Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 POŁĄCZENIA KOŚCI KOŃCZYNY DOLNEJ Połączenia kości kończyny dolnej dzielą się na: - połączenia obręczy, - połączenia kończyny wolnej. POŁĄCZENIA OBRĘCZY KOŃCZYNY DOLNEJ Trzy kości obręczy kończyny: kość biodrowa, łonowa i kulszowa zrosły się ze sobą, tworząc kość miedniczną. Dwie kości miedniczne łączą się ze sobą i z kością krzyżową tworząc miednicę. Połączenia występujące w obrębie miednicy to: - staw krzyżowo biodrowy, - spojenie łonowe.
Slajd 4 Slajd 5 Slajd 6 STAW KRZYŻOWO - BIODROWY w. biodrowo - lędźwiowe w. krzyżowo biodrowe brzuszne (przednie) w. pachwinowe łuk biodrowo - łonowy Jest to połączenie kości miednicznych z kością krzyżową. Kości tworzące staw posiadają powierzchnie uchowate pokryte chrząstką włóknistą (na kości krzyżowej, pod chrząstką włóknistą, występuje warstwa chrząstki szklistej). Torebka stawowa składa się z krótkich włókien łączących brzegi powierzchni stawowych. Powierzchnie stawowe są nierówne i miejscami połączone ze sobą włóknami. W stawie krzyżowo biodrowym możliwe są niewielkie ruchy wokół osi poprzecznej. w. nadkolcowe STAW KRZYŻOWO - BIODROWY w. biodrowo - lędźwiowe w. krzyżowo biodrowe międzykostne w. krzyżowo biodrowe grzbietowe (tylne) Kość krzyżowa wklinowana między kości miedniczne, jest zawieszona w tym stawie na bardzo silnych więzadłach krzyżowo biodrowych grzbietowych, krzyżowo biodrowych brzusznych i krzyżowo biodrowych międzykostnych. Ich zadaniem jest utrzymywanie ciężaru tułowia, kończyn górnych i zapobieganie dalszemu wklinowaniu kości krzyżowej. Jest to połączenie elastyczne, zmniejszające wstrząsy przenoszone z miednicy na kręgosłup. STAW KRZYŻOWO - BIODROWY w. biodrowo - lędźwiowe w. krzyżowo - kolcowe otwór zasłoniony w. krzyżowo - guzowe Wzmocnienie stawu stanowią również więzadła biodrowo lędźwiowe (łączą wyrostki żebrowe L4 i L5 z częścią podstawną k. krzyżowej i tylną częścią grzebienia biodrowego). Dodatkowe wzmocnienie i zapobieganie nadmiernym ruchom w tym stawie stanowią 2 więzadła: krzyżowo guzowe i krzyżowo kolcowe (w. krzyżowo guzowe biegnie od brzegów k. krzyżowej i biodrowej do guza kulszowego, w. krzyżowo kolcowe biegnie od brzegów k. krzyżowej i guzicznej do kolca kulszowego). Więzadła te zapobiegają odchylaniu się wierzchołka kości krzyżowej do tyłu.
Slajd 7 Slajd 8 Slajd 9 STAW KRZYŻOWO - BIODROWY kanał zasłonowy błona zasłonowa Do brzegów otworu zasłonionego przyczepia się błona zasłonowa. Przy jej górnym przyczepie zostaje wolny kanał zasłonowy, przez który z miednicy wychodzą: nerw zasłonowy i naczynia zasłonowe. krążek międzyłonowy w. łukowate łonowe SPOJENIE ŁONOWE w. łonowe górne Pierścień kostny miednicy zamyka od przodu spojenie łonowe, łączące ze sobą kości miedniczne. Powierzchnie stawowe obu kości pokryte są chrząstką szklistą. Między nimi znajduje się krążek międzyłonowy zbudowany z chrząstki włóknistej. Jej włókna przebiegają w różnych kierunkach. Włókna o łukowatym przebiegu zaokrąglają dolny brzeg spojenia, tworząc więzadło łukowate łonowe, natomiast włókna poprzeczne tworzą więzadło łonowe górne. W zależności od pozycji ciała spojenie łonowe podlega siłom zgniatającym, rozrywającym lub ścinającym. Ruchomość spojenia jest niewielka ze względu na ograniczenie ze strony stawów krzyżowo biodrowych. POŁĄCZENIA KOŃCZYNY WOLNEJ Do połączeń kończyny wolnej zalicza się: staw biodrowy, staw kolanowy, połączenia kości goleni, stawy stopy.
