1. DANE OGÓLNE Liczba powiatów w województwie 38 Liczba powiatów realizujących program 37 (oprócz Pruszkowa) Liczba szkół ponadgimnazjalnych w województwie 640 Liczba szkół ponadgimnazjalnych, którym zaproponowano realizację programu w roku szkolnym 2013/2014 Liczba szkół ponadgimnazjalnych, które realizowały program w roku szkolnym 2013/2014 448 250 Liczba szkół ponadgimnazjalnych, które zwróciły kwestionariusze 202 Liczba gimnazjów realizujących program 14 Liczba ośrodków szkolno-wychowawczych 3 Liczba podmiotów leczniczych realizujących program 40 2. EDUKACJA UCZNIÓW Rodzaj klas Liczba klas Liczba uczniów Klasy I 807 17 488 Klasy II 314 7 298 Klasy III 264 6 236 Klasy IV 15 330 Inne klasy (I, II, III gimnazjum) 74 1 647 Ogółem 1 474 32 999 3. EDUKACJA RODZICÓW Liczba rodziców objętych edukacją 20 787 W jaki sposób rodzicom zostały przedstawione założenia i treści programowe? Poprzez dystrybucję składanek 193 Za pośrednictwem uczniów 173 1/9
W jaki sposób rodzicom zostały przedstawione założenia i treści programowe? Na zebraniach ogólnych z rodzicami 125 Podczas indywidualnych konsultacji 39 Poprzez gazetki szkolne 22 Nie zostali zapoznani 17 Podczas spotkań specjalnych dot. programu 7 4. EDUKACJA NAUCZYCIELI I INNYCH PRACOWNIKÓW SZKOŁY Liczba nauczycieli objętych edukacją 3 169 Liczba pracowników administracyjno technicznych szkół objętych edukacją 391 W jaki sposób w/w osobom zostały przedstawione założenia i treści programowe? Podczas indywidualnych rozmów 135 Na radzie pedagogicznej 84 Podczas spotkań specjalnych dot. programu 48 Podczas zajęć edukacyjnych z młodzieżą 28 Nie zostali zapoznani 12 Poprzez dystrybucję ulotek 4 5. EDUKACJA INNYCH OSÓB POZA SZKOŁĄ Liczba innych osób objętych edukacją (opiekunowie kolonijni, seniorzy, uczestnicy imprez masowych) 1 287 6. REALIZATORZY DZIAŁAŃ PROGRAMOWYCH Realizatorzy programu w szkole Liczba realizatorów Wychowawca klasy 229 Nauczyciel przedmiotowy 174 2/9
Realizatorzy programu w szkole Liczba realizatorów Pielęgniarka 103 Pedagog 87 Położne 19 Psycholog 16 Lekarz (ginekolog, onkolog) 14 Dyrektorzy, Wicedyrektorzy 13 Przedstawiciele WOK 3 Ogółem 650 7. WDROŻENIE PROGRAMU Formy wdrożenia V edycji programu Liczba form Liczba uczestników Adresaci działań Wystosowanie pisma do dyrekcji szkoły 58 203 Dyrektorzy szkół, koordynatorzy realizatorzy Organizacja konferencji 3 281 Dyrektorzy szkół, koordynatorzy, przedstawiciele służby zdrowia, przedstawiciele władz samorządowych, lokalne media Organizacja szkolenia 6 808 Koordynatorzy programu w szkołach, przedstawiciele służby zdrowia Organizacja narad 32 135 Koordynatorzy przedstawiciele służby zdrowia Poradnictwo metodyczne 50 81 Koordynatorzy realizatorzy, rodzice uczniów 3/9
8. FORMY EDUKACJI UCZNIÓW Formy edukacji Liczba szkół Liczba klas Liczba uczniów Zajęcia warsztatowe zaproponowane w poradniku z wykorzystaniem prezentacji 177 942 22 689 Gazetki szkolne 101 655 18 668 Pogadanki lub prelekcje prowadzone przez specjalistów 76 327 7 445 Zajęcia warsztatowe rozszerzone o własne pomysły 39 201 4 954 Imprezy prozdrowotne organizowane w szkole 23 225 6 179 Emisja filmu 22 75 3 192 Konkursy (wiedzy, literackie) 17 55 1 606 Przygotowanie prezentacji przez uczniów 2 16 426 9. FORMY REALIZACJI PROGRAMU PRZEZ KOORDYNATORÓW POWIATOWYCH Formy Liczba form Liczba uczestników Adresaci działań Poradnictwo metodyczne 181 212 Dyrektorzy szkół, koordynatorzy realizatorzy, rodzice i opiekunowie uczniów Dystrybucja materiałów 77 3 703 Koordynatorzy realizatorzy, rodzice uczniów Ekspozycje wizualne 25 2 234 Petenci PSSE, pacjenci Stoiska edukacyjne i punkty informacyjno pomiarowe 32 3 435 Pacjenci, uczniowie, uczestnicy festynów i imprez masowych Pogadanki, prelekcje, wykłady 20 1 383 Pacjenci, uczniowie, rodzice uczniów Organizacja spotkań z lekarzem ginekologiem 12 1 524 Uczniowie, szkolni koordynatorzy seniorzy Zajęcia edukacyjne 10 186 Uczniowie 4/9
