Wykład: Zagregowana podaż, zagregowany popyt. Makroekonomia II Zima 2018/2019 SGH. Jacek Suda i Paweł Kopiec

Wykład: Zagregowana podaż, zagregowany popyt Makroekonomia II Zima 2018/2019 SGH Jacek Suda i Paweł Kopiec

Przegląd Krzyż Keyensowski Rynek pieniądza Krzywa IS Krzywa LM/TR Model IS-LM/TR Krzywa zagregowanego popytu (AD) Model AD-AS Krzywa zagregowanej podaży (AS)

Plan Poprzednim razem Krótki okres: model IS-LM/TR Szywne/stałe ceny Dostosowanie ilościowe Dzisiaj Krótki + długi okres = średni okres Zmiany cen Zależność między zmianami cen (inflacją) a produkcją Zależność między zamianami cen a popytem

Zagregowana podaż Krzywa zagregowanej podaży: krzywa AS Przedstawia poziom produkcji firmy chcą dostarczyć przy danym poziomie cen Zagregowana podaż Zagregowany poziom cen Powstaje przez połączenie krzywej Phillipsa i prawa Okuna Chcemy wiedzieć jak zmienia się podaż gdy zmieniają się ceny? Nachylenie zagregowanej krzywej podaży: w krótkim okresie w średnim okresie w długim okresie

Między krótkim a długim okresem Keynes Sztywne ceny => krótki okres Podaż podąża za popytem => dostosowanie ilościowe Założenie neoklasyczne Ceny giętkie => długi okres Popyt podąża za podażą => dostosowanie cen Średni okres? Równanie Cambridge M = k PY P P Y Y

Między krótkim a długim okresem Jednorazowy wzrost podaży pieniądza M = k PY M M Keynesowski krótki okres: ceny są lepkie, produkcja dostosowuje się do popytu Y P Y P Neoklasyczny długi okres: w pełni giętkie ceny, zmiana podaży pieniądza nie zmienia poziomu produkcji Czas

Krzywa Phillipsa: początki W 1958 Alban W. Phillips opublikował wyniki badania zależności pomiędzy zmianami płac nominalnych a poziomem bezrobocia w UK Ujemna zależnośc między płacami a bezrobociem: w latach, w których stopa bezrobocia była wysoka, płace wykazywały tendencję do stabilizacji lub spadku, gdy bezrobocie było niskie, płace szybko rosły. Źródło: Phillips (1958)

Krzywa Philipsa w rzeczywistości Wielka Brytania 1888-1975 Średnia dla szesnastu krajów, 1921-1938 and 1950-1973 Źródło: Maddison (1991), Mitchell (1998)

Inflacja Stylizowana krzywa Phillips Krzywa Philipsa A Wybór: zmniejszenie inflacji z poziomu A do B za cenę wzrostu bezrobocia B Bezrobocie

Inflacja Stylizowana krzywa Phillips: Algebra Krzywa Philipsa ( ~ ) = b ( U U ) - b nachylenie krzywej Philipsa U -U U U Bezrobocie

Prawo Okuna W 1962 Arthur Okun opublikował wyniki badań nad optymalnym poziomem PNB i wpływem zatrudnienia na poziom PNB Bezrobocie wyższe niż naturalna stopa bezrobocia powoduje niższy niż potencjalny poziom produkcji Wzrost bezrobocia o 1 punkt procentowy powoduje spadek potencjalnego i rzeczywistego poziomu PKB/PNB o 2 do 3 procent. Prawo Okuna: ujemna zależnośc między bezrobociem a produkcją Luka produkcji i bezrobocie w Niemczech w latach 1966-2015 Zmiana realnego PKB i stopy bezrobocia w USA w latach 1951-2008 Źródło: OECD, Main Economic Indicators Źródło: Mankiw (2010)

Bezrobocie Prawo Okuna (w teorii) Produkcja zwiększa się w stosunku do trendu U U Bezrobocie maleje Y Y Produkcja

Bezrobocie Prawo Okuna (w teorii): Algebra U = h luka Y luka U U h ( U U ) = ( Y Y ) Y ( U U ) = j ( Y Y ) Y Y Produkcja j mierzy nachylenie linii/krzywej