Slajd 10 Slajd 11 Slajd 12 STAW BIODROWY Jest jednym z największych stawów organizmu, należy do stawów kulistych, wieloosiowych. rąbek panewki Główkę stawową tworzy głowa kości udowej (stanowi ona 2/3 kuli). trzon kości udowej STAW BIODROWY trzon kości biodrowej głowa kości udowej Głęboka panewka stawowa jest utworzona przez kość miedniczną. Panewka jest otoczona obrąbkiem panewkowym, który znacznie ją pogłębia. Obrąbek przerzuca się nad wcięciem panewki tworząc więzadło poprzeczne panewki. obrąbek panewkowy dół panewki więzadło głowy kości udowej więzadło poprzeczne panewki STAW BIODROWY Chrząstka stawowa nie pokrywa całej powierzchni panewki, tworzy tylko powierzchnię księżycowatą, która leży przy brzegu panewki i jest otwarta ku dołowi i przodowi. Dół panewki nie jest pokryty chrząstką stawową wypełnia go tkanka tłuszczowa i więzadło głowy kości udowej. Nie odgrywa ono roli w mechanizmie stawu. Przypuszcza się, że ma ono znaczenie dla odżywiania głowy kości udowej oraz że rozprowadza maź stawową po powierzchni chrząstek podczas ruchów. Torebka stawowa jest gruba i mocna. Przyczepia się na kości miednicznej do brzegu panewki, na zewnątrz od obrąbka. Na kości udowej przyczepia się na krętarzu większym i kresie międzykrętarzowej, a od tyłu powyżej grzebienia międzykrętarzowego obejmuje większą część szyjki. W pozycji stojącej torebka jest krótka, nieco skręcona i napięta. Natomiast położenie spoczynkowe stawu występuje przy lekkim zgięciu, odwiedzeniu i obrocie na zewnątrz. kolec biodrowy przedni górny kolec biodrowy przedni dolny krętarz większy w. biodrowo - udowe w. łonowo - udowe Torebka jest wzmocniona przez silne więzadła hamujące nadmierne ruchy kończyny: więzadło łonowo udowe, więzadło kulszowo udowe, więzadło biodrowo udowe. kresa międzykrętarzowa krętarz mniejszy
Slajd 13 Slajd 14 Slajd 15 w. krzyżowo - kolcowe w. kulszowo - udowe w. krzyżowo - guzowe STAW BIODROWY Więzadło biodrowo udowe: PP: kolec biodrowy przedni dolny, PK: kresa międzykrętarzowa, CZYNNOŚĆ: hamuje nadmierne prostowanie i obrót uda na zewnątrz, a część boczna hamuje nadmierne przywodzenie kończyny. Więzadło łonowo udowe: PP: gałąź górna kości łonowej, PK: razem z dolnym pasmem w. biodrowo udowego (kresa międzykrętarzowa). CZYNNOŚĆ: hamuje nadmierne odwodzenie i obrót uda na zewnątrz. Więzadło kulszowo udowe: PP: kość kulszowa, PK: brzeg przedni krętarza większego. CZYNNOŚĆ: hamuje nadmierne prostowanie uda, obrót do wewnątrz i przywodzenie. Wszystkie 3 więzadła są powiązane po stronie wewnętrznej torebki włóknistej warstwą okrężną. Przebiega ona w najwęższym miejscu torebki i przyczynia się do utrzymania głowy kości udowej w panewce. PP przyczep początkowy PK przyczep końcowy rąbek panewki kość udowa STAW BIODROWY PRZEKRÓJ CZOŁOWY panewka jama stawowa w. biodrowo - udowe krętarz większy grzebień międzykrętarzowy warstwa okrężna krętarz mniejszy w. głowy kości udowej głowa kości udowej Jest największym stawem ciała ludzkiego. Należy do stawów zawiasowo obrotowych. Łączy kość udową z kością piszczelową. W skład stawu wchodzi również rzepka największa trzeszczka. rzepka powierzchnia rzepkowa jama stawowa stawu kolanowego głowa strzałki strzałka