Formy Liczba form Liczba uczestników Adresaci działań Przygotowanie i zamieszczenie informacji na stronach internetowych 7 3 392 Społeczność powiatu Konkursy (plastyczne) 3 73 Uczniowie Komunikaty w lokalnym radio 2 888 Słuchacze 10. MATERIAŁY Które materiały są szczególnie pomocne przy realizacji programu? Poradnik dla realizatora programu 204 Prezentacja multimedialna 189 Scenariusze zajęć zawarte w poradniku 173 Składanka dla rodziców/ nauczycieli 171 Zakładka dla uczniów 168 Strona internetowa 109 11. WSPÓŁPRACA Współpraca na poziomie szkoły Lekarze ginekolodzy i onkolodzy Położne i pielęgniarki Oddziały ginekologiczno położnicze w szpitalach Podmioty lecznicze z poradniami K Szkoły Promocji Zdrowia Stowarzyszenie Amazonek Towarzystwo Rozwoju Rodziny Państwowa Inspekcja Sanitarna na Mazowszu WOK Centrum Onkologii w Warszawie Przedstawiciele władz samorządowych Współpraca na poziomie powiatu i województwa Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Departament Polityki Społecznej i Zdrowotnej Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjne Programy w Warszawie Centrum Onkologii Instytut im. M. Curie-Skłodowskiej w Warszawie Fundacja MSD dla Zdrowia Kobiet Lekarze ginekolodzy i onkolodzy Położne i pielęgniarki Oddziały ginekologiczno położnicze w szpitalach Podmioty lecznicze z poradniami K Urzędy gmin i miast 5/9
Starostwa powiatowe Kuratorium Oświaty Delegatura w Płocku Zarządy Rejonowe PCK Media lokalne Komendy powiatowe policji Centra sportu i kultury 12. OCENA PROGRAMU Liczba szkół ponadgimnazjalnych, w których program był oceniany 131 Mocne strony programu Program dobrze oprzyrządowany, wydany w atrakcyjnej szacie graficznej, szczególnie przydatny jest poradnik oraz prezentacja multimedialna Program porusza ważne treści w sposób prosty, zrozumiały dla młodych ludzi, jest ciekawy i łatwy w odbiorze Program angażuje całe środowisko szkolne: uczniów, nauczycieli, rodziców, przez co pozwala objąć edukacją dużą liczbę odbiorców Zachęca do brania odpowiedzialności za własne zdrowie i zdrowie najbliższych Krótki czas realizacji zajęć edukacyjnych w szkole, co stanowi atut przy dużym obciążeniu programu dydaktycznego Słabe strony programu Nikła możliwość pozyskania lekarzy specjalistów do wygłoszenia wykładów i prelekcji, ze względu na brak środków finansowych Program powinien być realizowany w III klasach gimnazjów, z uwagi na finansowanie szczepień przez urzędy gmin Brak nowych środków dydaktycznych np. plakatów Trudności w pozyskiwaniu danych na temat realizacji programu z podmiotów leczniczych 13. KONTYNUACJA PROGRAMU Czy szkoła będzie kontynuować realizację programu w kolejnej edycji? Tak 241 Nie (Dlaczego?) 9 (6 ze względu na fakt, że program realizowany jest od kilku lat i szkoły chcą wdrażać 6/9
programy o innej tematyce, 1 ze względu na brak naboru do klas I, 2 ze względu na odejście koordynatora ze szkoły) 14. PODSUMOWANIE PROGRAMU W roku szkolnym 2013/2014 w województwie mazowieckim realizowana była już VI edycja programu edukacyjnego Wybierz Życie Pierwszy Krok. Wszystkie 38 PSSE wyraziły zainteresowanie dalszą realizacją jednak szkoły z powiatu pruszkowskiego wycofały się z realizacji działań, nie podając przyczyn. W konsekwencji program był realizowany w 37 powiatach. Z 448 szkół, którym zaproponowano akces, 250 zrealizowało VI edycję, co stanowi średnio 39% z 640 szkół ponadgimnazjalnych w województwie mazowieckim (dane ze sprawozdania opisowego stan na 31.12.2013). W przypadku m. st. Warszawy jest to 17%, natomiast w pozostałych powiatach 65%. Udział placówek w programie utrzymuje się od kilku lat na podobnym