Zagregowana podaż = Krzywa Phillipsa + prawo Okuna ( ) = b ( U U ) Liniowa krzywa Philipsa π U ( U U ) = j ( Y Y ) Prawo Okuna Y Y ( ) = ( b) ( j) ( Y Y ) = b j Y Y g a Y luka Krzywa zagregowanej podazy U Y

Inflacja Inflacja Krzywa zagregowanej podaży (AS) ( ) = b ( U U ) Liniowa krzywa Philipsa ( ) = g ( Y Y ) Krzywa zagregowanej podazy U (a) Krzywa Phillipsa Bezrobocie Y Produkcja (b) Krzywa zagregowanej podaży Krzywa AS (krzywa zagregowanej podaży) = wielkość produkcji, którą przedsiębiorstwa chcą sprzedać przy danym poziomie inflacji

Problemy teoretyczne z krzywą Phillipsa Problemy teoretyczne Zasada neutralności: w długm okresie zmienne nominalne (ceny) nie wpływają na zmienne realne (bezrobocie) W długim okresie inflacja określona jest przez stopę wzrostu podaży pieniądza Friedman i Phelps W długim okresie krzywa Phillpsa musi być pionowa => nie może być wyboru między inflacją a stopą bezrobocia Krzywa zagregowanej podaży musi być pionowa

Inflacja Inflacja Teoretyczna krzywa Philipsa w długim okresie W długim okresie krzywa Phillipsa i krzywa zagregowanej podaży muszą być niezależne od inflacji (a) Krzywa Philipsa (b) Krzywa zagregowanej podaży Bezrobocie Produkcja

Inflacja (%) Inflacja (%) Problemy empiryczne z krzywą Phillipsa Krzywa Phillipsa zniknęła w latach 70-tych. Podczas kryzysu naftowego wystąpiła stagflacja: wysokiej stopie bezrobocia towarzyszyła wysoka inflacja Krzywa Phillipsa pojawiła się ponownie (na krótko) w latach 80-tych (a) Strefa euro (1971-2010) (b) Wielka Brytania (1970-2010) Bezrobocie (%) Bezrobocie (%) Źródło: OECD, Economic Outlook

Problemy z krzywą Phillipsa Co było nie tak z oryginalną krzywą Phillipsa? Problem 1: nie uwzględniała oczekiwań podmiotów ekonomicznych Problem 2: nie uwzględniała innych kosztów produkcji Rozwiązanie problemu: Krzywa Phillipsa wsparta oczekiwaniami inflacyjnymi (inflationaugmented Phillips curve)

Teoretyczne podstawy krzywej Philipsa: Ustalanie cen Aby zrozumieć wpływ inflacji na bezrobocie i PKB musimy zbadać jak zmieniają się ceny Ustalanie cen przez przedsiębiorstwa W przypadku doskonałej konkurencji przedsiębiorstwa biorą ceny jako dane P = mc cena = koszt krańcowy W przypadku braku doskonałej konkurencji (np. z powodu zróżnicowania produktu: iphone Samsung) przedsiębiorstwa dysponują siłą rynkową i mogą ustalać cenę jako narzut na koszt krańcowy (kalkulacja ceny z narzutem) P = (1+q) mc, q>0 cena = narzut koszt krańcowy

Nominalny koszt krańcowy a cena Narzut na koszt krańcowy odzwierciedla siłę rynkową firmy Koszt krańcowy przybliżymy kosztem przeciętnym / jednostkowym Jeżeli praca to jedyny czynnik produkcji to koszt całkowity = koszt całkowity pracy = fundusz płac = W L W: godzinowa płaca nominalna L : liczba roboczogodzin koszt średni = nominalny jednostkowy koszt pracy = (W L)/ Y Cena ustalana przez przesiębiorstwo (przybliżając koszt krańcowy kosztem średnim): P = (1+q) mc = (1+q) (W L)/ Y

Płaca realna Realny jednostkowy/średni koszt pracy Nominalny koszt pracy (= fundusz płac) / nominalny PKB = = (W L)/(P Y) = s L s L : udział płac w nominalnym PKB Realny koszt jednostkowy = udział płac w PKB, s L W negocjacjach płacowych, związki chcą możliwie duży udział wynagrodzeń pracy w wartości produktu Pracownicy i związki chcą jak największą płacę realną Przedmiotem negocjacji są jednak płace nominalne, których realna wartość zależy od obecnej i przyszłej inflacji Przy negocjacjach zarówno przedsiębiorcy jak i związki formuują oczekiwania przyszłego poziomu cen (i oczekiwania inflacyjne) i biorąc je pod uwagę negocjują płace nominalną

