnokształcących (21,1%), gimnazjów (14,8%), zasadniczych szkół zawodowych (13,1%). Nigdy nie zetknęli się ze środkami nasennymi uczniowie gimnazjów (67,%), techników (6,8%), liceów ogólnokształcących (6,2%), zasadniczych szkół zawodowych (59,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =12,287881, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, do jakich szkół chodzą respondenci, w takim samym stopniu stykają się ze środkami nasennymi. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się ze środkami nasennymi, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres

124 28 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym ze środkami nasennymi, a płeć respondentów (w %) Analiza danych pokazuje, że ze środkami nasennymi w środowisku szkolnym często stykają się dziewczęta (13,1%) i chłopcy (9,2%). Czasem stykają się dziewczęta (18,4%) i chłopcy (16,1%). Nie mieli styczności ze środkami nasennymi chłopcy (64,1%) i dziewczęta (62,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =3,163651, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na płeć respondentów, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku ze środkami nasennymi. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres

125 29 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym ze środkami nasennymi, a wiek respondentów (w %) Dane pokazują, ze środkami nasennymi w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 16 lat (16,7%), w wieku 17 lat (15,5%), w wieku 18 i więcej lat (11,9%), w wieku do 15 lat (8,4%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 18 i więcej lat (19,6%), w wieku 17 lat (17,1%), w wieku 16 lat (16,7%), w wieku do 15 lat (15,3%). Nie zetknęli się nigdy ze środkami nasennymi uczniowie w wieku do 15 lat (67,1%), w wieku 17 lat (61,2%), w wieku 18 i więcej lat (59,8%), w wieku 16 lat (58,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =8, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym ze środkami nasennymi. Przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym ze środkami nasennymi, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres

126 21 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym ze środkami nasennymi, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, ze środkami nasennymi w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (21,3%), wyższe (12,6%), zasadnicze zawodowe (8,9%), średnie (7,5%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (21,5%), średnie (17,4%), podstawowe (16,%), wyższe (15,9%). Nie zetknęli się nigdy ze środkami nasennymi uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (68,%), wyższe (63,2%), zasadnicze zawodowe (6,7%), podstawowe (5,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =5,873661, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, których rodzice mają wykształcenie stosunkowo niższe (zasadnicze zawodowe, podstawowe), w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z dopalaczami, niż uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym ze środkami nasennymi, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres

127 211 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym ze środkami nasennymi, a miejsce zamieszkania (w %) Analiza danych pokazuje, ze środkami nasennymi w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (11,6%) i w mieście (1,6%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (18,4%) i w mieście (16,5%). Nie zetknęli się nigdy ze środkami nasennymi uczniowie, którzy mieszkają w mieście (64,6%) i na wsi (61,1%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku ze środkami nasennymi. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z ectasy, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres

128 212 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z ectasy a rodzaj szkoły (w %) Wykres Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z ectasy w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie zasadniczych szkół zawodowych (13,1%), techników (12,8%), liceów ogólnokształcących (6,2%), gimnazjów (5,3%). Czasami stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (16,1%), techników (15,2%), zasadniczych szkół zawodowych (11,5%), gimnazjów (1,3%). Nigdy nie zetknęli się z ectasy uczniowie liceów ogólnokształcących (75,8%), gimnazjów (74,6%), techników (66,4%), zasadniczych szkół zawodowych (59,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =18,15552 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie techników i zasadniczych szkół zawodowych, w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z ectasy niż uczniowie gimnazjów i liceów ogólnokształcących. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z ectasy, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres

129 213 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z ectasy, a płeć respondentów (w %) Wykres Analiza danych pokazuje, że z ectasy w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (1,1%), niż dziewczęta (5,6%). Czasem stykają się dziewczęta (14,1%), niż chłopcy (1,8%). Nie mieli styczności z ectasy dziewczęta (73,7%) i chłopcy (68,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =7, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że chłopcy w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z ectasy niż dziewczęta. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres

130 214 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z ectasy, a wiek respondentów (w %) Wykres Dane pokazują, z ectasy w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 18 i więcej lat (1,8%), w wieku 17 lat (9,3%), w wieku 16 lat (8,3%), w wieku do 15 lat (5,2%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 16 lat (16,7%), w wieku 18 i więcej lat (15,4%), w wieku 17 lat (12,4%), w wieku do 15 lat (1,1%). Nie zetknęli się nigdy z ectasy uczniowie w wieku do 15 lat (74,9%), w wieku 17 lat (72,1%), w wieku 16 lat (66,7%), w wieku 18 i więcej lat (65,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =12,84721 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z ectasy. Przestawiona też zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z ectasy, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres

131 215 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z ectasy, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, z ectasy w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (14,7%), wyższe (9,3%), zasadnicze zawodowe (5,9%), średnie (5,9%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (14,8%), podstawowe (14,7%), wyższe (12,3%), średnie (11,5%). Nie zetknęli się nigdy z ectasy uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (75,9%), wyższe (69,9%), zasadnicze zawodowe (69,6%), podstawowe (6,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1,1846 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, jakie wykształcenie mają rodzice badanych uczniów, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z ectasy. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z ectasy, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres

132 216 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z ectasy, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres Analiza danych pokazuje, z ectasy w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (9,6%), niż w mieście (7,1%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (13,%), niż w mieście (12,3%). Nie zetknęli się nigdy z ectasy uczniowie, którzy mieszkają w mieście (72,1%), niż na wsi (68,9%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1,77535 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z ectasy. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z polską heroiną, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.13.

133 217 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z polską heroiną, a rodzaj szkoły (w %) Wykres 3.13 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z polską heroiną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie techników (8,8%), zasadniczych szkół zawodowych (6,9%), gimnazjów (4,7%), liceów ogólnokształcących (3,7%). Czasami stykają się uczniowie zasadniczych szkół zawodowych (13,1%), techników (12,8%), liceów ogólnokształcących (11,8%), gimnazjów (7,%). Nigdy nie zetknęli się z polską heroiną uczniowie liceów ogólnokształcących (8,7%), gimnazjów (78,8%), techników (72,%), zasadniczych szkół zawodowych (63,1%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =12,8414, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że osoby, które uczęszczają do zasadniczych szkół zawodowych i techników, częściej stykają się w środowisku szkolnym z polską heroiną, niż uczniowie liceów ogólnokształcących i gimnazjów. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z polską heroiną, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres

134 218 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z polską heroiną, a płeć respondentów (w %) Wykres Analiza danych pokazuje, że z polską heroiną w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (6,7%), niż dziewczęta (4,2%). Czasem stykają się chłopcy (1,1%), niż dziewczęta (9,8%). Nie mieli styczności z polską heroiną dziewczęta (79,1%) i chłopcy (72,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =3, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na płeć respondentów, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z polską heroiną. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres

135 219 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z polską heroiną, a wiek respondentów (w %) Wykres Dane pokazują, że z polską heroiną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 16 lat (8,3%), w wieku 18 i więcej lat (7,3%), w wieku do 15 lat (4,9%), w wieku 17 lat (3,1%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 16 lat (16,7%), w wieku 17 lat (13,2%), w wieku 18 i więcej lat (12,2%), w wieku do 15 lat (6,6%). Nie zetknęli się nigdy z polską heroiną uczniowie w wieku do 15 lat (79,%), w wieku 17 lat (76,7%), w wieku 18 i więcej lat (71,%), w wieku 16 lat (66,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =12,14317 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z polską heroiną. Przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z polską heroiną, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres

136 22 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z polską heroiną, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, że z polską heroiną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (8,%), wyższe (7,%), zasadnicze zawodowe (5,2%), średnie (3,6%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (12,%), zasadnicze zawodowe (11,9%), średnie (9,9%), wyższe (8,9%). Nie zetknęli się nigdy z polską heroiną uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (79,1%), wyższe (75,2%), zasadnicze zawodowe (73,3%), podstawowe (68,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =5,724965, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to jakie mają wykształcenie rodzice respondentów, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z polską heroiną. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z polską heroiną, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres

137 221 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z polską heroiną, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres Analiza danych pokazuje, że z polską heroiną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (6,8%) i w mieście (4,8%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (11,6%) i w mieście (9,%). Nie zetknęli się nigdy z polską heroiną uczniowie, którzy mieszkają w mieście (77,3%) i na wsi (72,4%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =3, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z polską heroiną. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z heroiną, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres

138 222 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z heroiną, a rodzaj szkoły (w %) Wykres Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z heroiną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie zasadniczych szkół zawodowych (1,8%), techników (9,6%), liceów ogólnokształcących (5,%), gimnazjów (5,%). Czasami stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (14,3%), techników (12,%), zasadniczych szkół zawodowych (1,8%), gimnazjów (7,3%). Nigdy nie zetknęli się z heroiną uczniowie liceów ogólnokształcących (78,9%), gimnazjów (78,2%), techników (72,8%), zasadniczych szkół zawodowych (62,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =15,33827, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że osoby, którzy uczęszczają do zasadniczych szkół zawodowych i techników, częściej stykają się w środowisku szkolnym z heroiną, niż uczniowie liceów ogólnokształcących i gimnazjów. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z heroiną, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres

139 223 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z heroiną, a płeć respondentów (w %) Wykres Analiza danych pokazuje, że z heroiną w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (8,4%) i dziewczęta (4,7%). Czasem stykają się dziewczęta (12,%) i chłopcy (8,4%). Nie mieli styczności z heroiną dziewczęta (76,5%) i chłopcy (73,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =6, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że chłopcy, w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z heroiną, niż dziewczęta. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres

140 224 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z heroiną, a wiek respondentów (w %) Wykres Dane pokazują, że z heroiną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 16 lat (16,7%), w wieku 18 i więcej lat (9,1%), w wieku 17 lat (5,4%), w wieku do 15 lat (4,9%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 17 lat (17,1%), w wieku 18 i więcej lat (1,5%), w wieku 16 lat (8,3%), w wieku do 15 lat (7,2%). Nie zetknęli się nigdy z heroiną uczniowie w wieku do 15 lat (78,4%), w wieku 17 lat (72,1%), w wieku 18 i więcej lat (72,%), w wieku 16 lat (66,7%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =16,15784 wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że osoby w wyższych grupach wiekowych, częściej stykają się w środowisku szkolnym z heroiną, niż osoby młodsze. Przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z heroiną, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres

141 225 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z heroiną, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, że z heroiną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (13,3%), zasadnicze zawodowe (7,4%), wyższe (6,6%), średnie (4,7%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (12,6%), wyższe (1,6%), średnie (9,9%), podstawowe (5,3%). Nie zetknęli się nigdy z heroiną uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (78,7%), wyższe (74,5%), zasadnicze zawodowe (71,1%), podstawowe (69,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1,68232, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to jakie mają wykształcenie rodzice respondentów, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z heroiną. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z heroiną, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres

142 226 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z heroiną, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres Analiza danych pokazuje, że z heroiną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (9,2%) i w mieście (5,2%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (1,2%) i w mieście (1,%). Nie zetknęli się nigdy z heroiną uczniowie, którzy mieszkają w mieście (76,5%) i na wsi (72,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =4, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z heroiną. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z pseudoefedryną, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.14.

143 227 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z pseudoefedryną, a rodzaj szkoły (w %) Wykres 3.14 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z pseudoefedryną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie zasadniczych szkół zawodowych (8,5%), techników (6,4%), gimnazjów (3,1%) i liceów ogólnokształcących (2,5%). Czasami stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (9,9%), zasadniczych szkół zawodowych (7,7%), gimnazjów (5,%), techników (3,2%). Nigdy nie zetknęli się z pseudoefedryną uczniowie liceów ogólnokształcących (85,1%), techników (84,%), gimnazjów (82,1%), zasadniczych szkół zawodowych (64,6%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =18,58877, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że osoby, którzy uczęszczają do zasadniczych szkół zawodowych, częściej stykają się w środowisku szkolnym z pseudoefedryną, niż uczniowie liceów ogólnokształcących, techników i gimnazjów. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z pseudoefedryną, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres

144 228 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z pseudoefedryną, a płeć respondentów (w %) Wykres Analiza danych pokazuje, że z pseudoefedryną w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (6,%) i dziewczęta (2,5%). Czasem stykają się chłopcy (6,7%) i dziewczęta (5,6%). Nie mieli styczności z pseudoefedryną dziewczęta (84,6%) i chłopcy (76,1%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =7,22984, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że chłopcy, w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z pseudoefedryną, niż dziewczęta. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres

145 229 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z pseudoefedryną, a wiek respondentów (w %) Wykres Dane pokazują, że z pseudoefedryną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 18 i więcej lat (6,6%), w wieku do 15 lat (3,2%), w wieku 17 lat (3,1%), w wieku 16 lat (,%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 16 lat (16,7%), w wieku 17 lat (8,5%), w wieku 18 i więcej lat (6,6%), w wieku do 15 lat (4,6%). Nie zetknęli się nigdy z pseudoefedryną uczniowie w wieku do 15 lat (82,4%), w wieku 17 lat (79,8%), w wieku 18 i więcej lat (77,6%), w wieku 16 lat (75,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z pseudoefedryną. Przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z pseudoefedryną, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres

146 23 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z pseudoefedryną, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, że z pseudoefedryną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (6,7%), zasadnicze zawodowe (5,2%), wyższe (5,%), średnie (2,8%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (8,1%), średnie (7,1%), wyższe (5,6%), podstawowe (2,7%). Nie zetknęli się nigdy z pseudoefedryną uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (82,6%), wyższe (8,5%), zasadnicze zawodowe (77,%), podstawowe (76,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =5, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to jakie mają wykształcenie rodzice respondentów, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z pseudoefedryną. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z pseudoefedryną, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres

147 231 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z pseudoefedryną, a miejsce zamieszkania (w %) Analiza danych pokazuje, że z pseudoefedryną w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (5,5%) i w mieście (3,8%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają w mieście (6,3%) i na wsi (6,1%). Nie zetknęli się nigdy z pseudoefedryną uczniowie, którzy mieszkają w mieście (81,3%) i na wsi (78,2%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =1, , wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z pseudoefedryną. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z Nootropil, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres

148 232 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z Nootropil, a rodzaj szkoły (w %) Wykres Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z Nootropil w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie zasadniczych szkół zawodowych (7,7%), techników (7,2%), liceów ogólnokształcących (2,5%), gimnazjów (1,7%). Czasami stykają się uczniowie liceów ogólnokształcących (6,2%), gimnazjów (5,6%), zasadniczych szkół zawodowych (5,4%), techników (3,2%). Nigdy nie zetknęli się z Nootropil uczniowie liceów ogólnokształcących (88,8%), techników (84,%), gimnazjów (82,7%), zasadniczych szkół zawodowych (68,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =17,757857, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że osoby, którzy uczęszczają do zasadniczych szkół zawodowych i techników, częściej stykają się w środowisku szkolnym z Nootropil, niż uczniowie liceów ogólnokształcących i gimnazjów. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z Nootropil, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres

149 233 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z Nootropil, a płeć respondentów (w %) Wykres Analiza danych pokazuje, że z Nootropil w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (5,8%) i dziewczęta (1,4%). Czasem stykają się chłopcy (6,7%) i dziewczęta (3,6%). Nie mieli styczności z Nootropil dziewczęta (87,4%) i chłopcy (76,9%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =15,76525, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że chłopcy, w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z Nootropil, niż dziewczęta. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres

150 234 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z Nootropil, a wiek respondentów (w %) Wykres Dane pokazują, że z Nootropil w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 18 i więcej lat (6,3%), w wieku 17 lat (3,9%), w wieku do 15 lat (1,7%), w wieku 16 lat (,%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 16 lat (8,3%), w wieku 17 lat (6,2%), w wieku do 15 lat (5,5%), w wieku 18 i więcej lat (4,5%). Nie zetknęli się nigdy z Nootropil uczniowie w wieku 16 lat (83,3%), w wieku 17 lat (82,9%), w wieku do 15 lat (82,7%), w wieku 18 i więcej lat (8,1%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =9, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z Nootropil. Przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z Nootropil, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres

151 235 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z Nootropil, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, że z Nootropil w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (6,7%), zasadnicze zawodowe (4,4%), wyższe (4,%), średnie (2,4%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (8,15%), wyższe (5,6%), średnie (4,7%), podstawowe (1,3%). Nie zetknęli się nigdy z Nootropil uczniowie, których rodzice mają wykształcenie średnie (85,8%), wyższe (8,8%), podstawowe (78,7%), zasadnicze zawodowe (78,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =8,283194, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to jakie mają wykształcenie rodzice respondentów, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z Nootropil. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z Nootropil, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres

152 236 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z Nootropil, a miejsce zamieszkania (w %) Wykres Analiza danych pokazuje, że z Nootropil w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (5,5%) i w mieście (2,7%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają w mieście (5,6%) i na wsi (4,8%). Nie zetknęli się nigdy z Nootropil uczniowie, którzy mieszkają w mieście (82,5%) i na wsi (8,5%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =4,542835, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z Nootropil. Na koniec przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z innymi narkotykami, a rodzajem szkoły, w której uczą się respondenci. Ilustruje to wykres 3.15.