Slajd 16 Slajd 17 Slajd 18 Główkę stawową tworzą kłykcie kości udowej, panewkę kłykcie kości piszczelowej. Kłykieć przyśrodkowy kości udowej jest większy niż boczny. Powierzchnie stawowe kłykci kości udowej połączone są powierzchnią stawową rzepkową, która wiąże je ze sobą. W pozycji stojącej kość udowa większa powierzchnia kości torebka udowej styka się stawowa z powierzchnią kości powierzchni piszczelowej niż w pozycji a rzepkowa siedzącej, dzięki temu mała kłykieć kłykieć powierzchnia silnie wypukłych boczny kości przyśrodkowy kłykci kości udowej udowej kości udowej z łatwością może ślizgać się po płaskich powierzchniach kości piszczelowej. strzałka kość piszczelowa Rzepka jest włączona w ścięgno mięśnia czworogłowego uda. Wchodzi w skład stawu i jest związana z przednią ścianą torebki stawowej. Z wierzchołka rzepki schodzi ku dołowi ścięgno mięśnia czworogłowego, zwane więzadłem rzepki, przyczepiające się do guzowatości piszczeli. rzepka guzowatość piszczeli ŁĄKOTKI więzadło rzepki Powierzchnie stawowe nie są do siebie dobrze dopasowane. Rolę lepszego dopasowania powierzchni stawowych pełnią łąkotki stawowe. Są to elastyczne, przesuwalne twory, dostosowujące się do zmiennych warunków. Zbudowane są z chrząstki włóknistej. Łąkotka przyśrodkowa jest większa i ma kształt szerokiego sierpa, boczna jest bardziej zaokrąglona i kształtem zbliżona do podkowy. Brzeg zewnętrzny łąkotek jest grubszy, wewnętrzny ostry. Obwód jest zrośnięty z torebką stawową. Końce łąkotek są połączone silnymi pasmami tkanki łącznej z kością piszczelową. Brzegi przednie łąkotek łączy więzadło poprzeczne kolana. więzadło rzepki więzadło poprzeczne kolana kłykieć przyśrodkowy kości piszczelowej łąkotka przyśrodkowa stawu kolanowego kłykieć boczny kości piszczelowej łąkotka boczna stawu kolanowego przyczep tylny torebki stawowej stawu kolanowego
Slajd 19 Slajd 20 Slajd 21 ŁĄKOTKI Łąkotki dzielą staw kolanowy na 2 piętra: w górnym odbywają się ruchy zginania i prostowania, w dolnym obrotowe. Łąkotki zmieniają swój kształt podczas ruchów w stawie przystosowując się do powierzchni kości. Przesuwają się z miejsc bardziej obciążonych wypełniając wolne przestrzenie. Przy prostowaniu stawu wysuwają się do przodu, przy zginaniu do tyłu. Przy ruchach obrotowych jedna przesuwa się do przodu, druga do tyłu. Przesunięcia sięgają 10 mm i więcej. łąkotka boczna Staw kolanowy prawy (widok z boku) WIĘZADŁA KRZYŻOWE Wchodzą do jamy stawu od tyłu wpuklając błonę maziową, która je pokrywa. Więzadło krzyżowe przednie rozpoczyna się na powierzchni przyśrodkowej kłykcia bocznego kości udowej, biegnie ku dołowi i przodowi i przyczepia się na polu międzykłykciowym przednim kości piszczelowej. Więzadło krzyżowe tylne biegnie od powierzchni bocznej (wewnętrznej) kłykcia przyśrodkowego kości udowej do pola międzykłykciowego tylnego. w. poprzeczne kolana w. krzyżowe przednie w. krzyżowe tylne WIĘZADŁA KRZYŻOWE Podczas wszelkich ruchów zachodzących w stawie kolanowym części więzadeł krzyżowych w. rzepki napinają się i w ten sposób hamują nadmierne ruchy, szczególnie prostowanie. Podczas obrotu goleni do wewnątrz więzadła owijają się dokoła siebie, hamując ten ruch. Przy obrocie na zewnątrz odwijają się i nie są napięte.