Związki negocjują płace nominalną (W) (i fundusz płac, W L) w oparciu o oczekiwania inflacyjne (P e ) Płace i ich udział w produkcji zależeć będzie od siły negocjacyjnej związków s L : normalny udział pracy w produkcji g : narzut/odchylenie od normalnego poziomu reprezentujące siłę negocjacyjną związków zawodowych podczas negocjacji (zależną od warunków ekonomicznych podczas negocjacji) Płaca Negocjacje płacowe W L s L = = ( 1+ g ) s e P Y W = ( 1+ g )s L Y L zależy od bieżącej sytuacji ekonomicznej (fazy cyklu koniunkturalnego) i oczekiwań inflacyjnych P e L

Udział płac w wartości dodanej w różnych krajach i różnych sektorach gospodarki, 2014 (%) Źródło: OECD STAN Base

Inflacja a bitwa o marże Firmy ustalają ceny jako marżę na koszty WL P = ( 1+ q ) Y W wyniku negocjacji przedsiębiorstw ze związkami płace ustalane są jako marża na oczekiwany poziom cen W = ( 1+ g )s Poziom cen zależy od bitwy o marże i oczekiwanego poziom cen WL P = ( 1+ q ) = (1 + q )(1 + g ) s L P Y... a tempo zmian cen, czyli inflacja, zależy od zmian marż i oczekiwanej inflacji L Y L P e q g = + + 1+ q 1+ g e e

Krzywa Philipsa wsparta oczekiwaniami inflacyjnymi Narzuty zmieniają się w trakcie cyklu koniunkturalnego Narzut dotyczący ceny, q, zależy od konkurencji na rynku Narzut dotyczący udziału pracy, g, rośnie z siłą negocjacyjną związków zawodowych i rośnie w fazie ekspansji (jest procykliczny) Iloczyn obu narzutów jest także procykliczny: rośnie przy szybszym wzroście produkcji i spada gdy tempo wzrostu maleje Im wyższy poziom aktywności i im większa dodatnia luka produkcji (lub im bardziej ujemna luka bezrobocia) tym wyższa inflacja Agregacja różnych oczekiwań inflacyjnych = podstawowa stopa ~ e inflacji (odzwierciedlająca oczekiwania) => = Krzywa Phillipsa bu + ~ = luka Tempo inflacji zależy od 1. Stanu koniunktury 2. Obecnych i przeszłych oczekiwań inflacyjnych

Inflacja Krzywa Phillipsa (z oczekiwaniami) = + ~ = b( U U ) + ~ bu luka ~ B A C 0 Luka bezrobocia

Szoki podażowe Jak dotąd ceny zależały tylko od kosztów pracy a inflacja od zmiany tych kosztów Inne ważne zmiany w kosztach produkcji zmiany cen surowców, materiałów czy energii zmiany kursu walutowego (np. deprecjacja) zmieniająca koszt importowanych czynników produkcji zmiany produktywności czynników produkcji, podatki Zdarzenia w wyniku których dochodzi do zmian tych kosztów produkcji nazywamy szokami (ponieważ uznajemy je za egzogeniczne) podażowymi (bo zmieniają koszty produkcji) Nieoczekiwane zwiększenie kosztów produkcji powoduje podniesienie cen (przez przedsiębiorstwo) powyżej oczekiwanego poziomu => > ~ Dodając szoki podażowe (s) otrzymujemy krzywą Phillipsa = bu luka + ~ + s

Szok podażowy: nominalne ceny ropy (Euro za baryłkę): 1950-2015 Źródło: British Petroleum; IMF

Szok podażowy: ceny ropy ($ za baryłkę): 1985-2017 Nominalne ceny ropy ($/baryłka) Realne ceny ropy ($/baryłka) Miesięczne ceny ropy w dolarach z 1982 obliczone jako 100*P(i)/I(t), P(t) cena nominalna a I(t) to delator cen CPI-U (wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych konsumentów mieszkających w regionach zurbanizowanych. Źródło: http://cafim.sssup.it/~giulio/other/oil_price/report.htm