poziomie około 40%. W VI edycji programu edukowanych było 32 999 uczniów, czyli około 4 000 mniej niż w V edycji. Wzrosła natomiast liczba rodziców objętych edukacją, która wyniosła 20 787 (17 697 w edycji 2012/2013). Rodzice i opiekunowie zapoznawani byli z założeniami i treściami programu głównie poprzez dystrybucję składanek (77%), za pośrednictwem uczniów (69%) oraz podczas ogólnych zebrań z rodzicami (50%). W 17 szkołach rodzice nie zostali zapoznani z treściami dotyczącymi profilaktyki raka szyjki macicy, co stanowi około 7% szkół realizujących program. Sposoby zapoznania rodziców z założeniami programu Spotkani a dedykowane programowi Nie zostali zapoznani Gazetki s zkolne 3% 7% 9% Indywidualne konsul tacje 16% Na zebraniach ogól nych 50% Za pośredni ctwem uczniów 69% Dys trybucja s kładanek 77% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Odsetek s zkół W ramach programu edukowano również 3 169 nauczycieli i 391 pracowników administracyjnych szkół. Realizatorami działań programowych w szkołach byli przede wszystkim wychowawcy klas, nauczyciele przedmiotowi, pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania oraz pedagodzy. W kilkunastu szkołach w realizację programu włączyli się lekarze (ginekolodzy, onkolodzy). Ogółem było to 650 realizatorów. 7/9
Realizatorzy programu w szkołach Dyrektorzy Lekarze Psycholodzy Położne 2% 2% 2% 3% Pedagodzy 13% Pielęgniarki 16% Nauczyciele przedmiotowi 27% Wychowawcy 35% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% odsetek realizatorów Zajęcia edukacyjne z młodzieżą odbywały się wg metodyki wskazanej w poradniku oraz zgodnie z założeniami programowymi. Do najczęstszych form należały zajęcia warsztatowe prowadzone w oparciu o scenariusze zawarte w poradniku. Ponadto popularne były gazetki szkolne, pogadanki i prelekcje, imprezy prozdrowotne organizowane w szkole. Każda szkoła realizująca program otrzymała nieodpłatnie materiały edukacyjne, z którego największą popularnością cieszył się poradnik, zawierający konspekty zajęć oraz płytę CD z filmem edukacyjnym. Najmniej przydatna okazała się strona internetowa. W roku szkolnym 2013/2014 materiały do programu zostały wydrukowane dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, przez co udało się do programu wojewódzkiego włączyć tak dużą liczbę szkół ponadgimnazjalnych. Ocena przydatności materiałów edukacyjnych Strona internetowa 44% Zakładka 67% Składanka 68% Sceneriusze zajęć 69% Prezenaacja (film) 76% Poradnik 82% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Odsetek szkół 8/9
Większość szkół wyraziła chęć kontynuacji programu od września 2014 roku, ze względu na fakt, iż porusza ważne treści, zwiększa wiedzę i świadomość młodych ludzi. Program ponadto zwraca uwagę na potrzebę komunikacji pomiędzy rodzicami a dziećmi na tematy związane ze zdrowiem, przełamywanie barier w rozmowach na trudne tematy, takie jak zdrowie ginekologiczne, wizyta u ginekologa itp. Na podstawie informacji zebranych podczas wizytacji można stwierdzić, że program realizowany był prawidłowo i cieszył się dużym zainteresowaniem. W ocenie koordynatorów był odbierany jako przydatny życiowo. Warto zaznaczyć, że istotnym elementem edukacji w omawianym zakresie było włączenie chłopców do programu i ukazanie ich roli w zakażeniach wirusem HPV. Wszystkie osoby uczestniczące w edukacji otrzymały rzetelną wiedzę na temat raka szyjki macicy. Dużo uwagi poświęcono roli badań cytologicznych w zapobieganiu wysokiej umieralności na raka szyjki macicy, gdyż pod względem zachorowalności nie odbiegamy od innych krajów Europy. Problemem w Polsce jest późna wykrywalność choroby, a co za tym idzie wysoka umieralność. Sporządziła Marlena Skorupka-Dziedzic wojewódzki koordynator programu Warszawa, 27.08.2014 r. 9/9