Slajd 22 Slajd 23 Slajd 24 TOREBKA STAWOWA Jest duża i obszerna, jej położenie spoczynkowe występuje podczas zgięcia stawu kolanowego w granicach 20 30 st. Ku górze między mięsień czworogłowy i kość udową wchodzi połączona ze stawem kaletka nadrzepkowa. W dole, między więzadłem rzepki i guzowatością piszczeli leży kaletka podrzepkowa głęboka (zwykle nie jest połączona ze stawem). W torebce stawowej, pod błoną maziową, znajduje się ciało tłuszczowe podrzepkowe podczas zgięcia stawu wypełnia ono przestrzenie między kłykciami kości udowej i piszczelowej. Gdy kolano jest wyprostowane, tkanka tłuszczowa ustępuje na boki, uwypuklając ścianę torebki stawowej i skórę po obu stronach więzadła rzepki. WIĘZADŁA ZEWNĘTRZNE Wzmacniają torebkę stawową. Należą do nich: więzadła poboczne, troczki rzepki i więzadła podkolanowe. Więzadła poboczne łączą kość udową z kością piszczelową i strzałką. Więzadło pobocze strzałkowe i poboczne piszczelowe biegną do tyłu od osi poprzecznej stawu i dzięki temu hamują nadmierne prostowanie. Podczas zgięcia stawu więzadła nie są napięte i pozwalają na ruchy obrotowe. Ze względu na ich obecność w stawie kolanowym nie mogą odbywać się ruchy odwodzenia i przywodzenia. w. poboczne strzałkowe w. poboczne piszczelowe WIĘZADŁA ZEWNĘTRZNE c.d. Tylna ściana torebki jest wzmocniona przez więzadło podkolanowe skośne (stanowi ono jedno z zakończeń mięśnia półbłoniastego). Więzadło podkolanowe łukowate biegnie od kłykcia bocznego kości udowej do tylnej ściany torebki. w. podkolanowe skośne w. podkolanowe łukowate
Slajd 25 Slajd 26 Slajd 27 TROCZKI RZEPKI Po obu stronach rzepki i jej więzadła biegną włókna ścięgniste, które łączą się u góry ze ścięgnem m. czworogłowgo uda a w dole z kością piszczelową. Są to troczki przyśrodkowy i boczny. troczek boczny KALETKI MAZIOWE troczek przyśrodkowy Są położone z reguły między mięśniami lub ścięgnami, zmniejszając tarcie i ucisk. Część z nich leży pod skórą na powierzchniach wyprostnych stawów, chroniąc je przed uciskiem zewnętrznym. Należy do nich m.in. kaletka podskórna podrzepkowa (chroni staw od przodu) lub kaletka podskórna przedrzepkowa. w. głowy strzałki przednie głowa strzałki POŁĄCZENIA KOŚCI GOLENI Głowa strzałki z tylno boczną powierzchnią kłykcia bocznego kości piszczelowej tworzy staw piszczelowo strzałkowy. Powierzchnie stawowe są spłaszczone i mają kształt owalny. Torebka stawowa jest napięta. Wzmacniają ją więzadła głowy strzałki przednie i tylne. Ruchy strzałki są bardzo ograniczone.
Slajd 28 Slajd 29 Slajd 30 w. piszczelowo strzałkowe przednie kostka boczna STAW PISZCZELOWO - STRZAŁKOWY błona międzykostna goleni WIĘZOZROST PISZCZELOWO - STRZAŁKOWY POŁĄCZENIA KOŚCI GOLENI Połączenie końców dolnych kości goleni stanowi więzozrost piszczelowo strzałkowy. Mocno wiąże ze sobą kości, ale pozwala na pewną ruchomość. Połączenie to jest silnie wzmocnione więzadłem piszczelowo strzałkowym przednim i tylnym. POŁĄCZENIA KOŚCI GOLENI STAWY STOPY Do więzozrostów zalicza się również błonę międzykostną goleni. Łączy ona brzegi międzykostne kości piszczelowej i strzałki. W części górnej i dolnej błona posiada otwory dla naczyń krwionośnych. Błona międzykostna ustala kości względem siebie i stanowi miejsce przyczepu mięśni. Dzięki licznym kościom wchodzącym w skład szkieletu stopy powstała duża liczba stawów. Zostały one podzielone na: staw skokowo goleniowy, stawy międzystępowe, stawy stępowo śródstopne, stawy śródstopno paliczkowe, stawy międzypaliczkowe. WIĘZADŁA STOPY PRAWEJ (PALCE USUNIĘTE) PRZEKRÓJ PODŁUŻNY STOPY PRAWEJ