Znikająca krzywa Phillipsa? Po uwzględnieniu oczekiwań inflacyjnych i szoków podażowych zagadka znikającej krzywej Phillipsa ma rozwiązanie Przy stabilnej inflacji podstawowej (czyli stabilnych oczekiwaniach inflacyjnych) i przy braku (dużych) szoków podażowych występuje ujemny związek pomiędzy inflacją a stopą bezrobocia Pojawienie się szoków podażowych i/lub zmiany w oczekiwaniach inflacyjnych mogą zakłócić powyższą zależność Wzrost inflacji i wzrost stopy bezrobocia (czyli stagflacja) może nastąpić jeżeli wzrosną oczekiwania inflacyjne pojawią się szoki/zaburzenia podażowe wzrośnie naturalna stopa bezrobocia

Znikająca i wracająca krzywa Philipsa: strefa euro, 1970-2004 = bu luka + ~ + s

Inflacja Inflacja Krzywa Phillipsa (z oczekiwaniami i szokami podażowymi) i krzywa zagregowanej podaży Inflacja podstawowa dla s=0 B A ~ ~ C C A B AS U (a) Krzywa Phillipsa = bu luka + ~ + s Bezrobocie Produkcja (b) Krzywa zagregowanej podaży Uluka = hy luka = ay s a b h luka + ~ +, = prawo Okuna Y

Krzywa Phillipsa W długim okresie Krzywa Phillipsa w długim okresie = bu luka + ~ + s Wartość oczekiwana szoków podażowych wynosi 0 ( E( s) = 0 ) szoki są nieoczekiwane! Oczekiwania inflacyjne są równe inflacji podstawowej ( E( ) = ~ ) => U luka = 0 U = U Krzywa Phillipsa w długim okresie jest pionowa => brak trwałego wyboru pomiędzy inflacją a stopą bezrobocia naturalna stopa bezrobocia = NAIRU = Non-Accelerating Inflation Rate of Unemployment Krzywa AS w długim okresie jest także pionowa Y luka = 0 Y = Y

Stopy bezrobocia odpowiadające równowadze (NAIRU) Źródło: OECD, Economic Outlook

Inflacja Inflacja Krzywa Phillipsa w długim okresie Inflacja równa inflacji podstawowej, brak szoków podażowych. Długi okres Długookresowa AS Krótkookresowa AS A ~ ~ Krótkookresowa krzywa Phillipsa A U (a) Krzywa Phillipsa Bezrobocie Y Produkcja (b) Krzywa zagregowanej podaży

Inflacja Inflacja Od krótkiego do długiego okresu W krótkim okresie: wybór pomiędzy U a Inflacja wyższa niż inflacja podstawowa => niższe płace realne => zwiększone zatrudnienie => niższa stopa bezrobocia i wyższa produkcja Długi okres Długookresowa AS ~ 2 B ~ A ~ 1 1 Krótkookresowa krzywa Phillipsa ~ 2 A Krótkookresowa AS B U (a) Krzywa Phillipsa Bezrobocie Y Produkcja (b) Krzywa zagregowanej podaży

Inflacja Inflacja Od krótkiego do długiego okresu W długim okresie: dopasowanie inflacji podstawowej Inflacja wyższa niż inflacja podstawowa => wzrost oczekiwań inflacyjnych => nowa krótkookresowa krzywa Phillipsa=> wzrost bezrobocia do poziomu naturalnej stopy bezrobocia Długi okres Długookresowa AS ~ 2 ~ 2 ~ 1 A Krótkookresowa krzywa Phillipsa ~ 1 A Krótkookresowa AS U (a) Krzywa Phillipsa Bezrobocie Y Produkcja (b) Krzywa zagregowanej podaży

Przesunięcia krzywej AS Krzywa AS (krzywa zagregowanej podaży) = wielkość produkcji, którą przedsiębiorstwa chcą sprzedać przy danym poziomie inflacji Y Y = ay luka + ~ ( ) + s = a + ~ + s Y Krótkookresowa krzywa AS przesuwa się gdy zmieni się inflacja podstawowa zmieni się naturalna stopa bezrobocia zmieni się trend/potencjalny poziom PKB wystąpią szoki podażowe (trwałe lub tymczasowe)