153 237 Zetknięcie się w środowisku szkolnym z innymi narkotykami, a rodzaj szkoły (w %) Wykres 3.15 Na podstawie zaprezentowanych danych widać, że z innymi narkotykami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie techników (4,%), zasadniczych szkół zawodowych (3,8%), gimnazjów (2,8%), liceów ogólnokształcących (1,2%). Czasami stykają się uczniowie zasadniczych szkół zawodowych (4,6%), techników (2,4%), liceów ogólnokształcących (1,9%), gimnazjów (1,7%). Nigdy nie zetknęli się z innymi narkotykami uczniowie gimnazjów (48,%), zasadniczych szkół zawodowych (43,8%), liceów ogólnokształcących (37,3%), techników (36,%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =6,251241, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, do jakich szkół chodzą respondenci, w takim samym stopniu stykają się z innymi narkotykami. Następnie przestawiona zostanie współzależność między zetknięciem się z innymi narkotykami, a płcią respondentów. Ilustruje to wykres

154 238 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z innymi narkotykami, a płeć respondentów (w %) Analiza danych pokazuje, że z innymi narkotykami w środowisku szkolnym często stykają się chłopcy (4,8%) i dziewczęta (,6%). Czasem stykają się chłopcy (3,4%) i dziewczęta (1,1%). Nie mieli styczności z innymi narkotykami chłopcy (44,6%) i dziewczęta (41,6%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =13,69731, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że chłopcy, w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z innymi narkotykami, niż dziewczęta. W następnej kolejności przestawiona zostanie współzależność między zmienną zależną, a wiekiem respondentów. Ilustruje to wykres

155 239 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z innymi narkotykami, a wiek respondentów (w %) Dane pokazują, że z innymi narkotykami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie w wieku 17 lat (3,1%), w wieku do 15 lat (2,9%), w wieku 18 i więcej lat (2,8%), w wieku 16 lat (,%). Czasem stykają się uczniowie w wieku 18 i więcej lat (3,56%), w wieku do 15 lat (1,7%), w wieku 17 lat (1,6%), w wieku 16 lat (,%). Nie zetknęli się nigdy z innymi narkotykami uczniowie w wieku 16 lat (5,%), w wieku do 15 lat (48,1%), w wieku 18 i więcej lat (41,3%), w wieku 17 lat (33,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =4, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to, ile lat mają badani uczniowie, w takim samym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z innymi narkotykami. Przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z innymi narkotykami, a wykształceniem głowy rodziny. Ilustruje to wykres

156 24 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z innymi narkotykami, a wykształcenie głowy rodziny (w %) Analiza danych pokazuje, że z innymi narkotykami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie podstawowe (8,%), wyższe (3,%), średnie (2,%), zasadnicze zawodowe (1,5%). Czasem stykają się uczniowie, których rodzice mają wykształcenie zasadnicze zawodowe (4,4%), średnie (2,4%), wyższe (1,7%), podstawowe (1,3%). Nie zetknęli się nigdy z innymi narkotykami uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe (46,4%), średnie (43,1%), zasadnicze zawodowe (42,2%), podstawowe (33,3%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =14,523998, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 6 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek występuje. Siła tego związku, wyliczona za pomocą współczynnika kontyngencji C Pearsona, wskazuje, że jest ona słaba. Oznacza to, że uczniowie, których rodzice mają wykształcenie stosunkowo niższe (zasadnicze zawodowe, podstawowe), w większym stopniu stykają się w środowisku szkolnym z innymi narkotykami, niż uczniowie, których rodzice mają wykształcenie wyższe. Na koniec przestawiona zostanie współzależność, zetknięcia się respondentów w środowisku szkolnym z innymi narkotykami, a miejsce zamieszkania. Ilustruje to wykres

157 241 Wykres Zetknięcie się w środowisku szkolnym z innymi narkotykami, a miejsce zamieszkania (w %) Analiza danych pokazuje, że z innymi narkotykami w środowisku szkolnym często stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (3,1%) i w mieście (2,7%). Czasem stykają się uczniowie, którzy mieszkają na wsi (2,7%) i w mieście (2,1%). Nie zetknęli się nigdy z innymi narkotykami uczniowie, którzy mieszkają w mieście (44,%) i na wsi (41,6%). Dla zbadania współzależności między tymi zmiennymi zastosowano miernik χ 2. Miernik χ 2 =,578694, wyliczony dla tej korelacji, przy liczbie stopni swobody = 2 i poziomie istotności =,5, wskazuje, że związek nie występuje. Oznacza to, że bez względu na to gdzie mieszkają respondenci, w podobnym zakresie spotykają się w swym środowisku z innymi narkotykami.