Zagregowany popyt Krzywa zagregowanego popytu: krzywa AD Przedstawia poziom popytu na dobra i usługi dla którego rynek dóbr i usług i rynek pieniądza są w równowadze przy danym poziomie cen Powstaje przez analizę wpływu zmian cen w modelu IS-TR/LM przy wykorzystaniu równania Fishera Mierzy jak zmienia się popyt gdy zmieniają się ceny Nachylenie zagregowanej krzywej popytu: w krótkim okresie w średnim okresie w długim okresie

Równanie Fishera Równanie Fishera przedstawia relację pomiędzy realną (r) a nominalną (i) stopą procentową r = i - π e π e : oczekiwana inflacja pomiędzy dziś a jutro r : realna stopa procentowa dzisiaj i : nominalna stopa procentowa dzisiaj Bank centralny kontroluje nominalną stopę procentową i wpływa na oczekiwania inflacyjne Pożyczki i rynek pieniądza oparty jest (zazwyczaj) na nominalnej stopie procentowej pożyczkobiorcy wolą wysoką inflację (niższa wartość realna zadłużenia) pożyczkodawcy wolą niską inflację indeksacja pozwala ominąć tą różnicę

W długim okresie, Zagregowany popyt w długim okresie Y = Y, = Długokresowa krzywa AD (LAD) przecina długookresową krzywą AS (LAS) w tym punkcie Produkcja w długim okresie wyznaczona jest przez trend/tempo wzrostu Realna stopa procentowa dana jest przez te same czynniki, Inflację w długim okresie determinuje cel inflacyjny banku centralnego W długim okresie oczekiwania inflacyjne i inflacja podstawowa opowiadają celowi inflacyjnemu e = = = ~ r = r

Inflacja Zagregowany popyt w długim okresie W długim okresie reguła Taylora wskazuje i = i + a ( ) + byluka = i, i = r + Bank centralny ustala cel inflacyjny => inflacja niezależna od produkcji LAD=cel inflacyjny Luka produkcji

Zagregowany popyt w krótkim okresie Reguła Taylora i = i + a ( ) + b Y luka Stopa procentowa zmienia się zarówno przy zmianach produkcji (luki produkcji) jak również przy zmianach inflacji Dla a>1 (np. ECB, Polska) => wzrost inflacji powoduje bardziej niż proporcjonalny wzrost i => wzrost r (ponieważ r i- e ) Zmiana inflacji (luki inflacji) powoduje przesunięcie krzywej TR Wzrost inflacji powoduje wzrost stopy procentowej (przy każdym poziomie produkcji) => krzywa TR przesuwa się do góry

Zagregowany popyt (1) Reguła Taylora i = i + a( ) + b Y luka + równanie Fishera, i i = r + = r a + + ( ) i + by luka Wpływ zmian cen/inflacji na krzywą TR i = ( r + (1 a) + a ) + byluka Zmienia sie, gdy sie zmienia

Stopa inflacji Stopa procentowa Zagregowany popyt (2) i = ( r + ) + a 0 dla A = i + by luka IS = i + by A 0 luka A = i * + by TR luka Luka produkcji Krzywa TR Wzdłuż krzywej TR, jest stałe i równe. Punkt równowagi wyznaczony jest przez przecięcie krzywych TR i IS Zaczynamy w punkcie równowagi długookresowej, dla której Y luka =0 i = 0 Luka produkcji

Stopa inflacji Stopa procentowa Zagregowany popyt (3) Przyjmijmy, że inflacja rośnie do. i i IS A A TR TR Wyższa inflacja powoduje wzrost stopy procentowej (poprzez regułę Taylora): TR przesuwa się do TR. 0 Luka produkcji A 0 A AD Luka produkcji Wzrost stopy procentowej redukuje popyt (punkt A )

Stopa inflacji Zagregowany popyt w krótkim okresie Krzywa AD wyznaczona jest przez zmiany równowagi w modelu IS-TR/LM wynikające ze zmiany inflacji A 0 A AD Luka produkcji Krzywa AD ma ujemne nachylenie: Wzrost inflacji powoduje wzrost nominalnej stopy procentowej i (dla a>0) oraz wzrost realnej stopy procentowej r, który obniża popyt na dobra i usługi Krzywa AD przesuwa się w odpowiedzi na: Zmiany celu inflacyjnego (jego wzrost przesuwa krzywą w prawo) Szoki popytowe, np. G, T, W, q,... - dodatni szok (przesuwa krzywą IS w prawo) przesuwa krzywą AD w prawo

Inflacja Zagregowany popyt i zagregowana podaż: Krótki okres i długi okres LAS AS LAD AD Y Produkcja

Fluktuacje ekonomiczne a model AD-AS Korzystając z modelu AD-AS możemy analizować przyczyny i przebieg fluktuacji ekonomicznych Możemy badać wpływ Szoków podażowych Szoków popytowych (np. zmian w polityce fiskalnej) Zmian w polityce pieniężnej Reakcja polityki na szoki

Inflacja Szok podażowy (1) LAS AS Punkt startowy: krótkookresowa = długo-okresowa równowaga w punkcie A A LAD AD 0 Luka produkcji

Inflacja Szok podażowy (2) B LAS AS AS Szok podażowy s>0 przesuwa krzywą AS do AS. A AD LAD Stagflacja : Zarówno inflacja jak i bezrobocie rosną (punkt B) 0 Luka produkcji (wzrost inflacji=>wzrost i,r => spadek popytu )

Inflacja Szok podażowy (3) Punkt B to nie jest punkt równowagi długookresowej Tempo powrotu do A zależy od sposobu formułowania oczekiwań inflacyjnych i inflacji podstawowej Jeżeli racjonalne oczekiwania (rational expectations) zakotwiczone na celu e inflacyjnym, = ~ =, to po wygaśnięciu szoku s krzywa podaży AS=AS RE i gospodarka wraca do punkt równowagi A. B LAS AS AS AS AS=AS RE Jeżeli oczekiwania adaptacyjne ~ to inflacja podstawowa początkowo rośnie, przesuwając krzywą AS do góry (AS, AS,...) i inflacja tylko stopniowo wraca do celu inflacyjnego. A 0 LAD AD Luka produkcji

Inflacja Dodatni szok popytowy (1) LAS AS Punkt startowy: krótkookresowa = długo-okresowa równowaga w punkcie A A LAD AD 0 Luka produkcji

Inflacja Dodatni szok popytowy (2) AD LAS Dodatni szok popytowy e przesuwa krzywą AD do AD a równowagę z A do B. AD AS B A LAD t=1: Wyższa inflacja i wyższa produkcja w punkcie B. 0 Luka produkcji

Inflacja Dodatni szok popytowy(3) Dopóki e >0 dopóty krzywa AD AD AD LAS A D C AS B AS AS Jeżeli oczekiwania inflacyjne i inflacja podstawowa uwzględnia wyższą stopę inflacji z punktu B, krzywa AS przesuwa się do góry. LAD t=2: Punkt C: e >0, AD + AS t=3: Punkt D: e >0, AD + AS 0 Luka produkcji

Inflacja Dodatni szok popytowy (3) AD AD E LAS D A AS B Gdy e =0 krzywa popytu wraca do AD (np. t=4 ) AS Punkt rówowagi E odzwierciedla krzywą AD i krzywą AS z inflacją podstawową inną niż. LAD Tempo powrotu do A zależy od sposobu formułowania oczekiwań inflacyjnych i inflacji podstawowej 0 Luka produkcji

Szok popytowy w modelu AD-AS Szoki popytowe, ponieważ nie zmieniają długookresowego poziomu produkcji, wpływają na produkcję tylko w krótkim okresie. Trwały wzrost wydatków rządowych spowoduje wzrost inflacji i oczekiwań inflacyjnych => krzywa AS przesuwa się do góry => poziom produkcji wraca do poziomu produkcji potencjalnej a inflacja rośnie. Jeżeli bank centralny zaakceptuje wyższy poziom inflacji (i podniesie cel inflacyjny) to gospodarka zostanie z wyższym poziomem inflacji lecz niezmienionym poziomem produkcji

Inflacja Zmiany w polityce pieniężnej (1) Bank centralny obniża cel inflacyjny z W długim okresie LAD przesuwa się w dół, brak wpływu na produkcję 1 2 2, 1 AD LAS AS 1 2 A LAD LAD 0 Luka produkcji

Zmiany w polityce pieniężnej (2) Bank centralny obniża cel inflacyjny z W krótkim okresie zmiana celu ma wpływ na produkcję 1 2 2, 1 i i i = i + a ( ) + b Y luka = r + + a ( ) + b = r + (1 a) + a + b Y luka Y luka Reguła Taylora + równanie Fishera + przekształacając... Założenie: a > 1; obniżenie celu inflacyjnego podnosi nominalną stopę procentową ceteris paribus: krzywa TR przesuwa się do góry. Uwaga: Jeżeli 0 < a < 1, wzrost celu inflacyjnego podwyższa nominalną stopę procentową ceteris paribus: krzywatr przesuwa się do góry, ale o mniej niż wzrost celu inflacyjnego. Ten przypadek jest zazwyczaj niestabilny i nie będziemy go rozważać.

Stopa inflacji Stopa procentowa Zmiany w polityce pieniężnej (3) Bank centralny obniża cel inflacyjny z, W krótkim okresie zmiana celu ma wpływ na produkcję IS B 1 2 TR 2 TR 1 Punkt równowagi wyznaczony jest przez przecięcie krzywych TR i IS 1 i A Obniżenie celu inflacyjnego przesuwa krzywą TR do góry 0 Luka produkcji AS Krzywa AD przesuwa się w lewo, punkt B 1 2 B 0 A AD AD Luka produkcji Inflacja na krzywej TR jest powyżej nowego celu inflacyjnego: nominalna stopa procentowa rośnie => inwestycje, Y

Stopa inflacji Stopa procentowa Zmiany w polityce pieniężnej (4) 1 Bank centralny obniża cel inflacyjny z, 1 2 2 W miarę obniżania się inflacji, krzywa TR przesuwa się w prawo Ale 2 2 i = r + r + = i 1 1 r IS B A=E 0 LAS TR TR Luka produkcji AS Ponieważ >, oczekiwania inflacyjne i inflacja podstawowa muszą się dostować Obniżanie inflacji podstawowej (stopniowe lub natychmiastowe) przesuwa krzywą AS w dół 2 1 2 B A E AD 0 AD AS LAD LAD Luka produkcji Proces ten trwa aż produkcja osiągnie poziom potencjalny a inflacja będzie równa celowi inflacyjnemu (punkt E)

Odpowiedź na szoki Jak polityka gospodarcza (fiskalna) może zareagować na szoki podaży lub popytu?

Inflacja Szok podażowy raz jeszcze B LAS A AS AS AD Ujemny szok podażowy s>0 przesuwa krzywą AS do AS (ujemny bo spada produkcja) LAD Stagflacja : Zarówno inflacja jak i bezrobocie rosną, punkt B. 0 Luka produkcji (wzrost inflacji=>wzrost i,r => spadek popytu )

Inflacja Ujemny szok podażowy: zwiększnie popytu Zwalczanie bezrobocia zwiększeniem popytu (np. zwiększenie wydatków rządowych, G) Wynik: LAS zmniejszenie AS bezrobocia kosztem C wyższej w długim B okresie inflacji (punkt C) A AD LAD AD 0 Luka produkcji

Inflacja Ujemny szok podażowy: zmniejszenie popytu Zwalczanie inflacji restrykcyjną polityką popytową (np. zmniejszenie wydatków rządowych, G) Wynik: LAS udane obniżenie AS inflacji kosztem wyższego w średnim AS B okresie bezrobocia (punkt D) A D AD AD LAD Dopiero koniec szoku s=0 pozwala gospodarce wrócić do punktu A 0 Luka produkcji

Inflacja Ujemny szok popytowy LAS Ujemny szok popytowy e przesuwa krzywą AD do AD a równowagę z A do B. AD AD AS B A LAD t=1: Mniejsza inflacja ale spadek produkcji i wzrost bezrobocia w punkcie B. 0 Luka produkcji

Inflacja Ujemny szok popytowy: zwiększenie popytu Zwalczanie bezrobocia ekspansywną polityką popytową (np. zwiększenie wydatków rządowych, G) Zwiększenie wydatków LAS spowoduje przesunięcie krzywej AD w prawo AD AD AS B C=A LAD t=2: Powrót do punktu równowagi (punkt C=A). 0 Luka produkcji